Norghiank Iulie August

?YUMANIY HAOY} MIYUtOAN ERGLEZvOAN AMSACIR

DARI 61 tIv 7-8 (1967-1968ƒ HYULIS-(CYSDYS 2(1(

Paî]ve]îav

Transilvaniy haoeryu

tancaranaoin

havaqaâ\yn

2 7-8/2010

ŠNYR GOANQ‹IN AN"NAGAZM:

MIQAOEL SDEWAN-CAZAZOAN Œ ,mpacr^ ;nxh^

qardyukar

MADLEN DER-KYUGASOAN Œ ,mpacir

VARXAN MARTAOAN Œ ,mpacir

MIHAOIL GEYRGIYU Œ lyusangari¿[

MARIAM BYSTAN)OAN Œ meqenacryuhi

COLECTIVUL «NOR GHIANK»

MIHAI STEPAN-CAZAZIAN – secretar-general de redacție

MADLEN TER-GHUKASIAN; VARTAN MARTAIAN – redactori

MIHAI GHEORGHIU – fotoreporter

MARIAM BOSTANGIAN – dactilografă-operatoare

REDAC|IA: Bucure=ti, Bd. Carol I, nr. 43, sector 2,

tel./ fax. [email protected]

TEHNOREDACTARE COMPUTERIZATÅ: HÅºUlEsCU MIHAI

TIPARUl: s.C. ARARAT srl. I.S.S.N. 1221-9169

<M

PA

CR

AG

AN A

/a`in ancam; ao]ele]i Transil -

vaniy na,gin Elisapetybylis*

aos@rva Dyumbr;ven qakaq;# 1989-en

a/a`$ Yusabarg m; .alaga\ yuk&yrve -

]a hyn zarmigi m; hed miasin$ Aon

adenner; /yumanahaoyutenen crete y[

meg; ydq gxner aon gykmer;# yrdek ja -

managin haoer gabrein$ Ete xidenq

Dyumbr;veni gexryn; cdnvyk & qakaqi

,yrhrxani. hanxisa]yk hao-gatylig

hyoagab maor da0ar;# badgera]yum

m; ggazmenq aon masin# te in[qan par -

cava0 =r haoapnag aos qakaq;$ Im

ao]ela\ aden; haoy] hyc&yr hyvivn =r

Fran[isq qahana Diaroan;# yv ba da -

rac; gmadyu]er haoeren lezvyv$ 199(-en

gar0 jamanag hedy# an cazanapar

sbanve]av avazagneryu gykme$ Ergar

& zarhyureli badmyutoyun m;n =$ Aveli yu.

Dyumbr;ven ekanq /yumen hanraoin

he/yusda;ngeryutoan ngarahanman

,yumpi m; yukeg]yutoamp$ Aon adenva

qakaqabed; gerazer veragenxa na] -

nelyu aox vaoreryu na,gin mtnylyrd;$

}avyq srdi# dariner .aryunag l0a]yum

ekav$ Miaon meg dari a/a`# baryn Iyn

Q;linesqyui cl,avyra\ aosdek abryk

pyu/ m; haoer;# ha`yke]an evrybagan

finansavyryum sdanal* haogagan tan -

caran m; gazmagerbelyu hamar$ Ev

aosbes# erryrx ancam al a/it yune]a

ao]elelyu Dyumbr;’ven* masnag]elyu ha -

mar haogagan tancarani hanxisa -

vyr pa]man;$ Aos tancaran; .r`ani

pylyr wyqramasnyutoyunneryun masin

\racri m; lyg meg darrn =$ Hanxisavyr

pa]man mi`y]a/yum; pazmamarx =r^

nerga =in Dyumbr;veni qakaqabedyu -

hin# dekagan i.,anyutoyunneryu ner -

gaoa]yu]i[ner# Byuqre.en gam _ra deaoen

ega\ pazmativ hoyurer$ Aox tanca -

rani pa]yum; sgizp m’;n =$ Baryn Q;li -

nesqyun gar&yr xer m; ,aka] & ggar -

\em# te hedacaoin al an bedq = ;lla

cyr\yuneyutoan hamaxryk;$ Aos a.nan

hamar arxen na,adesva\ = m.agyu -

taoin mi`y]a/yumneryu \racir m;# isg

masnacedner; bedq = aveli me\ yu.ax -

ryutoamp hamacyr\ag]en Dyumbr;veni

me` abryk haoeryun hed# qani yr anynq

iren] me` ggren vera\nyunxi masin

erazyk aos qakaqi ycin$

Arje ao]elel Dyumbr;ven$

MIQAOEL SDEWAN-CAZAZOAN

PYVANXAGYUTOYUN

}yu]axryutoyunner^ aol ekanag m;

nergaoa]nelyu haoeryu badmyutoyun; =` 5

crykneryu Hamahaogagan 5-rx Hamajykyv;

=` 6

¶ðàÔÜºðÆ Ð²Ø²Ð²ÚÎ²Î²Ü 5-ð¸

Ð²Ø²ÄàÔàìÆ Ð²Úî²ð²ðàôÂÚàôÜÀ

=` 12

manga-badanegan = ̀19

Hao asdkig m; amerigoan tadrynin me` = ̀2(

Fransiagan ga?avaryuToan Par—r

barcEv: Hao crykin = ̀21

ՎԱՐՈՒԺԱՆ ՈՍԿԱՆՅԱՆԻ ՌՈՒՄԻՆԱԼԵԶՈՒ

«ՇՇՈՒԿՆԵՐԻ ՄԱՏՅԱՆԸ»` ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆԻՐԱԿԱՆ ՄԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ = ̀22AMN BEDQARDYUKAR HILARI QLINtYNI

AO}: HAOASDAN = ̀25

Եվրոպական դատարանում հայցն ընդդեմԱդրբեջանի կարող է լուրջ հետևանքներունենալ = ̀26

EXPOZIŢIE DE FOTOGRAFII Autor:BAKHŞI

KHACHATRYAN p. 14Vizita Preacuviosului Părinte Arhimandrit Datev

Agopian în România p. 16Interviu cu Ara Nefian, armeanul care lucrează

pentru NASA p. 18

Supliment limba rom`n[

37-8/2010

2(1( Hyulis 15-in# Dyumbr; ve -

ni ‚Sibiyui marzƒ Awafi xkoa -

gin me` pa]yum; gadarve]av

Transilvaniy haoeryu tanca -

ranaoin havaqa\yoi$

Na,aci\; gaoa]av ARCH‚hao hamaonqi veragancnman

cyr\ykyutoyunƒ ,yracri nerqy# yr

hanraoin masnavyr cyr\;nge -

ryutoyun m;n = iracyr\va\ ?yu -

maniy Azcaoin tancaranaoin

]an]i# Dyumbr;ven qakaqi De -

kagan <yrhyurxi# Dyumbr;veni

Hao Himnargyutoan# Transil -

va niy Dresd Himnargyutoan &

Nyrvegiaoi FolkeuniversitetetFjellregionen gykme# finansagan

@janxagyutoamp Nyrvegiaoi#

Islandaoi & Liechtenstein pnaga -

vaori* Evrybagan Dndesagan

dara\qi xramagan me,anizmi

mi`y]yv$

Paî]ve]îav Transilvaniy

haoeryu tancaranaoin

havaqaâ\yn

4 7-8/2010

Pnagavaor; & xkoag; arda -

garc n.anagyutoyun yunin Tran -

silvaniy haoeryu badmyutoan

me`$ Xkoag; ga/yu]a\ = 1552-in

Awafi aznvagan ;ndaniq;# yr

1661-in bidi xa/nar i.,a na -

gan nsdavaor# Mihály Awafi

Transilvaniy i.,ani caha -

galyutoan iravyunqyv# an yr

1671-in tyuladre] Myldyvaoi

wa,sdagan haoeryu has da -

dyu m; i.,anavaorin me`$

Dyumbr;ven; ‚na,gin Eli -

za petybylisƒ & Ge/lan ‚Arme -

nybylisƒ ekan ergyu ,yrhrxan; -

.aoin qakaqner Transilvaniy

haoeryu hamar$ Ergyuqn al par -

cava0 xar™an .nyrhiv haoeryu

na,a™e/nyk ycii & nergaois al

ghoyur;ngale hao-gatylig hyoa -

gab egeke]in$ XVII xaryun

Tran silvaniy i.,anyutoyun; Ha m -

b;sbyur0iq gaosryutoan me` ne -

ra/nvele hedy# Awafi xkoag;

xar™av gaoseragan hargadyu

& cnve]av haoeryu gykme$

Dyumbr;veni hao hamaonqi

haoeryu angyum; sgsav A/a`in

Hama.,arhaoin baderazmen

edq & aveli .e.dve]av Ergryr -

xen hedy# erp jykyvyurx; arda -

cakte] gam he/a]an wyqr qa -

kaqen# yrbeszi hasdadvin ergri

aveli gar&yr qakaqneryu me`$

Aos@r Dyumbr;ven; me\ [awyv

dyuja\ = te‰ dndesabes & te‰

;ngeraoin desangoyune# xe/&s an] -

man .r`ani darineren# gwndre

ir hao armadner;# hyuosyv yr

bidi verar™age$

Dyumbr;veni qakaqabedyuhi )eyr0eda Irimie & ?yumaniy me`

Haoasdani xesban brn^ Hamled Casbaroan

57-8/2010

Na,ac\i a/a`in wyul;# yr

gagngale @cdacyr\el m.agyu -

taoin ja/ancyutoyun; Šin[bes

d&agan zarca]man & ;nge raoin

miasnyutoan cyr\yn‹ hance]av

Awafi xkoagi masnagi vera -

gancnman ‚veranyrycel [yrs

senoagner & na,asrah;# yr

ggaz me mydavyrabes 7(( qa -

/a gyusi metr# baderyu ver`na -

gan avard; & ™&avyryum;# wao -

daoin & medakagan masi a. -

,adanqner# myudqi x/neryu &

asdi0anneryu veranyrycyumƒ$

In[bes ghasdade Dyumbr;veni

hao himnargyutoan na,acah Oyn

Baq Q;linesgyu# ergryrx wyul;

aveli yry.agi xar™av Transil -

vaniy haoeryu tancarani ha -

vaqa\yoyv srahner; xasavy -

re le# gahavyrele hedy .ad liar -

jeq & nbas da gasla] er&aga -

oyu toan m; me`# grna mas gazmel

M.agyutaoin Pazmazanyutoyun

Evrybagan Gexryni$

Temadig srah ne r; gnerga -

oa]nen Dyum br;veni haoeryu bad -

myutoyun;# grynq; & amen@roa

goanq;# ar vesdi & gahyuoqi qani

m; a/ar ganeryu mi`y]yv# na& hao

hin ;ndaniqneryu hed nyrxneryu

nvi ra\ lyusangarneryv & was -

da tyukteryv$ Na,aci\; ira -

cyr \a\ masnagi]ner; ghyusan#

te tancarani ja/ancyutoyun;

bidi avelna & Haoasdani @c -

nyu toamp# pa]man; nerga ;l la -

lyv Haoasdani xesban Hamled

Casbaroan$ Ver`ers# ?yumaniy

Haoy] Miyutoan Na,acah Varyu -

jan Ysganoan ao]ele] Haoas -

dan & dekvyuon kegavarneryun

hakyrxe] aos zca]yumneryv

le]yun mdahycyutoan masin &s$

>aryunagelyv Awafi xkoa -

gin veranyrycyum; & ;nxar ™a -

gelyv M.agyutaoin Pazma za -

nyutoan Gexryn;# yr bidi hoyu -

r;n gale hadga]va\ dara\q -

neryu vra Dyumbr;veni & aol

wyqramasnyutoyunneryu in[bes

hyuncarner# /ymer me\ masamp

ga,va\ .aryunageli ardaqin

finansagan nermyu\yume$

Nyrvegiaoi xesbani ,yrh;r -

xagan digin Liv Maria# yr ner -

ga =r mi`y]a/man# ;sav# te nyr -

vegagan bedyutoyun; dra max -

re] 75^((( evry aos tan ca ran;

garcavyrelyu hamar & fi nan -

sagan @cnyutoyun; g.aryu nagvi#

ete aox cyr\ykyutoyun; ngadvi

Evrybagan Dndesyu toan Dara\ -

qi finansagan me ,anizmi a -

/a`naher tyu toyun neren meg;$

andrea gi];

www.acum.tv

}yu]axryutoyunner^ aol ekanag m;

nergaoa]nelyu haoeryu

badmyutoyun;

6 7-8/2010

Hyunis 28-en Hyulis 2-;# |ak -

ga™yri Crykneryu Sdek\a cyr -

\agan Dan me`# deki yune]av

Crykneryu Hamahaogagan 5-rx

Hamajykyv;# yrbes garca,ys

yunenalyv ŠHao craganyutoyun;

haoy] mi`naperx‹# yr g,yrh;r -

xan.e Haoasdani & Swoyu/qi

hao sdek\acyr\ midqi zyryutoyun;#

haoyu hyc&yr harsdyutoan an -

sa sanyutoyun;# anyr inqnyutoan

amrabnxyum; & cyoad&yum;# midq

m;# yr pa]man @rv;ne min[&

ver`in @r; ghn[er oyuraqan[oyur

elyuot yune]yki .yurteren & gdi -

rer xahli0i ;nxhanyur mtnylyr -

din me`$ Hamajykyvin masnag -

]e]an 9( crykner 2( ergirnere$

?yumaniaoen hamajykyvin

masnag]e]an ?HM na,acah#

\eragyudagan Varyujan Ysgan -

oan# lracryk# tarcmani[ Mad -

len Caraca.oan$

Hyunis 29-in# hamajykyvi

pa ]yum; gadare] & ir yk`yuoni

,ysq; nerganeryun hke] Haoas -

dani Crykneryu Miyutoan na -

,acah L&yn Ananoan$ An ;sav#

te* hamajykyvner; lavacyuon

a/it m;n en Haoasdani &

Swoyu/qi crykneryu hamar aveli

myden irar 0an[nalyu & miasin

hamacyr\ag]elyu# ergyusdeq \a -

/aoelyu meg ;nxhanyur nbadagi*

hao craganyutoyun; has]nelyu

aveli par™r magarxagi &

mi`azcaona]nelyu$

Aonyuhed& ;nter]ve]an H^ H^

Na,acah Serj Sarcsoani#

N^S^_^D^D^ Carecin P-i & Me\i

Dann Giligiy Gatykigys Aram

A-i yk`yuoni yuker™ner; yukkva\

hamajykyvi masnagi]neryun$

N^S^_^D^D^ Carecin P-i

yuker™in me` masnavyrapar

g;sver^ Š^^^ Hao craganyutoyun;#

hao goanqi badgern =$ Aon ner -

gaoa]nyum = hao marxyu midq;#

™er/qperyumnern yu gyryusdner;#

yura,yutoyunnern yu v.der;# aon

ardahaodyum = mer jykyvrxi

arjeqner;# ™cdyumnern yu nba -

dagner;* grtelyv yu yukkyrxelyv

midq yu hyci^^^‹$

Aba ir yk`yuoni ,ysq; ;sav

na& H^H^ Swoyu/qi na,arar

Hranyu. Hagypoan$ An nyuonbes

anxraxar™av# te nergaois

amenen zyrek mi`y]; haoeryus

hamar Haoasdani & Swoyu/qi

cyr\ag]yutoyun; gngadvi* pylyr

ylyrdneryu me`# masnavyrapar

.e.d; xnelyv hao craganyutoan

vra# me\ nva0yum ngadelyv HCM

serd gab; Swoyu/qi na,a ra -

ryutoan hed$

Zegyu]man avardin Swoyu/qi

na,arar Hranyu. Hagypoan Ha -

oasdan-Swoyu/q cyr\ag]yutoan

zarca]man# cragan-m.agyu -

taoin gaberyu hasdadman & am -

rabnxman cyr\in me` yune]a\

iren] me\ nerxrman hamar H^H^

Swoyu/qi na,araryutoan ŠViloam

Saryoan‹ medalner & bad vyc -

crykneryu Hamahaogagan

5-rx Hamajykyv;

28 Hyunis- Hao crykner; +`mia\ni veharanin a/`&# iren] mi`& yunenalyv N^S^(^D^D^Carecin P^-in

77-8/2010

rer han™ne] garc m; swoyu/ -

qahao & Haoasdani crykneryu$

ŠViloam Saryoan‹ medali

arjana]an*

Tyrcym Wysdanòan ‚AMNƒ

Tyrys Tyranoan ‚Siriaƒ

L&yn Ananoan ‚Haoasdanƒ

Aram Arsenoan ‚Haoasdanƒ

H^H^ Swoyu/qi na,araryu -

toan badvycrer .nyrhve]an*

Varxan Hagypoan ‚Ar]a,ƒ

Madlen Caraca.oan ‚?yu -

maniaƒ

C&yrc Sn,[oan ‚Vrasdanƒ

?yber Hadde0oan ‚Tyurqiaƒ

Dicran Capyoan ‚Siriaƒ

Sarcis Giragysoan ‚Lipananƒ

Varanx Qoyurq[oan ‚Iranƒ

Aonyuhed& temadig nisde -

ryu xahli0in me` .aryunagve]an

ŠNyr iraganyutoyun & nyr cra -

ganyutoyun‹ ‚zarca]man mi dyum -

nerƒ noyutin .yur` zegyu]yumner;#

yur pana,ysner Syuren Apra -

hamoan & Sarcis Giragysoan

anxraxar™an Haoasdani me`

nergaois iragana]vyk erggyk -

mani cragan gaberyu ,yra] -

man$ A/an™in elyuotner ekan# yr

me\ awsysanqyv ,yse]an aos@r -

va ar&mdahaoereni nahanì

masin & .e.de]in te Haoasda -

nen & te Swoyu/qen hekinagavyr

an™eryu masnag]yutoan gar&y -

ryu toyun; aos har]in .yur`$

?yumaniaoen ?HM na,a cah#

mi&nyuon aden na& ?yumaniy

Crykneryu Miyutoan wy,na ,a -

cah Varyujan Ysganoan ,yse -

]av haoeren lezvi gar&yryu toan#

mer cragan haryusd ja/an cyu -

toan & hazaramoa badmyutoyun

yune]yk m.agyuoti veraperoal$

An ir ,ysqin me` anxraxar™av

na& verèrs /yumaneren lezvyv

lyuos desa\ ir Š>.yugneryu cirq;‹

hadyrin# yr mangyutoan dari -

neryun lsa\ iragan badm yutoyun -

nern en ir me\ hyrme & aol mar -

xy]me# \eryuninere /yumanahao

anvani xemqeryu masin & ma -

na vanx 1915-i haoy] ]ekas ba -

nyutoan hed gabva\ manra -

mas ner# in[bes Der-Zyri ana -

badner; aqsyrva\ haoeryu ma -

sin sarsawazxyu desaran ne -

r;$ Varyujan Ysganoan ir ,ysqi

veràvyryutoan ;sav# te .ad

gar&yr =# erp marx m; gharce ir

havadq; & \acyum;$

Aba ges@ren edq ŠHao cra -

ganyutoyun; arxi a.,arhi ha -

madeqsdyum‹ temaoi .yur` elyuot

yune]an pana,ysner Azad Ekia -

zaroan & Dicran Capyoan$ Anynq

ergyuqn al iren] ,ysqin me`

.e.daxre]in hao craganyutoan

sba/na]yk hama. ,arhao na] -

man vdanc; & gar&yre]in# te

mer craganyutoyun; hasa\ = min[&

mer @rer;* an]nelyv badmagan

& m.agyutaoin darper wytyrig -

neryu meèn & nergaois yry.agi

magarxagi m; vra gcdnvi &

aos@r al oyuraqan[oyur cryk bar -

davyr = ;nel a/avelacyuon;#

m.dabes mnalyu hamar miàz -

caoin cragan [awani.neryu

.rànagin me`$

Aonyuhed& cryk Xavit Myu -

raxoan ,ysq a/nelyv ;sav# te

nergaois .ad gar&yr# .ad aoj -

meagan ,nxir m;n = inter ne -

taoin craxarani sdek\yum;$

Ha`yrx @r;* hyunis 3(-in Cryk -

neryu hamahaogagan 5-rx hama -

jykyv; ir a.,adanqner; .a -

ryunage] Goyumrii me`$ Hama jy -

kyvi masnag]neryun ximavyre]

& anyn] hed zryuo] yune]av

Goyumrii wy,-marzbed Seoran

Bedrysoan$

Aba ,ysq a/av HCM na -

Hyulis 1-|akga'yr# Hama.,arhaoin Haogagan Gyncresi &

?yusasdani Haoeryu Miyutoan na,acah Ara Aprahamoan

ŠXXI xaryu hao ar'agi‹ Mr]yuotin* Haoasdani & AMN-i ve]

crykneryu mr]anagneryu pa.,man a/ityv

8 7-8/2010

,a cah L&yn Ananoan$ An ,yse -

]av Haoasdan-Swoyu/q crykne -

ryu hamadekman gar&yryutoan

& arxi craganyutoan a/`& \a -

/a]a\ ,nxirneryu & a/aì -

gaoin ;neliqneryu veraperoal$

Aos hedaqrqir hanxibyume

hedy# hamajykyvi masnagi] -

ner; ao]ele]in Av^ Isahagoani

& Hyvh^ >irazi dyun tanca -

ranner;$ Aonyuhed& Goyumrii Ce -

karvesdi Agaxemiaoi me\ sra -

hin me` deki yune]av Hyvh^ >i -

razi \nnxoan 95-amoagin nvir -

va\ hypeloanagan eregy$

Aox eregy crykneryun yk`yune -

]in & hamajykyvin ha`ykyu -

toyun ner makte]in H^H^ M.agyuoti

na,arar Hasmig Bykysoan#

Goyumrii qakaqabed Varxan

Kyugasoan$

Aonyuhed& pem; dramaxrve -

]av asmyunqykneryu & erci[-erc -

[yuhineryu# yr me\ hyuzaganyu -

toamp gadare]in Hyvh^ >irazi

sdek\acyr\yutoyunner;# vara -

gelyv ampyk` xahli0; iren] ga -

darman ̀ ermyutoamp & anmi ̀ a -

ganyutoamp$

Ha`yrx @r;# hyulis 1-in |ak -

ga™yri Crykneryu Sdek\acyr -

\a gan Dan me` deki yune]av

cirqi .nyrhanxes* hekinagn ;lla -

lyv panasdek\yuhi Natella

Lalapegoan$ ŠPazmaged‹ pa -

nasdek\yutoyunneryu jyky va \yun

eridasarx panasdek\yuhyu hyc -

vyuon haoelin =$ Natella Lala -

pegoan \nvelyv Er&an# ereq da -

reganin wy,axrva\ = Mysgva#

isg nergaois gabri Lys-An0e -

l;s$ Panasdek\yuhyu ,ysdyva -

nyutoamp ir a.,arhahaoa]qi

meg masn al ™&avyrva\ = Er&an

& aos qakaq; ir midqin me`#

gzyucyrxvi yura,yutoan & ar&i

hed# yurge & ner.n[va\ = an$

>nyrhanxesi ;nta]qin# te‰

Natella Lalapegoan & te‰ cirqi

tarcman[yuhi Garine A.yukoan

garxa]in qani m; panas dek -

\yutoyunner jykyva\yuen$ Nyuon

@r; hamajykyvi a.,adanq ne -

ryun masnag]e]an na& Hama. -

,arhaoin Haogagan Gyncresi &

?yusasdani Haoeryu Miyutoan

na,acah Ara Aprahamoan &

?HM a/aìn wy,na,acah

Vla ximir Akaoan$

Baryn Aprahamoan hama -

jykyvin ,ysq a/nelyv yk`yune]

Crykneryu Hamahaogagan 5-rx

hamajykyvi masnag]neryun &

makte] a.,adanqaoin par™r#

arxoyunaved mtnylyrd$

An ir ,ysqin me` par™r cna -

hade] Haoasdani Crykneryu

Miyutoan gadara\ agdiv a. -

,adanq;# Haoreniq-Swoyu/q wy -

,axar™ m.agyutaoin# hamaz -

caoin gaberyu a.,yuja]man yuk -

kyutoamp# manavanx ir yu.ax -

ryutoan gexryn; bahelyv Haoas -

dani & Swoyu/qi nyracyuon

craganyutoyunneryu wy,axar™

gab;$ Baryn Aprahamoan .ad

me\ dek dvav & cidyutoyun &

arvesdi craganyutoan ylyrd -

neryu me` haodararva\ mr]yuot -

neryun# yrynq .ad arxoyunaved

en & ggren hamahaogagan pnyuot#

yr nyr myde]yum m;n =$ Aos gedin

hed gabva\ baryn Apraham -

oan masnavyrapar ;sav^

Š^^^ Nyr myde]yum;# gar\yum

em menq bedq = ]yu]aperenq a/a -

ìn hertin eridasarxyutoan

hed a/n[vyk har]eryum$ Y[ megi

hamar cakdniq [=# yr aos@r

eridasarxyutoyun; xjvar =

gykmnyry.vyum sdek\va\ irykyu -

toyunneri baomanneryum$ Haoas -

dani hzyra]man# Haoasdan-

Swoyu/q haraperyutoyunneri nyr

imasdavyrman cyr\yum erida -

sarxyutoan xeri & deki ,nxir;

xar™nel a/aìga mr]anaga -

pa.,yutoan teman‹$

In[bes arxen haodarara\

=r Haoasdani Crykneryu Miyu -

toyun; & Hama.,arhaoin Haoga -

gan Gyncres; mr]anaga pa. -

,yu toan; nergaoa]va\ =r &

Swoyu/q;$

Aosbisyv# Ara Aprahamoan

2 Hyulis-Er&an# Haoasdani Crykneryu Miyutoan hanxisyutoan srahin

me`^Bah m; cragan-eraj.dagan eregyoen

Lyusangarner; gadarva\ en Madlen Caraca.oani gykme

97-8/2010

xiblymner han™ne] ŠHao; 21-rx

xarasgzpin‹ 2((9 cragan mr]a -

nagapa.,yutoan haktykneryun

ar™agi me` & avel]yu]# te cryk -

ner; mez hamar lav @rinagner

en# yryn]yv gareli = hbar da nal$

Hyvhannes Eranoan ‚vebƒ

Anahid Tyw[oan ‚vebƒ

Syusanna Haryutoyunoan ‚vi -

bagƒ

Samvel Gysoan ‚panasdek\ƒ

A/aìn hadyug mr]anag

Nyraor Axaloan

Natella Lalapegoan ‚ha -

dyug mr]anagƒ

Veràvyryutoan# Ara Apra -

hamoan ;llalyv OYUNESG_-i pari

gamqi xesban ;sav# te inq

cdnvelyv Fransa# a/aàrga\

= gazmagerbyutoan kega var ne -

ryun Hao m.agyuoti @r; an]ga] -

nel Fransaoi me`$

Nisdi a/aìn pajni avar -

din HCM na,acah L&yn Anan -

oan H^H^ M.agyuoti na,arar

Hasmig Bykysoani hramanacri

hama™aon na,araryutoan Šysge

medalner‹ han™ne] Sexa Ver -

mi.&aoin ‚?yusasdanƒ# Varyu -

jan Ysganoanin ‚?yumaniaƒ &

Nyreg Casbaroanin ‚Ar]a,ƒ$

Nisdi ergryrx mas; nvir -

va\ =r ŠArxi hao craganyutoan

miàzcaona]yum‹-in# yr gva -

rein ?yber Hadde0oan & Hen -

rig +xyoan$

Nisdi ;nta]qin elyuot yune -

]ykner; ,yse]an# te aos@r yrqan

hradab = xyurs cal miàz -

caoin a.,arh# qani yr nergaois

amen in[ me\ aracyutoamp gwy , -

vi & gar&yr = yunenal \racir &

xyurs cal miàzcaoin asba rez

& iharge aos a/yumyv .ad me\

dek bedq = drvi lavyrag

tarcman[agan a.,adanqin$

Hyulisi 1-i eregyoan# Gymi -

dasi anvan gameraoin eraj;. -

dyutoan dan me` deki yune]av

2((9t^ gymbyzidyragan lava -

cyuon sdek\acyr\yutoyunneryu &

eraj.dacidagan a. ,adyu -

toyunneryu mr]ana gapa.,yu toan

xawnegirneryu hamerc;$

A/aìn; elyuot yune]av Ha -

oasdani menagadarneryu be -

dagan hamyuot;$ Lyusine Mar -

gysoani ‚sywranyƒ gadarmamp

hn[e] Ervanx Erganoani ergyu

pallax; Hamy Sahoani ,ys qe -

ryv ŠDar in™ jamanag‹# ŠEte

a.,arh; nyuonn =r mnalyu‹$

Aba Vahram Papaoani tiv

3 synad; crva\ tav`yutagi

hamar gadare] Samsyn Ta -

tysoan$ Ha`yrxe] Meliq Ma -

visagaloani ŠGyn]erd-/a bsy -

xia‹-n# yr gadare] Haoas da -

ni bedagan gameraoin nvaca -

,yump;$

Aonyuhed& elyuot yune]an

eraj.daced Araqs Saroan &

Haoasdani Gymbyzidyrneryu

Miyutoan na,acah ?yperd

Amir,anoan$

Hamerci avardin Haoas -

dani Bedagan Gameraoin erc[a -

,yump; gadare] ?yperd Amir -

,anoani hyc&yr ,mperceryu

.arq;* Š+`mia\inn i hyre‹$

Hamajykyvi verìn @rva

hyulis 2-i a/avydoan nisd; nvir -

va\ =r ŠArxi qnarercyutoyun#

Swoyu/q‹ antylyciaoi .nyrhan -

xesin$

Aonyuhed& gaoa]a\ glyr se -

kan; nvirva\ =r ŠCragan ma -

myul; Haoasdanyum & Swoyu/ -

qyum‹ temaoin$ HCM na,acah

L&yn Ananoan panalyv nisd;#

a/aìn; ,ysq dvav pana,ys

Manyuel Axamoanin$ Aonyuhed&

sgsav a.,yuoj cragan mamly

asyulis m;# yur ,ysq a/in te‰

Haoasdani# Ar]a,i & te‰

Swoyu/qi ,mpacirner & crykner$

Glyr sekani .yur` ,ysq

a/av brn^ Hyvsew Nalpanxoan

AMN-en$ An ,yse]av Swoyu/qi

hao cragan mamyuli aos@rva

\anr vi0agi masin & ;nxc\e]#

te gar&yr bad0a/neren meg;

gngadvi anyr finansavyrman

,nxir;$ An ir ,ysqin me` anx -

raxar™av ?yumaniy ga/a va -

ryutoan @rinageli cyr\yuneyutoan

& in[bes n.a\ = /yumanahao

lracryk & tarcmani[ Madlen

Caraca.oan* ?yumaniy ga /a -

varyutoyun; gfinansavyre ner -

gaois Byuqre.i me` lyuos desnyk

ŠNyr Goanq‹ & “Ararat” barpe -

raganner;# in[bes na& ?HM-i

ŠArarad‹ hradarag[yutoan

me` lyuos desnyk craganyutoyun;#

yr .ad me\ @janxagyutoyun m;n

= aos@rva a.,arhin me` diryk

finansagan 0cnajami \anr

baomanneryu baracaoin$

Mamly asyulisi ;nta]qin

ar\ar\ve]an & aol ,nxirner#

in[bes hao lracreryu# amsac -

reryu & aol barperaganneryu#

na& ;nter]ykneryu# terteryu

pajanyrxneryu yu hao xbry] ne -

ryu bagsil;$ Ev aos er&yuot; serd

gab yuni haoeren lezvi anm,i -

tar vi0agin hed# yr xjpa,da -

par ertalyv aveli qi[ gcyr -

\a\vi te‰ ;ndaniqnere & te‰

xbry]nere ners$ Aba ,yse]av

te‰ Haoasdani & te‰ Swoyu/qi

me` aos@r me\ anyun vaoelyk

mamyuli masin# in[bes @rinag

Haoasdani me` gngadvi ŠAzc‹

@ratert; & Swoyu/qi me` ŠMar -

mara‹ @ratert;# yryun me` in[ -

bes n.ve]av craganyutoyun; mi.d

a/aìn =ìn vra gcdnvi# yk`

Swoyu/qen ners ;llalyv miag;$

Nyuon @r; eregyoan# Crykneryu

Miyutoan Me\ xahli0in me` deki

yune]av cragan-eraj.dagan

eregy# yryu ;nta]qin hao an -

vani asmyunqykner Silva Oyuz -

pa.oan & Vlaximir Apaòan

nerganeryun hram]yu]in hao xa -

sagan byeziaoi qani m; wao -

lyun gadaryumner# isg hao jy -

kyvrxagan erceryu hianali ga -

daryumneryv elyuot yune]an garc

m; dakanxavyr eridasarx

erci[-erc[yuhiner eraj.dagan

cyr\iqavyrman varbedneryu

hmyud masnag]yutoamp$

M^ DEr-kyugasoan

Me`peryumner; ŠCragan tert‹-en

10 7-8/2010

Œ G,nxrei ,yseiq ™er dba -

vyryutoyunneryu# mdahycyu toyun -

neryu masin gabva\ nerga

hamajykyvin hed$

Œ Aos hamacyumar; ega

aon mdaxryutoamp# yr nman

hamacyumarner; & hava qyuo t -

ner; gmegdeken ampyk` a. -

,arhi pyvanxag Swoyu/qi cryk -

ner;# yr gareliyutoyun yunin calyu#

haraperyutoan me` mdnelyu hao -

reni crykneryu hed$ Aox anh -

raje.dyutoyun m;n =# yr mez

gmke p/yun]qvelyu# havaqvelyu

>irazi ;sa\in bes ̂Šheriq haoer

madneryus bes mnaq pajan#

p/yun]qveln = haverjyutoyunn

Haoasdani‹$ Menq p/yun]q -

velyu me` dgar enq# menq bedq

= zyrananq# zyranalyu hamar

iraryu qyv bedq = canq$ Swoyu/ -

q; haoreniq; [i 0an[nar# hao -

reniq; swoyu/q; [0an[nar# ha -

ga/ag yune]a\ Ardaqin cyr\y]

& Swoyu/qi na,araryutoan$ Bedq

= ver` drvi aos ga]yutoan# ira -

ryu lav 0an[nalyu hamar bedq

= arjeqner; hama,mpvin & nyr

yukkyutoyun m; sgsi mer jyky -

vyurxin me`$ Aos hamacyumar;

anhraje.dyutoyun = aon bao -

manyv# yr bdyuk da$ An.yu.d

bdyuk; 1-2 @ren me`dek [eller#

bdyuk; jamanagi ggarydi#

jamanagi ;nta]qin haoreni

crykner; & swoyu/qi crykner;

hamacyr\ag]elyv# zirar 0an[ -

nalyv# iraryu mdahycyutoyun -

ner; pajnelyv bidi nyr sdek -

\acyr\yutoyunneryv hanxes can#

yrbeszi mer jykyvyurxi anyun;

hn[e]nen y[ miaon Haoasdani

& Swoyu/qi me`* haoeryu mi`&#

aol na& pylyr aon cakyutneryu

me` yur hao m; gabri# dvoal

ergirneryu jykyvyurxner; bedq

= mer arjeqner; cidnan#

dekoag bahvin$

_rinag ?yumaniy me` me\#

arjeqavyr haoer yune]a\ enq*

&‰ erci[ &‰ mdavyragan# yusoal

marxig & anynq a/a`nyutoan

sadara\ en & anyun yunin aox

ergrin me`$ Oyuraqan[oyur ca -

kyu ti me` nman anyunner bedq

= nergaoa]vin# Haoasdani me`

&s bedq = nergaoa]vin mer

arjeqner;$ M.agyutaoin me\

arjeqner yuninq# yr menq miaon

mezi gbahenq$ Aox gnmani megi#

yr inq g,ysi inq glse$ Menq

bedq = ,ysinq# yrbeszi @dar -

ner; mez lsen$ A.,arhi pylyr

me\ & wyqr jykyvyurxner; mez

lsen# yrbeszi cidnan# yr menq

miaon àrxvyk jykyvyurx [enq#

aol m.agyuoti der jykyvyurx

enq & m.agyuoti pylyr 0agad -

neryu vra# nyuonisg cidyutoan

0agadi vra me\arjeq a.,a -

dykner yuninq$ AMN-i me` ha r -

oyuravyr cidnaganner yuninq#

yryn] masin# menq al caka -

war [yuninq# dvoal ergri me`

miaon cakawar yunin$

Aos hamacyumarner; bedq

= ;llan ]adgada,dag m;#

yrbeszi mer anyun; par™ra]vi

a.,arhyv meg$ Nman a/itner;

mez gmken# yrbeszi ,yrhrxag -

]elyv iraryu hed* haoreni crykner#

ardasahmanoan crykner aos

cakawarner; nermyu\enq &

dara\enq a.,arhyv meg$

Œ Isg i%n[ grnaq ;sel ?yu -

maniy hao arjeqneryu masin$

Œ ?yumaniy hanxeb me\

harcanq yuninq# yryvhed& hin

xarere i ver haoer; mas gaz -

ma\ en aox jykyvyurxin & iren]

lyuman xra\ en m.agyuoti me`$

Ev mer amenen me\ cragan

qnnaxad; gmna xar™oal Ga -

ra bed Ibr;ileanyun$ Isg in[

gveraperi Siryuniin# es iren

;sa\ em* in[y%u maorx ergyu had

Siryuni [perav$ In™ hamar .ad

sireli anyun m;# panasdek\#

pao] aveli badmapan# aveli

brbdyk & mer m.agyuoti pylyr

0agadneryu vra$

Ev veràbes in[yu [;sel# yr

/yumanahaoern =in# yr Ame -

naon Haoy] Gatykigys dvin#

an 3( dari gr]av kegavarel

Syurp +`mia\in; & Swoyu/q;$ Es

ergyu ancam cdnva\ em ?yu -

mania & cidem haogagan wy -

ky];# Haoy] egeke]in & zyra -

vyr Anxranigin ar™an;$

Es gyuzei im ]avag ]yutoyun -

ners haodnel Der Diraor Srpa -

zani mahvan gabag]yutoamp#

yr mydavyrabes ges xar kega -

vare] ?yumaniy & Byulgariy

mer hao cakyutner;$

Œ Aoy# ykpa]oal Srpazan

haor D^ Di raor Mardigoan me\

haore na ser m;n =r & ,ysqi me\

var bed$ >ad .nyrhagalyutoyun#

™er syuk jamanag; mez dra -

maxrelyu hamar$

M^ Der-kyugasoan

Tyrys Tyranoan^

Menq bedq = ,ysinq# yrbeszi @dar ner; mez lsen$ a.,arhi

pylyr me\ & wyqr jykyvyurxner; mez lsen# yrbeszi cidnan#

yr menq miaon àrxvyk jykyvyurx [enq# aol m.agyuoti der

jykyvyurx enq & m.agyuoti pylyr 0agad neryu vra# nyuonisg

cidyutoan 0agadi vra me\arjeq a.,a dykner yuninq$

117-8/2010

Œ Baryn Eranoan# min[& ™er

crqi masin ,ysel;# gyuzeinq mi

qani ,ysq lsel nerga hama -

jykyvi masin$

Œ Es masnag]el em na& 3

dari a/a` Peoryutyum gaoa ]a\

hamajykyvin* Haoasdani] 5(

crykner & 5( crykner Swoyu/ -

qi]$ Cideq# a/aìn gar&yr pan;

marxgaoin .wyumn em hamaryum#

yr irar 0ana[yum enq$ In[ ve -

raperyum = zegyu]yumnerin ga -

ryk en linel lav & y[ aonqan lav#

meg; garyk es havanel# moyus;

y[ aonqan# aveli gar&yr em

hamaryum marxgaoin .wyum ne r;$

Es \anyta]a aox hama jyky -

vin marxgan] hed# crykneri

hed# es [cidem ete [liner ha -

majykyv; es gary%k =i a/it;

cdnel 0ana[el aon cryknerin#

yr es gyuzei 0ana[el$ In[bes

@rinag es 0ana[e]i tarc -

mani[ Madlen Caraca.oa nin#

™ez hed$ )ana[el qy tarc man -

[in .ad me\ pan = in™ hamar$

Aosdek egan hin \anytner# nyr

\anytner# 2(-3( dari Haoas -

dani] he/a]a\ marxig# yr aos -

dek hanxibe]i$ Gaber; mi moan]

hed# haoreniqi hed .ad gar&yr em

hamaryum craganyutoan hamar$

Œ Baryn Eranoan# aos@r xyuq

arjana]el eq a/aìn mr]a -

na gi ŠAmenaceke]ig hadva\;‹

vebi hamar# g,nxrei badmel# te

in[bes \nve] veb; crelyu caka -

war;# i%n[; ner.n[e] ™ez$

Œ Veb; sgsel em crel 6 dari

a/a` & aox aranqyum ergyu aol

cirq em crel# yr hradaragvel

en & veràbes garyka]a avar -

del & veb;# yryvhed& in™ ha -

mar \anr =r aos crqi vra a. ,a -

del# .ad \anr qani yr badmyum

= im mi xjpa,dyutoan masin$

Es meg dari [em qaolel^ ydqers

gydrva\ ba/gel em hivanxa -

ny]yum & es ba/ga\ desnyum =i#

te im na,gin marmin; .ad nman

= mer ergrin# yr; ydqer [yuni

a/a` [i cnyum# yr tara ,a ga -

lyum = an;nxhad# yr irar vra

gragyum en# heka.r`yum en wyr -

™yum anel & 0i.d aox pan;* vi -

rahadyutoyun & tara, maqrel

in™ hed en anyum & es agama

zca]i# yr im marmin;# na& im

ergirn = yu es hasga]a# yr es

gqaolem & a/a`van; glinem# ete

es im diry`; ,ysdyvanem mekqers$

Ev aon amen;* tara,yd ver -

qer;# yr havaqva\ = im me` es

hadyu]yum =i hamaryum & has -

ganyum =i# ete es angek\yren

,ysdyvanem diry`; im mek qe -

r;# nyri] ydqi ggancnem# har]

=r im ydqer; gdrely%u en# te [=#

es qaolely%u em aol&s# te [= & es

aox @rvani] sgse]i crel$ Es

cravyr ,ysdyvanyutoyunner =i

anyum$ Aos cyr\;# yr mr]anag =

sda]el* cravyr ,ysdyvanyu toyun -

ner en & es va,enyum em nyuo -

nisg aos mr]anagi hamar$ {i

pa]a/vyum# yr mi aol goanqyum

hre.dag; in™ ca yu asi# yr xyu

qy var™; arxen sda]el es# xyu

mr]anag es sda]el# pao] es .ad

=i yuzyum# yr im ergir; aoxbes

,ysdyvani ir mekqer;$ Es im

marmin; xrel =i ergris vi0a gyum

& ,ysdyvanyum =i# yrbeszi

marmins .dgvi & .ad =i yuzyum# yr

im ergri yukekner; &s ,ysdy -

vanen iren] mekqer;# yrbeszi

irenq =l .dgven# mer ergri mar -

minn =l .dgvi & irenq =l gancnen

yu a/a ̀cnan$ Aos masin =r veb;$

Œ Isg hyuos yuneiq# te ™er a. -

,adanq; mr]anag = .ahelyu &

aon =l a/aìn mr]anag$

Œ Es hyuos [yunei# yr cyr\s

mr]anag = .ahelyu# a/aìn

hertin# yr .ad [em havadyum

arxar mr]yumnerin# mez myd

xjpa,dapar .ad gar&yr en

;ngeragan# paregamagan ga -

ber;$ Han™najykyvi anxam -

neri] sagaon aonbisi gar\iq -

ner ekan^ bryfesyr cragana -

ced;# ete in™ asyum = te* sa

im garxa]a\ a/aìn cirqn =#

yr =èr; w[anyum =in im ar ]yunq -

neri]# es in™ .yova\ em zcyum#

yryvhed& es [em crel mr ]anag

sdanalyu hamar# crel em cet meg

;nter]yki hamagelyu im zca]yum -

neryv & xebi Asdva\ danel$

Yuri. nbadag [em yune]el$

Œ Dekega]anq# yr crqer;

xe/&s [en dbacrva\$

Œ Aos cirq; xe/&s dbacr; -

va\ [=$ Aos mr]yuot; xe/&s

[dbacrva\ crqeri mr]yuot =$

Ara Aprahamoan; bardaxir

baoman = xrel# yr [hradarag -

va\ crqeri mr]anapa.,yu toyun

lini$

Œ Xar™oal .nyrhavyryum em

™ez mr]anagi a/tiv & mak tyum

garelvyuon [aw .ad ;nter]yk ner

yunenaq & hasneq ™er nbadagin$

M^ k^

Har]azryuo] cryk Hyvhannes

Eranoani hed

12 7-8/2010

Ð³�Ù³�Åá�Õá�íÇ�Ù³ë�Ý³�ÏÇó�Ð³�-

Û³ë�ï³�ÝÇ� »õ� ê÷�Ûáõé�ùÇ� ·ñáÕ�Ý»�ñÁ

í»ñë�ïÇÝ�Ù»Ï�ï»Õ�í»É�»Ý�Ø³Ûñ�Ð³Û�-

ñ»�ÝÇ�ùáõÙª� ÙÇ�³�íáñ�í³Í� ³ÛÝ� ·Ç�-

ï³Ï�óáõ�ÃÛ³Ùµ,�áñ�Ñ³Û�·ñ³�Ï³�Ýáõ�-

ÃÛáõ�ÝÁ�Ù»ñ�ÅáÕáíñ¹Ç�Ñá·»õáñ�ÙÇç�-

Ý³�µ»ñ¹Ý�¿�»õ�Ýñ³�³½�·³�ÛÇÝ�á·áõ,

Ñ³Û�ñ»�Ý³�Ï»ñï�»ñ³�½³Ýù�Ý»�ñÇ,�µ³�-

ñá�Û³�Ï³Ý,�Ñá�·»Ù�ï³�íáñ�³ñ�Å»ù�Ý»�-

ñÇ�áõ�Ó·�ïáõÙ�Ý»�ñÇ�ç³�Ñ³�ÏÇ�ñÁ£

²Ûë�¹³�ñ³�íáñ�³é³�ù»�Éáõ�ÃÛ³Ý

Ï³ñ»õáñáõ�ÃÛáõ�ÝÁ� Ýáñ� µá�í³Ý�¹³�-

Ïáõ�ÃÛáõÝ� ¿� ëï³�ÝáõÙ� Ñ³ï�Ï³�å»ë

³Û�ëûñ,�»ñµ�Ð³�Û³ë�ï³�ÝÁ,�Ý³�Ëáñ¹

¹³�ñ³�í»ñ�çÇ�Í³Ýñ�÷áñ�Óáõ�ÃÛáõÝ�Ý»�-

ñÁ�Ñ³Õ�Ã³�Ñ³�ñ»�Éáí,�ù³ÛÉ�³é�ù³ÛÉ

Ï»ñ�ïáõÙ� »õ� ³ë�ïÇ�×³�Ý³�µ³ñ� ³Ù�-

ñ³åÝ�¹áõÙ�¿�Çñ�å»�ï³�Ï³�Ýáõ�ÃÛáõ�-

ÝÁ£�ø³�Õ³�ù³�Ï³Ý�³Ûë�Ñ³Ý�·³�Ù³Ý�-

ùÁ� ·ñ³�í³�Ï³ÝÝ� ¿� Ñ³�Ûáõ�ÃÛ³Ý

ëï»Õ�Í³�·áñ�Í³�Ï³Ý� áõ�Å»�ñÇ� Ñ³�-

Ù³ËÙ�µÙ³Ýª�Ç� ß³Ñ�Ù»ñ�³½�·³�ÛÇÝ

Ýå³�ï³Ï�Ý»�ñÇ� Çñ³�·áñÍ�Ù³Ý� »õ

³ñ�Å³�Ý³�å³�ïÇí� Ý»ñ�Ï³�Ûáõ�ÃÛ³Ýª

³ñ³�·á�ñ»Ý� í»�ñ³�÷áË�íáÕ� Å³�Ù³�-

Ý³Ï�Ý»�ñÇ�Ñ³�Ù³�ï»ùë�ïáõÙ£

ºÉ�Ý»�Éáí� ³Ûë� ·»�ñ³�Ï³�Ûáõ�ÃÛáõ�-

ÝÇó,� Ñ³�Ù³�Åá�Õá�íÁ�µ³ñÓñ� ¿�·Ý³�-

Ñ³�ïáõÙ�Ñ³Û�ñ»�ÝÇ�Çß�Ë³�Ýáõ�ÃÛáõÝ�Ý»�-

ñÇ�»õ� Ñ³�ë³�ñ³�Ï³�Ï³Ý�áõ�Å»�ñÇ,� � Ç

Ù³ë�Ý³�íá�ñÇª��ÐÐ�ê÷Ûáõé�ùÇ�Ý³�Ë³�-

ñ³�ñáõ�ÃÛ³Ý�»õ�Ð³�Û³ë�ï³�ÝÇ�·ñáÕ�-

Ý»�ñÇ�ÙÇ�áõ�ÃÛ³Ý�·áñ�Íáõ�Ý»�áõ�ÃÛáõ�ÝÁ,

áñÁ�Ýå³�ï³�Ï³ÙÕ�í³Í�¿�Ð³Û�ñ»�ÝÇù-

ê÷�Ûáõéù�Ñ³�ñ³�µ»�ñáõ�ÃÛáõÝ�Ý»�ñÇ�Ëá�-

ñ³ó�Ù³�ÝÁ,� Ùï³�íáñ� »õ� Ï³½�Ù³�-

Ï»ñå�ã³�Ï³Ý�Ý»�ñáõ�ÅÇ�Ñ³�Ù³ËÁÙµ�-

Ù³�ÝÁ,� ³½�·³Ý�å³ëï� Íñ³·�ñ»�ñÇ

Ùß³Ï�Ù³ÝÝ�áõ�Çñ³�·áñÍ�Ù³�ÝÁ£

²Û�ëû�ñÇ�Ý³Ï�Íñ³·�ñ»�ñÇ�³ñ¹�Ûáõ�-

Ý³�í»ï� ÁÝ�Ã³ó�ùÇ� »õ� Ñ»�é³Ý�Ï³�ñÇ

³é³ç�Ý³�Ñ»ñÃ�·Ç�ï³Ï�óáõ�Ùáí,�Ñ³�-

Ù³�Åá�ÕáíÝ�ÁÝ¹·�ÍáõÙ�¿�Ù»ñ�ÁÝ¹�Ñ³�-

Ýáõñ�Ùß³�Ïáõ�Ã³�ÛÇÝ�Ï»Ý�ë³�ï³�ñ³Í�-

ùÇ�å³Ñ�å³Ý�Ù³�ÝÁ,�Ñ³ñë�ï³ó�Ù³�ÝÁ

»õ�½³ñ�·³ó�Ù³�ÝÁ�ÙÇï�í³Í�·áñ�Íá�-

Õáõ�ÃÛáõÝ�Ý»�ñÇ� � ³ç³Ï�óáõ�ÃÛ³Ý

Ññ³Ù³Û³Ï³ÝÁª��Ñ³Û�ñ»�ÝÇ�å»�ïáõ�-

ÃÛ³Ý�»õ�ê÷�Ûáõé�ùÇ�³½�·³�ÛÇÝ-�Ñ³�ë³�-

ñ³�Ï³�Ï³Ý� Ï³�éáõÛó�Ý»�ñÇ� ÏáÕ�ÙÇó£

²Û¹�åÇ�ëÇ�·áñ�Íá�Õáõ�ÃÛáõÝ�Ý»�ñÁª�ÏÁñ�-

Ã³�Ï³Ý� Ã»� � Ññ³�ï³�ñ³Ï�ã³�Ï³Ý,

ï³�Õ³Ý�¹³�íáñ� ³Ý�Ñ³ï�Ý»�ñÇ� � Ã»

Ùß³�Ïáõ�Ã³�ÛÇÝ� ûç³Ë�Ý»�ñÇ� Ëñ³�-

Ëáõë�Ù³Ý� ù³�Õ³�ù³�Ï³�Ýáõ�ÃÛáõ�ÝÁ,

Ù»�Í³�å»ë�Ï³�ñáÕ�»Ý�Ýå³ë�ï»É�³½�-

·³�ÛÇÝ�³é³�ç³�¹Ç�Ùáõ�ÃÛ³ÝÝ�áõ�Ñ³�-

Û³�å³Ñ�å³�Ýáõ�ÃÛ³�ÝÁ� ÇÝã�å»ë� Ð³�-

Û³ë�ï³�ÝÇ� Ð³Ý�ñ³�å»�ïáõ�ÃÛáõ�ÝáõÙ

»õ�²ñ�ó³�ËáõÙ,�³ÛÝ�å»ë�¿É�³ß�Ë³ñ�-

ÑÇ� ï³ñ�µ»ñ� ÙÇ�çû�ñ»�³�Ï³Ý�Ý»�ñáõÙ

Ñ³�Ù³�éá�ñ»Ý� ·á�Û³ï»õáÕ� � ·³Õ�Ãû�-

ç³Ë�Ý»�ñáõÙ£

Ø»Ýù� ³é³ÝÓ�Ý³�Ñ³�ïáõÏ

Ï³ñ»õáñáõ�ÃÛáõÝ� »Ýù� ï³�ÉÇë� Ñ³Û

ÇÝù�Ýáõ�ÃÛ³Ý�³Ù»�Ý³�½á�ñ»Õ�·ñ³�í³�-

Ï³�ÝÇª�Ñ³�Ûáó�É»½�íÇ�Ñ³Ý�¹»å��·áõñ�-

·áõ�ñ³Ý�ùÇ�»õ�å³�ï³ë�Ë³�Ý³ï�íáõ�-

ÃÛ³Ý�ëÏ½�µáõÝ�ù³�ÛÇÝ�¹Çñ�ùá�ñáß�Ù³�-

ÝÁ£�Æ�Ñ³�Ï³Ï�ßÇé�ûï³�ñ³�É»�½áõ�ÏÁñ�-

Ãáõ�ÃÛ³�ÝÁ,� Ûáõ�ñ³�ù³Ýã�Ûáõñ� É»½�í³�-

Ï³Ý� ½Ç�çáõÙ� Ï³Ù� Ý³�Ñ³Ýç� ÑÕÇ� ¿

³å³�·³�ÛÇ�Í³Ý�ñ³�·áõÛÝ�Ñ»ï»õ³Ýù�-

Ý»�ñáí,� áñÇ�Ëáñ�»õ�³Ù�µáÕ�ç³�Ï³Ý

·Ç�ï³Ï�óáõ�ÃÛ³Ùµª�Ð³�Û³ë�ï³�ÝÇ�»õ

ê÷�Ûáõé�ùÇ�Ñ³Ý�ñáõ�ÃÛáõ�ÝÁ��áõß�³¹�ñáõ�-

ÃÛ³Ùµ�Ñ»ï»õáõÙ�¿�Ù»ñ�³½�·³�ÛÇÝ-

Ïñ�Ã³�Ï³Ý� µÝ³�·³�í³�éÁ� � ³ñ�¹Ç�³�-

Ï³�Ý³ó�Ý»�Éáõ�ù³Û�É»�ñÇÝª��í»�ñ³�Ñ³ë�-

ï³�ï»�Éáí�Çñ�³ÛÝ�ÙÇ�³ë�Ý³�Ï³Ý�»É³�-

Ï»�ïÁ,�áñÇ�Ñ³�Ù³�Ó³ÛÝª� �Ñ³�Ûáó�É»�-

½áõÝ�Ñ³Û�Åá�Õáíñ�¹Ç�·á�Û³�å³Û�ù³�ñÇ,

ÙÇ�³ë�Ý³�Ï³�Ýáõ�ÃÛ³Ý�»õ�Ùß³�Ïáõ�Ã³�-

ÛÇÝ� ÇÝù�Ý³�·Ç�ï³Ï�óáõ�ÃÛ³Ý�³Ý�÷á�-

Ë³�ñÇ�Ý»�ÉÇ�½ÇÝ³ÝáóÝ� ¿,� áõë�ïÇ»õª

·»�ñ³�·áõÛÝ�å»�ï³�Ï³Ý�³ñ�Å»ù£�(Ð³�-

Ù³�Åá�Õá�íÇ�å³ï�íÇ�ñ³Ï�Ý»�ñÁ�ÉÇ�á�íÇÝ

ÏÇ�ëáõÙ� »Ý� ³Ûë� ³éÇ�Ãáí� Ð¶Ø

Ý³Ë³�·³�Ñáõ�ÃÛ³Ý�Ù³Û�ñ»�ÝÇ� É»½�íÇ

Ù³�ëÇÝ�Ñ³Û�ï³�ñ³�ñáõ�ÃÛ³Ý�Ùï³�Ñá�-

·áõ�ÃÛáõÝ�Ý»�ñÁ):

²ñ�¹Ç�³ß�Ë³ñ�ÑáõÙ��Ñ³Û�Ï³�Ï³Ý

Ùß³�Ïáõ�Ã³�ÛÇÝ� Ñ³ë�ó»Ý� ¿°É� ³í»�ÉÇ

ß»ß�ï³¹�ñ»�Éáõ,��Å³�Ù³�Ý³�Ï³�ÏÇó�ÁÝ�-

Ã»ñ�óá�ÕÇÝ� »õ� Ñ³ï�Ï³�å»ë� Ýáñ

ë»ñÝ�¹ÇÝ� Ñ³Û� ·ñ³�Ï³�Ýáõ�ÃÛ³Ý� É³�-

í³�·áõÛÝ� �ÝÙáõß�Ý»�ñÇÝ�Ùá�ï»ó�Ý»�Éáõ

Ýå³�ï³�Ïáí,�Ù»Ýù��Ññ³�ï³å�»Ýù

Ñ³�Ù³�ñáõÙ��Ñ³Û�·ñ³�Ï³�Ýáõ�ÃÛ³Ý�ÇÝ�-

ï»ñ�Ý»�ï³�ÛÇÝ�·ñ³�¹³�ñ³Ý�ÑÇÙ�Ý³¹�-

ñ»�Éáõ�·³�Õ³�÷³�ñÁ,�áñÁ��Ù»Ï�ÙÇ�³ë�-

Ý³�Ï³Ý� ¹³ß�ïáõÙ� ÏÝ»ñ�Ï³�Û³ó�ÝÇ

Ù»ñ��·ñ³�Ï³�Ýáõ�ÃÛ³Ý�Ó»éù�µ»�ñáõÙ�-

Ý»�ñÁ� »õ� Ù»�Í³�å»ë� ÏÁÝ�¹³ñ�Ó³�ÏÇ

Ýñ³�Ñ³�ë³�ñ³�Ï³�Ï³Ý��Ý»ñ�·áñ�Íáõ�-

ÃÛ³Ý�ß³�é³�íÇ�ÕÁ£�ò³Ý�Ï³�ÉÇ�¿,�áñ

ê÷�Ûáõé�ùÇ� Ý³�Ë³�ñ³�ñáõ�ÃÛáõ�ÝÁ� »õ

Ð¶Ø-Ý�Ñ³�Ù³�ï»Õ�Ùß³�Ï»Ý�³Û¹�åÇ�ëÇ

Ý³�Ë³�·ÇÍª� Ñ³�Û»�ñ»Ý,� ³Ý·�É»�ñ»Ý,

éáõ�ë»�ñ»Ý�»õ�³ÛÉ�É»�½áõ�Ý»�ñáí,�ÇÝ�ãÁ

³é³�í»É� Ï³ñ»õáñ�íáõÙ� ¿� Ñ³�Ûáó

·ñ³�ïåáõ�ÃÛ³Ý�500-³Ù�Û³�ÏÇ�ÙÇ�çá�-

ó³�éáõÙ�Ý»�ñÇÝ�ÁÝ�¹³�é³ç�»õ�Ï³�ñáÕ�¿

³í»�É³ó�Ý»É�Ñ»�ï³ùñù�ñáõ�ÃÛáõ�ÝÁ�Ù»ñ

»ñÏ�ñÇ��áõ�Ýñ³�Ùß³�ÏáõÛ�ÃÇ�Ñ³Ý�¹»å£

¶ñá�ÕÇ�»õ�·ñ³�Ï³�Ýáõ�ÃÛ³Ý�ù³�-

Õ³�ù³�óÇ�³�Ï³Ý� å³�ï³ë�Ë³�Ý³ï�-

íáõ�ÃÛ³Ý�·Ç�ï³Ï�óáõ�Ùáíª�Ù»Ýù�Ù»ñ

½á�ñ³Ï�óáõ�ÃÛáõÝÝ�»Ýù�Ñ³Ûï�ÝáõÙ�²ñ�-

ó³Ë�Û³Ý�ÑÇÙ�Ý³�Ñ³ñ�óÁ��å³ï�Ù³�Ç�-

ñ³�í³�Ï³Ý� ³ñ�¹³�ñáõ�ÃÛ³Ý� ¹Çñ�ù»�-

ñÇó� »õ� µ³�ó³�é³�å»ë�Ë³�Õ³Õ� ÙÇ�-

çáó�Ý»�ñáí� Éáõ�Í»�Éáõ� ÐÐ� ç³Ý�ù»�ñÇÝ,

ÙÇ�³�Å³�Ù³�Ý³Ï� ¹³�ï³�å³ñ�ï»�Éáí

é³½�Ù³�ï»Ýã�»õ�³·�ñ»�ëÇí�áïÝÓ�·áõ�-

ÃÛáõÝ�Ý»�ñÁ� È»é�Ý³�ÛÇÝ� Ô³�ñ³�µ³�ÕÇ

Ð³Ý�ñ³�å»�ïáõ�ÃÛ³Ý�Ñ³Ý�¹»å,�ÇÝã�-

å»ë�Ý³»õ�Ùï³�Ñá�·áõ�ÃÛáõÝ�³ñ�ï³�-

Ñ³Û�ï»�Éáí� ÙÇ�ç³½�·³�ÛÇÝ� áñáß� Ï³�-

éáõÛó�Ý»�ñÇ� ÏáÕ�ÙÇó�³Û¹� ·áñ�Íá�Õáõ�-

ÃÛáõÝ�Ý»�ñÇ� áã� Ñ³�Ù³ñ�Å»ù�·Ý³�Ñ³�-

ï³�Ï³Ý�Ý»�ñÇ�Ï³�å³Ï�óáõ�ÃÛ³Ùµ,�ÇÝ�-

ãÁ�Ï³�ñáÕ�¿�³ÝáõÕ�Õ³�ÏÇ�á�ñ»Ý�Ëñ³�-

Ëáõ�ë»É�å³�ï»�ñ³½�ÙÇ�Ññ�ÓÇ·�Ý»�ñÇÝ£

Ð³�Ûáó� ó»�Õ³ë�å³�Ýáõ�ÃÛ³Ý� 95-

³Ù�Û³�ÏÇ� ï³ñáõÙ,� Çµñ»õ� å³�Ñ³Ý�-

ç³�ï»ñ� Å³�é³Ý�·áñ¹�Ý»�ñÁ� Ù»ñ� Ù»�-

Ïáõ�Ï»ë�ÙÇ�ÉÇ�áÝ�Ý³�Ñ³�ï³Ï�Ý»�ñÇ,�ÙÇ�-

ç³½�·³�ÛÇÝ� ÁÝ�ï³�ÝÇ�ùÇ� µá�Éáñ� ³Ý�-

¹³Ù�Ý»�ñÇÝ� »õë� Ù»Ï� ³Ý�·³Ù

ÑÇß»óÝáõÙ�»Ýù�³Ûë�ß³�ñáõ�Ý³Ï�íáÕ

á×Ç�ñÇ�×³Ý³ã�Ù³Ý�»õ�Ñ³�ïáõó�Ù³Ý

³Ý�Å³�Ù³Ý�ó»�ÉÇ�Ï³ñ»õáñáõ�ÃÛáõ�ÝÁ:

²ñ�¹Ç�³ß�Ë³ñ�ÑÇ�Ù³ñ�ï³Ñ�ñ³�-

í»ñ�Ý»�ñÇÝ�Ç�Ñ³Ý�¹Ç�Ù³Ýª��¶ñáÕ�Ý»�ñÇ

Ñ³�Ù³�Ñ³Û�Ï³�Ï³Ý�5-ñ¹�Ñ³�Ù³�Åá�Õá�-

íÇ� Ù³ë�Ý³�ÏÇó�Ý»�ñÁ� Ïñ�ÏÇÝ� ÷³ë�-

ïáõÙ�»Ý,��áñ�Ñ³Û�Åá�Õá�íáõñ�¹Á��áõ�-

Å»Õ� ¿� Çñ�³½�·³�ÛÇÝ� ÑÇÙ�Ý³�ñ³ñ�»õ

Ñ³Û�ñ»�Ý³�Ï»ñï� ³ñ�Å»ù�Ý»�ñÇ� Ñ³Ý�-

¹»å�áõ�Ý»�ó³Í�Ñ³�í³�ï³ñ�Ùáõ�ÃÛ³Ùµ

»õ� � Å³�Ù³�Ý³�Ï³�ÏÇó� ÏÛ³Ý�ùÇ� å³�-

Ñ³Ýç�Ý»�ñÇ� Ñ»ï� Ýá�ñ³�Ý³�Éáõ� ï³�-

Õ³Ý�¹áí,�áñÁ�ÝáõÛÝ�å»ë�¹ñë»õáñ�í»É

¿� å³ï�Ùáõ�ÃÛ³Ý� ÁÝ�Ã³ó�ùáõÙ£� ²Ûë

Ñ³�Ùá�½áõ�Ùáí� � ¿É� Ù»Ýù�³í³ñ�ïáõÙ

»Ýù�Ñ³�Ù³�Åá�Õá�íÇ�³ß�Ë³�ï³Ýù�Ý»�-

ñÁª�Ù»ñ�·ñ³�Ï³Ý,�Ùß³�Ïáõ�Ã³�ÛÇÝ�»õ

³½�·³�ÛÇÝ-�Ñ³�ë³�ñ³�Ï³�Ï³Ý� å³ñ�-

ï³�Ï³�Ýáõ�ÃÛáõÝ�Ý»�ñÁ�ß³�ñáõ�Ý³�Ï»�Éáõ

Ù»ñ�Ïá�ãÙ³ÝÝ� �áõ�³é³�ù»�Éáõ�ÃÛ³�ÝÁ

·Ç�ï³�ÏÇó�Ñ³Û�·ñá�ÕÇÝ�í³�Û»É�³ÝÙÁ�-

Ý³�óáñ¹�Ñ³�í³�ï³ñ�Ùáõ�ÃÛ³Ùµ£

Ì³Õ�Ï³�Óáñ,�2010Ã.,�2�Ñáõ�ÉÇ�ëÇ

¶ðàÔÜºðÆ Ð²Ø²Ð²ÚÎ²Î²Ü 5-ð¸

Ð²Ø²ÄàÔàìÆ Ð²Úî²ð²ðàôÂÚàôÜÀ

13

pUbLIca ÞIE bILIngvÃ a UnIUnII armEnILor dIn românIa

IU

LI

Ea

Ug

Us

t2

01

0

Anul acesta slujba

din Duminica de

Sfînta Maria a fost

oficiată, la

Hagigadar de

Episcop Natan

Hovanesian, afl at

în vizită pastorală

în calitate de

candidat la funcţia

de şef spiritual al

Bisericii Armene

din România post

rămas vacant după

decesul, în luna

mai, a IPS

Arhiepiscop Dirayr

Mardichian.

Episcopul Natan a

fost însoţit la

Suceava de preot

vicar Bogdan Ezras

şi preot Radu

Krikor Holca. La

slujbă a fost

prezent şi preot

Azat Mandalian şi

protoiereu Avedis

Mandalian de la

Constanţa.

7-8/2010

14 7-8/2010

Încă înainte de deschiderealucrărilor celei de-a Cincea Con fe rinţepanarmene a scriitorilor de laDzaghcaţor, prima manifestare or -ganizată de Uniunea Scriitorilor dinArmenia a fost vernisajul expoziţiei defotografii ale fotoreporterului BAKHŞIKHACHATRYAN, ame najată în holulCasei de creaţie a scriitorilor, acolo undeaveam să lo cuim 5-6 zile cei mai mulţidintre noi.

Cuvîntul de deschidere a fost rostitde d-l Levon Ananyan, pre şedinte alUniunii, neobosita şi efi cienta noastrăgazdă de pe întreg parcursul Conferinţei,cel ce s-a in teresat personal de primirea,caza rea şi condusul la aeroport, de con -fortul şi buna dispoziţie a partici pan ţilor.

D-l L.Ananyan a vorbit despreparcursul creator al artistului-foto grafBakhşi Khachatryan, care şi-a legatîntreaga viaţă de fotografia de presă şi,mai ales, de viaţa literară şi artistică dinArmenia.

Aveam să aflu că maturul ar tist-fotograf de astăzi l-a avut ca maestru petalentatul şi prolificul Poghos Po ghosyan,pe care am avut plăcerea să-l cunosc înanii 1970-80, cînd era fotoreporterulgazetei „Hayreniki Ţayn” (Glasul Patriei)din Erevan, la care colaboram cu veştidin viaţa comunităţii armene dinRomânia.

Amintesc că, de trei decenii, BakhşiKhachatryan publică cu re gularitatefotografii în săptămînalul “Grakan

Tert”(Gazeta Literară), or gan al UniuniiScriitorilor din Ar menia.

Cele 56 de fotografii din actua laexpoziţie reprezintă o mică parte din

rodul creaţiei celor aproape cinci deceniide viaţă a apreciatului re porter al lumiiliterare şi artistice armene. Acestefotografii sînt selec tate cu rigoare şi ceicare am trecut prin faţa lor de cîteva oripe zi ne-am bucurat să admirăm chipurileunor personalităţi marcante ale literelor,artelor şi scenelor armene din ulti meledecenii, cum ar fi Hrant Mate vosyan

(foto 1), Zahrad, Hrachia Hovhannisyan,Martiros Saryan (foto 2), Sos Sargsyan,Mher Mkrtchyan (foto 3), Ohan Duryanetc. Ne-au impresionat, de asemenea,imagi nile din Stepanachert, Şuşi şi, îngeneral, ale unor militanţi din Ar ţakh,adevărate mărturii ale celor ce au luptatpentru independenţă. Această galerie defotografii ale talentatului şi dăruituluiartist a rămas gravată în amintireamultora dintre noi.

Madeleine KARACAŞIAN

EXPOZIŢIE DE FOTOGRAFII Autor:

BAKHŞI KHACHATRYAN

ARA DINKjIAN va concerta

la PLAI Festival de la TimişoaraARA DINKjIAN este cu -

noscut cel mai mult ca fon -

dator şi lider al influentului

grup instrumental NIGHT

ARK, o formaţie de jazz

care a spart multe bariere în

anii 80-90, prin fuziunea cu

rădăcinile muzicii anato lie -

ne. Compoziţiile sale au fost

înregistrate de muzicieni de

top, printre care Eleftheria

Arvanitaki, Sezen Aksu şi

Demis Roussos, în 13 limbi

diferite, dovedind că, până

la urmă, muzica este lim ba -

jul universal. Cu unul dintre

hiturile sale, „Homecoming”

(mai cunoscut în lume sub numele „Dinata Dinata”), a fost ales să închidă

ceremonia de închidere a jocurilor Olimpice de la Atena din 2004.

157-8/2010

Printr-un ordin al d-nei Hranuş Ha -co byan, Ministru al Diasporei din Repu -blica Armenia, au fost decernate urmă -toa rele medalii de aur „William Saroyan”şi diplome de onoare unor participanţi lacea de-a Cincea Conferinţă Pan-armeanăa Scriitorilor

Au obţinut medalia de aur „WilliamSaroyan”:

– Torkom Postanjian (SUA),– Toros Toranian (Siria),– Levon Ananyan şi Aram Arsenyan

(Armenia)Au primit diplome de onoare ale

Mi nisterului Diasporei din RepublicaArmenia următoarele persoane:

– Vardan Hacobyan (Arţakh),– Madeleine Karacaşian (România),

– Gevorg Snkhcian (Georgia),– Robert Haddegian (Turcia),– Dikran Gaboian (Siria),– Sarkis Ghiragosian (Liban)– Varand (Iran).Diplomele au fost decernate persoa -

nelor amintite pentru marea lor contri bu -ţie la dezvoltarea colaborării dintre Arme -nia – Diaspora, la activitatea de stabilire şiconsolidare a legăturilor literar-culturale.

Decernarea medaliilor şi a diplo me -lor a fost făcută de către d-na Hranuş Ha -cobyan, ministru al Diasporei, la Dzagh -caţor, în ziua de marţi 29 iunie, după fes -tivitatea de inaugurare a celei de-a Cin -cea Conferinţe Pan-armene a Scriitorilor.

Joi, 1 iulie, după una dintre reuniu -nile celei de-a Cincea Conferinţe Pan-armene a scriitorilor de la Dzaghcaţor –„Literatura armeană – citadelă a arme -nilor”, d-l Levon Ananian, preşedinte alUniunii Scriitorilor din Armenia, în nu -mele d-nei Hasmik Pogosyan, Ministru alCulturii din Republica Armenia, a decer natmedalii de aur următoarelor personalităţi:

- Seda Vermişeva (Rusia),- Varujan Vosganian (România),

- Norek Gasparyan (Arţakh).Amintim că lucrările Conferinţei au

avut loc în zilele de 28 iunie-2 iulie.

M.K.

Nota red.: Vom reveni cu amănunte despre conferință

în numărul viitor.

Decernări de medalii

şi diplome de onoare

Anul trecut, în lunaiunie publicam în Araratraportul financiar privindstîngerea unei sume de ba -ni din România pentru Fon -dul Armenia, program co -ordonat de Garabet Ha -

ciaturian.În final s-au strîns

3000 de dolari care s-auadăugat altor 3000 de do -lari, donaţi de armeni ori -gi nari din România şi sta -biliţi în Argentina (coor -do nator dl.Jorge Vartpa ro -nian – reprezentant al Fon -

dului în Argentina)Suma de 6000 de do -

lari a fost destinată să echi -peze cu calculatoare şiechi pamente periferice o

şcoală din ErevanSîntem în măsură să

prezentăm, în imagini, în -deplinirea acestei nobilemisiuni, Şcoala Argenti nia -nă din Erevan beneficiindde dotările respective.

Reprezentanţii Fon -du lui au mulţumit, printr-oscrisoare domnilor Gara -bet Haciaturian din Româ -nia şi Jorge Vartparonian– originar din România ,stabilit în Argentina – pen -tru contribuţia lor la înde pli -nirea proiectului propus.

A.

Donaţie a armenilor din România şi

Argentina pentru o şcoală din Erevan

Joi, 1 iulie a.c., d-l Serj Sargsyan, pre şedintele Repu bli cii Armenia, s-a întîl nit cu un grup de scrii tori armeni din străi nătate care, în zilelede 28 iunie- 3 iulie, au participat, în staţiunea Dzaghcaţor, la cea de-

a 5-a Conferinţă Pan-armeana a scriitorilor. In imaginea de sus: Rîndul1 (de la stînga la dreapta): d-l Levon Ananyan, preşedinte al UniuniiScriitorilor din Armenia, d-na Hasmic Pogosyan, ministru al culturii, d-l Serj Sargsyan, preşedinte al Republicii Armenia, d-l Robert Haddegian(Turcia), d-na Hranoush Hakobyan, ministru al Diasporei, d-l SarkisGhiragosian (Liban), d-na Anoush Nakkashian (Israel). Rîndul 2 (de lastînga la dreapta): d-l Osheen Keshishian (SUA), d-l Norayr Adalyan(Armenia), d-l Vardan Hakobyan (Karabagh), d-l Manuel Atamian(Anglia), d-l Varand Kiurkgian (Iran), d-l Varujan Vosganian (România)și d-l Berdj Terzian (Egipt).

16 7-8/2010

„Poporul armean nu va muri niciodată.Văd că tinerii din generaţiile de acum sîntmai armeni decît sîntem noi”. Acestăafirmaţie este parte din discursul pe carePreacuviosul Părinte Arhimandrit DatevAgopian, care acum slujeste în Olanda, l-a avut în Biserica armeană din Piteşti.O afirmaţie asemănătoare a făcut şi laBu cureşti „Nu înţeleg de ce toată lumeaspune că peste tot se închid uşile cînd evorba de naţia armeană. Eu văd cum toc -mai am deschis uşile a două noi bisericiîn Olanda”.

Este minunat să întîlneşti oameni cevin cu aceste convingeri. Auzindu-l vor -bind am avut bucuria unei prospeţimi decare cred ca este mare nevoie în comu -nitatea din România. Discursul l-a ţinutîntr-o „arevmîtahayeren” (armeană vesti -că) atît de limpede, încît şi cei ce nu aumai vorbit de mult timp limba armeanăau spus că au înţeles ideile mesajului ce iltransmitea.

Părintele Arhimandrit Datev Ago -pian s-a născut la Bagdad, în Irak. A ur -mat cursurile de teologie de la Ecimia -dzin, fiind unul din discipolii SanctităţiiSale Catolicosului Vasken I, cel ce s-anăscut pe pămînt românesc. Deoarece eraun student eminent, a fost ulterior trimissă îşi continue studiile teologice la Uni -versitatea din Geneva, Elveţia. Cînd şi-aîncheiat studiile, primul loc în care a fosttrimis ca „soldat al Lui Dumnezeu” a fostFranţa. După aproximativ şapte ani –dacă am înţeles bine – a fost relocat înOlanda. Unul dintre motivele trimiteriisale în Olanda a fost acela că era nevoiede cineva care să cunoască limbile arabă,kurdă şi turcă, limbile vorbite de unii dinarmenii stabiliţi acolo. La acestea seadăugă şi cunoaşterea limbilor francezăşi engleză, dar şi flamandă, fiind deaproximativ 5 ani în Olanda. Pentru me -ritele sale, preacuvioşia sa este pe listacelor ce vor fi ordinaţi la rangul de Epis -cop în luna octombrie a acestui an.

Pentru cei ce nu sînt în cunoştiinţăde cauză, menţionez că venirea preacu -vioşiei sale pe plaiurile româneşti a avutloc datorită faptului că face parte din ceitrei candidaţi propuşi de Sanctitatea SaCatolicosul Karekin al II-lea la postul deşef al Bisericii Armene din România. O

altă precizare: de acum înainte episcopiaRomâniei se va despărţi de cea a Bulga -riei şi deci va exista cîte un Srpazan(Epis cop) al fiecărei ţări, spre deosebirede cum a fost pînă acum.

Atît la Bucureşti, cît şi la Piteşti, petimpul discuţiei directe cu comunitatea,au existat voci care l-au întrebat pe prea -cuviosul părintele Agopian, în cazul încare va fi numit în funcţie, cum se va ra -porta la şcoala armeană. Acesta a răspunscă are convingerea că nu există nici bi -serică dacă nu există şcoală armeană şi căacordă o mare importanţă şcolii. Deoare -ce referirea oamenilor s-a făcut şi în legă -tură cu faptul că slujba este în limba ar -meană şi puţini o înţeleg în întregime,preacuviosul părinte a precizat că estenecesar să fie măcar auzită limba armea -nă şi slujba să fie, deci, în limba armeană.Cît despre înţelegerea „Badarak”-ului(Sfintei Liturghii) a spus că preacuvioşiasa este profesor de teologie şi că se vaocupa de răspîndirea şi explicarea religieiarmene între credincioşii săi, aşa cum afăcut timp de un an în Armenia cînd, sea -ră de seară, timp de cîte o oră a vorbit peaceastă temă la televiziune. A fost între -bat şi cum s-ar acomoda aici în cazul încare ar fi ales ca şef al Bisericii Armenedin Romania şi, cu foarte mult calm şibunăvoinţă a spus că el este un „soldat alLui Dumnezeu” şi că acolo unde estetrimis de Sanctitatea Sa Catolicosul, elmerge cu inima deschisă, nefiind, deci,legat de lucrurile pămînteşti.

Aşa cum a spus domnul VarujanVosganian, prezenţa preacuviosului pă -rinte Agopian în România este şi un bun„schimb de experienţă” pentru comuni -tatea din ţara noastră şi cea din Olanda.Astfel, aflînd despre noi, părintele, la rîn -dul său, ne-a împărtăşit despre armenii pecare îi are în păstorie în Olanda şi ne-aasigurat că le va vorbi şi lor, chiar dumi -nica ce vine, despre vizita sa în România.Despre comunitatea din Olanda, am aflatcă în oraşul Almelo, la Liturghie, dumi -nica, sînt prezenţi în jur de 500 de credin -cioşi, lucru care este minunat, aş spuneeu. Şi acolo există şcoală armenească desîmbătă-duminică ce numără 120 deelevi. În plus, cum am menţionat mai sus,părintele Arhimandrit a spus că urmează

să se mai deschidă încă două bisericiarmeneşti. Există 20.000 de armeni înOlanda, iar o parte din tinerii armeni s-auconstituit într-o Asociaţie a tinerilor Bi -sericii armene.

Fiind întrebat despre impresiile cucare pleacă din România, a spus că a fostfoarte plăcut impresionat de biserica pecare noi o avem în Bucureşti, dar şi decăldura comunităţii şi că îi pare rău cîndse gîndeşte că nu se prea cunoaşte în lu -me despre comunitatea de aici. Ne-aasigurat că de acum, cunoscînd preacu -vioşia sa însuşi locurile, va vorbi despreele celor ce-i va întîlni. A mai spus că an -terior venirii, auzise legat de România de

Vizita Preacuviosului Părinte

Arhimandrit Datev Agopian

în România

177-8/2010

la Sanctitatea Sa Vasken I despre fai -mosul cuvînt „mămăligă”, iar în legăturăcu locaţiile, despre Bucureşti şi Suceava.

Predica părintelui Arhimandrit Da -tev Agopian a fost foarte frumoasă şi aşvrea să redau în continuare cîteva dinfrazele pe care le-a spus. Ne-a împărtăşitcă de multe ori şi-a pus întrebarea de cearmenii sînt răspîndiţi în toată lumea,întrucît nu există colţ unde să nu găseştiarmeni. Răspunsul l-a primit în urma ru -găciunilor şi acesta este următorul: „Ar -menii sînt poporul Lui Dumnezeu, deaceea ei nu ţin de pămînt şi deci potexista oriunde”. În plus, „armenii sînt casarea în bucate. Aşa cum sarea dă gustmîncării, tot aşa armenii dau gust loculuiîn care se aşează”. Despre natura omului,domnia sa a făcut următoarea afirmaţie:„Omul are două părţi ale sufletului: unulcu care vorbeşte direct cu Dumnezeu şicelălalt prin care se exprimă prin limbaarmeană. De aceea este necesar ca fiecarearmean să cunoască şi limba armeană.”.Pentru a ne întări credinţa preacuviosulpărinte a spus: „Omul care se roagă şimerge la biserică rămîne mereu tînăr.Este posibil să i se albească părul, darsufletul îi rămîne mereu tînăr.”.

În Turcia, frumoasa mănăstire Ahta -mar ce se află pe o insulă a lacului Van afost restaurată din fondurile statului turc,iar pe 19 septembrie urmează să aibă locun pelerinaj. Preacuviosul părinte Ago -pian a fost întrebat ce părere are de acestlucru şi dacă este periculos pentru armenisă vină la acest pelerinaj. Răspunsul prea -cuvioşiei sale a fost foarte senin şi opti -mist: „Eu voi merge!”. Deci, cei care vorvrea să îl revadă pînă la noi hotărîri, potparticipa la acest pelerinaj.

Impresia generală pe care părinteleArhimandrit Datev Agopian a lăsat-o afost una bună, toată lumea apreciind căeste un om blînd şi deschis, deşi la Bu -cureşti a fost un fel de „barieră de co mu -nicare”, întrucît nu a fost tradus discursulsău, iar toate discuţiile ulterioare s-aupurtat în limba armeană. În continuare,aşteptăm să-i cunoaştem şi pe următoriidoi „candidaţi” ce urmează să vină. Abiaîn urma celor trei vizite comunitatea ar -meană din Romania va decide asupra ale -gerii sale. Pînă atunci, însă, ne bucu rămpentru vizita făcută de Preacuviosul pă -rinte Arhimandrit Datev Agopian în Ro -mânia.

Hasmig DANIELIAN

Comunicat: Alegerea noului EparhiotDupă 40 de zile de la trecerea la cele

veşnice a IPS Arhiepiscop Dirayr Mardi -chian, Consiliul Eparhial al ArhiepiscopieiBisericii Armene din România a începutdemersurile pentru alegerea următoruluiÎntâistătător al Arhiepiscopiei. În acest sens,la propunerea Consiliului Eparhial, PC Ar -himandrit Zareh Baronian a acceptat să îşidepună candidatura pentru această funcţie.

Ca urmare a acestui fapt, Arhiepis co -pia Bisericii Armene prin PC Preot VicarEparhial Ezras Bogdan, locţiitor al Arhie -pis co pului, şi membrii Consiliului Eparhial,împreună cu UAR prin preşedintele săuVarujan Vosganian, au trimis o scrisoareSanctităţii Sale Karekin al II-lea,

Catolicosul şi Patriarhul Suprem al tuturor Armenilor, prin care aceste două instituţiiîşi arătau susţinerea candidaturii Preacuviosului părinte Arhimandrit Zareh Baronian.

Dorind să iasă în întâmpinarea propunerii celor două instituţii şi, de asemenea,dorind să se asigure de legalitatea următoarelor alegeri, Sanctitatea Sa Karekin al II-lea a invitat la Sfântul Scaun de la Etchimiadzin pe părintele Ezras Bogdan împreunăcu doi membri ai Consiliului Eparhial. Astfel, pe data de 30 iunie, şi mai apoi pe datade 1 iulie, părintele Ezras Bogdan şi domnul avocat Marcar Yazedjian, din parteaConsiliului Eparhial, şi domnul Varujan Vosganian, delegat de Consiliul Eparhial,însoţiţi de domnul Zare Nazarian, au avut două întâlniri cu Sanctitatea Sa.

Din păcate, în perioada imediat premergătoare acestei vizite, Preacuviosul părinteArhimandrit Zareh Baronian a fost nevoit din motive de sănătate să îşi retragăcandidatura.

În faţa acestei noi situaţii, Sanctitatea Sa împreună cu delegaţia ConsiliuluiEparhial, au hotărât să urmeze firul statutar al demersurilor urmând ca Sanctitatea Sasă numească trei candidaţi pentru această funcţie urmând ca Arhiepiscopia Armeanădin România, prin Congresul Eparhial, să aleagă pe cel ce va ocupa funcţia deArhiepiscop al Bisericii Armene din România.

Drept urmare, Arhiepiscopia Bisericii Armene din România, prin CongresulEparhial întrunit ulterior acestei vizite, a aprobat vizita în Eparhia noastră a celor treicandidaţi, urmând ca aceştia să oficieze Sfinte Liturghii şi să fie prezentaţi alegătorilor.

Numele celor trei candidaţi şi programul vizitei lor:– Arhimandrit Datev Agopian, actualmente aflat în misiune pastorală Olanda, va

vizita Eparhia în perioada 15-22 iulie şi va oficia Sfânta Liturghie în catedrala armeanădin Bucureşti pe data de 18 iulie;

– Arhimandrit Nareg Berberian, actualmente aflat în misiune pastorală în SUA,va vizita Eparhia noastră la sfârşitul lunii iulie, începutul lunii august şi va oficiaSfânta Liturghie în catedrala armeană din Bucureşti pe data de 1 august;

– PS Episcop Nathan Hovhannisian, actualmente aflat în Armenia, va vizitaEparhia noastră începând cu data de 10 august şi va oficia Sfânta Liturghie la mă -năstirea Hagigadar, Suceava, cu ocazia sărbătorii Adormirii Maicii Domnului, pe datade 15 august.

După aceste vizite, probabil la începutul lunii septembrie, Congresul Eparhial înşedinţă extraordinară va vota opţiunea sa în ceea ce priveşte alegerea nouluiArhiepiscop.

În perioada de vacanţă a scaunului Arhiepiscopal, până la validarea alegerilornoului Arhiepiscop de către Sanctitatea Sa, conducerea Arhiepiscopiei revine conformstatutului Bisericii Apostolice Ortodoxe Armene şi Statutului de funcţionare alArhiepiscopiei Armene din România, locţiitorului Arhiepiscopului şi ConsiliuluiEparhial.

18 7-8/2010

Dragă Ara. Nu mai am informaţiidespre tine de cînd ai fost, acum cîţivaani, în România. Atunci ne-am adus amin -te, amîndoi, de zilele petrecute pe un şan -tier de reconstrucție a unei biserici, laGoga ran, în Armenia, prin 1993. Apoi ştiucă ai plecat din România, unde ai absol -vit Universitatea Politehnică din Bucureşti.Cum a evoluat viaţa ta, profesional?

Îmi amintesc cu mare plăcere pe -rioa da pe care am petrecut-o în Armenia.A fost o experienţă unică în care amreuşit să învăţăm multe despre Armeniaşi ce înseamnă să fii armean. Este o ac -ţiune pe care aş sugera-o cît mai multortineri armeni. La cîţiva ani după vara dela Gogaran am plecat în Franţa la studii şiapoi în Statele Unite să îmi termin stu -diile de doctorat în informatică la Geor -gia Tech în Atlanta. După terminarea fa -cul tăţii am lucrat la laboratoarele de cer -cetare ale Intel în California şi am fostimplicat în proiecte de recunoaştere şiclasificare de imagini, text şi voce. Maitîrziu în 2005 am făcut parte din echipaUniversităţii Stanford care a cîştigat cursarobotică de navigaţie autonomă spon -sorizată de departamentul de cerce tare alarmatei americane (DARPA). Vehi cululfără şofer, un Volkswagen Touareg acondus 200 de kilometri în deşertul Mo -jave pe drum nepavat şi a terminat peprimul loc cursa în mai puţin de 6 ore.Vehiculul se află în prezent la Smithso -nian Museum şi DARPA a oferit cîşti -gătorilor un premiu de 1 milion de dolari.Rolul meu a fost în detectarea coridoa -relor de traversare a deşertului din ima gi - nile provenite de la camera de luat vederia vehiculului.

Unde locuieşti în prezent şi cu ce teocupi?

Locuiesc în San Francisco şi lucrezla NASA Ames şi la filiala din SiliconValey a Universităţii Carnegie Mellon. În

cadrul NASA conduc echipa de cartogra -fie digitală. Mă ocup cu metode statisticede cartografiere şi recunoaştere a supra -feţei planetelor şi asteroizilor apropiaţidin sistemul solar folosind imagini obţi -nute de misiunile Apollo pînă la cele deazi inclusiv cele transmise de roboţii mar -ţieni Spirit şi Opportunity.

Rezultatul acestui efort sprijină NASAîn alegerea locurilor de aterizare al vii -toarelor misiuni robotice (inclusiv viitoa -rea Mars Science Lab ce va fi lansată înoctombrie 2011) sau umane, la înţele ge -rea mai precisă a formării planetelor şi nuîn ultimul rînd la întreţinerea entuzias mu -lui noilor generaţii de a explora spaţiul.Un exemplu al activităţii nostre în acestsens sînt hărţile digitale tri-dimensionaledisponibile în Google Moon şi cele dinGoogle Mars create în laboratorul nostru.

Crezi că în activitatea pe care odepui, deşi este una foarte specializată,există direcţii ce pot fi dezvoltate, înparteneriat, cu cercetători din Româniasau, de ce nu, din Armenia?

Cu siguranţă sînt foarte interesat înasfel de colaborări atît în România cît şiîn Armenia. Cu siguranţă în România ammai multe contacte. Din păcate nestăpî -nirea limbii face mai dificilă colaborareacu cercetătorii armeni. Înformatica şi înspecial inteligenţa artificială rămîn do me -nii foarte dinamice şi cu un număr foarte

mare de aplicaţii la toate nivelurile de lacercetarea spaţială, la mijloace automatede supraveghere digitală, monitorizare şifluidizare a traficului auto pînă la apli -caţii în domeniul roboticii şi interfeţelormaşină- utilizator.

Ai întîlnit armeni sau, poate ai co -laborat cu ei, în zonele unde ai lucrat?

Am întîlnit cîţiva armeni în cadrulNASA veniţi de la Erevan. Ne-am întîlnitcomplet întîmplător în chiar primele zilede lucru. Am auzit fără să vreau conver -saţia la telefon în armeană a coleguluimeu. A fost uşor să stabilim o relaţie deprietenie şi am aflat prin intermediul luimulte despre viaţa de azi din Armenia.Împreună cu Vahraam sîntem în curs de aforma o echipă care să lucreze în dome -niul roboticii cu aplicaţii militare. În de -cur sul anilor am fost în contact şi cu fa -milia Salgian, Garbis şi Andreea care sîntstabiliţi pe coasta de est.

Cînd mai treci prin România ?În toamnă. Vreau să fiu alături de

părinţii mei cînd împlinesc o vîrstă foartefrumoasă. Ne vom revedea cu siguranţăcu această ocazie.

Îţi mulţumesc pentru interviu şi aş -tept să ne vedem în toamnă. Pînă atuncisuccess în activitatea pe care o desfăşori.

Interviu prin internet realizat de

Mihai Stepan-Cazazian

Interviu cu Ara Nefian,

armeanul care lucrează pentru NASA

197-8/2010

manga-badanegan

Jamanagyv marx m; g†;llao$

An .ad akqad =r$ Yune]a\;

miaon gyv m;n =r$ An amen @r

gyv; g; gt= g; xn= badyuhan; yu

g†ertao ir cyr\in$

Ancam m;n al gyu cao g; des -

nao byudyugin m=` gat [gao yu

anyr dek ysgi m; xryua\ =$

Ysgin g; ver]n= g;s=#-M=g

byudyug gati wy,aren ysgi m;#

as lav pan =$

Grgin gyv; g; gt= yu byu dyu -

gyv gat; g; xn= badyuhan;$

Gat; gyu dar ysgin ga/ner#

gat; gyu dar ysgin ga/ner yu

aosb=s .aryunag$

Pauagan jamanag gan]ni#

@r; m=g ysgi a/nelyv aos marx;

g; harsdanao# inq; iren g†;s=^

Es i%n[ bidi ;nem aosqan xram;#

ertam bd;dim a.,arhq desnem$

G; gan[= dkaoin &u g†;s=^-

Yrxis# es asang harsda]ao#

xyun al in\i b=s ,elyq ekir# yr

harsdanas$

Yu inqn al g†ellao 0ampyr -

xelyu he/yu ergirner$

Dkan al h@r ;sa\in b=s g;n=

&u amen @r ysgi m; g; sdanao$

M=g -ergyu @r gan]ni &u# dkan

byudyugyv gat; g; xn= ir dek; yu

inq; iren g ;s=^

Desnem as ysgin xnyk; y%v =$

G; desn=# bad=n me\ @' m;

xyurs elau# gat; gerau# ysgin

'ce] yu grgin badin \ag; mdau$

-H;m#- g;s=#- yuremn * ysgi -

ne r; as badin m=`n en$ ('in g;

sbannem yu in[ gao [i gao g; ver] -

nem# al in[ amen @r nekyutiun qa.em$

Mius @r; syur qar m; ga/n=

'e/q;# g†ertao ir dek; g; bah -

m;di$ ('; gyu cao# yr gat; yud=#

qaryv g; zarn= @'in# qar; g;

xibnao by[in# by[; g; gdr=$ (';

g; t/i# g; wattyui dkaoin viz;$

Dkan g; by/ao# min[eu marxig g;

hasnin* @'; g; wa,i# g; mdnao

badin m=`$ Dkan gionao yu dekn

yu dek; g; me/ni$

Pyt; g; hasni h@r; agan`;#

g; 'c= he/yu ergirner;# gyu cao

hao reniq$ >ad a, yu va, g;n=#

.ad g; gsg\ao# pao] barab

dek;$ Gertao g; mdn= cym;# g;

genao ir dek; &u g; gan[= @'’;^-

Heo @'’ ek paor# xyurs egyur# an]a\;

an]a\ =# menq grgin ekpaor enq$

Qi[ m; g; sbas=# m=g al g;

desn=* @'’; qari dag=n clyu,; xyurs

g; han=# g;s=^-{=# marx arara\#

cnao qyu cyr\ix# qani qyu dkaoix

mahyuan ]au; sirdix m=`n =# menq

aoleus iraryu ekpaor [enq ;llar$

Hao jykyvrxagan heqiatner

Akyuesn yu ao\; g;ngera nan#

miasin g; varen yu miasin g;

]anen$ Erp ard; g; hasni* g;

sgsin hn'el$ >ad daq g;llao#

.yud-.yud g; qrdnin$

-Akyues ekpaor#-g†;s= ao\;#-

[e%s grnar qi[ m; bak `yur perel$

-In[yu% [=# aos vaorgoanis#-

g†;s= akyues; yu war[; g†a/n= yu

g†ertao `yuri$

Ao\; g; nsdi xezin dag# g;

sbas= ̀ yurin# pao] akyues; .ad

g†yu.anao$ )arahadeal ao\;

g†ellao# hyun'; g; .aryunag=$

Pao] y[ miaon aox @r;# aoleu ergyu

.apat .aryunag akyues; [i

er&ar$ <ek0 ao\; minag g; hn'=

ard; eu g; sgsi galsel$

_r m;n al oangar\ he/yu=n

g†er&ao akyues; `yuri sawyr;

'e/q;$ Akyues; erp g; m@denao

ao\in* sawyr; 'e/q=n g; ned=

g; gydr=$

-Wyuh# g; by/ao an#- Asdyua\

gdr= .yud pan;$

Ao\n al g; parganao akyuesin

vrao# in[yu% aoxqan yu.a]au# an

al ir garcin g†a/arge# te [ar -

[aryua\# `yuri ca]a\ =$

Veràb=s g; yry.en ere gy -

oan ]yren; pajnel$

Es .ad a.,ade]ao# ]yren; es

b=dq = ver]nem#- g†;s= akyues;#-

isg xarman; xyun ver]yur$

- <ik0 yuni%s xyun#-g†;s=

ao\;#- # arxe@%q xyun in\m= .ad

a.,ade]ar$

Aoy# g; badas,an= akyues;#-

g†yuze%s erxyuim$

Lau#- g†;s= ao\;#- vak;

ertanq# @à,in vrao erxyu=$

Akyues; midqin m=` g; ,;n -

xao ao\in vrao &u g; ,ysdanao

ertal$Nyon ci.=r ao\; g†ertao

.yunin qyv# g; badm= ekelyutiun; eu

g; ,nxr=# yr @à,in m=` bahyudi#

vran al my,ir g; le]n=$

A/au@dean akyuesn yu ao\;

gertan @à,in qyv$ Akyues; g;

par'ra]n= tater; eu ampyk`

yujyv g; zarn= @à,in$ My,irin

m=` takyua\ .yun;# sasdig ha -

ryua\=n gadka\ ver g; ]adg= eu

g; p/n= akyuesi gygyrx=n# akyues;

haziu g; grnao clyu,; azadel yu

wa,il$

Ao\; ]yren=n pajin g; han=

.yunin eu ha.d yu ,akak g†abrin

iraryu m@d$

20 7-8/2010

Hao asdkig m;

amerigoan

tadrynin me`

Haogagan swoyu/q; ir ar -

jeqnern yuni$ Ymanq# ;sd han -

camanqneryun# hamaonqe ha -

maonq# swoyu/qi dara\yutoan

vra g.rèn$ A‰l aveli qi[er

gxrs&yrvin aol asbarezneryu

me` qan* dndesyutoyun# cidyu -

toyun# pj.gyutoyun$ M.agyuotin &

arvesdin nvirva\ aosbisi an™

m; ganvanvi Stella Griffin$

Aos anvan dag gbahvi \acyu -

myv hao* taderagan an™na -

vyryutoyun Asdkig Aslanoan#

Exvarxin & Anjelin xyusdr;#

\na\* 1953 abril 25-in# Byuqre.i

me`$

Sgzpin# aosinqn 196(-in# ir

;ndaniq;# nera/oal Mannig

me\maor;# Arjantin cakte]#

Byuenys Aores$ Aondek# ve] yu

ges darva ;nta]qin# Asdkig;

ha0a,e] Instityuty Arsla n -

oan haogagan \,agan xbry];#

yur haoeren yu isbaneren syrve -

]av$ 1966 hyulisin# an versdin

ardacakte]# xar™oal ;n -

dan oyq# aos ancam* AMN# Lys

An0eles# aondek waolyunyren

avardelyv xbry];$ >aryu na -

gapar# Malibyui Wew;rdaon

Hamalsaran; ha0a,elyv# Asd -

kig; 1974 sda]av avarda gan

vgaoacir arvesdi me`# had -

gabes ancliagan craganyu -

toamp$ Das; dari edq# an

bidi avarder Qalifyrniaoi

“:rvini Hamalsaran;# Masterof Arts didkysyv# masnacidyu -

toamp* ancliagan mi`naxaroan

craganyutoyun$

Ir yusanykagan darineryun#

Asdkig; masnag]e]av Lys An -

0elesi hao cakyuti goanqin#

Cyusan erc[a,yumpin me` er -

celyv# in[ yr ™&yv m; ;nda ne -

gan avanxyutoyun; g.aryuna -

ger# qani yr ir maor;* Anjel

Aslanoan te‰ Byuqre.i Gymidas

erc[a,yumpi anxam yu me nerc -

[yuhi & te‰ Qalifyrniy Raffi

gazmagerbyutoan erc[a,yumpi

anxam eka\ =$ Nyuon jama na -

ga.rànin# Asdkig; xrs&yre]

ir taderagan dakanx;# ,a -

kalyv dekagan sirykagan

tadera,yumpi m;* haoerenyv

nergaoa]va\ elyuotneryu me`$

1974-in )yn Aram Memliin

hed amyusnanalyv# Asdkig!

Stellan sgsav mangavarjagan

ir asbarez;* Qalifyrniy Han -

tingt;n Bi[i me`# yur ir amyu -

sinin hed wy,axrva\ =r$ Ergyu

dari edq# an \nyunx dvav

ak` ga m;* Adrina +ster# pao]

nyuonaden aori mna]# moyus gyk -

me .aryunagelyv a.,adil$

198(-in# Qith L^ Griffinin hed

veramyusnanalyv# ar™a nacr; -

ve]av :rvini qalifyrnoan nyuon

Hamalsarani hedha mal sa ra -

nagan xas;nta]neryun$ Ergyu

xsdrer &s* Na@mi Armine & +liz

Anyu. \nnxaperelyv# Stellan

lra]yu] ir masterat; & ampiyn

veraxar™av# .aryunagapar

qsan dari xasavanxelyv h/e -

dyryutoyun yu cr[arvesd* qyle0in

me` & ancleren* xbry]in me`$

Craganyutoan hanxeb ir

hedaqrqryutoan zyucahe/# Stel -

lan kegavare] tadercyutoan

xasaranner# yur xasavanxe]

xerasanyutoan arvesd;# inq

isg ,akalyv nergaoa]yumneryu

me` yu nyuonaden tadera ,a ker

pemaxrelyv$ 1999-en# an ta de -

ragan hrahanci[ yu pemaxri[

= Brethren Christian High School-i

me`# aox hancamanqyv verìn

das; darineryun daregan ereq

tadera,aker pemaxrelyv$ Ir

;ndra\ tadera]ang; >eqs wi -

ren yu Mylieren min[& amerigoan

moyuziq;lner in[bes* „West SideStory“ & „Godspell“ ghasni$ Xbry -

]in taderagan pajnin cyr -

\yu neyutoyun;# .nyrhiv Stella

Griffinin ‚hima* Asdkig Aslan -

sarcis seloan

217-8/2010

oanƒ# amen dari mr]anag ne ryv

yu .qan.anneryv var™ad;r -

ve]av$

Stellaoi iracyr\a\ nyra -

cyuon elyuot;# 2(1( abril-maoisin

nergaoa]va\# ekav hrea cryk

>alym Alehemi cyr\eren ner.;n[ -

va\ „Fiddler on the Roof“ ‚~yu -

tagahar m; daniqin vraƒ

eraj.dagan tadera,ak;$

Qani yr bedq =# yr avanxyuotn

;ndaniqi me` .aryunagvi# pe -

maxragan aàg]yutoyun; sdy -

racrva\ =r +liz Griffinin

gykme$ In[ gveraperi pemaxryu -

hiin# an aos ancam &s [= my/ -

]a\ ir armadner;$ Nergaoa] -

man haodacrin hamar na,a -

panin me`# Stellan cra\ =# i

miì aoly]^ ŠIpr& haoyuhi# ;nde -

la]a\ em azcaoin ]ekas ba -

nyutoan hed&anqneryv$ Me\hyrs

seryunxen meg yu ges miliyn mar -

xig sbanve]an# [ar[arve]an

& aqsyrve]an* Wyqr Asiaoen

1915-in$ Anyn] miag han]anqn

eka\ = an# yr haoer =in$ Aos@r#

pylyr haoer; ]ekasbanyutoan

;nta]qin zyhva\neryun mi`&

azcaganner yunin$ Ykperca-

ganyren# àrxer# 0amparner#

arac ertyv maha]yu qaolar -

.avner# hamadek cerezman -

ner# anytyutoyun yu ykàgi zyum -

ner n.e] qsaneryrx xar;* a. -

,arhi darper deker$ In[be%s

grnanq aosbisi [aryutoyun m;

ximaxrel$ Ggar\em# yr an]oal;

verhi.elyv# badmyutoyun; hasg; -

nalyv & azadyutoyun; ba.d -

banelyv$ Yuri. mi`y] m; ghan -

xisana paryutoyun; mer da -

kan xyv yu gy[yumyv dynel$ Ger -

cenq# gbadmenq# gbarenq yu

ghi.enq$‹ |acyumyv ?yumaniaoen#

ir azcin nvirva\ mdavyra -

ganyuhii m; havadamq;$

Warizi] mez haodnyum en#

yr craqnnaxad# ar™agacir#

tarc mani[ & hrabaraga -

,ys Aleq sanxr Tyw[oann

arjana]el = fransiagan

ga/avaryutoan par™r bar -

c&in* ŠArvesdneri & cra -

ganyutoan sbaoi‹ (Officierdans l’Ordre des Arts et desLettres) .qan.anin$

In[bes Anxre Malryn

gaser* ŠGerbar vesda ced -

neri# cryk neri & sdek \acyr -

\ykneri gykmi] harcva\ yu

den[va\‹ aos .qan .an; himnvel

= 1957 t^ & .nyrh vyum = n.anagali

vasdag yune]yk cryknerin yu

arvesdi cyr\i[ ne rin$ Arda sah -

manoan cyr\i[nerin .nyrhelyu xeb -

qyum ha.vi = a/n vyum# an.yu.d# na&

nran] madyu]a\ \a/aoyu toyun -

ner; fransiagan m.agyuotin$

Aos .qan.an; ereq asdi -

0an yuni* asbed# sba & gyman xyr#

& .nyrhvyum = ;sd herta ga nyu -

toan# wyq ri] xebi me\;$ Al^

Tyw[oani xebqyum pa ]a/yutoyun

= arvel & nran miancami] .nyrh -

vel = Sbaoi asdi0an;$ Xjvar

[= g/ahel# yr nman yry.yum ;nxyu -

nelyun me\a bes nbasdel =

hao cryki a/avel qan \an -

rag.i/ vas dag;* fransia -

gan m.a gyuo ti dara\man

cyr\yum$ Pava gan = hi.el

miaon nra tarc ma nyu toamp

haoeren lyuos de sa\ fran -

sia]i hekinagneri vatsyun -

hinc crqer;$

Šcragan tert‹

Hi.enq te verèrs# Brn^

Al^ Tyw[oan; ŠNyr Goanq‹-in

ha mar hadyug tktag]yutoyun

m; yukarga\ =r ?yupen S&agi

ma sin# yr hradarage]inq Abril

tvin me`$

Al^ Tyw[oan hekinagn = nyuon -

bes ŠBang _tyman‹ vebi# yr;

lyuos bidi desne mer ŠArarad‹

hradarag[yutoan myd# /yuma -

ne ren tarcmanyutoamp$

Fransiagan ga?avaryuToan

Par—r barcEv: Hao crykin

22 7-8/2010

Ռումինիայի հայ համայնքը վաղուց

կազմավորված հին համայնքներից մեկն է

աշխարհում: Առաջին անգամ հայերն

այստեղ են եկել 9-10-րդ դարերում:Ռումինիայի պատմությունը լեցուն է բարձր

ու կարեւոր հետք թողած հայ անհատներով,կարեւոր պաշտոններ ու դերակատարու-

թյուն ունեցած հայերով:Գրող Վարուժան Ոսկանյանը Ռումի-

նահայոց միության նախագահն է, Ռումի-նիայի Սենատի անդամ, ֆինանսների նախ-կին նախարար: Նա հեղինակել է մի բա-ցառիկ աշխատություն, գիրք, որտեղ փոր-ձել է հավաքել ու աշխարհին ներկայացնել

Հայոց ցեղասպանությունը տարբեր մարդ-

կանց պատմություններով: Վարուժան Ոս-կանյանն «Ազգի» հետ զրույցում պատմումէ գրքի, դրա պատրաստման աշխատանք-ների մասին:

Պրն Ոսկանյան, ինչի՞ մասին էռումինական մամուլում բավա կա -նին արձագանք ստացած ձեր «Շշուկ -ների գիրքը»:

Գրքի անունը «Շշուկների մատյանը»պիտի լինի, ոչ գիրք, այլ մատյան, ինչպեսՆարեկացու Մատյան ողբերգությանը, քանիոր այդպիսի գիրքը ոչ միայն կարդալու,այլեւ փրկելու համար է: Գիրքը սկսվում ուավարտվում է իմ ընտանիքի պատմու-

թյամբ, իմ ընտանիքով, բայց գիրքը միայնընտանիքի պատմություն չէ, այլ վերաբե-րում է հայ ժողովրդի ճակատագրին: Գիրքըմիայն հայերի մասին չէ: Այստեղ ներկա-յացված են նաեւ հրեաներ, ռումինացիներ,

այլ ազգերի ներկայացուցիչներ: Պատմվումէ, թե ինչպես իմ ընտանիքը Ռումինիա հա-սավ, ինչ կյանքով ապրեց իմ մեծ հայրը,ինչպես տանջվեցին, ինչպես 20-րդ դա-րասկզբի այդ նույն ժամանակահատվա-

ծում բազմաթիվ մարդիկ չապրեցին այդ

տարիները, այլ միայն տանջվեցին: Բայցգիրքը բարկությամբ չի գրված, մարդկանցթշնամացնելու մոտեցում չունի, այլ փորձէ բացատրելու, որ քո աչքերի արցունք-ները խոչընդոտ չպետք է լինեն տեսնելու

այլոց աչքերի արտասուքը: Կարող եմ ասել,որ գլխավոր պերսոնաժը 20-րդ դարն է`իր բոլոր վատ նորություններով, տիեզե-րական պատերազմներով, ցեղասպանու-թյամբ: Այս գրքում մեր ամենակարեւորդեպքերն են նկարագրված, տանջանքները,Դեր Զորում հայ ժողովրդի զոհողությու-

նը, այսպես կոչված յոթ աստիճաններըդեպի մահ` բոլոր այն տեղերի ու դեպքերինկարագրությամբ, որտեղ զոհվել են հա-յերը: Ապա պատմվում է Արմեն Կարոյի«Բանկ Օտոմանի» պատմությունը, «Նե-մեսիսի» պատմությունը, քանի որ «Նե-մեսիսի» հերոսներից երկուսը` ՄիսաքԹոռլաքյանն ու Արամ Երկանյանը ժամա-

նակին եկել են Ռումինիա: Թոռլաքյանընաեւ այս գրքի հերոսներից մեկն է: Պատմը-վում է նաեւ Դանիել Վարուժանի զոհվե-

լու մասին, նշելով, որ շատ անգութ պայ-մաններում սպանվեց, բայց մարմինը չգտնը-վեց, այնպես որ մենք կհուսանք նրա հա-րությունը: Ապա պատմվում է Կոմիտասի,Զոհրապի մասին...

Լրջագույն մի աշխատանք էկա տարվել, ինչպես երեւում է, տար -բեր նյութեր ու տեղեկություններ եններկայացվում գրքում միասին:

Այդ գրքում կարելի է գտնել 20-րդդարում հայ ժողովրդի էությունը, ինքնու-թյունը: Ներգաղթի մասին էլ եմ պատ-մում, երբ Ռումինիայից որոշ հայեր եկանՀայաստան 1946-ին: Եթե վերցնենք որեւէհայ ընտանիք աշխարհի որեւէ տեղում ու

նկարագրենք նրա պատմությունը, կտես-նենք, որ նրա պատմությունը ողջ հայ ժո-ղովրդի պատմությունն է: Այս գիրքը զա-նազան ձեւեր ունի. կարող ես միայն իրերաժշտությունը լսել մեր շարականներից

Սայաթ-Նովայով մինչեւ «Զիմ Կիլիկիա»,կամ «Դլե յաման», կամ «Կռունկ»... կամկարող ես բուրմունքներին հետեւել... բաս-տուրմայի, քաղցրեղենի, կամ գույները...Պատմում եմ զանազան անձնավորություն-

ների մասին, իրենց կյանքը. սովորականմարդիկ` հերոսական կենսագրությունով: ԿաԳրիգոր Զոհրապի որդին` Լեւոն Զոհրապը,որ եկավ Ռումինիա, Միքայել Նորադուզ-յանը եւ այլք: Շատերը կան, բոլորին չեմ թվի,ուղղակի բոլորին ներկայացրել եմ այս

գրքում:Գրքում այդքան պատմու թյուն -

ների ներկայացումն արխիվային ուտարիների աշխատանք է պա հան -ջում: Ի՞նչ արխիվներ են օգտագոր ծ -վել այս պատմությունները ներկա -յացնելու համար:

Շատ տարիների ընթացքում են հա-

վաքվել այս փաստերը: Ես վստահաբար

ՎԱՐՈՒԺԱՆ ՈՍԿԱՆՅԱՆԻ

ՌՈՒՄԻՆԱԼԵԶՈՒ «ՇՇՈՒԿՆԵՐԻՄԱՏՅԱՆԸ»`

ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԻՐԱԿԱՆ

ՄԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ

237-8/2010

կարող եմ ասել, որ այս գրքում ամեն ինչիրական է: Այսինքնՙ ամեն ինչ, հայերինման, ունի իր համապատասխան փաստա-թուղթը, համապատասխան վկայականը կամմեկը, որ կենդանի է ու կարող է փաստել:Նյութերը տարբեր երկրներից են հավաք-

վել, Փարիզի Հայ սփյուռքի հետազոտու-թյան կենտրոնից, տարբեր ժամանակներիու երկրների մամուլի հրապարակումնե-

րից, Գերմանիայում պահվող փաստաթղթերու վկայականներ, վկայություններ ցեղաս-պանության տարիների, հայերի աքսորներիմասին, տարբեր գրքեր, աշխատություններ,մեր տարեցների հետ անձնական հանդի-

պումներ ու գրառված նրանց պատմու-

թյունները:Ե՞րբ ծագեց այդ գիրքը գրելու

միտքը, եւ որքա՞ն տեւեց նյութերիհավաքումը:

Կարող եմ ասել, որ հենց ծնվեցի,սկսեցի գրել այդ գիրքը, քանի որ այդգրքում հավաքել եմ բոլոր հիշողություն-

ները: Սկսեցի շարադրել 2003-ից մինչեւ2008-ը: 2006-ին մաս կազմեցի Ռումի-նիայի կառավարությանը որպես նախարար

եւ մտածեցի, որ քանի դեռ նախարար եմ,չպետք է տպագրեմ այս գիրքը, քանի որորպես նախարար ուրիշ պատասխանատ-

վություններ կանՙ դիվանագիտական ու քա-

ղաքական բարձր մակարդակներով: Միեւ-նույն ժամանակ ես գերմանական, նաեւթուրքական միջպետական տնտեսական

հանձնաժողովի նախագահն էի, Եվրոպա-կան միության ամենաբարձր մարմինների

մասն էի կազմում: Մտածեցիՙ չխառնեմգործերը, որովհետեւ այս գիրքը ճշգրտո-

րեն եւ հստակորեն պատմում է, թե ինչ եւինչպես եղավ, չի փորձում հանցավոր գտնել,որեւէ մեկին որպես մեղավորի մատնա-

ցույց անել: Բայց ամեն ինչ պատմվում է,թե ինչ տեսակ մարդիկ էին Թալեաթը,Էնվերը, Ջեմալը, ինչ տեսակ մարդիկ էիննրանք, որ պատժվեցին` Արմեն Կարոյիցմինչեւ Սողոմոն Թեհլերյանը, ինչ տեսակմարդիկ էին նրանք, որ երազեցին պատե-րազմից հետո հայկական լեգեոն կազմել

ու փրկել Հայաստանը, ինչ հույսերով հա-յերը ներգաղթեցին Հայաստան, ինչպես մեծհայրս պատերազմից հետո հուսաց, որարդեն այդ վրեժ լուծելու հարցերը վեր-

ջացան, ու մարդկությունը այլ ձեւեր պիտիգտնի, որ ցեղասպանությունը ճանաչվի եւանկախ մի Հայաստան կազմվի: Պատմու-

թյունը սկսվում է 1890-ին, երբ ՄիսաքԹոռլաքյանը ծնվեց Տրապիզոնում, եւ մեծհայրս ծնվեց 1883-ին, եւ վերջանում է1968-ի նոյեմբերին, երբ մահացան ե՛ւԹոռլաքյանը, ե՛ւ մեծ հայրս:

Գիրքը լույս էտեսելանցյալտարի: Ռու-մինիայում տարիների ընթացքում որեւէ

գիրք այդպիսի հաջողություն չէր ունեցել,ինչպես այս մատյանը: Մի քանի մրցա-նակներ է ստացել, Ռումինիայի գրականբոլոր մրցանակները, բացի Գրողների միու-թյան մրցանակից, որը ես մերժեցի, քանի որԳրողների միության առաջին փոխնախա-

գահն եմ:Գրական մրցանակներից զատ,

ինչպիսի՞ն էր արձագանքը Ռումի -նիայում գրքի բովանդակությանառնչությամբ:

Իմ գոհունակությունն այն է, որ այս-քան տարվա ընթացքում Հայոց ցեղասպա-

նության մասին Ռումինիայում 1000 էջիցավելի գրվեց գրեթե բոլոր թերթերում` իդեմս այս գրքի: Մինչեւ այդ Ռումինիա-յում չէինք հաջողում քաղաքական կամ այլ

ճանապարհներով այն, ինչ հաջողվեց անելմշակույթի միջոցով: Գիրքն ունի մոտ

500 էջ, բայց կրկնապատիկը գրվեց գրքիմասին: Գիրքը դեռ արտերկրում լույս չիտեսել, քանի որ թարգմանությունը դյու-րին չէ. գրքում բավականին հայերեն բա-ռեր կան, որոնք գրված են իտալիկով`անուշապուր, մանչ, մայր... եւ թարգմանիչըպետք է դրանց առնչությամբ աշխատի: Հիմաթարգմանվում է իսպաներեն եւ լույս կտես-

նի հաջորդ տարեսկզբին: Անգլերենը դեռչի համաձայնեցվել, թե ում հետ եւ որտեղ

24 7-8/2010

հրատարակենք: Զարմանալի է, որ Հրեաս-տանում կա հետաքրքրություն գրքի նկատ-

մամբ: «Հաարեց» թերթը մի ամբողջ էջ էրնվիրել գրքին, նշելով, թե հազվագյուտգլուխգործոց է, թե այսուհետեւ Հայոց ցե-ղասպանությունը ունիվերսալ գրականու-

թյան մեջ ունի մի նկարագրություն: Ինձհամար մեծ գոհունակություն է, որ հրեա-ները ընդունեցին, որ թարգմանեն այս գիրքը:Իտալերենով պիտի թարգմանվի, նաեւ արա-բերեն, սերբերեն: Հիմա բանակցություն-ների մեջ ենք գերմաներեն եւ ֆրանսերեն

թարգմանությունների համար:Հայերենի առումով դժվարություն կա,

չենք կարողանում թարգմանիչ գտնել ռու-

միներենից հայերեն: Ռումինիայում մենքունենք հայախոս գրողներ, բայց նրանքկարող են հայերենից ռումիներեն թարգ-

մանել: Ռումիներենից հայերեն թարգմանե-լու համար ես ուզում եմ, որ լինի տեղացի- (հայաստանցի - Ա.Հ.):

Իսկ ինչո՞ւ դուք ինքներդ չեքթարգմանում:

Հաճույքն այն է, որ ուրիշ մեկը թարգ-մանի, ու այդպես դու ինքդ ավելի լավ հաս-կանաս գրածդ: Թարգմանությունը հաղոր-դագրություն է, որ եթե դու թարգմանես,այնպիսի տպավորություն կլինի, թե դուքեզ կգովես: Բայց ես ուզում եմ տեղացիլինի, որ նրբություններն իմանա: Որեւէ մեկըչի կարող ավելի լավ հայերեն իմանալ,ինչպես մեկը, որ այստեղ է ապրել, հայերենիմացել, համալսարան ավարտել հայերե-նով: Հիմա Հայաստանի գրողների միու-թյան հետ մտածեցինք, որ թարգմանվի, ապաորեւէ մի գրող ավելի կատարյալ դարձնի

գեղարվեստական առումով, ապա ես կար-դամ: Գոնե այդպես թարգմանենք հայերեն:Իմ կարծիքով, իսկական օրինակը պետք էհայերենը լինի: Բայց ես ռումիներեն գրեցի,ու դա, ըստ էության, արդեն իսկ թարգմա-նություն էր:

Ինչո՞ւ հայերենով չփորձեցիքգրել, քանի որ այսպես շարու նակ -վելու դեպքում շատերն ուղղակիօտարագիր կդառնան:

Որեւէ լեզվով գրելու համար պետք է

ընդարձակ փորձառություն ունենաս, կյան-քը լավ ճանաչես, բոլոր մանրամասնու-թյուններով: Ես սփյուռքի մեջ եմ ապրելեւ գոնե մեկ հայ գյուղացու չէի ճանաչում

մինչեւ 40 տարեկանս, երբ որպես ԵԱՀԿդիտորդ եկա Հայաստան 1994-ին: Ռու-մինիայում հայերը քաղաքներում են բնակ-

վում: Իսկ այդ պարագայում ես չէի կարողգտնել ամենահարմար բառերը, թե ինչպես

կարող էր հայերենով խոսել հայ գյուղա-

ցին: Մյուս կողմից, գիրքը կենդանի է, երբընթերցող ունի: Իսկ եթե ոչ մեկը այդ գիրքըչի բացում, կարծես հուսահատվում ես: Դրահամար էլ գրեցի ռումիներեն: Եվ երրորդըՙպիտի խոստովանեմ, որ Ռումինիայում եմավարտել համալսարանը, տարբեր փորձա-ռություններ ունեմ ու ռումիներեն ավելի

լավ եմ խոսում, քան հայերեն: Հայերեննավելի մոտ է ինձ. հայերեն է միտքս ուխոսքս, երբ աղոթում եմ, փաղաքշական միխոսք ասելիս չեմ կարողանում դա ասել

ռումիներեն: Այդպիսի քաղցր բառերը անուշեն ականջին հայերենով: Բայց երբ բառե-րի բոլոր նրբությունները պիտի կշռեմ,ռումիներենն ավելի հարմար է: Եթե հայե-րեն գրեի, միջին գրող կլինեի: Մենք պար-

ծենում ենք մեր մեծերով, որ հայալեզուեն ներկայացրել իրենց աշխարհը, բայցպարծենում ենք նաեւ, ասենք, Վիլյամ Սա-րոյանով, Անրի Վեռնոյով, մյուսներով: Եսիմ պարտականությունը կատարեցի ռու-

միներեն: Մի օր ելույթ էի ունենում հա-յերենով, հայրս մի կողմ քաշվել, հուզվելէր. հարցրեցի, թե ինչու է հուզվել, ասաց,որ ես իրենից լավ հայերեն եմ խոսում: Ես էլայդ առումով պարտականությունս կատա-

րել եմ. աղջիկս ինձանից լավ է հայերենխոսում: Եվս մի պարտականություն ունեմ,որ աշխարհը ճանաչի մեզ ու հիանա, մենքփոքր, մեկուսացած մշակույթ չենք, եւ իմնպատակն է, որ հարստացնեմ մեր մշա-կույթը ընթերցողներով:

ԱՂԱՎՆԻ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆAZC

ՀՀ սփյւոռքի նախարարնընդունեց ռումինահայ Վարուժան

Ոսկանյանին

Հունիսի 30-ին ՀՀսփյուռքի նախարար

Հրանուշ Հակոբյանն ըն -դունեց Ռումինահայոցմիության նախագահ, Ռու -մինիայի Սենատի ան -դամ, նախկին ֆինանս -ների նախարար, գրողՎարուժան Ոսկանյանին:Վերջինիս ուղեկցում էրՌումինահայոց միու -թյան անդամ, վիրաբույժԶարեհ Նազարյանը:

Ողջունելով հյուրերին` նախարարը ներկայացրեց ՀՀ սփյուռքինախարարության գործունեությունն ու առաջիկա ծրագրերը`մասնավորապես նա անդրադառնալով նախարարության կազ -մակերպած համահայկական համաժողովներին (իրավաբանների,ճարտարապետների, սրտաբանների), որոնց արդյունքում ստեղծվելեն ակտիվ և արդյունավետ գործող համահայկական մասնա գի -տական ընկերակցություններ: Նա տեղեկացրեց նաև նախա րա -րության կազմակերպած հոկտեմբերին 11-16-ը կայանալիք «Լրատ -վամիջոցների և լրագրողների համահայկական 5-րդ համա ժո -ղովի» մասին:

Քննարկվեցին Ռումինիայի հայ համայնքի կրթական, մշա -կութային և այլ հիմնախնդիրներին առնչվող մի շարք հարցեր:Կարևորվեց ուսուցիչների վերապատրաստման, ինչպես նաևռումինահայ աշակերտների Հայաստան այցելություններ կազմա -կերպելու անհրաժեշտությունը:

Նախարար Հ.Հակոբյանը ծանոթացրեց ՀՀ սփյուռքի նա խա -րարության «Հայերն այսօր» էլեկտրոնային պարբերականին,ինչպես նաև նվիրեց նախարարության հրատարակած գրքերից:

257-8/2010

Miaîoal Nahancneryu anga -

,yutoan @r;* Hyulis 4-in erg@roa

ao]yv Haoasdan jamane] be -

dagan qardyukar digin Hila -

ri Qlintyn;$

Ao]i ;nta]qin# AMN bed -

qardyukar; Haoasdani kega -

varneryun hed qnnarge] had -

gabes Le/naoin Karapaki ha -

gamardyutoan garcavyrman &

hao-tyurqagan haraperyu toyun -

neryun a/n[vyk har]er$

Er&ani me` 0ebazryuo]in

aden# digin Qlintyn ;nxc\e]#

te karapakoan hagamardyu -

toan garcavyrman sgzpyunq ne -

r; anwywy, gmnan & himnva\ en

helsingoan agdi vra# aon =* yuji

[gira/yum# bedyutoyunneryu da -

ra\qaoin ampykàganyutoyun &

azceryu inqnyry.man iravyunq$

:sd bedagan qardyukari# Mia] -

oal Nahancner; badrasd en

gykmeryun @cnel hancel ,akak

hama'aonyutoan$ ŠAd xjvar =#

pao] hasaneli$ EAHG-I Minsgi

,yump; a.,yujyren ga.,adi

aox yukkyutoamp$ Pa]i hamana -

,acahneryu verìn haodara -

ryutenen# te haogagan & te

adrbe0anagan gykmer; g;n -

galen# te aol yuki [ga$ Sanqt

Weterbyurgi me` .ad lyur` pa -

nag]yutoyunner an]an na,a -

cahner Sarcsoani & Ali&i mi`&$

Menq a/a`;nta]i hyuos yuninq‹#

;sav AMN bedagan qardyu -

kar; & .aryunage]^ ŠMenq ergyu

na,acahneryun ;sinq# te yuj;

an;nxyuneli = & AMN# in[bes

na& hamana,acahner; gxa -

da barden verìn miàxeb;#

yryu ;nta]qin zinvyrner me/an$

Menq gykmeryun gy[ g;nenq harcel

hraxaxar;$ Hraxaxari ,a, -

dyum; miaon gheda'ce ,akak

cyr \;nta];# yr; aol;ndranq

[yuni‹$

Anxraxa/nalyv hao-tyur -

qagan haraperyutoyunneryu har -

]in# Hilari Qlintyn .e.de]# te

Mia]oal Nahancner; liyvin

hama'aon en Er&ani ba.dy -

nagan xirqyry.man hed^ Š)i.d

=# ar'anacryutoyunner; xe/ va -

vera]va\ [en# sagaon# in[bes

ghi.eq# na,acah Sarcsoan hao -

darare]# te Haoasdan bad -

rasd = .aryunagel Tyurqiy hed

panag]aoin cyr\;nta]; aon

aden# erp an ;nxa/a` ca &

menq gyk`yunenq aox haodara -

ryutoyun;$ AMN-n hama'aon =

aox desagedin hed & menq xra -

gan gcnahadenq Haoasdani

na,acahi haodararyutoyun;‹$

Hyulis 5-in# Haoasdani me`

AMN xesbani & }ekasba nyu -

toan tancarani dn@reni yukeg -

]yutoamp Hilari Qlintyn har -

canqi dyurq madyu]e] }ekas -

banyutoan zyheryu hi.adagin$

Bedqardyukari |i\e/na ga -

per xi hyu.ahamalir gadara\

ao]; ba.dynabes yragve]av

yrbes Šmasnavyr‹^ Šbedqar -

dyu kar; na& masnavyr ao] ga -

dare] |i\e/nagaperxi hyu.a -

hamalir* ir harcanqi dyurq;

madyu]elyu 1^5 miliyn haoeryun#

yrynq iren] goanq; gyrsn]yu]in

1915 tvaganin‹# g;svi Er&ani

me` AMN xesbanadan hakyr -

xacryutoan me`# yrme gpa]a gaoi

Š]ekasbanyutoyun‹ pa/;$ Ad

bedq = xidenq yrbes .aryunag -

vyk xivanacidagan lara,a -

ka ]yutoan hed&anq$

AMN BEDQARDYUKAR HILARI

QLINtYNI AO}: HAOASDAN

26 7-8/2010

Վերջին տարիներին ամերի -կահայերը մի շարք հայցեր են ներ -կայացրել Միացյալ Նահանգներիդատարաններ ընդդեմ ապահո վագ -րական ընկերությունների, բան -կերի և Թուրքիայի Հանրա պե տու -թյան` փոխհատուցում պահան ջե -լով 1915 թվականի Հայոց ցեղաս -պանության հետևանքով առաջա -ցած կորուստների դիմաց:

Ս.թ. սեպտեմբերի 15-ին Մար -դու իրավունքների եվրոպականդատարանում (ՄԻԵԴ) առաջինանգամ լսումներ են անցկացվելումի հայ ընտանիքի` ԱդրբեջանիՀանրապետության դեմ ներկա յաց -րած հայցի վերաբերյալ, արցախ -յան հակամարտության ժամանակկրած վնասների համար: Ուշագ -րավ է, որ նույն օրը ՄԻԵԴ-ում հա -մանման հայց է քննարկվելու, որըմի խումբ ադրբեջանցիներ ներկա -յացրել են ընդդեմ ՀայաստանիՀանրապետության («Չիրագովը ևուրիշներ ընդդեմ Հայաստանի»):

Հյուսիսային Արցախի Շահում -յանի շրջանի Գյուլիստան գյուղինախկին բնակիչ Մինաս Սար -գըսյանը 2006 թվականի օգոստոսի11-ին հայց է ներկայացրել իր տանավերման և սեփական տանիցարտաքսման վերաբերյալ: Սար -գըսյանն իր հայցում նշել է, որներկայումս մի այլ անձ, հավա -նաբար ադրբեջանցի է ապրում իրտանը: Չնայած մեկ տարի առաջՍարգսյանը մահացել է, սակայննրա այրին և երկու զավակներըշարունակում են հետամուտ լինելսույն դատական գործին: Սովորա -բար, ՄԻԵԴ-ում կուտակումներիպատճառով, մի քանի տարի էտևում մինչև գործի լսումները:Սարգսյանների ընտանիքի շահե -րը Դատարանում ներկայացնելուեն «Իրավական ուղեցույց» հա սա -րակական կազմակերպության ան -դամներ, փաստաբաններ ՆարինեԳասպարյանը և Քնարիկ Օհան -յանը` Երևանից և մարդու իրա վունք -ների պաշտպանության գծով հայտ -նի իրավաբան, պրոֆ. Ֆիլիպ

Լիչը` Լոնդոնի Մարդու իրավունք -ների շահերի պաշտպանությանեվրոպական կենտրոնից:

Շահումյանի շրջանը գտնվումէ նախկին Լեռնային ՂարաբաղիԻնքնավար Մարզի հյուսիսայինսահմանին կից: Մինչև արցախյանհակամարտությունը, Շահումյանիշրջանի ավելի քան 80 տոկոսըբնակեցված էր հայերով: 1992թվականին ադրբեջանական ու ժե -րի կողմից Գյուլիստանի ռմբակո -ծության ժամանակ Սարգսյան նե -րի երկհարկանի տունն ավերվել է:Ռմբակոծության արդյունքում, գյու -ղի բոլոր հայ բնակիչները` վախե -նալով իրենց կյանքի համար` փա -խել են գյուղից, ըստ ՄԻԵԴ-ի «Փաս -տերի արձանագրման» ամփոփագ -րի:

Սարգսյանի հայցը հիմնված էհետևյալ պահանջների վրա.

Նրա տան ավերումն ու սեփա -կանության իրավունքից զրկումըսահմանվում է որպես «սեփա կա -նության տիրապետման և օգտա -գործ ման իրավունքի ոտնահա րում»:

2. Նրա անձական և ընտա -նեկան կյանքի, ինչպես նաև տաննկատմամբ իրավունքի խախ -տում`բռնի տեղահանության պատ -ճառով և իր տուն մուտք գործելուհնարավորության շարունակ մեր -ժում Ադրբեջանի կողմից:

3. Հաշվի առնելով Ադրբեջա -նում մի շարք հայկական գերեզմա -նատների ոչնչացումն ու վանդա -լիզմը, Սարգսյանը նշել է, որ ան -տեղյակ է իր մերձավոր ազգական -ների գերեզմանոցների վիճակիմասին, քանի որ զրկված է նրանցշիրիմներին այցելելու հնարա վո -րու թյունից, ինչպես դա պարբե -րաբար անում էր նախկինում:Միայն այն փաստի գիտակցումը,որ հարազատների շիրիմներըոչնչացման վտանգի տակ են, խորվիշտ ու տառապանք է պատճառելՍարգսյանին: Գերեզմանատունայցելելու անկարողությունը զրկելէ նրան հանգուցյալ հարա զատ -ների հետ հոգևոր կապից, քանի որ

նրանց շիրիմներին այցելելն ուդրանք պահպանելը նրա կրոնա -կան պարտականությունն էր, որընա կատարել էր նախքան տեղա -հանությունը:

4. Ադրբեջանում իրենց տներըհարկադրաբար լքած հայ ազգաբը -նակչությունը զրկված է իրա վա -կան պաշտպանության արդյու -նավետ միջոցներից: Այն հայերը,որոնք փորձել են բողոքներ ներ -կայացնել համապատասխանադրբեջանական իշխանություն -ներին, չեն կարողացել վերականգ -նել իրենց ոտնահարված իրավունք -ները: Արցախյան հակամարտությանլուծված չլինելու պատճառով, գործ -նական դժվարություններ ու խոչըն -դոտներ կային Ադրբեջանում հար -ցի լուծման միջոցներից օգտվելուհամար:

5. Սարգսյանը բողոքել է, որԱդրբեջանում ենթարկվել է խտրա -կանության՝ ազգային եւ կրոնա -կան պատկանելության հիման վրա:Նա ներկայացրել է, որ միայնԱդրբեջանում ապրող ազգությամբհայերն էին բռնությունների, ջար -դերի ու հարձակումների թիրախդարձել: Ադրբեջանի կառավա րու -թյունը հայերի դեմ գործած բռնու -թյունների հետաքննություն չիանցկացրել և նրանց սեփակա -նության անօրինական բռնազավթ -ման ու հայկական գերեզմանոց -ների ոչնչացման համար փոխ -հատուցում չի ապահովել:

Սա առաջին հայկական հայցնէ, որը ՄԻԵԴ է ներկայացվելսեփականության և այլ իրավունք -ների ոտնահարման հարցով` իրա -կանացված Ադրբեջանի Հանրա -պետության կողմից: Հաջողությանդեպքում այն կարևոր նախադեպկստեղծի հարյուր հազարավորհայերի կողմից հայցեր ներկա յաց -նելու համար, որոնք հարկադ րա -բար լքել են իրենց տները Բաքվումև Ադրբեջանի այլ վայրերում: Նմա -նապես, Չիրագովի հայցն ընդդեմՀայաստանի կարող է դռներ բացելհարյուր հազարավոր ադրբեջան -

Եվրոպական դատարանում հայցն ընդդեմԱդրբեջանի կարող է լուրջ հետևանքներ ունենալ

277-8/2010

Hyvhannes Ekyoani mez krga\

ŠHadyug tktag]yu toyun‹-en gde -

kegananq# te ver`ers# Er&ani

me ̀ŠSwoyu/q‹ Cidayusyumnagan

gexryni na ,a™e/nyutoamp lyuos

desa\ = swoyu/qahao ar™a ga -

cir Vaz cen >yu.anoani Š:nd -

rani‹ sdvar jykyva\yun ‚dn@ -

ren & cirqi cl,avyr ,mpacir

Syuren Xanieloan# ,mpacir Qna -

rig Aprahamoanƒ# nbadag yune -

na lyv haoreni ;nter]ykneryun

aveli ampyk`agan nergaoa] ne -

lyu Vaz cen >yu.anoani sdek -

\acyr\yu toyun;$

Cirqi .nyrhanxes; deki yune -

]a\ = hyulis 8-in Haoasdani

Crykneryu Miyutoan Me\ xah -

li0in me` haoreni & swoyu/qahao

crykneryu nergaoyutoamp$ Pa] -

man ,ysqyv elyuot yune]a\ =

H^C^M^ na,acah L&yn Ananoan$

An ;sa\ =# te Vazcen >yu .an -

oanin cirqi .nyrhanxes; m.a -

gyutaoin iraxar™yutoyun m;n =#

nyryvi cnahadelyu cragan as -

barezi me\ arvesdaced;$

Aba ,ysq a/a\ = ,mpacir

Syuren Xanieloan$ An n.a\ =#

te* Šameni] qnaragan ar™a -

gacir Vazcen >yu.anoani ce -

karvesdagan a.,arhn a/an™ -

nanyum = inqnapa]ahaodman ,yr

.erderyv^^^ Vsdahyren gareli =

asel# yr hao ar™agi amenapa -

nasdek\agan xemq; Vazcen

>yu.anoann =‹$

Cirqi nyramyud; par™r cna -

hada\ en haoreni cragana ced -

ner# E^B^H^ wryf^ Gim Akapeg -

oan;# Serj Srabiynoan;# yrynq

cnahada\ en manavanx Ha -

oas dani eridasarxyutoan# yusa -

nykyutoan ,anxava/ myde]yum -

ner;* .yu.anoanagan a.,arh;

aveli lav 0an[nalyu# jykyva -

\yuin me` dek cda\ vibag ne ren$

In[bes Swoyu/qi 0an[]va\

mdavyraganner dyqt^ _.in Qe -

.i.oan ‚Lys An0eles# AMNƒ aon -

bes al Haogazoan Haoa cida -

gan hamalsarani xasa,ys Armen

Oyurne.loan ‚Beoryut# Lipananƒ

ngada\ en >yu.anoani sdek -

\a cyr\yutoyunneryu me`# yr Šceri. -

,yk; a.,arhi neran™nagan ;n -

galyumn =‹$ _.in Qe.i.oan ;sa\

=# te* Š^^^ cryki yk` sdek\a cyr -

\yutoyun; aonqan neran™nagan

=# yr gareli = qrynigynnerin

dva\ ir pnyutacryumyv Šnerqin

xa.dangar‹ anvanel‹$

Jykyva\yun lyuos desa\ =

hyvanavyryutoamp & .nyrhiv

ŠOyvsew & Carylin Nalban -

dean‹ cragan himnaxrami$ _.in

Qe.i.oan par™r cnahada\ =

haoreniqi me` Vazcen >yu.an -

oani Š:ndrani‹ hradara gyu -

toyun; & hancamanali] nerga -

oa]yu]a\ = hyvanavyr Hyvsew

Nalbandoan$ An haodarara\

=# te gna,adesen himnaxrami

nyr hradaragyutoyunner Er&ani

me`# in[bes @rinag ha`yrx ha -

dyr; bidi ;lla ŠHyvhannes >i -

razi goanq;‹ cyr\;$

ŠHaoasdan-Swoyu/q ha ma -

cyr \ag]yutoan ha`yka\ yu la -

vacyuon @rinagneren megn = as#

swoyu/qahao hekinag# haoreni

,mpacirner & swoyu/qahao ha -

saragagan cyr\i[# hekinag &

hyvanavyr$ Aha ham,mpman

@rinag# yr; cram.agyutaoin ira -

xar™yutoyun = hamahaogagan

magarxagneryum arjani ,ra -

,yusi[ cnahadagani‹$

Er&an# Hyulis 2(^2(1(

vazcen >yu.anoani Š:ndrani‹

cirqi er&anoan .nyrhanxes;

Hadyug tktag]yutoyun

ցիների պահանջների համար, որոնք արցախյանհակամարտության ժամանակ հեռացել են իրենցտներից: Սակայն, ի տարբերություն հայկականկողմի, ադրբեջանցիները, հիմնականում հեռացել ենսեփական կամքով և մինչև մեկնելը վաճառել ենիրենց տները:

Լոկ պատահականություն չի կարելի համարելՄԻԵԴ-ի Մեծ պալատի կողմից միևնույն օրըհայկական և ադրբեջանական հայցերի քննարկումը:Եթե երկու դեպքում էլ դատարանը հայտնաբերիսեփականության իրավունքի խախտում և կարգադրիդրամական փոխհատուցում վճարել հայցվորներին,ապա շատ հավանական է, որ դա հետագայումհամանման բազմաթիվ գործերի ներկայացմանխթան կհանդիսանա և լուրջ հետևանքներ կունենաՀայաստանի ու Ադրբեջանի տնտեսությունների վրա(միլիարդավոր դոլարների չափով): Որպես այլընտրանք,Դատարանը կարող է պարտադրել երկու երկրներին

իրենց համապատասխան քաղաքացիներին թույլտալ վերադառնալ իրենց բնակության նախկինվայրերը, որը նոր ցնցումներ ու անվտանգությանռիսկեր կառաջացնի տարածաշրջանում: ՈրպեսԵվրոպայի Խորհրդի անդամներ, Հայաստանն ուԱդրբեջանը պարտավոր են կատարել Դատարանիորոշումը:

Սեպտեմբերի 15-ին կարելի է ուղիղ հետևելերկու լսումներին` այցելելով Մարդու իրավունքերիեվրոպական դատարանի կայքէջ www.echr.coe.int/echr: Ադրբեջանական հայցը կհեռարձակվի ժամը 9:15,իսկ հայկականը` 14:30-ին (Ֆրանսիայի ժամա -նակով):

Հարութ ՍԱՍՈՒՆՅԱՆ«Կալիֆորնիա կուրիեր» թերթի հրատարակիչ

և խմբագիրԹարգմ.՝ Ռ.Ավագյանի

Norghiank Iulie August

Documents

Transcript of Norghiank Iulie August