Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

download Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

of 176

Transcript of Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    1/176

    Immanuel Wallerstein

    SISTEMUL MONDIAL MODERN

    Volumul 1

    AGRICULTURA CAPITALIST l ORIGINILE ECONOMIEI MONDIALE EUROPENE NSECOLUL AL XVI-LEA

    Prin ri!" #$ni%urilor &$niori"l$ &$ &'(r)$)%$ E#ul M$*iu )i +n$, %im,uril$mo*$rn$ M"r .lo/

    S0*$r$" *$!"&%ruo"&0 " &"l"riului r$"l +n Euro,"2 " r$,r$!$n%"% ,"n*"n%ulr$)%$rii r$#olu3ion"r$ " ,r$3urilor +n &$olul "l XVI-l$"4 A$"&%0 &i%u"3i$ " 'o&%,l0%i%0 *in ,lin *in%r-o mun0 i&%o#i%o"r$5 &%r(m%or0ri5 &0r0i$ )i *$&ur"6"r$"im$n&$i m"6ori%03i4 Con%$m,or"nii $r"u "*$&$ori on)%i$n3i 0 un ,ro$& *$"m,l0 *$%$rior"r$ +n$,u&$ " &$ *$&'0)ur"4 7$rn"n* .r"u*$l )i 7r"n8 S,oon$r

    D$&o,$rir$" !00min%$lor *$ "ur )i "r9in% +n Am$ri"5 $:%$rmin"r$"5

    +nro;ir$" )i +n9ro,"r$" *$ #i$ " ,o,ul"3i$i ;0)%in")$ +n min$5 +n$,u%ulu$ririi )i 6$'uirii In*iilor ori$n%"l$5 %r"n&'orm"r$" A'riii +n%r-un %$r$n ,$n%ru#(n0%o"r$" om$ri"l0 " n$9rilor < %o"%$ "$&%$" "u m"r"% !orii %r"n*"=rii "i$r$i ,ro*u3i$i ",i%"li&%$4 A$&%$ ,ro$&$ i*ili$ &un% mom$n%$l$ ,rini,"l$"l$ "umul0rii ,rimi%i#$4 El$ &un% urm"%$ im$*i"% *$ r0!;oiul om$ri"l "ln"3iunilor $uro,$n$ "#(n* 9lo;ul %$r$&%ru " %$"%ru *$ r0!;oi4 >"rl M"r:

    INTRODUCERE? DESPRE STUDIUL [email protected] SOCIALE4

    S/im;"r$" $&%$ $%$rn04 Nimi nu &$ &/im;0 #r$o*"%04 Am(n*ou0li)$$l$ &un% "*$#0r"%$4 S%ru%uril$ &un% "$l$ r$i'$ or"li$r$ *$ r$l"3iium"n$ "r$ "u o $:i&%$n30 &%";il0 +n *$ur&ul unor lun9i ,$rio"*$ *$ %im,4D"r5 %o%o*"%05 &%ru%uril$ ","r5 &$ *i#$r&i=0 )i *i&,"r4 N$"&imil(n* &%u*iul &/im;0rii &oi"l$ unui *om$niu ,$ "r$-1on&i*$r0m &inonim %o%"li%03ii )%iin3$i &oi"l$5 #" %r$;ui &0 r$&%r(n9$m &'$r"&" l" &%u*iul $lor m"i *ur";il$ '$nom$n$ < *$=ni3i" *ur";ili%03ii =in* $"+n&0)i &u,u&0 &/im;0rii +n%r-un lo )i +n%r-o ,$rio"*0 i&%ori0 *"%04

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    2/176

    Un" *in%r$ %$!$l$ m"6or$ "l$ )%iin3$i &oi"l$ mon*i"l$ $&%$ 0 +n i&%ori"om$nirii $:i&%0 (%$#" ,r"9uri rui"l$4 Un "&$m$n$" ,r"95 )%iu% " "%"r$ *$%o"%0 lum$"5 *$)i &%u*i"% num"i *$ 0%r$ un num0r mi *$ o"m$ni *$ )%iin305$&%$ ")"-numi%" r$#olu3i$ n$oli%i0 &"u "9riol04 C$l0l"l% ,r"9 $&$n3i"l $&%$+n&0)i r$"r$" lumii mo*$rn$4

    A$&% ul%im $#$nim$n% &$ "0 +n $n%rul $l$i m"i "%u"l$ %$orii ")%iin3$lor &oi"l$ )i5 $#i*$n%5 +n mi$!ul ";or*0rilor %$or$%i$ "l$ &$olului "lXDC-l$"4 D$&i9ur5 &$ *i&u%0 'o"r%$ mul% *$&,r$ "r"%$ri&%iil$ *$=ni%orii "l$$r$i mo*$rn$ B)i im,lii% "&u,r" 9r"ni3$lor &"l$ %$m,or"l$4 M"i mul%5 ,$r&i&%0un m"r$ *$!"or* ,ri#in* "u!$l$ mo%ri$ "l$ unui "&$m$n$" ,ro$& *$&/im;"r$4 E:i&%0 +n&05 *u,0 (% &$ ,"r$5 un on&$n& 9$n$r"l5 on'orm 0rui"+n ul%im$l$ &u%$ *$ "ni &-"u ,ro*u& (%$#" m"ri &/im;0ri &%ru%ur"l$ +n+n%r$"9" om$nir$5 '0(n* *in lum$" *$ "!i un" "li%"%i# *i'$ri%0 *$ lum$" *$i$ri4 C/i"r $i $ r$&,in9 ,r$!um3iil$ $#olu3ioni&%$ "l$ unui ,ro9r$& *$%$rmin"%"*mi% %o%u)i *i'$r$n3i$r$" &%ru%urilor4 C"r$ "r %r$;ui &0 =$ uni%"%$" "*$#"%0*$ &%u*iu +n "!ul 0 in$#" "r *ori &0 *$&ri$ "$"&%0 *i'$r$n3i$r$ )i &-o

    $#"lu$!$ n%r-un "numi% &$n&5 mul%$ *in%r$ *$!;"%$ril$ %$or$%i$ m"6or$ "l$%im,ului no&%ru ,o% = &oo%i%$ *i&u3ii +n 6urul "$&%$i *i'$r$n3i$ri4 A$"&%"$&%$ m"r$" r$"li!"r$ " )%iin3$lor &oi"l$ on%$m,or"n$4 E =r$&5 *$ "$$"5 "un &%u*iu "r$ urm0r$)%$ &0 "n"li!$!$ ,ro$&ul *$ &/im;"r$ +n lum$"mo*$rn0 &0 =$ ,r$$*"% *$ un *$m$r& in%$l$%u"l *$ ",ro'un*"r$on$,%u"l04 L" +"$,u% "m 'o&% in%$r$&"% *$ 'un*"m$n%$l$ oni%ului ,oli%i *in,ro,ri" m$" &oi$%"%$4 M0 9(n*$"m 0 +n3$l$9$r$" mo*"li%03ilor unui "%"r$oni% mi-"r ,$rmi%$ &0 on%ri;ui5 " =in30 r"3ion"l05 l" mo*$l"r$" "$&%$i&oi$%03i4 A$"&%" m-" ,l"&"% +n mi$!ul " *ou0 m"ri *$!;"%$ri4 Un" &$ r$'$r$"l" 9r"*ul +n "r$ i&%ori" $&%$ +n +n%r$9ul $i o i&%ori$ " lu,%$i *$ l"&04 Al%'$l

    &,u&5 &un% l"&$l$ &in9ur$l$ uni%03i "r$ "3ion$"!0 &$mni="%i# ,$ &$n"&oi"l0 )i ,oli%i0 S"u5 ")" um " &u&3inu% $;$r5 $l$ &un% num"i o ,"r%$+n%r-o %rini%"%$ *$ uni%03i "%i#$ < l"&05 9ru, *$ &%"%u& )i ,"r%i* < uni%03i "l$0ror in%$r"3iuni $:,li0 ,ro$&ul ,oli%i D$)i "m "#u% ,ro,riil$ m$l$,r$6u*$03i "&u,r" &u;i$%ului "m *$&o,$ri%5 " )i "l3ii +n"in%$" m$"5 0 nii*$=nir$" "$&%or %$rm$ni5 nii *$&ri$r$" r$l"3iilor *in%r$ $i nu $&%$ un luruu)or *$ $lui*"%4 Mi-"m *"% &$"m" %r$,%"% 0 "$"&%" $r" m"i *$9r";0 o/$&%iun$ on$,%u"l0 *$(% un" $m,iri05 )i 0 ,$n%ru " o l0muri5 $l ,u3in,$n%ru ,ro,ri" m$" +n3$l$9$r$5 "r = urm"% &0 o ,l"&$! +n%r-un on%$:%in%$l$%u"l m"i l"r94 A *ou" m"r$ *$!;"%$r$5 l$9"%0 *$ ,rim"5 &-" *$&'0)ur"% +n 6urul

    +n%r$;0rii r$'$ri%o"r$ l" 9r"*ul +n "r$ &-"r ,u%$" r$"li!" ori " ,u%u% $:i&%" unon&$n& *$ #"lori +n%r-o &oi$%"%$ *"%05 i"r +n m0&ur" +n "r$ un "%"r$ on&$n&" $:i&%"%5 (% *$ mul% " (n%0ri% ,r$!$n3" &"u ";&$n3" "$&%ui" "*$%$rmin"n%0 m"6or0 " "3iunii o"m$nilor4 A$"&%0 *$!;"%$r$ &%0 +n l$90%ur0u ,rim" *$o"r$$ /$&%iun$" ,o"%$ = ri*i"%0 num"i *"0 in$#" r$&,in9$i*$$" "r"%$rului ,rimor*i"l "l lu,%$i *$ l"&0 +n &oi$%"%$" i#il04 V"loril$ &un%5 *$&i9ur5 un '$nom$n "r$ &",0 m$r$u o;&$r#0rii )i'o"r%$ mul%$ %$or$%i!0ri "&u,r" lor +n$,u&$r0 &0 m0 +nur$ +n m0&ur" +n

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    3/176

    "r$5 "*$&$ori5 ,0r$"u " +m;in" ";&$n3" un$i ;"!$ $m,iri$ ri9uro"&$ u un"'ron% l" "*r$&" ;unului &im34 Er" l"r5 %o%u)i5 0 o"m$nii )i 9ru,uril$ +)i6u&%i=0 "3iunil$ ,rin r",or%"r$ l" i*$olo9ii4 In ,lu&5 ,0r$" $#i*$n% )i '",%ul 09ru,uril$ *$#in m"i o$r$n%$ )i *$i ,oli%i$)%$ m"i $=i$n%$ +n m0&ur" +n"r$ "u on)%iin3" *$ &in$5 $$" $ +n&$"mn0 0 )i-"u *$!#ol%"% un lim;"6

    omun )i un $ll%"n&/"uun94 Mi-"m *$,l"&"% "ri" ,r$ou,0rilor $m,iri$ *in ori!on%ul ,ro,ri$i m$l$&oi$%03i &,r$ "$l" "l A'riii +n &,$r"n30 0 #oi 90&i "olo on=rm"r$"*i#$r&$lor %$orii ori 0 $:"min"r$" unor 3inu%uri +n*$,0r%"%$ +mi #" "&u3i,$r$,3i" +n*r$,%(n*u-mi "%$n3i" &,r$ ,ro;l$m$ "r$ "l%'$l mi-"r = &0,"% M-"m ")%$,%"% &0 &$ +num,l$ ,rim" "l%$rn"%i#04 Ul%im"5 +n&05 " 'o&% "$$" "r$ ""6un& &0 &$ +n*$,lin$"&04 M-"m *u& +n A'ri" +n0 *in #r$muril$ oloni"l$ )i "m 'o&% m"r%orul,ro$&ului *$ *$oloni!"r$5 i"r m"i ",oi "l ,ro$&ului *$ ()%i9"r$ "in*$,$n*$n3$i &%"%$lor *in !on04 Au ",0ru% +n%r-o "*$#0r"%0 "&"*0 &%"%$&u#$r"n$4 C" unul *in%r$ "l;i "m 'o&% "&"l%"% *$ "%"uril$ m$n%"li%03ii

    oloni"l$ "l$ $uro,$nilor u #$/$ r$!i*$n30 +n A'ri" C" &im,"%i!"n% "lmi)0rilor n"3ion"li&%$5 "m 'o&% ,0r%") l" *$!;"%$ril$ %0io"&$ )i l" ,"&iunil$o,%imi&%$ "l$ %in$rilor mili%"n3i "i mi)0rilor n"3ion"li&%$ "'ri"n$4 Nu-3i lu"mul% &0 +n3$l$9i nu num"i 0 $l$ *ou0 9ru,uri &$ "0 +n *$!"or*5 *"r )i 0";or*"u &i%u"3i" u &$%uri *$ &%ru%uri on$,%u"l$ om,l$l % *i'$ri%$4 n 9$n$r"l5 ""3i +n%r-un oni% ,ro'un*5 $i $:,lo"%"3i "u ,ri#iril$ mul%m"i ,0%run!0%o"r$ +n $$" $ ,ri#$)%$ n"%ur" &%0rilor ,r$!$n%$4 E&%$ +nin%$r$&ul lor &0 "i;0 o ,$r$,$r$ or$%0 ,$n%ru " *" +n #il$"9 i,ori!i"on*u0%orilor4 Ei &un% m"i ,u3in in%$r$&"3i +n *$#i$r$" i*$olo9i04 A)" " 'o&%)i +n "$&% "!4 N"3ion"li)%ii "u ,$r$,u% r$"li%"%$" +n "r$ %r0i"u " ,$ o&i%u"3i$ oloni"l05 "*i0 un" +n "r$ "%(% "3iun$" lor &oi"l05 (% )i "$$" "

    $uro,$nilor5 %r0in* "l0%uri *$ $i " "*mini&%r"%ori5 mi&ion"ri5 ,ro'$&ori )iom$ri"n3i5 $r"u *$%$rmin"%$ *$ on&%r(n9$ril$ "$l$i")i $n%i%03i &oi"l$ )i6uri*i$4 Ei +n&0 "u o;&$r#"%5 +n ,lu&5 0 m")in" ,oli%i0 $r" ;"!"%0 ,$ un&i&%$m *$ "&%0 +n "r$ r"n9ul )i *$i r$om,$n&" $r"u "or*"%$ ,$ ;"!"","r%$n$n3$i *$ r"&04 N"3ion"li)%ii "'ri"ni "u 'o&% n$#oi3i &0 &/im;$ &%ru%uril$ ,oli%i$ +n"r$ %r0i&$r04 Am r$l"%"% "$"&%0 ,o#$&%$ +n "l%0 ,"r%$ )i nu $&%$ *$ nii un'olo& &0 m0 r$'$r l" $" "ii4 S$mni="%i# $&%$ 0 *$ "%uni "m *$#$ni%on)%i$n% *$ 9r"*ul +n "r$ &oi$%"%$" " ";&%r"3i$ $r" 11 limi%"%0 l"&i&%$mul 6uri*i5 " r$"li%"%$ $m,irii E&%$ o '"l&0 ,$r&,$%i#0 " ,ornin* *$ l"o uni%"%$ ,r$um %ri;ul &0 +n$ri &0-i "n"li!$!i "3iunil$ '0r0 &0 %$ r$'$ri l"

    '",%ul 0 +n%r-o &i%u"3i$ oloni"l05 in&%i%u3iil$ 9u#$rn"%o"r$ "l$ unui %ri;5*$,"r%$ *$ " = &u#$r"n$5 &un% ,u%$rni irum&ri&$ *$ l$9il$ B)i o;i$iuril$un$i $n%i%03i m"i l"r9i5 oloni"5 "l$ 0r$i om,on$n%$ in*i&oi";il$ $r"u4A$"&%" m-" on*u&5 +n%r-"*$#0r5 l" o m"i "m,l0 9$n$r"li!"r$ '"30 *$ "r$&%u*iul or9"ni!0rii &oi"l$ &$ "r0%" (% &$ ,o"%$ *$ inom,l$% *in "u!" un$iun"nim$ i9nor0ri " "*rului ,oli%i )i 6uri*i +nl0un%rul 0rui" "3ion$"!0*$o,o%ri#0 or9"ni!"3iil$ )i m$m;rii lor4

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    4/176

    M-"m &%r0*ui% &0 *$&o,0r "%ri;u%$l$ 9$n$r"l$ "l$ un$i &i%u"3ii oloni"l$)i &0 *$&riu $$" $ "m &oo%i% " = i&%ori" &" n"%ur"l04 A *$#$ni% r$,$*$l"r ,$n%ru min$ 05 +n "n"li!05 %r$;ui$ &0 m$n3in on&%"n3i $l ,u3in (3i#"'"%ori "i &i&%$mului mon*i"l4 A&%'$l5 m-"m r$&%r(n& l" $r$%"r$" 'un3ion0rii&i&%$mului oloni"l +n "$l$ 30ri "r$ 'u&$&$r0 olonii "l$ ,u%$rilor $uro,$n$ +n

    &$ol$l$ "l XlX-l$" )i "l XX-l$"5 ")"-numi%$l$ ,o&$&iuni *$ ,$&%$ m0ri "l$"$&%or"4 D"% =in* 0 "$&% &i&%$m oloni"l $r" '"%orul on&%"n%5 "m in%ui% 0") ,u%$" '"$ un$l$ "=rm"3ii 9$n$r"l ",li";il$ u ,ri#ir$ l" im,"%ul un$i"u%ori%03i oloni"l$ "&u,r" #i$3ii &oi"l$5 " )i l" mo%i#$l$ )i mo*"li%03il$ *$ "-io,un$ r$!i&%$n305 l" m$"ni&m$l$ ,rin "r$ ,u%$ril$ oloni"l$ &-"u on&oli*"%)i *$ "r$ &-"u 'olo&i% ,$n%ru "-)i l$9i%im" *omin"3i"5 l" n"%ur" on%r"*i%ori$" 'or3$lor "r$ $r"u ",";il$ &0 "3ion$!$ +n "$&% "*ru5 l" r"3iun$" ,$n%ru"r$ o"m$nii "6un9$"u &0 'orm$!$ or9"ni!"3ii "r$ &=*"u *omin"3i" oloni"l05l" $l$m$n%$l$ &%ru%ur"l$ "r$ "u "&i9ur"% $:,"n&iun$" )i $#$n%u"lul %rium',oli%i "l mi)0rilor "n%ioloni"l$4 Uni%"%$" *$ "n"li!0 +n r",or% u %o"%$"$&%$ /$&%iuni " 'o&% %$ri%oriul oloni"l5 6uri*i *$=ni% *$ 0%r$ ,u%$r$"

    "*mini&%r"%i#04 Am 'o&% *$ "&$m$n$" in%$r$&"% *$ %o% $$" $ li &-" +n%(m,l"% "$&%ornoi &%"%$ *u,0 in*$,$n*$n304 Cum &%u*iul %$ri%oriilor oloni"l$ ,0r$" " &$on$n%r" "&u,r" "u!$lor *$&%r0m0rii or*inii ,oli%i$ $:i&%$n%$5 &%u*iul,$rio"*$i ,o&%in*$,$n*$n%$ ,0r$"-" = $n%r"% ,$ o /$&%iun$ o,u&0? um &$on&oli*$"!0 "u%ori%"%$" l$9i%im0 )i um &$ *i'u!$"!0 ,rin%r$ $%03$ni &$n&ul","r%$n$n3$i l" $n%i%"%$" n"3ion"l04 A$&% *in urm0 &%u*iu " ri*i"% +n&0 ,ro;l$m$4 n ,rimul r(n*5 " $r$%",oli%i" *$ ,o&un*$,$n*$n30 " &%"%$lor "'ro"&i"%i$ &$m0n" u o "3iun$ *$ul$9$r$ " )%irilor ,rini,"l$4 Pro'un!im$" i&%ori0 $r"5 +n "$&% "!5 #r(n*-n$#r(n*5 r$l"%i# mi04 M"i $r" ",oi5 )i *$li"%" /$&%iun$ " Am$riii L"%in$4

    Si%u"3iil$ &$ "r0%"u ,"r"l$l$ &u; mul%$ "&,$%$5 )i %o% m"i mul3i o"m$ni+n$,$"u &0 9(n*$"&0 *$&,r$ $l$ %r$i on%in$n%$ " *$&,r$ Lum$" "%r$i"4 D"r 30ril$ Am$riii L"%in$ 'u&$&$r0 in*$,$n*$n%$ ,oli%i *$ 1F *$ "ni4Cul%uril$ lor "u 'o&% u mul% m"i &%r(n& l$9"%$ *$ %r"*i3i" $uro,$"n0 *$(%ori"r$ "l%$l$ *in A'ri" ori A&i" +n%r$"9" ini3i"%i#0 ,0r$" " &$ l0%in" *in,riin" un$i %$m$lii 'o"r%$ in&%";il$4 n 0u%"r$" un$i uni%03i "*$#"%$ *$ "n"li!0 "m r$#$ni% l" $$" $ "m*$=ni% *r$,% &%"%$ ""%$ +n &%"r$" *$ *u,0 in*$,$n*$n3" ,oli%i0 *"r +n"in%$" $l$ &0 = "%in& $$" $ &-"r ,u%$" *$numi in%$9r"r$" n"3ion"l04 A$"&%0*$=ni3i$ " 'o&% "*o,%"%0 ,$n%ru " inlu*$ $" m"i m"r$ ,"r%$5 &"u /i"r %o"%0Am$ri" L"%in05 ,$n%ru ",ro",$ +n%r$"9" $i i&%ori$ ,(n0 +n ,r$!$n%4 D"r $" &-

    "r ",li" $#i*$n% )i "l%or "rii4 Ar inlu*$5 *$ $:$m,lu5 S%"%$l$ Uni%$ "l$Am$riii5 $l ,u3in5 &0 !i$m5 ,$n%ru ,$rio"*" *$ *in"in%$" R0!;oiului Ci#il4 nmo* &i9ur "r inlu*$ Euro," r0&0ri%$"n05 ,$n%ru in%$r#"lul "r$ &$ +n%in*$,(n0 +n ,r"9ul &$olului "l XX-l$" )i5 ,ro;";il5 ,(n0 +n ,r$!$n%4 ." &-"r ",li"/i"r )i Euro,$i oi*$n%"l$ )i *$ &u*5 $l ,u3in ,$n%ru ,rim$l$ ,$rio"*$ "l$$,oii mo*$rn$4 Am 'o&% ")"*"r o;li9"% *$ "$"&%0 lo9i0 &0-mi +n*r$,% ,ri#ir$" 0%r$+n$,u%uril$ Euro,$i mo*$rn$4 A$"&%" m-" on*u& l" +n%r$;"r$" ,ri#i%o"r$ l"

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    5/176

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    6/176

    #or;i num"i +n "!ul &i&%$m$lor &oi"l$4 Si&%$mul mon*i"l mi-" ",0ru% " = +n"$"&%0 ,$r&,$%i#0 &in9urul &i&%$m &oi"l4 A$"&%" " +n&$mn"%5 *$&i9ur5 o $norm0 &im,li="r$4 Am o;3inu% m"i*$9r";0 un %i, *$ uni%"%$ *$(% uni%03i +n in%$riorul uni%03ilor4 A) = ,u%u%$:,li" &/im;0ril$ +n &%"%$l$ &u#$r"n$ " o on&$in30 " $#olu3i$i )i

    in%$r"3iunii &i&%$mului mon*i"l4 D"r "$"&%" "r = "%r"& *$ "&$m$ni oom,li"r$ $norm04 A) n "#u% ,ro;";il num"i un $:$m,lu ,$n%ru "$"&%0uni%"%$ *$ "n"li!02 +n $,o" mo*$rn04 S0 ,r$&u,un$m +n%r-"*$#0r 0 "m"#u% *r$,%"%$5 0 uni%"%$" *$ "n"li!0 or$%0 $&%$ &i&%$mul mon*i"l5 )i 0&%"%$l$ &u#$r"n$ %r$;ui$ #0!u%$ " un %i, *$ &%ru%ur0 or9"ni!"3ion"l0 +n%r$"l%$l$5 +n "*rul "$&%ui uni &i&%$m &oi"l4 A) ,u%$" '"$5 +n "$&% "!5"l%$#" m"i mul% *$(% &0-i &riu i&%ori" N-"m 'o&% in%$r$&"% +n &ri$r$" "$&%$i i&%orii5 )i nii n-"m +n$,u% &0&%r(n9 in'orm"3iil$ $m,iri$ n$$&"r$ ,$n%ru o "%"r$ &"rin0 B)i5 *"%0 =in*n"%ur" &"5 (3i#" in*i#i!i "r ,u%$"-o #r$o*"%0 r$"li!"4 D"r ,o% $:i&%" l$9i",li";il$ l" $#" uni n%r-un &$n& ri9uro&5 nu ,o% $:i&%"5 *$&i9ur4 Un $nun3

    *$ "u!"li%"%$ &"u *$ ,ro;";ili%"%$ &$ '"$ +n %$rm$nii un$i &$rii *$ '$nom$n$&imil"r$ &"u *$ mom$n%$ &imil"r$4 C/i"r *"0 in$#" "r urm" &0 inlu*0 +n%r-o "%"r$ &$ri$ )i $$" $ "r %r$;ui &"u "r = ,o&i;il &0 &$ ,$%r$"0 +n #ii%or5 nu &-"r limi%" &0 "*"u9$5 ,ur )i &im,lu5 &$ri" *$ mom$n%$ #ii%o"r$ ,o&i;il$ l" or$3$" *$ "&$m$n$" mom$n%$ ,r$!$n%$ )i %r$u%$4 C$$" $ "r urm" &0 "*"u9$"r = o &$ri$ *$ mom$n%$ ,o&i;il$5 #ii%o"r$5 l" un %r$u%-,r$!$n% uni4 A $:i&%"% )i $:i&%0 o &in9ur0 lum$ mo*$rn04 Po"%$ +n%ro !i &$ #or*$&o,$ri '$nom$n$ om,"r";il$ ,$ "l%$ ,l"n$%$5 &"u +n0 "l%$ &i&%$m$mon*i"l$ mo*$rn$ ,$ ,ro,ri" no"&%r0 ,l"n$%04 D"r5 "ii )i "um5 r$"li%"%$"$&%$5 $#i*$n%5 num"i un"4 Tom"i +n "$"&%0 /$&%iun$ "m 'o&% in&,ir"% *$"n"lo9i" u "&%ronomi"5 "r$ ,r$%in*$ " $:,li" l$9il$ $ 9u#$rn$"!0

    uni#$r&ul5 *$)i B"%(% (% )%im5 " $:i&%"% *in%o%*$"un" un &in9ur uni#$r&4 C$ '" "&%ronomii P$ (% +n3$l$95 lo9i" "r9um$n%$lor lor om,or%0*ou0 o,$r"3ii &$,"r"%$4 Ei 'olo&$& l$9il$ *$ri#"%$ *in &%u*iul $lor m"i miiuni%03i =!i$5 l$9il$ =!iii5 )i &u&3in B,ro;";il u un$l$ $:$,3ii &,$i="%$ 0"$&%$ l$9i &un% #"l";il$5 ,rin "n"lo9i$5 ,$n%ru &i&%$m " +n%r$94 n "l *oil$"r(n*5 $i *i&u%0 " ,o&%$riori4 D"0 +n%r$9ul &i&%$m urm$"!0 &0 "i;0 o &%"r$*"%0 +n %im,ul H5 $l " "#u% ",ro",$ &i9ur o "numi%0 &%"r$ +n %im,ul :4 Am;$l$ m$%o*$ &un% +n)$l0%o"r$5 )i *in "$"&%0 "u!0 +n *om$niulo&molo9i$i5 "r$ $&%$ &%u*iul 'un3ion0rii &i&%$mului " +n%r$95 $:i&%0 i,o%$!$%o%"l o,u&$5 &u&3inu%$ +n&0 *$ "&%ronomi r$,u%"3i4 To% "&%'$l &$ +n%(m,l0 +n$:,li"3iil$ &i&%$mului mon*i"l mo*$rn5 &%"r$ *$ lururi "r$ &$ #" m$n3in$

    ,ro;";il " "%"r$ o #r$m$4 D$ '",%5 $lor $ &%u*i"!0 'un3ion"r$" &i&%$muluimon*i"l &-"r ,u%$" &0 l$ =$ m"i u)or *$r(% $lor $ &%u*i"!0 'un3ion"r$"uni#$r&ului *"%ori%0 "n&"m;lului *$ *"%$ $m,iri$ ""%$ l" *i&,o!i," lor4 n ori$ "!5 $u "m 'o&% in&,ir"% *$ u9$%"r$" lui T4 4 G4 Lo8$r? Nu%r$;ui$ &0 on'un!i %o%"li%"%$" u ,l$ni%u*in$" +n%r$9ul $&%$ m"i mul% *$(%&um" ,0r3ilor5 *"r $&%$ *$ "&$m$n$"5 u &i9ur"n305 )i m"i ,u,n14 Am +n$r"% &0 *$&riu &i&%$mul mon*i"l l" un "numi% ni#$l *$";&%r"%i!"r$5 "$l" "l $#olu3i$i &%ru%urilor +n%r$9ului &i&%$m4 Am 'o&%

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    7/176

    in%$r$&"% +n *$&ri$r$" $#$nim$n%$lor ,"r%iul"r$ num"i +n m0&ur" +n "r$ $l$"run"u o lumin0 "&u,r" &i&%$mului " ilu&%r0ri %i,i$ "l$ #r$unui m$"ni&m5&"u +n m0&ur" +n "r$ $l$ on&%i%ui"u ,un%$ *$ r0&ru$ +n #r$o &/im;"r$in&%i%u3ion"l0 m"6or04 A$&% %i, *$ ,roi$% $&%$ r$"li!";il +n m0&ur" +n "r$ $:i&%0 'o"r%$ mul%$

    m"%$ri"l$ $m,iri$5 )i +n m0&ur" +n "r$ "$&%$" ",0%05 $l ,u3in +n ,"r%$5'orm" un$i lur0ri ,oli'oni$ )i ,ol$mi$4 Din '$riir$ "$&%" ,"r$ " = "!ul,(n0 "um u un num0r m"r$ *$ %$m$ "l$ i&%ori$i mo*$rn$4 Un" *in%r$ ,r$ou,0ril$ m"6or$ "l$ )%iin3$i &oi"l$ mo*$m$ on&%0 +n$'or%ul *$ " r$"li!" u"n%i="r$" r$!ul%"%$lor $r$%0rii4 U%ili!"r$" 9r$o"i$lorr$'$rin3$ n"r"%i#$ "l$ $lor m"i mul%$ $r$%0ri i&%ori$ nu ,"r$ " '"ili%" o"%"r$ u"n%i="r$4 C"r$ $&%$ "%uni #"l";ili%"%$" unor "&$m$n$" *"%$5 )i +n $m0&ur0 in$#" ,o"%$ %r"9$ onlu!ii &i9ur$ *in%r-un m"%$ri"l r$'$ri%or l"'un3ion"r$" &i&%$mului " "%"r$ E&%$ o %r"9$*i$ " )%iin3$i &oi"l$ " &$olului"l XX-l$" 0 un num0r "%(% *$ m"r$ *$ o"m$ni *$ )%iin30 &oi"l05,n'run%(n*u-&$ u "$"&%0 *il$m05 &-"u *$l"r"% +n#in)i4 In'orm"3iil$ i&%ori$

    li &-"u ,0ru% #"9i )i ,r$" &im,l$5 *$i ni)%$ *"%$ ,$ "r$ nu %$ ,o3i ;i!ui4 Ei "u&im3i% 0 nu &$ ,o"%$ '"$ mul% +n "$"&%0 *ir$3i$5 " u"n%i=0rii5 )i 0 $&%$m"i ;in$ &0 $#i%$ 'olo&ir$" $i4 i $" m"i ;un0 "l$ *$ " o ooli $&%$ *$ "'ormul" ,ro;l$m$l$ +/%r-un "&$m$n$" mo* +n(% 'olo&ir$" $i &0 nu =$ $ru%04 A&%'$l5 $#"lu"r$" "n%i%"%i#0 " *"%$lor " *$%$rmin"% "l$9$r$" unor,ro;l$m$ *$ $r$%"r$ "r$ ",oi "u im,u& ","r"%ul on$,%u"l u "6u%orul0rui" &un% *$=ni%$ )i 'olo&i%$ in'orm"3iil$ $m,iri$4 Du,0 un mom$n% *$9(n*ir$ #" *$#$ni lim,$*$ 0 "$"&%" r$,r$!in%0 o r0&%urn"r$ " ,ro$&ului)%iin3i=4 Con$,%u"li!"r$" %r$;ui$ &0 *$%$rmin$ in&%rum$n%$l$ *$ $r$%"r$5$l ,u3in +n m"6ori%"%$" "!urilor5 nu in#$r&4 Gr"*ul *$ u"n%i="r$ %r$;ui$ &0r$$%$ *o"r ,r$i!i" m":im ,o&i;il0 +n r",or% u ,ro;l$m$l$ )i m$%o*$l$

    *"%$ +n "numi%$ mom$n%$4 E&%$ +n%o%*$"un" *$ *ori% o m"i +n"l%05 nu o m"ir$*u&0 u"n%i="r$ +n m0&ur" +n "r$ $" $&%$ 9r0i%o"r$ ,$n%ru &$mni="3i"/$&%iunilor *$ri#"%$ *in $:$ri3iul on$,%u"l4 L" "$&% &%"*iu "l "n"li!$i&i&%$mului mon*i"l 9r"*ul u"n%i=0rii o;3inu%$ )i im$*i"% r$"li!";il$ $&%$limi%"%4 Vom '"$ %o% $ n$ &%0 +n ,u%in30 ,$n%ru " *$,0)i "$"&%0 limi%04 n =n$5 &$ ri*i0 )i ,ro;l$m" o;i$%i#i%03ii )i " "n9"60rii4 Nu r$* 0$:i&%0 )%iin30 &oi"l0 n$"n9"6"%04 A$"&%" nu +n&$"mn0 0 nu ,o"%$ =o;i$%i#04 Pro;l$m" o;i$%i#i%03ii $&%$5 +n"in%$ *$ %o"%$5 un" *$ *$=nir$ l"r0" %$rm$nilor4 n &$olul "l XlX-l$"5 r$#ol%" on%r" "rmoni$i " *$ ;"&m " "%(%or&ri$ri i&%ori$ "n%$rio"r$ " im,u& i*$"lul ,r$!$n%0rii i&%ori$i Ji$ $& $i9$n%li/9$J$&$n i&%4 R$"li%"%$" &oi"l0 $&%$5 +n&05 $'$m$r04 E" &$ m"ni'$&%0 +n

    ,r$!$n% )i *i&,"r$ +n m0&ur" +n "r$ &$ ,r$&/im;0 +n %r$u%4 Tr$u%ul ,o"%$ =,o#$&%i% num"i ")" um u "*$#0r"% $&%$5 nu ")" um " 'o&%4 P$n%ru 0r$,o#$&%ir$" %r$u%ului $&%$ un "% &oi"l "l ,r$!$n%ului r$"li!"% *$ o"m$ni "i,r$!$n%ului5 "'$%(n* &i&%$mul &oi"l "l ,r$!$n%ului4 A*$#0rul &$ &/im;0 ,$n%ru 0 &oi$%"%$" &$ &/im;04 Nimi nu "r$"r"%$r &u$&i#5 ori$ ,$rio"*0 "m on&i*$r"K %o%ul $&%$ on%$m,or"n5/i"r $$" $ 3in$ ,$ %r$u% I"r +n ,r$!$n% &un%$m u %o3ii5 +n mo* ir$m$*i";il5,ro*u&$l$ m"%ri$i no"&%r$5 "l$ 'orm"3i$i no"&%r$5 "l$ ,$r&on"li%03ii )i rolului

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    8/176

    no&%ru &oi"l )i "l$ ,r$&iunilor &%ru%ur"%$ +n in%$riorul 0ror" "3ion0m4A$"&%" nu +n&$"mn0 0 nu $:i&%0 o,3iuni4 Dim,o%ri#04 Un &i&%$m &oi"l )i %o"%$ in&%i%u3iil$ &"l$ on&%i%u%i#$5 +n* &%"%$l$&u#$r"n$ "l$ lumii mo*$rn$5 &un% nul$$ "l$ un$i 9"m$ l"r9i *$ 9ru,uri&oi"l$ ""%$ +n on%"%5 +n oli!iun$ )i5 +n ,rimul r(n*5 +n oni% r$i,ro5

    +n%ru(% ","r3in$m m"i mul%or 9ru,uri5 %r$;ui$ "*$&$" &0 lu0m *$i!ii +n,ri#in3" ,riori%03ilor $ru%$ *$ loi"li%03il$ no"&%r$4 C$r$%0%orii )i &"#"n3ii nu&un% niio*"%0 &u%i3i *$ "$"&%0 $rin305 *u,0 um "$"&%0 $rin30 nu $&%$limi%"%0 l" roluril$ ,oli%i$ *ir$%$5 n$,ro'$&ion"l$5 *in "*rul &i&%$mului &oi"l4 D$&i9ur5 " = &,$i"li&% ori om *$ )%iin30 +n&$"mn0 " +n*$,lini5 +n%r-un&i&%$m &oi"l5 un rol *i&%in%5 u %o%ul *$o&$;i% *$ "l unui &im,lu ",olo9$% "lunui 9ru, o"r$"r$4 Nu *$ni9r$! ,rin "$"&%" rolul ,ur%0%orului *$ u#(n% )i",0r0%or %o%o*"%0 "l 9ru,ului4 A$&%" $&%$ $&$n3i"l )i onor";il5 *"r nu $&%$"$l")i u "l $r$%0%orului ori "l &"#"n%ului4 Rolul "$&%or" *in urm0 $&%$ *$" *i&$rn$5 +n *om$niul +n*"%oririlor lor5 r$"li%"%$" onr$%0 " '$nom$n$lor ,$"r$ l$ &%u*i"!05 *$ " $:%r"9$ *in "$&% &%u*iu ,rini,ii 9$n$r"l$5 ,$ ;"!"

    0ror" ,o% = '0u%$ +n $l$ *in urm0 ",li"3ii ,"r%iul"r$4 n "$&% &$n&5 nu$:i&%0 "ri$ *$ &%u*iu n$r$l$#"n%04 P$n%ru 0 +n3$l$9$r$" "*$#"%0 "*in"miii &oi"l$ " ,r$!$n%ului $r$ o ,0%run*$r$ %$or$%i0 &,$i"l0 "r$,o"%$ = +n%$m$i"%0 num"i ,$ S%u*iul '$nom$nului u $" m"i l"r90u,rin*$r$ inlu!(n* +n%r$9ul &,"3iu )i %im, i&%ori4 C(n* &,un r$"li%"%$ ,r$!$n%0 " '$nom$nului5 nu +n3$l$9 05 +n &o,ul*$ " +n%0ri ,r$%$n3iil$ ,oli%i$ "l$ unui 9u#$rn5 un "r/$olo95 *$ $:$m,lu5 "r%r$;ui &0 "=rm$ 0 "r%$'"%$l$ ,$ "r$ $l l$ *$&o,$r0 ","r3in unui 9ru,5(n* *$ '",% $l $&%$ on#in& 0 ","r3in "l%ui"4 Vr$"u &0 &,un 0 +n%r$"9"+n%r$,rin*$r$ "r/$olo9i0 +n$,(n* /i"r *$ l" ,roi$%"r$" $i < in#$&%i3i"&oi"l0 +n "$"&%0 r"mur0 " "%i#i%03ii )%iin3i=$5 ori$n%"r$" $r$%0rii5

    in&%rum$n%$l$ on$,%u"l$5 mo*uril$ *$ $n%r"li!"r$ )i omuni"r$ "r$!ul%"%$lor < r$,r$!in%0 $:,r$&i" unor 'un3ii "l$ ,r$!$n%ului &oi"l4 A 9(n*i +n"l% /i, "r +n&$mn"5 +n $l m"i ;un "!5 o "u%o+n)$l"r$4 O;i$%i#i%"%$" $&%$%o%un" u on$&%i%"%$"5 +n "$&% *om$niu4 O;i$%i#i%"%$" $&%$ o 'un3i$ " +n%r$9ului &i&%$m &oi"l4 n m0&ur" +n"r$ &i&%$mul $&%$ "&im$%ri5 in$/i%";il5 on$n%r(n* "numi%$ %i,uri *$"%i#i%03i *$ $r$%"r$ +n m(inil$ unor "numi%$ 9ru,uri ,"r%iul"r$5 r$!ul%"%$l$#or = ,0r%ini%o"r$ +n '"#o"r$" "$&%or 9ru,uri4 O;i$%i#i%"%$" $&%$ #$%orul*i&%ri;u3i$i un$i in#$&%i3ii &oi"l$ +n%r-o "%"r$ "%i#i%"%$ *u,0 un mo*$l "r$im,un$ " ,$r&o"n$l$ "r$ urm$"!0 &-o *$&'0)o"r$ &0 =$ r$ru%"%$ *in %o"%$9ru,uril$ im,or%"n%$ "l$ &i&%$mului mon*i"l +n%r-un mo* $/ili;r"%4 A$"&%"

    =in* *$=ni3i" o;i$%i#i%03ii5 nu ,u%$m &,un$ 0 "#$m "!i o )%iin30 &oi"l0o;i$%i#04 P$ *$ "l%0 ,"r%$5 o "&$m$n$" )%iin30 nu $&%$ un o;i$%i# *$ n$"%in&+n%r-un #ii%or ,r$#i!i;il4 Am &u9$r"% *$6" 0 &%u*iul &i&%$m$lor mon*i"l$ $&%$ u *$o&$;ir$*$li"% *in "u!" im,o&i;ili%03ii *$%$rmin0rii "!urilor om,"r";il$4 Un"&$m$n$" &%u*iu $&%$5 ",oi5 'o"r%$ *$li"% *$o"r$$ im,"%ul &oi"l "l i*$ilor*$&,r$ &i&%$mul mon*i"l $&%$ lim,$*$ )i im$*i"% ,ro;"%or ,$n%ru %o3i "%orii,rini,"li *$ ,$ &$n" ,oli%i04 D$ "ii urm$"!0 0 ,r$&iunil$ &oi"l$ "&u,r"

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    9/176

    $r$%0%orilor )i o"m$nilor *$ )%iin305 +n 'orm" unui on%rol &oi"l r$l"%i# &$#$r$:$ri%"% "&u,r" "%i#i%03ilor lor5 #or = *$&%ul *$ m"ri +n "$&% *om$niu4A$"&%" on&%i%ui$ o "l%0 $:,li"3i$5 "*0u9"%0 l" $" " *il$m$i m$%o*olo9i$5,$n%ru li,&" *$ mo%i#"3i$ " $r$%0%orilor *$ " on%inu" "%i#i%03il$ ,ro,rii"$&%ui *om$niu4

    i5 in#$r&5 "$"&%" $&%$ /i"r r"3iun$" ,$n%ru "r$5 ,$ *$ "l%0 ,"r%$5$&%$ im,or%"n% &0 l$ on%inu$4 C","i%"%$" omului *$ " ,"r%ii," +n mo*in%$li9$n% l" $#olu3i" ,ro,riului &0u &i&%$m $&%$ *$,$n*$n%0 *$ ","i%"%$" &"*$ " ,$r$,$ +n%r$9ul4 Cu (% m"i m"r$ $&%$ *i=ul%"%$" no"&%r0 *$ "r$uno")%$ &"rinil$ *$ #ii%or5 u "%(% m"i ur9$n% $&%$ &0 ,ornim l" *rum m"i*$#r$m$ )i nu m"i %(r!iu4 E&%$ &i9ur 0 lurul "r$ urm$"!0 " = +n'0,%ui% nu#" r$,r$!$n%" in%$r$&$l$ %u%uror 9ru,urilor4 Aii &$ ,un$ ,ro;l$m" "n9"60riino"&%r$4 To%ul *$,in*$ *$ im"9in$" ,$ "r$-o "#$m *$&,r$ ;un" &oi$%"%$4 nm0&ur" +n "r$ *orim o lum$ m"i $9"li%"r0 )i m"i li;$r05 %r$;ui$ &0 +n3$l$9$mon*i3iil$ r$"li!0rii "$&%or mo*uri "l$ $:i&%$n3$i4 P$n%ru "$"&%" $&%$n$$&"r05 " ,rim0 on*i3i$5 o ,r$!$n%"r$ l"r0 " n"%urii )i $#olu3i$i

    &i&%$mului mon*i"l mo*$rn *$ ,(n0 "um5 " )i " 9"m$i *$!#ol%0rilor ,o&i;il$+n ,r$!$ni )i +n #ii%or4 A$&% %i, *$ uno")%$r$ #" = "*$#0r"%" ,u%$r$4 I"r+nl0un%rul "n9"6"m$n%$lor m$l$5 "$"&%0 uno")%$r$ #" = ,u%$r$" ,u&0 +n&lu6;" "$lor 9ru,uri "r$ r$,r$!in%0 in%$r$&$l$ $lor m"i l"r9i )i m"i o,rim"%$,0r3i "l$ ,o,ul"3i$i lumii4 T5 : %om" unor "&$m$n$" on&i*$r"3ii m-"m +n/0m"% l" "$&%$'or% *$ "n"li!0 " $l$m$n%$lor NOTE Di$ O;$n B1FQ5 P- 1F4 V(n0%o"r$" *$ #ul,i5 *in D"& V=r%$Iui'$rii/$@"u&;u/5 *$&$n +n ,$ni30"l unui "r%i&% 9$rm"n "nonim5 "%i# in%r$ 1QF-1Q5 uno&u% &u; num$l$ *$

    M$i&%$r *$& @"u&;u/&4 C",i%olul I PRELUDIU MEDIEVAL S,r$ &'(r)i%ul &$olului "l XV-l$" )i +n$,u%ul &$olului "l XVIl$"5 &-"n0&u% $$" $ ,u%$m numi o $onomi$ mon*i"l0 $uro,$"n04 N-" 'o&% unim,$riu5 /i"r *"0 $r" %o% "%(% *$ +n%in&0 " un m"r$ im,$riu )i "#$" (%$#"%r0&0%uri omun$ u $l4 Er" %o%u)i *i'$ri%0 *$ "$&%"5 )i nou0 i&%ori$)%$? un %i,*$ &i&%$m &oi"l ,$ "r$ lum$" nu-1 uno&u&$ ,(n0 "%uni )i "r$ r$,r$!in%0%r0&0%ur" *i&%in%i#0 " &i&%$mului mon*i"l mo*$m4 E&%$ o $n%i%"%$ $onomi05nu +n&0 )i un" ,oli%i05 &,r$ *$o&$;ir$ *$ im,$rii5 or")$-&%"%$ )i &%"%$n"3ion"l$4 D$ '",%5 noul &i&%$m u,rin*$ +n%r$ m"r9inil$ &"l$ B$&%$ *i=il &0#or;$)%i *$&,r$ 9r"ni3$ im,$rii5 or")$l$-&%"%$ )i &%"%$l$ n"3ion"l$ +n ur& *$

    'orm"r$4 E&%$ un &i&%$m mon*i"l T$rm$nul Jorl*-$onomH " 'o&% ,r$lu"% *$ 0%r$ 4 "ll$r&%$in *$ l"7$r""n* .r"u*$l B$onomi$-mon*$4 n%ru(l +n&0 "n"li!" lui "ll$r&%$in &$r$'$r0 l" &il$mul mon*i"l mo*$rn5 "*i0 l" i&%ori" Bn")%$r$" )i *$!#ol%"r$"",i%"li&mului5 "m &oo%i% 0 $&%$ or$% &0 %r"*u$m orl*$onomH ,rin$onomi$ mon*i"l0 )i nu ,rin $onomi$-uni#$r& Bum "u ,ro$*"%%r"*u0%orii +n "!ul lur0rilor lui .r"u*$l ori5 u "%(% m"i ,u3in5 ,rin$onomi$-lum5 %$rm$n r$;"r;"%i# +n lim;" rom(n04

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    10/176

    L" .r"u*$l '$onomi$-mon*$ "r$ +n3$l$&ul *$ $onomi$ " un$i lumiBlum$" r$)%in05 lum$" "r";05 lum$" m$*i%$r"n$"n05 lum$" rom"n05 lum$";i!"n%in0 $% )i-"u "#u% ,ro,ri" lor $onomi$4 "ll$r&%$in on&%"%0 0 &i&%$mul mon*i"l mo*$m "r$ ,u%$r$" &0 "&imil$!$ %o"%$ lumil$ $:i&%$n%$"&%'$l 0 $onomiil$ *i#$r&$lor lumi &$ l,$& +n &in9ur" $onomi$ mon*i"l0

    $:i&%$n%0 "&%0!i B$" ",i%"li&%0 $uro,$"n0 Bn4%r4 nu ,$n%ru 0 $l u,rin*$+n%r$"9" lum$5 i ,$n%ru 0 $&%$ m"i l"r9 *$(% ori"r$ uni%"%$ ,oli%i0 6uri*i*$=ni%04 i $&%$ o $onomi$ mon*i"l0 *$o"r$$ l$90%ur" 'un*"m$n%"l0*in%r$ ,0r3il$ &i&%$mului $&%$ $onomi05 *$)i "$"&%" " 'o&% +n%0ri%05 +n%r-oo"r$"r$ m0&ur05 *$ l$90%uri ul%ur"l$ )i5 +n ul%im0 in&%"n305 um #om #$*$"5*$ "r"n6"m$n%$ ,oli%i$ &"u /i"r *$ &%ru%uri on'$*$r"%$4 Un im,$riu5 ,rin on%r"&%5 $&%$ o uni%"%$ ,oli%i04 D$ $:$m,lu5 S/mu$lEi&$n&%"*% 1-" *$=ni% +n "$&% mo*? T$rm$nul *$ im,$riu " 'o&% *$ r$9ul0'olo&i% ,$n%ru " *$&$mn" un &i&%$m ,oli%i5 $ u,rin*$ %$ri%orii +n%in&$5 u o$n%r"li!"r$ r$l"%i# +n"l%05 "l 0rui $n%ru5 +n%ru/i,"% *$o,o%ri#0 +n ,$r&o"n"+m,0r"%ului )i +n in&%i%u3iil$ ,oli%i$ $n%r"l$5 " on&%i%ui% o $n%i%"%$ "u%onom04

    n ,lu&5 *$)i im,$riil$ &$ ;"!"u *$ r$9ul05 ,$ l$9i%im"r$" %r"*i3ion"l05 "u "#u%"*$&$" o ori$n%"r$ ,oli%i0 )i ul%ur"l0 m"i l"r905 #ir%u"l uni#$r&"li&%05 *inolo*$ ori$n%"r$" ori0r$i" *in%r$ ,0r3il$ &"l$ om,on$n%$14 Im,$riil$ +n "$&% &$n& "u 'o&% o %r0&0%ur0 on&%"n%0 " &$n$i mon*i"l$+n ul%imii F *$ "ni4 Au $:i&%"% +n%o%*$"un" m"i mul%$ "&$m$n$" im,$rii +n*i#$r&$ ,0r3i "l$ lumii +n ori"r$ ,$rio"*0 i&%ori04 C$n%r"li!"r$" ,oli%i0 "unui im,$riu " 'o&% %o%o*"%0 ,u%$r$" )i &l0;iiun$" &"4 Pu%$r$" &"5 +n &$n&ul0 " 9"r"n%"% u:ul $onomi *$ l" ,$ri'$ri$ &,r$ $n%ru ,rin 'or30 B%ri;u% )iim,o!i% )i ,rin "#"n%"6$l$ mono,olului "&u,r" om$r3ului4 Sl0;iiun$" &"5 +n&$n&ul 0 ;iror"3i" $ru%0 *$ &%ru%ur" ,oli%i0 " "#u% %$n*in3" &0 ";&o"r;0 o,"r%$ ,r$" m"r$ " ,ro=%ului5 +n &,$i"l +n m0&ur" +n "r$ r$,r$&iun$" )i

    $:,lo"%"r$" "u /r0ni% r$#ol%$l$ "r$ l" r(n*ul lor "u im,li"% &,orir$"/$l%ui$lilor mili%"r$4 Im,$riil$ ,oli%i$ &un% mi6lo"$ ,rimi%i#$ *$ *omin"3i$ $onomi04R$"li!"r$" &oi"l0 " lumii mo*$rn$ $&%$ "$$"5 *"0 #r$3i5 *$ " = in#$n%"%%$/nolo9i" "r$ '"$ ,o&i;il0 &,orir$" u:ului *$ ,lu&,ro*u& *$ l" &%ru%uril$in'$rio"r$ l" &%ru%uril$ &u,$rio"r$5 *$ l" ,$ri'$ri$ l" $n%ru5 *$ l" m"6ori%"%$l" minori%"%$5 $limin(n* ri&i," un$i ,r$" +m,o#0r0%o"r$ &u,r"&%ru%uri,oli%i$4 Am &,u& 0 $onomi" mon*i"l0 $&%$ o in#$n3i$ " lumii mo*$rn$4 Nu/i"r4 Au $:i&%"% $onomii mon*i"l$ )i +n"in%$4 D"r $l$ "u 'o&% +n%o%*$"un"%r"n&'orm"%$ +n im,$rii? C/in"5 P$r&i"5 Rom"4 Eonomi" mon*i"l0 mo*$rn0 "r

    = ,u%u% $#olu" +n "$$")i *ir$3i$ -+n%r-"*$#0r5 &,or"*i5 $" ,0r$" 0 "r ",u"+n%r-"olo-u &in9ur" *$o&$;ir$ 0 %$/niil$ ",i%"li&mului mo*$rn )i%$/nolo9i" )%iin3$i mo*$rn$5 $l$ *ou0 =in* o"r$um l$9"%$5 *u,0 um )%im5"u *"% ,o&i;ili%"%$" "$&%$i $onomii mon*i"l$ &0 &$ *$!#ol%$5 &0 ,ro*u0 )i&0 r$"&0 '0r0 ","ri3i" un$i &%ru%uri ,oli%i$ uni="%$4 C$$" $ ",i%"li&mul $&%$ +n &%"r$ &0 '"0 )i '"$ $&%$ &0 o'$r$ o &ur&0"l%$rn"%i#05 m"i lur"%i#05 *$ +n&u)ir$ " &ur,lu&ului B$l ,u3in m"i lur"%i#0 ,$%$rm$n lun94 Un im,$riu $&%$ un m$"ni&m ,$n%ru ol$%"r$" %ri;u%ului5

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    11/176

    "r$5 *u,0 im"9in$" &u9$&%i#0 " lui 7r$*$ri L"n$5 +n&$"mn0 ,l03i ,rimi%$,$n%ru ,ro%$3i$5 *"r ,l03i u mul% ,$&%$ o&%ul ,rour0rii ,ro%$3i$iWW4 n%r-o$onomi$ mon*i"l0 ",i%"li&%05 $n$r9i" ,oli%i0 $&%$ 'olo&i%0 ,$n%ru " ",0r"*r$,%uril$ *$ mono,ol B*"0 nu in%$9r"l5 m0"r "%(% (% $&%$ ,o&i;il4 S%"%ul*$#in$ m"i ,u3in o +n%r$,rin*$r$ $onomi0 $n%r"l05 (% m"i "l$& un mi6lo

    *$ " 9"r"n%" un "numi% r",or% *$ &/im; +n %r"n!"3ii $onomi$ &%r0in$4 n"$&% mo*5 'un3ion"r$" ,i$3$i Bnu li;$r" 'un3ion"r$ *"r %o%u)i 'un3ion"r$"$i r$$"!0 &%imul$n%$ ,$n%ru o ,ro*u%i#i%"%$ &,ori%0 9$n$r(n* %o%o*"%0 un+n%r$9 "om,"ni"m$n% *$ on&$in3$ "l$ *$!#ol%0rii $onomi$ mo*$rn$4Eonomi" mon*i"l0 $&%$ "r$n" +n "r$ &$ *$&'0)o"r0 "$&%$ ,ro$&$4 O $onomi$ mon*i"l0 ,"r$ " "#$" *im$n&iuni limi%"%$4 7$r*in"n* 7ri$*" o;&$r#"% "$"&%"?D"0 in$#" i" +n on&i*$r"r$ %o3i '"%orii5 "6un9$ l"onlu!i" 0 &,"3iul $onomi$i mon*i"l$ +n "n%i/i%"%$" rom"n0 ,u%$" =,"rur& +n ir" Q-Y *$ !il$5 u%ili!(n* $l$ m"i ;un$ mi6lo"$ *$ %r"n&,or% Aum5 +n !il$l$ no"&%r$5 12 &un% n$$&"r$ *$ "&$m$n$" Q ,(n0 l"Y *$ !il$ &0 "o,$ri &,"3iul $onomi$i mon*i"l$ mo*$rn$5 *"0 'olo&$)%i

    ,ro$*$$l$ o;i)nui%$ *$ %r"n&,or% ,$n%ru m0r'uriF4 I"r 7$rn"n* .r"u*$l "*"u90 0 "$&%" "r ,u%$" = on&i*$r"% in%$r#"lul%$m,or"l "l lumii m$*i%$r"n$$n$ +n &$olul "l XVI-l$"Y4 Ori9inil$ )i 'un3ion"r$" un$i "&$m$n$" $onomii mon*i"l$ $uro,$n$*$ Y *$ !il$ +n &$olul "l XVI-l$" on&%i%ui$ o;i$%ul "$&%$i lur0ri4 E&%$#i%"l %o%u)i &0 n$ "min%im 0 Euro," n-" 'o&% &in9ur" $onomi$ mon*i"l0 "$"#r$m$4 Au $:i&%"% )i "l%$l$Z4 D"r num"i Euro," &in9ur0 &-" "n9"6"% ,$ *rumul*$!#ol%0rii ",i%"li&%$ "r$ " +"u%-o ",";il0 &0 l$ *$,0)$"&0 ,$ $l$l"l%$4Cum )i *$ $ &-" +n%(m,l"% "$&% luru S0 +n$,$m ,rin " $:"min" $ &-",$%r$u% +n lum$ +n $l$ %r$i &$ol$ "n%$rio"r$ "nului 1QF4 n &$olul "l Xll-l$"5 $mi&'$r" $&%i0 on3in$" o &$ri$ *$ im,$rii )i lumi mii5 *in%r$ "r$ mul%$

    in%$r"3ion"u l" m"r9in$ un" u "l%"4 n "$l %im,5 M$*i%$r"n" $r" un nul$u"l om$r3ului5 +n "*rul 0r$i" &$ +n%(ln$"u .i!"n3ul5 or")$l$-&%"%$ i%"li$n$5 )i+n%r-o o"r$"r$ m0&ur0 ,0r3i "l$ nor*ului A'riii4 Com,l$:ul O$"nul In*i"n "rl @$ll$in$r5 un ,ro$&&$l$%i# +n urm" 0rui" 9o&,o*0riil$ mii "u 'o&% ";"n*on"%$ +n%r-un ,ro$n%m"i ri*i"% *$(% '$rm$l$ m"ri4 7$nom$nul " "#u% un "r"%$r &$l$%i# )i

    *i'$r$n3i"% *$ l" o r$9iun$ l" "l%"4 Pro$&ul *$ U&%un9$n ,"r$ &0 = "#u% om"r$ +n%in*$r$ nu *o"r +n G$rm"ni" )i Euro," C$n%r"l05 i )i +n An9li"Q4 El" 'o&%5 ,$ *$ "l%0 ,"r%$5 mul% m"i r$&%r(n& +n 7r"n3"F4 70r0 +n*oi"l05 "$"&%"&$ $:,li0 +n ,"r%$ ,rin '",%ul 0 7r"n3" " 'o&% m"i *$n& loui%0 )i " r$ur& m"i*$#r$m$ l" *$'ri)0ri *$(% "l%$ "rii "l$ Euro,$i *in mo%i#$ *$o,o%ri#0 i&%ori$)i ,$*olo9i$4 n "$"&%0 ,$rio"*0 *$ om,rim"r$ " $r$rii ,$n%ru ,ro*u&$ "9riol$5&"l"riil$ ur;"n$ )i *$i ,r$3uril$ in*u&%ri"l$ &-"u ri*i"%5 *in "u!" li,&$i *$'or30 *$ mun05 *$%$rmin"%0 *$ '$nom$nul *$linului ,o,ul"3i$i4 A$"&%"5 l"i(n*ul $i5 " ri*i"% o&%ul munii "9riol$ )i " r$*u& +n "$l")i %im, r$n%$l$ B+nm0&ur" +n "r$ "$&%$" $r"u =:$ ,$ (n* ,r$3uril$ nomin"l$ $r"u &u,u&$

    in"3i$i5 *$%$rmin(n* $$" $ M"r .lo/ " numi% &0r0ir$" ,ro#i!ori$ "l"&$i &$niori"l$Y4 Nu num"i 0 ,ro=%uril$ "u &0!u% *"r "u r$&u% )i o&%uril$"*mini&%r0rii5 ")" um &$ m%(m,l0 +n%o%*$"un" +n ,$rio"*$l$ ri%i$5 $$"$ i-" *$%$rmin"% ,$ ,ro,ri$%"ri &0 "i;0 +n #$*$r$ on&$in3$l$ r$nun30rii l""*mini&%r"r$" ,$r&on"l04 S%r(m%or"r$" $onomi0 " on*u& l" &,orir$",r$%$n3iilor '"30 *$ 30r0nim$5 ,r$%$n3ii "r$5 +n "$l mom$n%5 $r"uon%r",ro*u%i#$ )i "u *$l"n)"% +n on&$in30 'u9" *$ ,$ mo)ii "

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    17/176

    30r0nimiiZ4 "l$ "l$"&0 *$ no;ili ,$n%ru r$o;3in$r$" #$ni%urilor5 $on$="$ ,$n%ru &%r"%uril$ $l$ m"i +n&%0ri%$5 " 'o&% on&%i%ui%0 *$ noil$ "ri$r$r$mun$r"%o"r$ *$ l" ur3il$ rJ r A$"&%" n-" 'o&% %o%u)i *$ "6un& ,$n%ru "on%r""r" $'$%$l$ r$$&iuniiW )i *$i ,$n%ru " o,ri u$unul ,ro,ri$%03ilorQ5*"r +n &/im;5 +n*$,0r%(n*u-i ,$ &%0,(ni *$ ""&05 l$-" "$n%u"%

    *$!in%$r$&ul '"3" *$ "*mini&%r"3i$4 C$ &-" +n%(m,l"%5 ")"*"r5 u m"ril$ ,ro,ri$%03i Au 'o&% #(n*u%$ &"u"r$n*"%$ u ;"ni ,rini,"lului 9ru, "r$ $r" ,r$90%i% )i ",";il &0 &$ "n9"6$!$+n "&$m$n$" %r"n!"3ii5 30r"nii $i m"i +n&%0ri3i "r$ ,u%$"u &0 o;3in0 l"u!$'"#or";il$Q14 Tr$;ui$ %o%u)i &0 n$ "min%im 0 or9"ni!"r$" &oi"l0 " ,ro*u3i$i"9riol$ nu $r" i*$n%i0 ,r$%u%in*$ni4 Pro,ri$%03il$ $l$ m"i m"ri &$ ""u +nEuro," oi*$n%"l05 +n ,"r%$ *$o"r$$ ,o,ul"3i" m"i *$n&0 "ii " '0u% "uni%03il$ m"i +n%in&$ &0 =$ $l$ m"i $=i$n%$4 n Euro," $n%r"l05 $'$%$l$r$$&iunii $onomi$ "u on*u& l" "$$")i ";"n*on"r$ " ,0m(n%urilor *$m"r9in$5 *"r "n"li!" "$&%or ii&%un9$n $&%$ +n9r$un"%0 *$ '",%ul 0 $l$ "u

    r$,r$!$n%"% +n ,"r%$ +n9r0*iri _$nlo&ur$&5 +n ,"r%$ ,0m(n%uri ";"n*on"%$Q4M"i &,r$ $&%5 +n .r"n*$n;ur9 )i +n Poloni"5 um o &0 "r0%0m m"i %(r!iu5 un*$*$n&i%"%$" ,o,ul"3i$i $r" m"i mi05 '$u*"lii "r$5 +n $,oil$ "n%$rio"r$5&%0,(n$"u +m,r$un05 m"i ,u3in ,0m(n% *$(% %o3i 30r"nii5 &-"u %r$!i% u,ro,ri$%03il$ $:%in&$ ,rin "li,ir$" ,0m(n%urilor ";"n*on"%$ " urm"r$ ";ru%"lului ol",& *$mo9r"=Q4 C(% *$ ,ro=%";il #" = "$&% '$nom$n ,$n%ru$i +n &$olul "l XVI-l$"5 (% *$ ,ro'un* #" "l%$r" $l &%ru%ur" &oi"l0 " Euro,$ir0&0ri%$n$ )i (% *$ im,or%"n% #" = "$"&%" ,$n%ru *$!#ol%"r$" Euro,$ioi*$n%"l$5 %o"%$ "$&%$" &un% /$&%iuni "r$ "u r0m"& +n m"r$ m0&ur0o;&ur$ ,$n%ru $i $ l$-"u %r0i% +n &$olul "l X-l$" )i "l XV-l$"4 D"r +n "riil$"r";il$ n$m"r9in"l$ "l$ Euro,$i oi*$n%"l$5 ,ro,ri$%03il$ $:$&i# *$ m"ri "u

    '0u% lo ,o&$&iunilor m"i mii4 A&%'$l5 &imul%"n5 "&i&%"m l" "#(n%ul 30r0nimiimi6loii ,$ %$r$nuril$ "r";il$ )i l" *$l"n)"r$" ,r"%iii +n9r0*irii %$r$nurilorm"i ,u3in "r";il$ Br$(n*u-&$ ;"!" ,$n%ru $:%in*$r$" r$)%$rii "nim"l$lor +nEuro," oi*$n%"l05 )i l" on$n%r"r$" ,ro,ri$%03ii +n uni%03i *$ m"ri*im$n&iuni +n Euro," r0&0ri%$"n0 B"r$ #or *o;(n*i o nou0 'un3i$5 "$$" *$!on$ *$ $:,or% *$ $r$"l$4 A 'o&% "$"&%0 ,$rio"*0 *$ ol",& $onomi &"u *$ &%"9n"r$ ;un0&"u r$" ,$n%ru *$!#ol%"r$" un$i $onomii ",i%"li&%$ mon*i"l$ D$,in*$ *$"m,lo"r$" ,$r&,$%i#$i no"&%r$4 P$n%ru Mi/"$l Po&%"n &$olul "l XV-l$" $&%$unul *$ r$9r$&i$ +n r",or% u $#olu3iil$ "r$-"u "#u% lo +n &$olul "l XlV-l$"QQ5$l r$,r$!in%0 o "u%ori%"%$" '4 n%ru(%5 ")" &%"%$l$-or")$ n-"r /$l%ui$li &"u

    &0 "&$m$n$" $,o0 *$ &%"%$l$ %$ri%ori"l$ &$ m"n05 m"i Q4 n%%-"*$#0r m"r&"rinii *i=il$ *$ " m$n3in$ or*in$"5 ")" um o *o#$*$)%$ 'r$#$n%"r$#ol%$lor 30r0n$)%iQZ4 S$olul "l XV-l$" " uno&u%5 %o%u)i5 ","ri3i" m"rilor r$&%"ur"%ori "ior*inii in%$rn$ +n Euro," oi*$n%"l0? Lu*o#i "l Xl-l$" +n 7r"n6"5 @$nri "l Vll-l$" +n An9li"5 7$r*in"n* *$ Ar"9on )i I&";$ll" *$ C"&%ili" +n S,"ni"4M$"ni&mul m"6or ,$ "r$-1 "#$"u l" *i&,o!i3i$ ,$n%ru "$"&%0 &"rin05 " )i+n "!ul ,r$$*$&orilor lor "r$ "#u&$&$r0 +n&0 m"i ,u3in &u$&5 " 'o&% *$

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    18/176

    or*in =n"ni"r? r$"r$"5 ,rin%r-un $'or% $n$r9i5 " un$i ;iror"3ii Bi#il$ )imili%"r$ *$&%ul *$ ,u%$rni$ ,$n%ru " ,$r$,$ ;iruril$ )i "&%'$l ,$n%ru "=n"n3" o &%ru%ur0 ;iror"%i0 %o% m"i ,u%$rni04 A$&% ,ro$& +n$,u&$ *$6"+n &$ol$l$ "l Xll-l$" )i "l XlII-l$"4 O *"%0 u +n/$i$r$" in#"!iilor5 "r$-i,r$ou,"&$r0 ,(n0 "%uni ,$ mon"r/i ,(n0 l" i&%o#ir$5 u r$)%$r$"

    ,o,ul"3i$i5 u r$#i%"li!"r$" om$r3ului )i *$i u o m"i ";un*$n%0 irul"3i$ ";"nilor5 &-" r$"% o ;"!0 ,$n%ru im,o!i%$ "r$ ,u%$" &$r#i l" ,l"%"'un3ion"rilor &"l"ri"3i )i " %ru,$lorQ4 A$"&%" &-" ,$%r$u% u "*$#0r"% nu*o"r +n 7r"n6"5 An9li" )i S,"ni"5 i )i +n Prini,"%$l$ G$rm"ni$i4 Im,o!i%$l$ "u 'o&% u &i9ur"n30 ,ro;l$m" /$i$4 i nu $&%$ u)o"r0+n$,$r$" unui ilu "&$n*$n%F4 O;&%"ol$l$ +m,o%ri#" unui &i&%$m $=i$n%*$ im,o!i%$ +n E#ul M$*iu %(r!iu ,"r5 (n* &un% ,ri#i%$ r$%ro&,$%i#5o#(r)i%o"r$4 Im,o!i%$l$ &$ ,u%$"u ,$r$,$5 +n r$"li%"%$5 num"i *in ,ro*u="n$%05 i"r ,ro*u3i" n$%0 $r" &0!u%05 *u,0 um &0!u%$ $r"u )i "n%i%"%$" *$;"ni )i irul"3i" lor4 V$ri="r$" *0rilor $r" $:%r$m *$ *i=il0 "%(% *in "u!"li,&$i ,$r&on"lului5 (% )i *in ,riin" 9r"*ului r$*u& *$ _in$r$ " un$i $#i*$n%$

    +n %$rm$ni "n%i%"%i#i4 Nu $ *$ mir"r$ 0 *omni%orii "u r$ur& +n mo* on&%"n%l" "l%$ &ur&$ *$ #$ni%5 om,l$m$n%"r$ ,$r$,$rii im,o!i%ului? l" on=&"r$5 l"+m,rumu%uri5 l" #(n!"r$" 'un3iilor +n &%"%5 l" *$,r$i$r$" mon$*$i4 D"r=$"r$ *in%r$ "$&%$ "l%$rn"%i#$5 /i"r *"0 " ,u%u% &olu3ion" *il$m$l$=n"ni"r$ "l$ mom$n%ului5 " "#u% un$l$ $'$%$ n$9"%i#$ ,$ %$rm$n lun9"&u,r" ,u%$rii $onomio-,oli%i$ " r$9$luiF14 Cu %o"%$ "$&%$" "r = '"l& &0$:"9$r0m *i=ul%03il$4 Am,lo"r$" r$"li!0rilor $&%$ "$$" "r$ im,r$&ion$"!04Mul%$ *in%r$ "$l$ om,romi&uri "r ,u%$" = on&i*$r"%$ ,")i $&$n3i"li ,$*rumul &u$&ului4 Ar$n*"r$" im,o!i%uluiF )i #$n"li%"%$" 'un3ion"ruluiF,o% = &oo%i%$ $'$%i# *r$,% $:$m,l$ ,$n%ru "&%'$l *$ om,romi&uri u%il$4 n,lu&5 &,orir$" 'on*urilor r$9"l$ " lo#i% no;ilim$" nu num"i ,$n%ru 0 " *u& l"

    +n%0rir$" &%"%ului *"r )i ,$n%ru 05 m"i "l$& +n on*i3iil$ $onomi$ m"i 9r$l$*in &$ol$l$ "l XlV-l$" )i "l XV-l$"5 " &l0;i% +n&$)i &ur&$l$ *$ #$ni% "l$no;ilimii5 +n*$o&$;i "l$ $l$i li,&i%$ *$ l$90%uri u nou" ;iror"3i$4 A)" um r$m"r0 )i Du;H? O m"r$ ,"r%$ " #$ni%urilor o;3inu%$ ,$ ;"!"lur0rii ,0m(n%ului *$ 0%r$ 30r"ni in%r" +n0 +n ,o&$&i" &%0,(ni(or5 *"r$:%in*$r$" n$+n$%"%0 " im,o!i%$lor " &,ori% mul% ,"r%$" ,r$lu"%0 *$ "9$n3ii&%"%uluiWQ4 i5 ,$ m0&ur0 $ &%"%ul &$ +n%0r$"5 m"ni,ul"r$" mon$%"r0 *$#$n$" %o%m"i ,ro=%";il04 C(n* +n &$ol$l$ "l XlV-l$" )i "l XV-l$" ri!$l$ =n"ni"r$ "l$&%"%ului5 ,ro#o"%$ *$ r0!;oi5 &$ om;in"u u r$*u$r$" m"r6$lor *$ ,ro=% *in"9riul%ur05 "r$ ,u%$"u = im,o!i%"%$5 &%"%$l$ "u %r$;ui% &0-)i "u%$ "l%$ &ur&$

    *$ #$ni%uri5 m"i "l$& 0 *$,o,ul"r$" ,un$" r$9$l$ +n &i%u"3i" *$ " "or*"&u%iri *$ im,o!i%$ $lor "r$ r$oloni!"u "riil$ ,u&%ii%$4 M"ni,ul"r$"mon$%"r0 "#$" "&%'$l mul%$ "#"n%"6$4 L$o,ol* G$nio% &u;lini"!0 0 $:i&%0%r$i $:,li"3ii ,o&i;il$ ,$n%ru 'r$#$n%$l$ *$#"lori!0ri mon$%"r$ "l$ $,oii?r$*u$r$" *"%oriilor &%"%ului B*$)i *$,r$i$r$"5 )i $"5 r$*u$" +n "$&% /i,#$ni%uril$ =:$ "r$ "l0%ui"u m"&" #$ni%urilor o;3inu%$ *$ ,$ *om$niil$r$9"l$K r"ri%"%$" mi6lo"$lor *$ ,l"%0 +n%r-o ,$rio"*0 +n "r$ om$r3ul $r" +nr$)%$r$ m"i r",i*0 *$(% &%ouril$ *$ "r9in% )i (n* *$!or*in$" ,u;li0

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    19/176

    +nur"6" %$!"uri!"r$" m$%"l$lor ,r$3io"&$K &"u o *$li;$r"%0 ,oli%i0 $onomi0*$ r$*u$r$ " ur&ului *$ &/im; ,$n%ru " o,ri *$"3i"5 " lu,%" +m,o%ri#"%$!"uri!0rii5 " '"ili%" $:,or%uril$ )i "&%'$l r$#i%"li!" om$r3ul4 Ori"r$ "r =$:,li"3i" *$#"lori!0rilor5 $l$ $r"u +n 'o"r%$ m"r$ m0&ur0 m"3ion"r$5r$*u(n* +n "$&% '$l #"lo"r$" r$"l0 " #$ni%urilor =:$FF4 Prini,"lii

    ;$n$=i"ri "i #$ni%urilor ii:$ $r"u l"&$l$ &$niori"l$5 )i *$i $l$ "u ,i$r*u%,u%$r$ m '"#o"r$" &%"%ului4 S%"%ul C$ $r" &%"%ul n "$" ,$rio"*05 &%"%ul $r" K l$5 r$9$l$ " 0rui '"im0 $r" ,ro&l0#i%05 " 0rui m"i$&%"%$ $r" ",0r"%05)i "r$ +n$%-+n$% " 'o&% +n*$,0r%"% $ &u,u)u &0iFF4 S%"%ul $r" )i ;iror"3i""r$ &$ 'orm"&$ i11 " m 9ru, &oi"l *i&%in% u "r"%$ri&%ii )i W`r$&$&P$i"l$5 ,rini,"lul "li"% "l r$9$luiF5 *"r "r$5 #om #$*$"5 urm" &0 6o"$%o%u)i un rol $/i#o4 S%"%ul +n&$mn" )i *i#$r&$l$ or,uri ,"rl"m$n%"r$ ,$ "r$ &u#$r"nii l$r$"&$r0 " m$"ni&m$ *$&%in"%$ &0-i &,ri6in$ +n l$9i'$r"r$" im,o!i%$lor5or,uri om,u&$ ,r$um,0ni%or *in no;ili ,$ "r$ mon"r/ii +n$r"u &0-i

    'olo&$"&0 +m,o%ri#" no;ilimii i"r no;ilim$" +m,o%ri#" r$9$luiFZ4 A$&% &%"% " 'o&% o r$"3i$ "r$5 +n Euro," ",u&$"n05 *"%$"!0 nu *in&$olul "l XVI-l$"5 i +n0 *in &$olul "l X@I-l$"4 a#$& R$nou"r* " *$mon&%r"%um liniil$ *$ 9r"ni30 "r$ on&%i%ui$ )i "!i 'ron%i$r$l$ 7r"n3$i5 An9li$i )iS,"ni$i "u 'o&% m"i mul% ori m"i ,u3in *$=ni%i#"%$ ,rin%r-o &$ri$ *$ lu,%$ *"%$+n%r$ 11 )i 11QF4 Tom"i ,$ ;"!$l$ "$&%or 9r"ni3$ m"i *$9r";0 *$(% ,$"l$ "l%or" B*$ $:$m,lu5 "$l$" "l$ unui &%"% oi%"ni"n m$*i%$r"n$"ninlu!(n* Pro#$n3" )i C"%"loni"K &"u "l$ unui &%"% "%l"n%i inlu!(n* 7r"n3"",u&$"n0 " An9$#inilor " ,"r%$ " An9li$i &-"u l0*i% &$n%im$n%$l$n"3ion"li&%$ *$ m"i %(r!iu4 M"i +n%(i 9r"ni3$l$5 ",oi ,"&iunil$5 o r$l"3i$ %o% "%(%*$ "*$#0r"%0 ,$n%ru Euro," mo*$rn0 " )i5 &0 !i$m5 ,$n%ru A'ri" &$olului

    "l XXl$"4 Nu num"i 0 liniil$ *$ 9r"ni30 "u 'o&% %r"&"%$ +n "$" ,$rio"*05 *"r5$$" $ $&%$ /i"r m"i im,or%"n%5 %om"i "%uni &-" *$i& 0 #or = linii *$9r"ni304 A$"&%" $&%$ $$" $ E*ou"r* P$rroH num$)%$ &/im;"r$"'un*"m$n%"l0 +n &%ru%ur" ,oli%i0 " Euro,$i oi*$n%"l$Y4 n on$,3i" &"5%om"i +n in%$r#"lul *in%r$ mi6loul &$olului "l X@-l$" )i +n$,u%ul $lui *$-"lXlV-l$"5 "*i0 ,$rio"*" $l$i m"i +n"l%$ ,ro&,$ri%03i om$ri"l$ )i "9riol$ "E#ului M$*iu5 ,u%$m *"%" %r"n&'orm"r$" Euro,$i4 D$ $ &%"%$-n"3iuni )i nu im,$rii Aii %r$;ui$ &0 =m ,ru*$n3i u%$rminolo9i"4 Po"%$ 0 %r$;ui$ &0 on&i*$r"m 7r"n3" &$ol$lor "l X@I-l$" )i "lXlV-l$" un &%"%-n"3iun$5 7r"n3" &$ol$lor "l XV-l$" )i "l XVI-l$" un im,$riu5 i"r,$ "$$" " &$olului "l XVII-l$" *in nou " un &%"%-n"3iun$4 A$"&%" $&%$

    %om"i $ ,"r$ &0 r$"*0 .r"u*$lY14 D$ $ "$&% mo*$l "l%$rn"%i# .r"u*$l&u9$r$"!0 0 o *"%0 u $:,"n&iun$" $onomi0 *in &$ol$l$ "l XV-l$" )i "lXVI-l$"5 " ",0ru% o on6un%ur0 '"%"lm$n%$ '"#or";il0 &%"%$lor #"&%$5 /i"r'o"r%$ #"&%$5 "$lor &%"%$ m"&i#$ n r$"li%"%$5 i&%ori" $&%$ "l%$rn"%i#'"#or";il0 )i n$'"#or";il0 &%ru%urilor ,oli%i$ #"&%$Y-7ri%! @"6%un9 )i R4Mou&ni$r &u9$r$"!0 n$$&i%"%$" un$i *im$n&iuni minim$ Bum#" )i " un$i"m":im$ ,$n%ru &%";ilir$" un$i mon"r/ii ";&olu%$5 o 'orm0 "r$ nu " i!;(n*i%+n &%"%$l$ mii4 70r0 +n*oi"l05 "$&%$" *in urm0 nu ,u%$"u on&%i%ui uni%03i

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    20/176

    mili%"r$ )i $onomi$ *$&%ul *$ $:%in&$ ,$n%ru " &u&3in$ o mon"r/i$";&olu%0Y4 A&$m$n$" ,un%$ *$ #$*$r$ r0m(n +n&0 *o"r &/i3$ *$ r0&,un&l" o ,ro;l$m0 "r$ m$ri%0 o "%$n3i$ %$or$%i0 u %o%ul &,$i"l04 V4 G4 >i$m"nn$ "6u%0 ,o"%$ $l m"i mul%5 '0(n* urm0%o"r$" l"ri="r$ on$,%u"l0? Niio *in"&%i$ nu )i-" ,ro,u& &0 on&%rui"&0 un &%"%-n"3iun$K =$"r$ *in"&%i$ "

    #i!"% o $:%in*$r$ n$limi%"%0 i u (% " ,ro&,$r"% m"i mul% u "%(% r$!ul%"%ul"%in& " 'o&% un "l$i*o&o,i im,$riu m"n^u$W4 Tr$;ui$ &0 = 'o&% &u=i$n% *$+n%in& ,$n%ru " ,u%$" &u,r"#i$3ui "&u3in*u-)i %o%o*"%0 9/$"r$l$ &,r$ #$ini5*"r5 +n "$l")i %im,5 &u=i$n% *$ r$&%r(n& ,$n%ru " ,u%$" = or9"ni!"% *$ l" un$n%ru )i ,$n%ru " *o;(n*i on)%iin3" un$i $n%i%03i4 P$ o"&%" ",u&$"n05*$&%ul *$ +n9/$&ui%05 " Euro,$i5 ori$ um"r$ $:$&i#0 *$ %$ri%oriu " 'o&%+m,i$*i"%0 *$ om,$%i3i$ )i *$ limi%$l$ 9$o9r"=$YQ4 +n "'"r0 *$ "!ul5 +n"r$5 *$&i9ur5 "$&%$ *in"&%ii )i-"u $:%in& im,$riil$ ,$&%$ m0ri4 C$$" $ &$ #" = +n%(m,l"% u im,$riil$ m"n^u$& " 'o&% 0 $l$ )i-"u*$!#ol%"% r"3iuni *$ &%"% Br"i&on& *Wi%"% *i'$ri%$ *$ $l$ "l$ im,$riilor5i*$olo9ii *i'$ri%$4 Un &%"%-n"3iun$ $&%$ o uni%"%$ %$ri%ori"l0 "i 0r$i 9u#$rn"n3i

    urm0r$& Bm"i r"r &"u m"i *$&5 *$&i9ur nu +n%o%*$"un" &0 o %r"n&'orm$ +n%r-o &oi$%"%$ n"3ion"l0 *in mo%i#$ ,$ "r$ l$ #om *i&u%" m"i %(r!iu4C/$&%iun$" *$#in$ +n0 )i m"i on'u!0 *"0 n$ r$"min%im 0 +n$,(n* u&$olul "l XVI-l$"5 &%"%$l$-n"%iuni "l$ Euro,$i ",u&$n$ "u 3inu% &0 r$$!$&oi$%03i n"3ion"l$ r$l"%i# omo9$n$ +n $n%rul im,$riilor5 'olo&in* "#$n%ur"im,$ri"l0 " un$"l%05 ,ro;";il in*i&,$n&";il05 ,$n%ru r$"r$" &oi$%03iin"3ion"l$4 Am *i&u%"% ri!" '$u*"li&mului oi*$n%"l +n &$ol$l$ "l XVI-l$" )i "lXV-l$" " ;"!0 )i 3" ,r$lu*iu ,$n%ru *$!#ol%"r$" Euro,$i )i ,$n%ru%r"n&'orm"r$" $i Em,ir$ m"n^ui b im,$riu r"%"% Bon$,% on&%rui% *$ V4 G4

    >i$m"n ,rin "n"lo9i$ u un %$rm$n *in ,&i/"n"li!05 $l *$ "% r"%"%5ro,n$3"%$" "%$lor r"%"%$ $&%$ "$$" *$ " +n%r$3in$ un %i, &,$i"l *$ 9o"&05 "r$ ,ul&$"!0 +n $l$l"l%$ "%$ ,ro#o(n*u-l$ o *$,l"&"r$ *$"iW4 r$9r$&iun$ B+n%o"r$r$ l" mom$n%ul %r"um"%i "l $)$ului5u,r"in0r(n*u-l$ u &$mni="3i" "%ului r"%"%4 BN4 Tr4 $onomi0 +n$,(n*u &$olul "l XVI-l$"4 Pln0 "um5 *i&u3iil$ )i $:,li"3iil$ &-"u *$&'0)ur"%5,r$um,0ni%or5 +n %$rm$nii %$oriilor &%ru%urii &oi"l$ Bor9"ni!"r$" ,ro*u3i$i5","r"%ul *$ &%"%5 r$l"3iil$ *in%r$ *i'$ri%$ 9ru,uri4 Mul3i #or ",r$i" %o%u)i 0'$nom$nul ri!$i *in &$olul "l XTV-l$" )i $:,"n&iun$" *in &$olul "l XVI-l$" &-"r ,u%$" *"%or"5 &0 n$ ,$rmi%$m &0 &,un$m +n%r-o m0&ur0&$mni="%i#05 unor '"%ori "i m$*iului +non6ur0%or < lim05 $,i*$miolo9i$5

    on*i3ii *$ &ol4 A$&%$ "r9um$n%$ nu ,o% = r$&,in&$ u)or i"r '"%orii "$)%i"%r$;ui$ &0 =$ lu"3i +n on&i*$r"r$5 "or*(n*u-li-&$ im,or%"n3" "r$ li &$ u#in$+n $:,li"r$" &/im;0rii &oi"l$ ,ro*u&$ +n r$&,$%i#ul in%$r#"l4 Pro;l$m" lim$i " 'o&% &u;lini"%05 +n mo* *$o&$;i%5 *$ Gu&%"#U%%$r&%rOm4 Ar9um$n%"3i" &"5 +n linii m"ri5 &$ *$&'0)o"r0 "&%'$l? D"%ori%0in*u&%ri"li&mului )i5 nu +n $l m"i mi 9r"*5 ,ro9r$&ului %$/ni5 omul !il$lorno"&%r$ $&%$ m"i ,u3in $:,u& ",riiilor n"%urii *$(% $r" +n &$ol$l$,r$$*$n%$4 D"r *$ (%$ ori nu &$ ",r$i"!0 0 un "l% '"%or *$ inu$n30 $&%$

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    21/176

    '",%ul 0 %r0im +n%r-o ,$rio"*0 +n "r$ lim"5 +n &,$i"l +n Euro," nor*i05$&%$ N$o;i)nui% *$ ;lin*" n ur&ul ul%imilor 1 *$ "ni P$rio"*$l$ *$,ro&,$ri%"%$ " "%i#i%03ilor om$n$)%i &-"u &u,r",u&5 +n 9$n$r"l5 *$)i uim,or%"n%$ $:$,3ii5 in%$r#"l$lor "l*$5 +n%r$ m"ril$ 9l"i"3iuni4 Tom"i +n"$l$")i in%$r#"l$ "u '0u% $l$ m"i m"ri ,ro9r$&$ )i #i"3" $onomi0 )i

    r$)%$r$" ,o,ul"3iilorYF4 P$n%ru "-)i +n%0ri "r9um$n%ul5 U%%$r&%rOm n$ "min%$)%$ 0 &/im;"r$"lim"%i0 %r$;ui$ &0 = "#u% o im,li"3i$ &,$i"l0 "&u,r" ,$rio"*$lor %im,urii"l$ ,ro$&ului4 D$ %r"n&'orm"r$ " Euro,$i4 A9riul%ur" ,rimi%i#0 " E#uluiM$*iu %r$;ui$ &0 = 'o&% mul% m"i *$,$n*$n%0 *$ #r$m$" '"#or";il0 *$(%$&%$ "9riul%ur" mo*$rn0 u +n"l%ul &0u ni#$l %$/niYY4 U%%$r&%rOm *0 " $:$m,lu i$rnil$ "&,r$ "l$ &$olului "l XlV-l$"5 )i "l$+n$,u%ului &$olului "l XV-l$"5 i$rnil$ ;l(n*$ +n$,(n* u 1QY )i ,(n0 l"mi6loul &$olului "l XVI-l$"5 i$rnil$ "&,r$ "l$ $l$i *$-" *ou" 6um0%03i "&$olului "l XVIIl$"Y5 ,$rio"*$ "r$ or$&,un* 9ro&&o mo*o r$$&iunii$onomi$5 $:,"n&iunii )i *in nou r$$&iunii4

    A ,ri#i ,r$&iun$" ,o,ul"3i$i " '"%or *$i&i# nu on&%i%ui$ o $:,li"3i$&"%i&'00%o"r$ ,$n%ru "$&%$ $#olu3ii $onomi$4 7",%ul 0 ,o,ul"3i" " r$&u%+n '$lul +n "r$ " r$&u% ri*i0 o /$&%iun$ "r$ n-" 'o&% ,u&0 ,(n0 "um? *$$ " &,ori% ,o,ul"3i" M"r$" r$)%$r$ " ,o,ul"3i$i " 'o&% G$n$r"l0 +nEuro,"4 n noi*ul )i +n $n%rul Euro,$i unUnim o r$)%$r$ norm"l0 ,$ %o"%0,$rio"*" +n "r$ lim"%ul " 'o&% n$o;i)nui% *$ ;l(n*4 E ,u3in ,ro;";il ""$"&%" &0 =$ o oini*$n30 +n'(m,l0%o"r$? %r$;ui$ &0 $:i&%$ o l$90%ur0"u!"l0YZ4 +n ,lu&5 U%%$r&%rom on&i*$r0 '"%orii $,i*$miolo9ii *r$,%#"ri";il$ in%$rm$*i"r$4 El $:,li0 ium" n$"9r0 ,rin #$ril$ 0l*uro"&$ "r$ "u'"#ori!"% +nmul3ir$" )o;ol"nilor n$9ri5 9"!*" ,uri$lui )o;ol"nilor5 unul *in%r$$i *oi ,ur%0%ori "i ium$iY4

    G$or9$& Du;H r$uno")%$ 0 "$&%$ i,o%$!$ %r$;ui$ lu"%$ +n &$"m04E&%$ &i9ur 0 un$l$ *in%r$ ul%uril$ ";"n*on"%$ +n &$olul "l XIVl$" B$r$"l$l$+n I&l"n*"5 +n oloniil$ &"n*in"#$ *in Gro$nl"n*"5 r$%r"9$r$" ,0*urilor +nr$9iun$" Mun3ilor Su*$3i5 &'(r)i%ul #i%iul%urii +n An9li" )i r$9r$&iun$" &" +nG$rm"ni" &un% %o"%$ $:,li";il$5 +n mo* ,l"u!i;il5 ,rin &/im;"r$" lim"%i04D"r $:i&%0 )i $:,li"3ii "l%$rn"%i#$5 *$ "&$m$n$" ,l"u!i;il$4 n mo*ul $l m"i&$mni="%i#5 Du;H n$ r$"min%$)%$ 0 r$$&iun$" "9r"r05 " )i ol",&ul*$mo9r"=5 &-"u *$l"n)"% +n"in%$" +n$,u%ului &$olului "l XlV-l$"5 *$i+n"in%$" ,r$&u,u&$lor &/im;0ri lim"%i$4 n loul "$&%or $:,li"3ii5 Du;H,r$'$r0 &0 on&i*$r$ '"%orii lim"%ii )i ",oi $,i*$miolo9i" " =in* "l"mi%03iumul"%i#$ "r$5 +n &$olul "l XlV-l$"5 "u *"% o lo#i%ur0 !*ro;i%o"r$ &%ru%urii

    *$mo9r"=$ *$6" 'r"9il$ Un &$,%ii&m &imil"r " 'o&% $:,rim"% *$ 0%r$@$ll$in$r5 Sli/$r #"n ."%/ )i Emm"nu$l L$ RoH L"*uri$ +n l$90%ur0 u,rim"%ul %$m,or"l "l &/im;0rii lim"%i$ +n $:,li"r$" r$)%$rilor )i*$&r$)%$rilorQ- E#i*$n%5 +n m0&ur" +n "r$ " $:i&%"% o &/im;"r$ lim"%i05 $" #" "'$%"'un3iil$ &i&%$mului &oi"l4 i5 o$&i9ur5 $" #" "'$%" &i&%$m$l$ *i'$ri%$ +n /i,*i'$ri% $)i o,iniil$ *i'$r05 $&%$ ,ro;";il 0 o 9l"i"3iun$ " "$$" "r$ &-",ro*u&5 &-" +n%in& +n %o"%0 $mi&'$r" nor*i04

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    22/176

    Lo%u)i $#olu3iil$ &oi"l$ +n A&i" )i Am$ri" *$ Nor* "u T +n mo* l"r *$o&$;i%$ '"30 *$ $l$ *in Euro,"4 Ar = "$ "$$" &0r$#$nim l" '"%orul roni "l ,r$&iunii r$&ur&$lor im,li"% +n &i&%$mul '$u*"l *$or9"ni!"r$ &oi"l0 &"u l" '"%orul &u,r"on&umului un$i minori%03i +n on*i3iil$unui ni#$l 9$n$r"l &0!u% "l ,ro*u%i#i%03ii4 Norm"n Poun* n$ "min%$)%$ (%

    *$ mi0 " 'o&% m"r6" *$ &$uri%"%$ ,$n%ru 30r0nim$" m$*i$#"l0 /i"r +n "$l$on*i3ii "r$ "r ,u%$" = &oo%i%$ norm"l$ &"u o;i)nui%$F4 Sli/$r #"n ."%/%in*$ &0 oro;or$!$ "$&%$ i,o%$!$ u ,ri#ir$ l" &u;nu%ri3i" ,r$lun9i%0o;&$r#(n* 0 %om"i +n r$9iunil$ ,ro*u0%o"r$ *$ ,ro%$in$ o"m$nii "u 'o&%$i m"i r$!i&%$n3i l" ium0Y4 D"05 %o%u)i5 " $:i&%"% m"i +n%(i o r$9r$&iun$ $onomi05 "u!"%0 *$&u,r"$:,lo"%"r$" roni0 )i *$ r$#ol%$l$ ,$ "r$ "$"&%" l$-" 9$n$r"%5"min%i%$ m"i &u&5 i"r m"i ",oi '"%orii lim"%ii "u "*u& +n ,lu& ri!" *$ /r"n0)i $,i*$miil$5 $&%$ u)or &0 #$*$m +n $ '$l on6un%ur" =!io-&oi"l0 " ,u%u%*o;(n*i ,ro,or3ii *$ ri!04 Cri!" #" = "9r"#"%05 l" r(n*ul &0u5 *$ '",%ul 0ium"5 o*"%0 r0&,(n*i%05 " *$#$ni% $n*$mi04 In ,lu&5 *$)i un num0r m"i

    &0!u% *$ o"m$ni "r = %r$;ui% &0 +n&$mn$ m"i mul%0 /r"n05 +n%ru(% m"&"%$r$nurilor *$ ul%i#"% " r0m"& "$$")i5 "$"&%" " +n&$mn"% %o%o*"%0 )i o*$,l"&"r$ &,r$ ,0&%ori% )i *$i o r$*u$r$ " ,ro*u3i$i *$ "lorii4 D$linul*$mo9r"= " *$#$ni% "&%'$l )i $l $n*$miZ4 Pi$rr$ C/"unu "*"u90 '",%ul 0,r0;u)ir$" r$n%$i5 *iminu"r$" ,ro=%urilor )i r$)%$r$" ,o#$rilor '$u*"l$ #or= +nr0u%03i% &i%u"3i" )i m"i mul% ,rin +n*$,0r%"r$" *$ "9riul%ur0 " in#$&%i3iilor*$ ",i%"l4 I"r Do;; &u9$r$"!0 0 &/im;"r$" ,ro*u&0 "r = ,u%u% "$n%u"5+n on%inu"r$5 ,o#"r" 30r"nului5 m"i *$9r";0 *$(% &0 o = u)ur"%5 ")" um +nmo* o;i)nui% &-" r$!u%5 $$" $ "$n%u$"!0 *il$m"Z4 A&%'$l5 in%ro*u$r$"#"ri";il$lor m$*iului +non6ur0%or =!i nu "nul$"!0 ,r$$*$n%" no"&%r0"n"li!04 Dim,o%ri#05 o +m;o903$)%$5 ,rin "*0u9"r$" unui $l$m$n% &u,lim$n%"r

    "6u%0%or +n $:,li"r$" un$i on6un%uri i&%ori$ "r$ " "#u% on&$in3$ "%(% *$im,or%"n%$ +n i&%ori" #ii%o"r$ " om$nirii5 " )i ,rin "*0u9"r$" unui $:$m,lu *$&i%u"3i$ +n "r$ &%";ili%"%$" *$ lun90 *ur"%0 )i &/im;0ril$ &$ul"r$ l$n%$ ,o%&$r#i " $:,li"3i$ " "$lor on6un%uri +n &%"r$ &0 ,ro#o"$ &/im;"r$"&%ru%urilor &oi"l$ "r$5 *in ,$r&,$%i#" %$m,or"l05 "u o *ur"%0 in%$rm$*i"r04 An"li!" *$ ,(n0 "um ,o"%$ = "&%'$l r$!um"%04 Ic Euro," E#ului M$*iu%(r!iu " $:i&%"% o i#ili!"3i$ r$)%in05 nu +n&0 un im,$riu mon*i"l5 nii o$onomi$ mon*i"l04 C$" m"i m"r$ ,"r%$ " Euro,$i $r" '$u*"l05 "*i0 $r"'orm"%0 *in no*uli $onomii +n m"r$ m0&ur0 in*$,$n*$n3i )i *$ m0rim$r$l"%i# r$*u&05 ;"!"3i ,$ o 'orm0 *$ $:,lo"%"r$ "r$ im,li" o ",ro,ri$r$r$l"%i# *ir$%0 " miului &ur,lu& "9riol5 ,ro*u& +n "*rul $onomi$i &$niori"l$5

    *$ 0%r$ o l"&0 no;ili"r0 ,u3in num$ro"&04 n Euro,"5 $:i&%"u $l ,u3in *ou0$onomii mon*i"l$ m"i mii5 un" *$ m0rim$ mi6loi$ ;"!"%0 ,$ or")$l$-&%"%$*in nor*ul I%"li$i )i un" m"i mi0 ;"!"%0 ,$ or")$l$-&%"%$ *in 7l"n*r" )i nor*ulG$rm"ni$i4 C$" m"i m"r$ ,"r%$ " Euro,$i nu $r" *ir$% im,li"%0 +n "$&%$r$3$l$4 C"m +n%r$ 11F )i 1 +n Euro,"5 +n "*rul mo*ului *$ ,ro*u3i$'$u*"l5 &-" ,ro*u& o $:,"n&iun$ 9$o9r"=05 *$mo9r"=0 )i om$ri"l0

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    23/176

    %o%o*"%04 D$ ,$ l" 1 ,(n0 l" 1QF5 $$" $ &$ *$!#ol%"&$ &-" om,rim"%*in nou5 l" $l$ %r$i ni#$luri? 9$o9r"=5 om$ri"l )i *$mo9r"=4 A$"&%0 on%r"%"r$ "r$ " urm"% un$i $:,"n&iuni " *$%$rmin"% ori!05 #i!i;il0 nu num"i +n &'$r" $onomi0 *"r5 *$ "&$m$n$"5 )i +n &'$r",oli%i0 Br0!;o"i$l$ in%$&%in$ +n%r$ no;ili )i r$#ol%$l$ 30r0n$)%i =in* $l$ *ou0

    &im,%om$ ,rini,"l$4 E" " 'o&% #i!i;il0 *$ "&$m$n$" l" ni#$lul ul%urii4Sin%$!" r$)%in0 m$*i$#"l0 " 'o&% &u,u&0 unor "%"uri mul%i,l$ +n %o"%$ "$l$'orm$ "r$ m"i %(r!iu #or = r$uno&u%$ " ,rim$l$ &$mn$ "l$ 9(n*iriioi*$n%"l$ mo*$rn$4 E:i&%0 %r$i $:,li"3ii ,rini,"l$ "l$ ri!$lor4 Un" $&%$ "$$" *u,0 "r$ri!" " 'o&% +n $&$n30 ,ro*u&ul unor %$n*in3$ $onomi$ ili$4 O*"%0 "%in&,un%ul o,%im "l $:,"n&iunii +n on*i3iil$ un$i %$/nolo9ii *"%$5 " urm"% oom,rim"r$4 A *ou" $:,li"3i$ $&%$ "$$" 0 r$&,$%i#" ri!0 " 'o&% +n $&$n30,ro*u&ul un$i %$n*in3$ &$ul"r$4 Du,0 o mi$ *$ "ni *$ +n&u)ir$ " &ur,lu&ului+n%r-un mo* '$u*"l5 " 'o&% "%in& un ,un% "l #$ni%urilor *$&r$&(n*$4 In #r$m$$ ,ro*u%i#i%"%$" " r0m"& &%";il0 B,o&i;il /i"r &" = &0!u% " r$!ul%"% "l

    $,ui!0rii &olului *"%ori%0 i;&$n3$i un$i mo%i#"3ii ri&%"li!"%$ ,$n%ru ,ro9r$&%$/nolo9i5 ,o#"r" &u,or%"%0 *$ ,ro*u0%orii *$ &ur,lu& " &,ori% on%inuu *in,riin" /$l%ui$lilor r$&(n*$ "l$ l"&$lor *omin"n%$4 Nu m"i $r" nimi *$&%or&4 A %r$i" :,u"3i$ $&%$ lim"%olo9i04 S/im;"r$" on*i3iilor r$* 9i$$uFP$n$ " 'o&% *$ "&$m$n$" n"%ur0 0 " ,ro*u%i#i%"%$" &olului )i5&imul%"n5 " &,ori% +n $$" $ ,ri#$)%$ ,run" )i " %r$i" $:,li"3i$ &$ ,o"%$ '"$o;i$3i" 0 &/im;0ri ili$ )i lim"%i$ &imil"r$ &-"u ,$%r$u% +n "l%$ louri )i,$rio"*$ '0r0 " "#$" *r$,% on&$in30 r$"r$" un$i $onomii ",i%"li&%$mon*i"l$ " o &olu3i$ l" ,ro;l$m$4 E:,li"r$" ri!$i ,rin %$n*in3$ &$ul"r$,o"%$ = or$%05 *"r ","r$ *i=ul%"%$" in$r$n%0 " r$"li!0rii un$i "n"li!$&%"%i&%i$ ",";il$ &0 *$mon&%r$!$ 0 $#olu3i" %$n*$n3i"l0 $:,li0 +n%ru %o%ul

    %r"n&'orm0ril$ &oi"l$4 C$l m"i ,l"u!i;il $&%$5 r$*5 &0 o,$r0m ,$ ;"!",r$!um3i$i 0 "$"&%0 ri!0 " '$u*"li&mului "'o&% onomi%$n% r$!ul%"%ulun$i %$n*in3$ &$ul"r$5 "l un$i ri!$ ili$ )i "l unui *$lin lim"%olo9i4 Tom"i im$n&" ,r$&iun$ " "$&%$i on6un%uri 0 'o&% "$$" "r$ " '0u%,o&i;il$ ,ro'un*$ &/im;0ri &oi"l$4 C$$" $ Euro," urm" &0 *$!#ol%$ )i &0+n%0r$"&0 "um $r" o nou0 'orm0 *$ +n&u)ir$ " &ur,lu&ului5 o $onomi$mon*i"l0 ",i%"li&%04 A$"&%" urm" &0 &$ ;"!$!$ nu ,$ o +n&u)ir$ *ir$%0 "&ur,lu&ului "9riol &u; 'orm" =$ " %ri;u%ului Bum " 'o&% "!ul ,$n%ru im,$riil$mon*i"l$5 =$ " r$n%$lor '$u*"l$ Bum &-" +n(m,l"% +n &i&%$mul '$u*"li&mului$uro,$"n4 n loul "$&%or" &-" *$!#ol%"% "um o 'orm0 *$ +n&u)ir$ "&ur,lu&ului ;"!"%0 ,$ o ,ro*u%i#i%"%$ m"i $=i$n%0 )i m"i +n"l%0 B+n%(i +n

    "9riul%ur0 )i ",oi +n in*u&%ri$5 ",ro,ri$r$ $'$%u"%0 ,rin in%$rm$*iulm$"ni&mului ,i$3$i mon*i"l$5 u "&i&%$n3" "r%i=i"l0 B"*i05 non,i"3( "","r"%ului *$ &%"%5 '0r0 " #r$unul *in%r$ "$&%$ &%"%$ &0 on%rol$!$ ,i"30mon*i"l0 +n in%$9r"li%"%$" &"4 Ar9um$n%ul "$&%$i 0r3i i" +n on&i*$r"r$ '",%ul 0 %r$i '$nom$n$ "u'o&% $&$n3i"l$ ,$n%ru &%ru%ur" un$i "&$m$n$" $onomii mon*i"l$ ",i%"li&%$?$:,"n&iun$" 9$o9r"=0 " lumii +n ,$rio"*" &%u*i"%05 *$!#ol%"r$" unorm$%o*$ *i#$r&i="%$ *$ or9"ni!"r$ " munii ,$n%ru ,ro*u&$ *i'$ri%$ )i +n

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    24/176

    r",or% u *i'$ri%$l$ !on$ "l$ $onomi$i mon*i"l$5 r$"r$" unor ","r"%$ *$&%"% r$l"%i# ,u%$rni$ +n "$l$ &%"%$ "r$ #or *$#$ni &%"%$l$-nul$$ B$n%r"l$"l$ "$&%$i $onomii mon*i"l$ ",i%"li&%$4 Al *oil$" )i "l %r$il$" "&,$% "u 'o&% *$,$n*$n%$ +n m"r$ m0&ur0 *$&u$&ul $lui *in%(i4 E:,"n&iun$" %$ri%ori"l0 " Euro,$i5 " 'o&%5 *$i5 %$or$%i5

    on*i3i" /$i$ " &olu3ion0rii ri!$i '$u*"li&mului4 70r0 $"5 &i%u"3i" $uro,$"n0"r = ,u%u% *$9$n$r" +n%r-o "n"r/i$ r$l"%i# on&%"n%0 )i +n%r-o nou0 on%r"3i$4Cum &-" +n%(m,6 "%uni 0 Euro," " "*o,%"% "l%$rn"%i#" "r$ &-" *o#$*i S"l#"%o"r$ R0&,un&ul $&%$ 0 nu Euro," " 'o&% "$$" "r$ " '0u%lurul "$&%" i Por%u9"li"5 &"u $l ,u3in Por%u9"li" " 'o&% "$$" "r$ " lu"%on*u$r$"4 S0 "run0m o ,ri#ir$ "&u,r" " $ "num$ *in &i%u"3i" &oi"l0 "Por%u9"li$i " $:,li"% im,ul&ul 0%r$ $:,lor"r$" m0rilor ,$ "r$ "$"&%0 3"r0 "+n$,u%-o /i"r +n mi$!ul ri!$i5 ,$n%ru " +n3$l$9$ "$&% '$nom$n5 %r$;ui$ &0+n$,$m ,rin " n$ r$"min%i 0 $:,"n&iun$" 9$o9r"=0 " Euro,$i " +n$,u%5um "m &u9$r"% *$6"5 m"i *$#r$m$4 Ar/i;"l* L$Ji& &u&3in$ 0 *in &$olul "lXl-l$" ,(n0 0%r$ mi6loul &$olului "l XlII-l$"5 Euro," oi*$n%"l0 " urm"% o

    *$!#ol%"r$ +n l0r9im$5 ,rin +m,in9$r$" 'ron%i$r$i5 ",ro",$ l"&i0Z14 El &$r$'$r0 l" r$u$rir$" %r$,%"%0 " S,"ni$i *$ l" m"uri5 l" r$u,$r"r$" *$ 0%r$Euro," r$)%in0 " in&ul$lor ."l$"r$5 " S"r*ini$i )i " Cor&iii5 l" u$rir$"norm"n*0 " &u*ului I%"li$i )i " Siili$i4 El &$ r$'$r0 l" ru*i"*$ "r$ "u im,li"%"n$:"r$" m"i +n%(i " Ci,rului5 P"l$&%in$i )i Siri$i5 )i m"i ",oi " Cr$%$i )iin&ul$lor *in M"r$" E9$$4 n nor*-#$&%ul Euro,$i &-" *$&'0)ur"% $:,"n&iun$"$n9l$!0 &,r$ d"r" G"lilor5 So3i" )i Irl"n*"4 I"r +n r0&0ri%ul Euro,$i5 9$rm"nii )i&"n*in"#ii "u ,0%run& +n 3inu%uril$ ;"l%i$ )i &l"#$ ,$ "r$ l$-"u u$ri% )ion#$r%i% l" r$)%ini&m4 C$" m"i im,or%"n%0 'ron%i$r0 %o%u)i2 " 'o&% un"in%$rn05 "$$" " ,0*urilor5 " &%$,$i5 " ml")%inilor )i " 3inu%urilor inun*"%$4Tom"i "$&% ,0m(n% ,u&%iu " 'o&% "$l" ,$ "r$ 30r"nii Euro,$i l-"u ou,"% )i

    l-"u in%ro*u& m"&i# +n ilu ul%i#"%or +n%r$ "nii 1 )i 1FZ4 A,oi5 ")"um "m #0!u%5 "$"&%0 $:,"n&iun$ )i ,ro&,$ri%"%$ "u 'o&% urm"%$ *$ 0%r$ ori!0 "r$ " 'o&% %o% o on%r"*i3i$4 n %$rm$ni ,oli%ii5 "$"&%" " im,li"%r$,li$r$" m"urilor +n Gr"n"*"5 $:,ul!"r$" rui"3ilor *in L$#"n%5 r$u$rir$" On&%"n%ino,olului *$ 0%r$ ;i!"n%ini5 +n 1Y15 u$rir$" non9ol0 ",l"%oului ru&$&4 P$ ,l"n in%$rn5 +n Euro,"5 &-" P$%r$u% "$l u&%un9$n4 M"ril$ $:,lor0ri5 $:,"n&iun$" +n A%l"n%i "u r$,r$!$n%"% "&%'$l5 nu,rimul5 i "l *oil$" im,ul& "l uro,$i5 unul +nunun"% *$ &u$&5 *$o"r$$"#(n%ul &u)i " 'o&% m"i m"r$5 ;"!" &oi"l0 )i %$/nolo9i0 " 'o&% ini%W i / 1/i" =YF1 P Pu%$ rW ,u3ini = im"9in"% 0 Por%u9"li" "r ,o&i;il ,$n%ru"$&% rol4 i r# ,ri#i%05 *in &$olul "l XX-l$"5 $" in%r0 +n

    Un ini%i i W mo%i#"3i" m"i ,u%$rni04 D$ $ %o%u)i $n%rul "$&%ui in#oul&" 'o&% Por%u9"li" n 1F &"u e$n%r"l0Z- To%u)i5 o'$r%" n-" 3inu% ,"&ul u $r$r$"5 )i e(u%"r$" "urului,$ "l$" m0rilor B,$n%ru "urul &u*"n$!4 Colin* in%$rm$*i"rii nor*-"'ri"ni " 'o&% '0r0 +n*oi"l0 i`m"iA nrimilorn"#i9"%ori ,or%u9/$!iZZ4

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    25/176

    Coni% u i*$$" no"&%r0 *$ ,ro;";ili%"%$5 u ,r$6u*$"%" no"&%r0"&u,r" Por%u9"li$i " ,u%$r$ minor05 ")" um $&%$ $" +n %im,uril$ mo*$rn$ )i5*$ '",%5 um " 'o&% +n *$ur&ul +n%r$9ii i&%orii4 Vom +n$r" &0 r0&,un*$m l" +n%r$;"r$5 lu(n* +n on&i*$r"r$ mo%i#"3i")i ","i%"%$"4 Mo%i#"3iil$ "u 'o&% "$l$")i ,$ ,l"n $uro,$"n5 *$)i un$l$ *in%r$

    $l$ &$ #or = r$&im3i% ,o"%$ m"i "u% +n Por%u9"li"4 C$ 0u%"u $:,lor"%oriiM$%"l$ ,r$3io"&$ )i miro*$nii5 n$ &,un %$:%$l$ m"nu"l$lor )ol"r$4 i "$"&%"" 'o&% *$&i9ur "*$#0r"% ,(n0 l" un ,un%4 n E#ul M$*iu5 Euro," r$)%in0 )i lum$" "r";0 &-"u ""% +n%r-o r$l"3i$&im;io%i0 +n ,ri#in3" "urului )i "r9in%ului4 Du,0 um &,un$ An*r$J "%&on5+n /$&%iuni mon$%"r$5 C$l$ *ou0 r$9iuni "r %r$;ui %r"%"%$ " un +n%r$9Z4Prim" " ;0%u% ;"ni *in "r9in%5 ul%im"5 *in "ur4 C" r$!ul%"% "l unui *$!$/ili;ru,r$lun9i% "l ,r$3urilor " 0rui ori9in$ $&%$ om,l$:0 )i nu %r$;ui$ &0 n$ r$3in0"ii "%$n3i"5 "r9in%ul &-" &ur& &,r$ $&%5 ,ro#o(n* un &ur,lu& +n lum$" "r";04E:,or%uril$ *$ "r9in% nu m"i ,u%$"u on*u$ l" im,or%uril$ *$ "ur4 D$ "$$"5+n 1F 7lor$n3" )i G$no#" "u ;0%u% noi mon$*$ *$ "ur4 Mo%i#ul " 'o&%

    +n%$m$i"%4 Un '",% ,$ "r$ &-" ;"!"% "$" ini3i"%i#0 " 'o&% $:,"n&iun$"om$r3ului %r"n&&"/"ri"n u "ur +n &$olul "l Xlll-l$"ZQ4 "%&on r$*$ 0 nu$&%$ ,l"u!i;il &0 #or;im5 %om"i *in "$"&%0 "u!05 *$&,r$ o ri!0 " "urului +nEuro," oi*$n%"l0 +n%r$ 1F- 1F5 ,$n%ru 0 "$"&%" " 'o&% o ,$rio"*0 *$o'$r%0 +n r$)%$r$4 To%u)i " ,$r&i&%"% o &ur9$r$ on&%"n%0 *$ m$%"l$ ,r$3io"&$*in Euro," &,r$ In*i" )i C/in"5 ,rin .i!"n3 )i lum$" "r";05 *$)i *$!$/ili;rul$r" +n &0*$r$4 "%&on #or;$)%$5 +n %$rm$ni o"r$um mi&%$rio)i5 *$&,r$m"r$" ,u%$r$ " In*i$i )i " C/in$i *$ " "%r"9$ m$%"l$l$ ,r$3io"&$ *in "l%$,0r3i "l$ lumiiZF# C$r$r$" *$ m$%"l$ ,r$3io"&$ &-" m$n3inu% "&%'$l +n"l%04n%r$ 1F )i 1QF5 min$l$ *$ "r9in% *in S$r;i" )i .o&ni" "u +n$,u% &0 i""#"n&ZY )i "u *$#$ni% o im,or%"n%0 &ur&0 ,(n0 (n* in#"!i" %ur$"&0 *in

    &$olul "l XV-l$" l$-" ru,% *$ Euro," oi*$n%"l04 n mo* &imil"r5 +n$,(n* u1QY5 &-" ,ro*u& o r$)%$r$ ;ru&0 " $:%r"3i$i *$ "r9in% +n Euro," $n%r"l05,o&i;il0 " urm"r$ " +m;un0%03irilor %$/nolo9i$ "r$ "u ,$rmi& $:,lo"%"r$" "$$" $ 'u&$&$r0 ,(n0 "%uni min$l$ m"r9in"l$4 P$rroH ",r$i"!0 0 +n%r$1QY )i 1F ,ro*u3i" *$ "r9in% &-" m0ri% *$ ini ori +n Euro," 0u%"r$" "-oolin* in%$rm$*i"rii nor*-"'ri"ni " IUSI uu"454 un" *in%r$ ,ro;l$m$l$,rimilor n"#i9"%ori ,or%u9/$!iZZ4 C(n*5 *$ "$$"5 *$&o,$rir$" Am$riilor #"*" Euro,$i o &ur&0W *$ "ur m"i ;o9"%0 *$(% Su*"nul )i5 +n mo* &,$i"l5 omul% m"i ;o9"%0 &ur&0 *$ "r9in% *$(% Euro," $n%r"l05 on&$in3$l$$onomi$ urm"u5 l" r(n*u-l$5 &0 =$ m"riZ4 M$%"l$l$ ,r$3io"&$ $r"u 0u%"%$,$n%ru " "&i9ur" ;"!" mon$%"r0 " irul"3i$i +n Euro,"5 ;" /i"r )i m"i mul%5 "

    $:,or%ului &,r$ Ori$n%4 n $ &o, Din nou5 ori$ )ol"r )%i$? ,$n%ru miro*$nii)i ;i6u%$rii4 P$n%ru in$ P$n%ru $i +n&%0ri3i5 "r$ l$ 'olo&$"u " &im;oluri "l$on&umului o&%$n%"%i#4 Miro*$niil$ $r"u %r"n&'orm"%$ +n "'ro*i&i"$5 *$ ,"r0"l%min%$ri "ri&%or"3i" n-"r = ,u%u% '"$ *r"9o&%$5 +n "$"&%0 $,o05 r$l"3i"*in%r$ Euro," )i A&i" "r ,u%$" = r$!um"%0 l" &/im;ul *$ o;i$%$ *$ lu:4 Aurul&$ &ur9$" &,r$ Ori$n% ,$n%ru " *$or" %$m,l$l$5 ,"l"%$l$ )i #$)min%$l$l"&$lor "ri&%or"%i$ "&i"%i$5 i"r ;i6u%$riil$ )i miro*$niil$ &$ +n*r$,%"u &,r$Oi*$n%4 Ai*$n%$l$ i&%ori$i ul%ur"l$ B,ro;";il nu m"i mul% *$(% r"ri%"%$"

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    26/176

    n"%ur"l0 "u *$%$rmin"% "$&%$ ,r$'$rin3$ om,l$m$n%"r$4 @$nri Pir$nn$ )i5m"i %(r!iu5 P"ul SJ$$!H on'$r0 "$&%$i $r$ri ,$n%ru o;i$%$ *$ lu: un rolim,or%"n% +n $:,"n&iun$" om$r3ului $uro,$"n4 Eu &un% &$$,%i5 %o%u)i5 0&/im;ul o;i$%$lor *$ lu:5 ori(% *$ "m,lu &-" *$&$n"% $l +n 9(n*ir$"l"&$lor &u,$rio"r$ $uro,$n$5 "r = ,u%u% &u&3in$ o +n%r$,rin*$r$ "%(% *$ uri")0

    ,r$um $:,"n&iun$" lumii "%l"n%i$ )i u "%(% m"i ,u3in "r = ,u%u% on%",$n%ru r$"r$" un$i $onomii mon*i"l$ $uro,$n$4 n %im,5 ,ro*u&$l$ *$ ;"!0 on%$"!0 m"i mul% +n "%i#i%"%$" $onomi0*$(% o;i$%$l$ *$ lu:4 @r"n" Bm"i mul%$ "lorii )i o m"i ;un0 *i&%ri;u3i$ "#"lorilor nu%ri%i#$ )i om;u&%i;ilul "u 'o&% "$l$" *$ "r$ "#$" n$#oi$ Euro,"oi*$n%"l0 +n &$olul "l XlV-l$" )i "l E:,"n&iun$" +n in&ul$l$m$*i%$r"n$$n$ )i ",oi &,r$ nor*5 +n A'ri" *$ #$&% )i ,$&%$5 "l0%uri *$$:,"n&iun$" +n Euro," r0&0ri%$"n05 +n %" Ru&$i )i $#$n%u"l +n A&i" $n%r"l0 "u'urni!"% "n" )i om;u&%i;il4 ."!" %$ri%ori"l0 " on&umului ,ol # & " 'o&ll0rZi%0 ]i +n"*r"%0 +n%r-o nou0 $onomi$ *i&nr m "r$ "$"&f ;"!0 *$r$&ur&$ " 'o&% oi* iOn"% )i on&um"%0 *$ 0%r$ Euro," A$"&%0 "l$ n-"

    'o&% uni"4 S-"u ,ro*u& *$ "&$m$n$" ino#"3ii %$/nolo9i$ ,rin "r$ " 'o&%&,ori%0 ,ro*u3i" "9riol05 ino#"3ii "r$ "u 'o&% ",li"%$ +n%(i +n 7l"n*r" +n0*in &$olul "l XlII-l$" )i *$ "ii "u ,0%run& +n An9li"5 *"r ";i" +n &$olul "l XVI-l$"14 A&$m$n$" ino#"3ii %$/nolo9i$ "#$"u )"n&" $" m"i m"r$ &0 &$,ro*u0 %om"i "olo un*$ $r"u o ,o,ul"3i$ *$n&0 )i o r$)%$r$ in*u&%ri"l0 "+n 7l"n*r" m$*i$#"l05 $:"% loul +n "r$ *$#$ni&$ m"i ,ro=%";il &0 &$ori$n%$!$ 'olo&ir$" ,0m(n%ului 0%r$ ul%uri om$ri"l$5 r$)%$r$" "nim"l$lor)i /or%iul%ur"5 $$" $5 +n on&$in30 im,li" im,or% *$ 9r(u +n m"ri"n%i%03i4 Num"i *u,0 "$$" ,u%$" om,li"%ul &i&%$m in%$r"%i# "l in*u&%ri$i)i "9riul%urii &0 'un3ion$!$ l" ni#$lul $l m"i "#"n%"6o&4 Prin urm"r$,ro$&ul *$ ino#"3i$ *in "9riul%ur0 m"i *$9r";0 " "lim$n%"% *$(% "

    +m,i$*i"% ","ri3i" n$#oii *$ $:,"n&iun$4 Gr(ul " 'o&% nul$ul $n%r"l "l noii ,ro*u3ii )i "l noului om$r3 +n&$ol$l$ "l XV-l$" )i "l XVI-l$"4 L" +n$,u%5 Euro," " 90&i% +n ,0*uril$ *in nor*)i ,$ (m,iil$ m$*i%$r"n$$n$ Am$riil$ &"l$ in%$rn$5 ,$n%ru " 'olo&i$:,r$&i" &u9$&%i#0 " lui 7$rn"n* .r"u*$l4 D"r Am$riil$ in%$rn$ n-"u 'o&%&u=i$n%$4 S-" ,$%r$u% o $:,"n&iun$ 0%r$ m"r9ini5 +n%(i *$ %o"%$ &,r$ in&ul$4Vi%orino M"9"l/($&-Go*in/o " $nun3"%5 " i,o%$!" *$ luru5 i*$$" 0"9riul%ur" " 'o&% mo%i#"3i" ,rini,"l0 ,$n%ru oloni!"r$" ,or%u9/$!0 "in&ul$lor "%l"n%i$5 i,o%$!0 ,r$lu"%0 *$ ZI S$rr(o5 "r$ " o;&$r#"% 0*$!#ol%"r$" "$&%or in&ul$ " 'o&% r",i*0 )i +n %$rm$nii un$i %$%r"lo9ii *$$r$"l$5 !"/0r5 #in )i olor"n3i S-" m"ni'$&%"% +n%o%*$"un" o %$n*in30 0%r$

    monoul%ur05 =in* ,r$'$r"%$ *$ =$"r$ *"%0 unul &"u "l%ul *in%r$ $l$ ,"%ru,ro*u&$Q4 Gr(ul ul%i#"% ,$ noil$ ,0m(n%uri " +n$,u% &0 &$ r0&,(n*$"&0,$ %o% on%in$n%ul $uro,$"n5 *in !on" ;"l%i0 ,(n0 +n d0ril$ *$ o&5 +n$,(n*u &$olul "l XIV-l$"F5 )i /i"r ,(n0 +n Por%u9"li"5 *in &$olul "l XV-l$"Y5",oi *in "ri" m$*i%$r"n$"n0 &,r$ An9li" d0ril$ *$ o& +n &$ol$l$ "l XIV-l$" )i"l XV-l$"4 Alim$n%$l$ ,o% = i$r"r/i!"%$ +n 'un3i$ *$ o&%ul lor l" 1 *$ "lorii4M4 >4 .$nn$3% 90&$)%$ "$"&%0 &"r0 *$&%ul *$ &%";il0 +n %im, )i &,"3iu4

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    27/176

    Pro*u&$l$ '0ino"&$5 %u;$rulii )i r0*0ino"&$l$5 ;o9"%$ +n "mi*on &$ &i%u$"!0l" ;"!" &0rii u o,% %r$,%$ "l0%ui%0 *$ $l5 $$" f +n&$"mn0 0 &un% $l$ m"ii$'%in$ )i $l$ M Br im,or%"n%$Z4 D"r o ;un0 "lim$n%"3i$ nu &$ on&%ruinum"i ,$ ;"!0 *$ $r$"l$4 Unul *in%r$ $l$m$n%$l$ $l$ m"i im,or%"n%$ "l$/r"n$i $uro,$n$ $&%$ !"/0rul5 'olo&i%or *$o,o%ri#0 " &ur&0 *$ "lorii )i "

    &u;&%i%u% ,$n%ru 9r0&imiP$ *$"&u,r"5 $l ,o"%$ = 'olo&i% )i ,$n%ru ;0u%uril$"looli$ Brom +n &,$i"l4 I"r m"i %(r!iu5 $l #" = u%ili!"% )i ,$n%ru ,ro*u$r$"iool"%$i5 luru ,$ "r$ &,"niolii l-"u +n#03"% *$ l" "!%$i5 iool"%" "r$ #"*$#$ni o ;0u%ur0 $:%r$m *$ ",r$i"%05 $l ,u3in +n S,"ni"5 +n &$olul "l XVII-l$"4 g"/0rul5 *$ "&$m$n$"5 " 'o&% un" *in%r$ mo%i#"3iil$ ,rini,"l$ "l$$:,"n&iunii &,r$ in&ul$4 i5 *in "u!" mo*ului &0u *$ ,ro*u$r$5 o *"%0 u!"/0rul " #$ni% )i &l"#i"4 A$"&%" " +n$,u% +n r0&0ri%ul M$*i%$r"n$i +n &$olul"l XIM$" )i ",oi &-" +n%in& &,r$ ",u&14 E:,"n&iun$" "%l"n%i0 " 'o&% ,u& )i&im,lu on%inu"r$" lo9i0 " "$&%ui ,ro$&4 n%r-"*$#0r5 E4 E4 Ri/$ i*$n%i=0&$mn$l$ &l"#i$i "'ri"n$ +n Por%u9"li" *$ ,rin "nul 1 $4n45 &l"#ii =in*

    o;3inu3i ,rin n$9o3ul u or&"rii m"/om$*"ni114 g"/0rul " 'o&% un ,ro*u&'o"r%$ $ru% )i "*u0%or *$ m"ri ,ro=%uri5 $limin(n* 9riul15 *"r $,ui!(n*&olul5 "&%'$l 0 $l $r$" m$r$u noi ,0m(n%uri B" &0 nu m"i #or;im *$&,r$m(n" *$ luru i&%o#i%0 *$ lur0ril$ ,$ "r$ l$ ,r$&u,un$ ul%i#"r$" lui4 P$)%$l$ )i "rn$" &$ &i%u$"!0 ,$ o %r$",%0 &u,$rio"r0 +n &"r" lui.$nn$%%4 D"r "$&%$ "lim$n%$ $r"u 0u%"%$ " &ur&$ *$ ,ro%$in$4 Go*in/om$n3ion$"!0 $:,"n&iun$" "riilor *$ ,$&ui% " unul *in%r$ '"%orii *in"mii/$i$ "i ,rim$lor $:,lor0ri ,or%u9/$!$14 C"rn$" " 'o&%5 '0r0 +n*oi"l05 m"i,u3in im,or%"n%0 *$(% $r$"l$l$5 )i " ,i$r*u% *in im,or%"n30 +n mo* on&%"n%)i +n%r-o m0&ur0 on&i*$r";il0 +n ,$rio"*" 1Q-1F1-o *o#"*0 ,$n%rui*$$" l" "r$ #om m"i r$#$ni5 0 muni%orii $uro,$ni "u ,l0%i% o ,"r%$ *in

    o&%uril$ *$!#ol%0rii $onomi$ $uro,$n$1 F4 To%u)i5 n$#oi" *$ "rn$ " 'o&%unul *in%r$ o#$l$ n$9o3ului *$ miro*$nii5 nu miro*$niil$ "&i"%i$ &"r$ ,$n%ru "'ro*i!i"$l$ $lor +n&%0ri3i5 i "$l$ Wrun& O' ,"r"*i&$ *inA'ri" ",u&$"n0 BAmomum rW$u$%" W 'olo&i%$ " &u;&%i%u% "h ,i,$rului )i%o%o*"%0 in%ru ,r$,"r"r$" #inului "rom"% uno&u% &u; *$numir$" e" 7rCr"& A$&%$ miro*$nii5 ";i" *$ $r"u +n &%"r$ i"0 =$r%ur" *$o#0! (% *$ (% "$,%";il014 G$o9r"= n$lOii *$ /r"n0 "u *i%"% $:,"n&iun$" m"i m"ri @O,$i[ "lim$n%"r$ "u 'o&% )i "$i% &-"r = ,u%u% "n%ii,"4 Eolo9i" mon*i"l0 &-"&/im;"% +n%r-un mo* "r$5 *"%ori%0 or9"ni!0rii &oi"l$ " $onomi$i mon*i"l$$uro,$n$ +n n")%$r$5 " 'o&% +n ,rimul r(n* +n ;$n$=iul Euro,$i1Z4 P$ l(n90

    /r"n05 o "l%0 n$#oi$ *$ ;"!0 " 'o&% l$mnul -l$mnul ,$n%ru 'o )i l$mnul,$n%ru or0;ii B)i on&%ru3i" *$ louin3$4 D$!#ol%"r$" $onomi0 " E#uluiM$*iu5 +n on*i3iil$ ,r$&u,u&$ "l$ unor %$/nii &il#i$ ru*im$n%"r$5 " *u& l" o*$&,0*urir$ l$n%0 *"r on&%"n%0 " Euro,$i oi*$n%"l$5 " I%"li$i )i S,"ni$i5 )i*$o,o%ri#0 " in&ul$lor m$*i%$r"n$$n$4 S%$6"rul5 +n &,$i"l5 *$#$ni&$ %o% m"i9r$u *$ 90&i%14 n &$olul "l XVI-l$"5 "ri" ."l%i0 *$6" +n$,u&$ &0 $:,or%$l$mn +n m"ri "n%i%03i &,r$ Ol"n*"5 An9li" )i P$nin&ul" I;$ri04

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    28/176

    O "l%0 n$#oi$ *$ ",ro#i!ion"r$ "r$ %r$;ui$ m$n3ion"%0 $&%$ n$#oi" *$+m;r00min%$ A $:i&%"% *$&i9ur un om$r3 u o;i$%$ *$ lu:5 $l um0%0&uri5 " 0rui &%r0#$/$ i&%ori$ " 'o&% &%r(n& or$l"%0 u $r$r$" *$;i6u%$rii )i *$ miro*$nii4 In*u&%ri" %$:%il0 +n r$)%$r$5 ,rim" in*u&%ri$ m"6or0*in *$!#ol%"r$" in*u&%ri"l0 " Euro,$i5 $r"5 %o%u)i5 m"i mul% *$(% un om$r3

    *$ lu: )i $r$" m"%$rii ,rim$ ,$n%ru ,r$lur"r$? olor"n3i ,$n%ru ;um;" )il(n05 r0)in0 n$$&"r0 ,$n%ru +n%0rir$" =r$lor *$ m0%"&$ +n ,ro$&ul *$=ni&"r$114 M$%"l$l$ ,r$3io"&$ B"urul )i "r9in%ul r$,r$!$n%"u un lu: ,$n%ruon&umul $uro,$"n )i5 /i"r m"i mul% ,$n%ru om$r3ul u A&i"5 *"ron&%i%ui"u )i o n$$&i%"%$ ,$n%ru $:,"n&iun$" $onomi0 $uro,$"n04 Tr$;ui$&0 n$ +n%r$;0m *$ $4 L" urm" urm$lor5 ;"nii " mi6lo *$ ,l"%0 ,o% = '0u3i*in ori$5 u on*i3i" " o"m$nii &0 l$ "%ri;ui$ "$"&%0 'un3i$4 i +n%r-"*$#0r5"&%0!i 'olo&im ",ro",$ $:lu&i# &$mn$ mon$%"r$5 " mi6lo *$ ,l"%05 "r$ nu&un% on'$3ion"%$ *in "ur4 D$ "l%'$l5 Euro," +n$,u&$ &0 ,ro$*$!$ +n "$&%'$l +n E#ul M$*iu %(r!i" u *$!#ol%"r$" mon$*$i *$ on%5 un$ori +n)$l0%or

    numi%0 ;"ni im"9in"ri4 Vor m"i %r$$ %o%u)i &%o%$ ,ro0 %o* *in i"$ #or *o; N*i &%"%u%ul *$;"ni &im;oi$ 1114 Nu 1-" *o; N*i% in%$9r"l nii /i"r %" !iu" *$ "L C"uRn"'$ Euro," " 'o&% o,l$ I% D$ &/im; Ri o"&%$ B B "l$ #"%on ,rin*$#"lori!"r$5 " A *$ on&%"n%$ %o$ T M"r .lo'" on&i*$r"% "$&% '$oo"T%rol oni#&"l "l i&%or' mon$%"r$114 To%u I nir"$"i n-" &"9$6$"% jf ro&$*&$rioS4 P$ #r$m$" "$$"5 i "$"&%" *in '$luri%$ mo%i#$4 Con&ili$rii 9u#$rn"m$n%"li $r"u ,$r&on"lin%$r$&"3i +n "$&% &i&%$m114 Nu %r$;ui$ &0 ui%0m 0 +n E#ul M$*iu %(r!iu5mon$%0riil$ $r"u +n0 +n%r$,rin*$ri om$ri"l$ "r$ &$r#$"u in%$r$&$,ri#"%$11Q4 D"r m"i im,or%"n%0 *$(% in%$r$&ul ,$r&on"l " 'o&% ,&i/olo9i"

    ol$%i#0 " 'riii5 ;"!"%0 ,$ r$"li%"%$" &%ru%ur"l0 " unui &i&%$m $onomi &l";"r%iul"%4 ."nii *$ on% "r = ,u%u% ori(n* &0 &$ ,r0;u)$"&04 Nu $r"5 *$&i9ur5+n ,u%$r$" nim0nui *$ "-i on%rol"5 nii &in9ur5 nii +n +n3$l$9$r$ u "l3ii5 ori(%*$ ;o9"3i "r = 'o&% "$)%i"4 n%r-"*$#0r5 in$ )%i" *"0 +n%r$"9" $onomi$mon$%"r0 nu &-"r ,u%$" ,r0;u)i *in nou S$ +n%(m,l"&$ +n"in%$4 T$!"urul $r"o ;"ri$r04 ."nii5 " mi6lo *$ ,l"%05 ,u%$"u = u%ili!"3i ori(n* " o m"r'05 uon*i3i" " $l$ *ou0 +n%r$;uin30ri "l$ ;"nilor5 " m0&ur0 " #"lorii )i "mi6lo"$ *$ ,l"%05 &0 nu &$ = +n*$,0r%"% ,r$" mul% un" *$ "l%"11F4 D$ "$$"5'olo&ir$" m$%"l$lor ,r$3io"&$ " 'o&% $&$n3i"l0 )i *$i5 '0r0 $l$5 Euro,$i i-"r =li,&i% +nr$*$r$" ol$%i#0 n$$&"r0 ,$n%ru " *$!#ol%" un &i&%$m ",i%"li&% +n"r$ ,ro=%ul $&%$ ;"!"% ,$ 'orm$ *i'$ri%$ *$ m"ni'$&%"r$ " #"lorii r$"li!"%$4

    A$&% luru $&%$ " 'or nori "*$#0r"% +n on*i3iil$ $:i&%$n3$i unui &i&%$m$onomi mon*i"l n$im,$ri"l "r$5 *in "l%$ mo%i#$5 " 'o&% $&$n3i"l4 D"% =in*"$&% '$nom$n *$ ,&i/olo9i$ ol$%i#05 ,"r%$ in%$9r"n%0 " &%ru%urii &oi"l$ "$,oii5 m$%"l$l$ ,r$3io"&$ %r$;ui$ on&i*$r"%$ un ,ro*u& 'un*"m$n%"l ,$n%ruo $onomi$ mon*i"l0 ,ro&,$r04 Mo%i#$l$ $:,lor0rilor %r$;ui$ 90&i%$ nu num"i +n ,ro*u&$l$ ,$ "r$Euro," *or$" &0 l$ o;3in05 i )i +n n$#oi" *$ louri *$ mun0 ,$n%ru *i'$ri%$9ru,uri *in

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    29/176

    Euro,"4 A)" um n$ r$"min%$)%$ @4 V4 Li#$rmor$5 ? roni"rii i;$rii "i %im,ului )i $i im$*i"% *$ *u,0 $i "u o&% ,rimii "r$"u on&$mn"% 0 i*$$" *$ " $:%in*$ R$on^ui&%" +n A'ri" *$ nor* " 'o&% &u9$r"%0 *$ n$#oi" W " 90&i oou,"3i$ u%il0 $lor "r$ %r0i&$r0 *in r"i*uri *$

    m " 'ron%i$r$lor %imP *$ ",ro",$ un &'$r% *$ Tr$;ui$ &0 n$ r$"min%im ,ro;l$m" /$i$ " *$linului Wunior &$niori"l$ +n&$ol$l$ "l XIV-l$" )i "l XV-l$"4 M4 Po&%"n " *"% on*ui%$i no;ilimii $n9l$!$ ,ro#o"%$ "r l B$11*$numir$" *$ 9"n9&%$ri&m5 un '$nom$n r$' on&%0 +n 'olo&ir$" #iol$n3$iil$9"l$ ,$n%ru "-)i `g &%"n*"r*ul ,i$r*u% "l #$ni%ului4 7$nom$n$ W"n"%o"r$ &-"u ,$%r$u% +nSu$*i"5 D"n$m"r" )i G$rm"ni"4 Un" *in%r$ 'orm$l$ "$&%$i #iol$n3$ " 'o&% *$&i9ur$:,"n&iun$"114 Prini,iul 9$n$r"l "r$ "r ,u%$" = in#o"% $&%$ 05 *"0no;ilii '$u*"li o;3in un #$ni% m"i &0!u% *$ ,$ mo)ii$ lor5 $i &$ #or &%r0*ui &0

    "i;0 m"i mul% ,0m(n% *$ ,$ "r$ &0-)i &o"%0 #$ni%ul5 r$"*u(n* "&%'$lni#$lul #$ni%urilor lor r$"l$ l" $l "l *ol$"n3$lor &oi"l$4 D"0 *$i n$ +n%r$;0m*$ $ Por%u9"li" $&%$ $" "r$ " +n$,u% $:,"n&iun$" ,$ m"r$ )i nu "l($ 30ri$uro,$n$5 un r0&,un& &im,lu $&%$ 0 no;ilii *in "l%$ 30ri "u 'o&% m"i noroo)i4Ei ,u%$"u &0 +n%r$,rin*0 $:,"n&iuni m"i u)o"r$5 m"i ",ro,i"%$ *$ "&05'olo&in* "ii m"i *$9r";0 *$(% or0;iil$4 Por%u9"li"5 *in "u!" 9$o9r"=$i&"l$5 n-" "#u% *$ "l$&4 70r0 +n*oi"l05 $:,"n&iun$" ,$&%$ m0ri " 'o&% l$9"%0 +n mo* %r"*i3ion"l*$ in%$r$&$l$ om$ri"n3ilor5 "r$ r$"li!"u ,ro=%uri *$ ,$ urm" $:%in*$riiom$r3ului5 )i *$ $l$ "l$ mon"r/ilor5 "r$ 0u%"u &0-)i "&i9ur$ *$o,o%ri#09lori$ )i #$ni%uri ,$n%ru %ron4 Ar = ,o&i;il +n&0 " mo%i#"3i" ini3i"l0 ,$n%ru

    $:,lor0ril$ i;$ri$ &0 = ,ro#$ni% m ,rimul r(n* *in in%$r$&$l$ no;ilimii5 +n&,$i"l "l$ =ilor m"i %in$ri u %i%lu no;ili"r *"r &0r"i )i li,&i3i *$ ,0m(n%5 )i0 num"i *u,0 $ r$3$"u" om$ri"l0 " +n$,u% &" 'un3ion$!$5 om$ri"n3ii$i m"i ,ru*$n3i B"*$&$" m"i ,u3in +n%r$,rin!0%ori *$(% no;ilii "m$nin3"3i u*$l"&"r$" &0 = *$#$ni% )i $i $n%u!i")%i11Z4 A 'o&% o"r$ &u,r",o,ul"r$" "u!" $:,"n&iunii A$"&%" $&%$ un" *in%r$"$l$ +n%r$;0ri "r$ om,li0 ,ro;l$m"4 .r"u*$l n$ "%r"9$ "%$n3i" 0 "$:i&%"%5 u &i9ur"n305 o &u,r",o,ul"r$ +n r$9iun$" m$*i%$r"n$"n0 #$&%i0 )i5" *o#"*05 $l i%$"!0 $:,ul!"r$" r$,$%"%0 " $#r$ilor )i +n $l$ *in urm0 "mori&ilor *in *i'$ri%$ 30ri114 D"r E4 E4 Ri/ n$ "&i9ur0 0 &ur,lu&ul,o,ul"3i$i $:$*$n%"r$ " "#u% un rol n$9li6";il +n mo%i#"r$" $:,"n&iunii *in

    &$ol$l$ "l XV-l$" )i "l XVI-l$"2 E&%$ ,o&i;il " &ur,lu&ul *$ ,o,ul"3i$ &0 ='o&% ";i% *$ r0!;o"i$ ori *$ or")$ Bm"i mul% *$ "(% nu ,u%$" =14 E,ro;";il5 &un% *$ "or*5 *"r um &-"u /r0ni% -um &-"u +m;r0"%5 "u loui%$%4 C$i "r$ ,l$"u l" or")$ Bori +n r0!;o"i$ A $:i&%"% &,"3iu =!i ,$n%ru,o,ul"3i$5 /i"r ,$n%ru ,o,ul"3i" $:$*$n%"r0 +n Euro,"4 n%r-"*$#0r5"$"&%" " 'o&% /i"r o l"%ur0 " ,ro;l$m$i " 0r$i r$!ol#"%$ " on*u& l"$:,"n&iun$4 S,"3iul =!i " 'o&% un $l$m$n% "r$ *0*$" ,u%$r$ 30r0nimii +n

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    30/176

    r",or% u no;ilim$"5 )i *3 un '"%or "l *$linului #$ni%urilor &$niori"l$5 "l riY1 '$u*"li&mului4 Soi$%03il$ $uro,$n$ "u ,u%u% &0-i J,i*0 +n *i#$r&$ mo*uri4Unul " 'o&% &0 &$ *$=n$&0 +n&$l$ B$l ,u3in im,lii% *r$,% &u,r",o,ul"%$ )i5 *$i5 "#(n* n$#oi$*$ o ;"!0 %$ri%ori"l0 m"i l"r90114 n r$"li%"%$5 $$" $-i %r$;ui" no;ilimii B)i

    ;ur9/$!i$i5 $$" i$ #or )i o;3in$5 " 'o&% o 'or30 *$ mun0 m"i *oil04 M0rim$" ,o,ul"3i$i n-" 'o&% o ,ro;l$m0K r$l"3iil$ &oi"l$ "u 'o&% "$l$""r$ "u 9u#$rn"% in%$r"3iun$" *in%r$ l"&$l$ &u,$rio"r$ )i $l$ in%$rio"r$4 n &'(r)i%5 "r ,u%$" o"r$ = $:,li"%0 $:,"n&iun$" ,$ m"r$ ,rin &,iri%ul*$ rui"*05 ,rin n$$&i%"%$" $#"n9/$li!0rii i *$4 D"%" "$"&%" ,un$r$"+n%r$;0rii +m,in9$ +n um;r0 ,ro;l$m" r$"l04 70r0 +n*oi"l05 r$)%ini&mul " lu"%o 'orm0 mili%"n%0 +n P$nin&ul" I;$ri05 un*$ lu,%$l$ n"3ion"l$ $r"u *$ mul%0#r$m$ *$=ni%$ +n %$rm$ni r$li9io)i4 70r0 +n*oi"l05 "$"&%" " 'o&% $,o"+n'r(n9$rii r$)%in$ *$ 0%r$ %urii mu&ulm"ni +n &u*-$&%ul Euro,$i B/i"r l",or3il$ Vi$n$i4 I"r $:,"n&iun$" "%l"n%i0 %r$;ui$ &0 = r$$%"% o r$"3i$,&i/olo9i0 l" "$&%$ $#$nim$n%$5 un '$nom$n *$ om,$n&"3i$5 un '$l *$

    &"l% +n"in%$5 um n$ &u9$r$"!0 C/"unui?4 70r0 +n*oi"l0 ,"&iunil$r$)%ini&mului $:,li0 mul%$ *in%r$ *$i!iil$ &,$i"l$ lu"%$ *$ 0%r$ &,"nioli )i,or%u9/$!i5 )i ,ro;";il ,"r3i"l in%$n&i%"%$" "n9"60rii &"u &u,r""n9"60rii lor4P"r$ +n&0 m"i ,l"u!i;il &0 on&i*$r0m "$&% $n%u!i"&m r$li9io& " un %i, *$r"3ion"li!"r$5 unul '0r0 +n*oi"l0 in%$riori!"% *$ mul3i *in%r$ "%ori5 +n%0rin* )i&u&3in(n*5 ")"*"r5 ,ro$&ul < i"r5 $onomi5 *i&%or&ion(n*u-14 D"r i&%ori" "uno&u% u ,r$" mul%0 r$9ul"ri%"%$ &i%u"3i" +n "r$ ,"&iun$" &-" ,r$&/im;"%+n ini&m ,$n%ru " nu = &u&,iio)i (n* &$ in#o0 "&$m$n$" &i&%$m$ *$r$*in30 " '"%ori ,rimi +n $:,li"r$" 9$n$!$i ]i ,$r&i&%$n3$i *$ lun90 *ur"%0" un$i "3iuni &oi"l$ *$ m"r$ "n#$r9ur04 To% $$" $ &-" &,u& *$&,r$ &%ru%ur" mo%i#"3i$i n%ru $:,"n&iun$ nu

    r$,r$!in%0 un r0&,un& onlu!i# l" +;"r$"? *$ $ ,or%u9/$!ii Am #or;i%*$&,r$ n$#oil$ ,ri"l$ "l$ Euro,$i5 *$&,r$ o ri!0 9$n$r"l0 " inlor &$niori"l$4Am "r9um$n%"%5 *$&i9ur5 +n "$&% +:% in%$r$&ul ,"r%iul"r "l Por%u9"li$i *$ "r$!ol#" eun$" ,rin $:,lor"r$" "%l"n%i0K *"r nu $&%$ &u=i$n% 6" =on#in90%ori4 Tr$;ui$5 *$ "$$"5 &0 %r$$m *$ 'o&%P'[ mo%i#"%lor l" "$$(" "","i%03ilor4 D$ $ " ror%u9"li"5 *in%r$ %o"%$ &%"%$l$ Euro,$i5 $" m"i +n &%"r$&0 &u&3in0 im,ul&ul ini3i"l Un r0&,un& $#i*$n% ,o"%$ = 90&i% ,$ ori$ /"r%04Por%u9"li" "r$ *$&/i*$r$ &,r$ A%l"n%i )i $&%$ &i%u"%0 im$*i"% +n #$in0%"%$"A'riii4 n r",or% u oloni!"r$" in&ul$lor "%l"n%i$ )i u $:,lor"r$" o"&%$i *$#$&% " A'riii5 $" " 'o&% $#i*$n% $" m"i ",ro,i"%04 n ,lu&5 *i&%ri;u3i"

    ur$n3ilor o$"nii " '"#ori!"%5 +n on*i3iil$ *"%$ "l$ %$/nolo9i$i %im,ului5,l$0ril$ *in ,or%uril$ ,or%u9/$!$- B" )i *in $l$ *in &u*-#$&%ul S,"ni$i14 n ,lu&5 Por%u9"li" "#$" *$6" o ;o9"%0 $:,$ri$n30 +n om$r,(l ,$*i&%"n%$ m"ri4 n "$"&%0 ,ri#in305 *"0 ,or%u9/$!ii nu &$ ,u%$"u m0&ur" u#$n$ _i$nii &"u u 9$no#$!ii5 +n &/im;5 ")" um "r"%0 $r$%0ril$ r$$n%$5*i&,un$"u *$ o ,r$90%ir$ +n&$mn"%0 &i%u"%0 ,ro;";il l" ni#$lul $l$i "$%03ilor *in nor*ul Euro,$i1Q4

  • 8/11/2019 Imanuel Wallerstein - Sistemul Mondial Modern V1

    31/176

    Al %r$il$" '"%or " 'o&% *i&,oni;ili%"%$" *$ ",i%"l4 G$no#$!ii5 m"rii ri#"li"i #$n$3i$nilor5 "u *$i& *$ %im,uriu &0 in#$&%$"&0 +n +n%r$,rin*$r$"om$ri"l0 i;$ri0 )i &0-i +nur"6$!$ $'or%uril$ +n *ir$3i" $:,"n&iunii ,$&%$o$"n1F4 S,r$ &'(r)i%ul &$olului "l XV-l$"5 9$no#$!ii +i #or ,r$'$r" ,$&,"nioli ,or%u9/$!ilor5 *"r "$"&%"5 m"i "l$& *in "u!0 0 $i *in urm0

    ,u%$"u +n "$l mom$n% &0-)i ,$rmi%0 &0 &$ li,&$"&0 *$ oor*on"r$" )i *$%u%$l" 9$no#$!ilor5 )i "&%'$l &0 l$ *iminu$!$ ,ro=%ul4 V$rlin*$n num$)%$ I%"li"&in9ur" n"3iun$ oloni!"%o"r$ $'$%i#0 +n %im,ul E#ului M$*iuY4 n&$olul "l Xll-l$"5 (n* 9$no#$!ii )i ,i&"nii ","r +n%(i" o"r0 +n C"%"loni"1 )i+n &$olul "l Xk-l$"5 (n* +i +n%(lnir0 +n%(i" o"r0 +n Por%u9"li"1Z5 ni &$+n'03i)$"!0 o ,"r%$ " $'or%urilor i%"li$nilor *$ " "%r"9$ ,o,o"r$l$ i;$ri$ +nom$r3ul in%$rn"3ion"l "l $,oii4 D"r o*"%0 ")$!"3i "olo5 i%"li$nii #or urm" &06o"$ un rol *ir$%or +n $'or%uril$ *$ oloni!"r$ i;$ri0 *$o"r$$5 &o&in* "olo")" *$ *$#r$m$ $i "u 'o&% ",";ili &0 u$r$"&0 ,o!i3iil$ /$i$ "l$P$nin&ul$i I;$ri$ +n&$)i14 C"m ,rin 115 *u,0 $l$ &,u&$ *$ Vir9ini"R"u5 or")ul )i ,or%ul Li&";on" #or r$,r$!$n%" m"r$l$ $n%ru "l om$r3ului

    9$no#$!1 A)"*"r5 +n ul%im" ,$rio"*0 " &$olului "l XlV-l$" )i f +n$,u%ul&$olului "l XV-l$"5 n$9u30%orii ,or%u9/$!i "u +n$,u% &0 &$ ,l(n90 +n l$90%ur0u in%$r#$n3i" n$l$9i%im" " i%"li$nilor2 +n om$r3ul u "m0nun%ul "lr$9"%ului5 $f $ "m$nin3" ,o!i3i" *omin"n%0 " n$9u30%orilor n"3ion"li +n"$"&%0 r"mur0 " om$r3ului114 Solu3i" " 'o&% &im, )i5 +n%r-o o"r$"r$m0&ur05 l"&i04 I%"li$nii "u "&imil"% P11 %i F "u *$#$ni% "ri&%or"3i'uni"ri % %" Por%u9"li" (% )i +n M"*$ir"4 A $:i&%"% )i un "l% "&,$% "l $onomi$i om$ri"l$ "r$ " on%ri;ui% l"&,iri%ul +n%r$,rin!0%or "l Por%u9"li$i5 om,"r"%i# u5 &0 !i$m5 $l "l 7r"n3$i&"u An9li$i4 A 'o&% o ironi$ 0 Por%u9"li" " 'o&% $l m"i ,u3in ";i%0 +n !on""r$ #" *$#$ni $onomi" mon*i"l0 $uro,$"n05 l$*n*u-&$ m"i *$9r";05 +n%r-

    un 9r"* &$mni="%i#5 u !on" m$*i%$r"n$"n0 i&l"mi04 C" o on&$in305$onomi" "$&%$i" " 'o&% m"i mon$%i!"%0 )i ,o,ul"3i" r$l"%i# m"iur;"ni!"%01- Nu num"i 9$o9r"=" )i ,u%$r$" om$ri"l0 "u on%ri;ui% +n&0 l""#"n%"6ul Por%u9"li$i4 P$ @n90 "$&%$"5 un rol im,or%"n% 1-" "#u% ,u%$r$"","r"%ului &0u *$ &%"% Por%u9"li" " 'o&% +n "$"&%0 ,ri#in30 'o"r%$ *i'$ri%0 *$$l$l"l%$ &%"%$ $uro,$n$ oi*$n%"l$5 *i'$r$n30 "r$ " *ur"% %o% &$olul "l XV-l$"4 E" " uno&u% o ,$rio"*0 *$ ,"$ (n* $il"l3i "u %r$u% ,rin%r-o &%"r$ *$r0!;o"i$ in%$rn$14 S%";ili%"%$" &%"%ului " 'o&% im,or%"n%0 nu num"i ,$n%ru0 " r$"% lim"%ul *$ m"r$ "#(n% ,$n%ru +n%r$,rin!0%ori5 i )i ,$n%ru 0 "$&%lim"% " +nur"6"% no;ilim$" &0-)i 90&$"&0 "l%$ *$;u)$$ ,$n%ru A$n$r9iil$

    &"l$ *$(% r0!;o"i$l$ in%$rn$ &"u in%$r$uro,$n$4 n "$l")i %im,5 "$"&%0&%";ili%"%$ " 'o&% rui"l0 )i ,$n%ru 0 +n&u)i &%";il " 'o&% &u; mul%$ "&,$%$,rini,"lul +n%r$,rin!0%or1Q4 S%"%ul "#(n* &%";ili%"%$5 " ,u%u% &0-)i on&"r$$n$r9iil$ unor "3iuni om$ri"l$ ,ro=%";il$4 Lo9i" 9$oi&%ori$i i-" *i%"%Por%u9"li$i5 ")" um "m #0!u%5 $:,"n&iun$" "%l"n%i05 "$"&%" =in* $" m"i6u*iio"&0 +n%r$,rin*$r$ om$ri"l0 " &%"%ului4 D$