Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus...

49
/; BIOLOGI Hezara viridula LIRHAEUS I > ii (PERTATOEIIIDAE: HEKIPTERA) PADA B I J I KEDELBI, KACANG MERBH DAN POLONG P;ECIPIR Oleh , YULI RITHA TAEIGAN A. 16.0089 DEPARTEFIEN ILMU ELAMA DAN P E N Y A K I T TWIBUHBLN PAKULTAS PERMIAN, INSTIYUT PEBTANIAN BOGOR B O G O R 1983

Transcript of Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus...

Page 1: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh

/; B I O L O G I Hezara viridula LIRHAEUS

I > ii

(PERTATOEIIIDAE: HEKIPTERA) PADA B I J I KEDELBI,

KACANG MERBH DAN POLONG P ;ECIPIR

O l e h ,

Y U L I R I T H A TAEIGAN

A. 16.0089

DEPARTEFIEN ILMU ELAMA DAN PENYAKIT TWIBUHBLN

PAKULTAS P E R M I A N , I N S T I Y U T PEBTANIAN BOGOR

B O G O R

1 9 8 3

Page 2: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh

BIOLOGI Nez=a v i r idu la LINNAEUS

(PENTATOI.IIDAE: HDi1PTER.A) PADA B I JI KEDELAI,

U C A N G i v - W DAN POLONG ELFCIPIR

Oleh

Y U L I RITELA TAR1Gm

(A. 16.0089)

Laporan masalah -rhusus

sebagai salah sa tu sgarat untuk nemperoleh ge lar

Sarjana Pertanian

pada

Fakultas Pertanian, I n s t i t u t Pertanian Bogor

Page 3: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh

Judnl Laporan : BIOLOGI Iiezara viridula LINNAEUS - (PEN!l!A!lDMIDAE: KEMIP1CEBB) PAUA BIJI

HEI)ELAI, KACANG HERAH DAN POLONG KX-

CIPIR

L J ~ J J B Mahasiewa : Yuli Bitha Parigan

Nomor Pokok : A. 16.0089

,,* \

r

~bnyetm jui j

, &of. Dr Ir Soemartono Sosromarsono

Penibiabing

Komisi Pendidikan Ketua Departemen

9 2 ;>,,\A" 13b3 Tanggal lulus: ->

Page 4: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh

I~iasalah khusus merupakan sa l ah satu s y m a t untuk

menyelesaikan pendidikan d i I n s t i t u t Pe r t an i zn Bogor.

Penyusunan laporan berdasarkan h a s i l pengamatan yang di-

lakukan di laboratorium Hama dan Fenyakit Tumbuhan yang

dil&sanakan d a r i bulan Oktober 1982 hingga l iaret 1983.

Penul is menyadari bahwa l a p o r m i n i masih banyak

kekurangan, tralaupun demikian penul i s harapkan laporan

i n i dapat berguna bag i gang nembutuhkannya.

AEAi-nya p e n u l i s mengucapkan banyak t e z i n a kas ih

kepada ba,a!c Prof. D r Ir Soemartono Eosromarsoilo a t a s

bimbingamya, s e r t a kepada semua pihak yang t e l ah mem-

ber ikan bantuannya.

Bogor, Bgustus 1983

Penu l i s

Page 5: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh

Halaman

i)Ai?T;iR TABEL .................................. i v

DAFTAR GAMBAR .................................. v i

................................... PEIJDA;IULUAIJ I

TIN JAUBit PUSTAKA .............................. 3

............... Xlas i f ikas i dan PenyebaFan 3

Tanaman Inang ........................... 3

....................... Pluktuasi Populasi 4

............... Gejala dan Akibat Serangan 5

Morfologi dan Siologi .................... 7

Pengendalian ............................. 14

Pezgaruh Makanan .......................... 15

SAHDT Dd3 NETODE .............................. 17

Tempat dan Waktu ......................... 17

Metode .................................. 17

SSISIL D.43 PEPT!3Ati4SXN .......................... 20

Morfologi ............................. 20

Per i laku ................................. . 25

Pengaruh J e n i s Bakanan ................... 26

> - - . " T n C ' 0 ~ .................................... 33

DBPTAR PUSTAU ................................ 34

Page 6: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh

DAPTAR TABEL

Nomor Halaman

Teks - 1 Ni la i Giz i Kacang Kedelai, Kacang Merah

dan Kecipi r P e r 100 Gram Bahan ........ 16

2 Rata-rata Ukuran, Lama Hidup dan Persen- t a s e Xematian Nimfa N. v i r i d u l a dan Turunan Pertamanya p'E;da Kedelai, Kacang ..................... Merah dan Xec ip i r 29

3 Rata-rata Ukuran dan Lama Hidup (Umur) Imago IT. v i r i d u l a pada Kedelai, Kacang ..................... Merah Tan Kec ip i r 31

4 Periode P ra Kopulasi, Periode Pra Pele- takan Telur , Banyah Telur , Periode In- kubasi dan Daga Tetas Telur Pasangan Iamgo - 17. v i r i d u l a pada Xedelai dan Ke- ................................. c i p i r

Lampiran

Lama Stadium Nimfa dan Imago - X. v i r i d u l a .......................... padn Kedelai

Lama Stadium Z V i m f a dan Imago - N. v i r i d u l a ..................... pada Kacang Merah

Lama Stadium Nimfa dan Imago - 11. v i r i d u l a .......................... pada Kecipi r

Lam= Stadium TGunan Pertams 3. - v i r i d u l a pada Bedelai .......................... 'Skuran Tubuh Rimfa - N, v i r i d u i a pada Kedelai ............................ Ukuran Tubu:~ Kiiiifa E. v i r i d u l a pada Kacang Merah .......................... Ukuran Tubuh Himfa - N. v i r i d u l a pada Kecipir ............................... Ukuran Tubuh Turunan Pertama - 13. v i r i d u i a padaRede la i ..........................

Page 7: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh

Iiomor

9 Ukuran Tubuh Imago - it. v i r i d u l a pada Kedelai ............................... 45

10 Ukuran Tubuh Imago - W. v i r i d u l a pada Rec ip i r ............................... 46

Page 8: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh

DAFTAR GAMBAR

Nomor Ralaman

Teks - 1 Pola 1:Jarna g. v i r i d u l a ................ 7

2 Bentuk Ujung Abdomen - N. vir idul .3 ...... 1 3

3 Perkembangan - E. v i r i d u l a d a r i Telur Hingga Imago .......................... 24

Page 9: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh

Kedelai (Glycine - m a Herr.), kacang merah (Phaseolus

v u l g a r i s L.) dan k e c i p i r (Psopnocarpus tetragonolobus 5 . )

merupakan tanaiiian y a n ~ dibutuhlcan sebagai sumber p ro te in :

v i tamin dan minera l untuk pertumbuhan da lan menenuhi ke-

butuhan manusia. S e p e r t i halnya tanaman l a i n , l r e t i g ~ 2s-

n i s tanaman i n i s e l a l u mendapat gangguan oleh . sersngge

a t a u yang l a i n . Corpuz (1969) melaporkan bahita Nezara

v i r i d u l a Li-nnaeus (Pentatomidae: Reniptera) dapat bez-

kembang baik pada k a c a n ~ merah dan k e c i ~ j i r .

Fmbuhan inang - 19. v i r i d u l a cukup banyak mel ipu t i 35

s p e s i e s yang tergolong d a l m 17 f a m i l i . Beberapa j s n i s

tanaman kncang-kacangarj. merupakan twbuhan inang u t m z . q a

(Mi l le r d a l m Corpuz, 19691. &.ma i n i di.l?ienal sebagai

serangga kosmopolit dan pol i fag . D i her i2 ;a Serih-at

IT. v i r i d u l a d i s ebu t jug8 southern green s t i n k bug s e G a g - d i Indonesia banyak rang nenjrebut sebagai Bepik h i j z u

karena warna kbuhnya .ycng h i j a u rumput. Iialshoven (1,281)

n e l q o r k a n bahwa spes i e s i n i iilerupaka s e l ah s a t u h z z

- * - ~ , a s a 2an3un pen t ing t anman kede l a i d i Inclonesia. eep ik d=..

n i n f a aenusuk buah 1-:sd.elai dan meni;isap c a i r z n b i j F y s ~ g

mengakibatkan penurunan produksi dan k c z l i t a s k o ~ o d i t i

t e r s ebu t .

3- j aga (1'30) nc!ngctakan bnhvja s a l ~ b sS3u IIaktcz

yang :!ienentuk.m hidup matinra r2al:hlul; adalah ;3alisnzn.

Selzn j utnya di!;enukakan b&wa k u a l i t a s dan k u s n t i t z c

Page 10: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh

2

malranan sangat nenentulcan perkembangan populas i serangga

karena pertunbuhan, perkembangan, n a t a l i t a s , m o r t a l i t a s

maupun keper id ian dipengaruhi o leh f a k t o r mLKan3n. Oleh

karena i t u dengan mengetahui pengaruh mclkanan terhndap

b io log i - I$. v i r i d u l a nerupakan langkah awal untuk peneli-

t i a n se lan ju tnya ice arah yang l e b i h nende t a i l misalnya

untuk pembiakan n a s a l d m pembermtasan hana.

Tujuan p e n e l i t i a n i n i untuk mengeta;?ui pengaruh b i j i

k e d e l a i , b i j i kacang merah &an polong k e c i p i r sebagai

rnakanan terhadap b i o l o g i 2. v i r i d u l a .

Page 11: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 12: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 13: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 14: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 15: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 16: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 17: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 18: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 19: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 20: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 21: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 22: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 23: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 24: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 25: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 26: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 27: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 28: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 29: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 30: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 31: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 32: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 33: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 34: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 35: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 36: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 37: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 38: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 39: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 40: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 41: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 42: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 43: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 44: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 45: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 46: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 47: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 48: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh
Page 49: Biologi Nezare viridula Linnaeus (Pentatonidae : Hemiptera ... · biologi nez=a viridula linnaeus (pentatoi.iidae: hdi1pter.a) pada bi ji kedelai, ucang iv-w dan polong elfcipir oleh