sarCevi - sulakauri.edu.ge · savarjiSoebi 1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi....

12

Transcript of sarCevi - sulakauri.edu.ge · savarjiSoebi 1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi....

Page 1: sarCevi - sulakauri.edu.ge · savarjiSoebi 1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi. TiToeuls miuwere Sesabamisi kiTxva: • ministri, xelmZRvaneli, Rrubeli, amindi, Tavadi,
Page 2: sarCevi - sulakauri.edu.ge · savarjiSoebi 1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi. TiToeuls miuwere Sesabamisi kiTxva: • ministri, xelmZRvaneli, Rrubeli, amindi, Tavadi,

sarCevi

mJReri da yru Tanxmovnebi ................................................................4

arsebiTi saxeli ....................................................................................6

arsebiTi saxelis ricxvi ....................................................................8

simravlis aRmniSvneli sityvebi ....................................................10

arsebiTi saxelis bruneba ................................................................12

arsebiTi saxelis kveca .....................................................................14

arsebiTi saxelis kumSva ...................................................................16

kumSvad-kvecadi saxelebi ................................................................18

sakuTari saxelebi ..............................................................................20

-dan Tu -gan? ........................................................................................21

zmna .........................................................................................................22

zmnis uRleba .......................................................................................24

zmna da arsebiTi saxeli ...................................................................26

zmnis wina marcvali ...........................................................................28

zmna da axlandeli dro ....................................................................30

awmyo, warsuli da momavali ............................................................32

ricxvSi monacvle zmnebi ..................................................................34

ricxviTi saxeli..................................................................................36

zedsarTavi saxeli .............................................................................38

sityvis SerCeva ....................................................................................40

zedsarTavisa da arsebiTi saxelebis bruneba ...........................42

zmna da zmnizeda .................................................................................44

nacvalsaxeli .......................................................................................46

TxrobiTi da kiTxviTi winadadebebi ............................................48

Zaxilis niSani ......................................................................................50

Page 3: sarCevi - sulakauri.edu.ge · savarjiSoebi 1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi. TiToeuls miuwere Sesabamisi kiTxva: • ministri, xelmZRvaneli, Rrubeli, amindi, Tavadi,

garkveviT gamoTqvi Semdegi sityvebi: vswavlob,

vTamaSob,

martivad,

rTulad.

axla calke warmoTqvi bgera b. Semdeg warmoTqvi bgera f.

romeli JRers ufro Zlierad, b Tu f?

jer gamoTqvi bgera d, Semdeg gamoTqvi – T. amaT Soris romeli ufro

Zlierad JRers?

b da d Zlierad JRers, maT mJReri Tanxmovnebi hqvia.

f da T yrud ismis. maT yru Tanxmovnebi ewodeba.

bgera g-sa da q-s Soris ra gansxvavebaa?

erTad gamoTqvi mJReri da yru Tanxmovnebi:

b – f

d – T

g – q

b f

mJReri da yru Tanxmovnebi

daimaxsovre: Tu mJRer bgrebs mkveTrad ar

gamovTqvamT, yru bgerebs daemsgavseba.

4

Page 4: sarCevi - sulakauri.edu.ge · savarjiSoebi 1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi. TiToeuls miuwere Sesabamisi kiTxva: • ministri, xelmZRvaneli, Rrubeli, amindi, Tavadi,

savarjiSoebi

1. gaagrZele nimuSis mixedviT:

Zveli–Zvelad frTxili-

nazi- cudi-

lamazi- uSno-

uxeSi- keTili-

amayi- xSiri-

iSviaTi- Tbili-

sworad Seasrule davaleba? gadaamowmeT klasSi da Semdeg mkafiod waikiTxeT gasworebuli sityvebi.

2. qvemoT mocemuli sityvebiT Seadgine winadadebebi:

•vmecadineob,vuyureb,vdeb,vamayob,vuambob

3. qvemoT mocemul winadadebebSi moniSnulia Secdomebi. sworad gadawere es winadadebebi:

a)dReskargxasiaTzevardaxSiradvxumrof.

b)biWmamegobrulaTgaiRimadagulTbilaTdagvemSvidoba.

g)albadsaxlSiarmisula,ToremaucileblaTdarekavda.

5

Page 5: sarCevi - sulakauri.edu.ge · savarjiSoebi 1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi. TiToeuls miuwere Sesabamisi kiTxva: • ministri, xelmZRvaneli, Rrubeli, amindi, Tavadi,

arsebiTi saxeli

qvemoT mocemul winadadebaSi daakvirdi arsebiT saxelebs da aRniSne,

sulieria Tu usulo:

`ra dauSava kruxma qors, rom wiwilebs stacebs?~

axla am winadadebebs daakvirdi:

bi@Wi lodze Sedga. muxasTan kvici balaxobs.

riT gansxvavdeba lodi da biWi? muxa da kvici?

lodi aris usulo, biWi – sulieri;

muxa – usulo, kvici – sulieri.

lodze vin Sedga? muxasTan ra moCans?

(ra?)usulo

arsebiTi saxeli

adamiani cxovelebi da frinvelebi

(vin?) (ra?)

sulieri

gaixsene:

6

Page 6: sarCevi - sulakauri.edu.ge · savarjiSoebi 1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi. TiToeuls miuwere Sesabamisi kiTxva: • ministri, xelmZRvaneli, Rrubeli, amindi, Tavadi,

savarjiSoebi

1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi. TiToeuls

miuwere Sesabamisi kiTxva:

•ministri,xelmZRvaneli,Rrubeli, amindi,Tavadi,bulbuli

2. waikiTxe nawyveti da xazi gausvi arsebiT saxelebs, romelTac

daesmis kiTxva `ra?~

`esgaxldaTTeTrikurdReli,romelicnel-nela

mocancalebdadaSeSfoTebiTacecebdaTvalebs,TiTqos

raRacadaekargao. elismagaigonamisibutbuti:

–vai, CemssabraloTaTebs!vai, CemsZvirfasqurqsada

ulvaSebs!sikvdiliTdasjaaramcdeba! esisevenaRdia,

rogorcis,rommeyurcqvitavar!sadundadamvardnoda,

vergamigia!

elisiucebmixvda,romigiTavismaraosadaTeTr

xelTaTmanebsdaeZebdadavinaidanZaliangulkeTili

bavSviiyo,TviTonacdauwyoZebna. magramversadmiagno. . . ~

3. amoiwere xazgasmuli arsebiTi saxelebi da gverdiT miuwere,

sulieria Tu usulo:

sulieri usulo

ministri (vin?)

7

Page 7: sarCevi - sulakauri.edu.ge · savarjiSoebi 1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi. TiToeuls miuwere Sesabamisi kiTxva: • ministri, xelmZRvaneli, Rrubeli, amindi, Tavadi,

arsebiTi saxelis ricxvi

romeli asoebi daemata erTze mets erTisgan gasarCevad?

daimaxsovre: arsebiT saxelebSi -eb mravlobiTi

ricxvis niSania.

daakvirdi naxatebs da waikiTxe minaweri:

mxolod erTi mTa mTebi

erTi tyve tyveebi

Rrubeli Rrubelni

Zvel qarTul enaSi ki mravlobiT ricxvs -n (nari) aRniSnavda.

mravlobiTi ricxvis niSani -n (nari) dResac Semonaxulia Cvens enaSi.

daakvirdi: mTani maRalni – maRali mTebi.

8

Page 8: sarCevi - sulakauri.edu.ge · savarjiSoebi 1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi. TiToeuls miuwere Sesabamisi kiTxva: • ministri, xelmZRvaneli, Rrubeli, amindi, Tavadi,

savarjiSoebi

1. miuwere Tanamedrove mravlobiTis formebi:

bude–budeebi mebaRe-

xe- mezvre-

dRe- meqoTne-

bade- mevaxSe-

Tu romelime sityvis mniSvneloba ar ici, moZebne ganmartebiT leqsikonSi.

2. waikiTxe nawyveti da xazi gausvi mravlobiT ricxvSi mocemul

arsebiT saxlebs:

`–vinZlo,Svilebo,kargadiswavloT,kargibiWebigamoxvideT

da,manamTqvenideda,qeTevani,cocxalia,Tqvenaraferi

dagakldebaT.aba,naxeTaxla,rasaCuqrebimaqvsTqvenTvis!

amsityvebiTdedammoitanadidiboxCadaiqidanTiTo-TiTod

gadmogviwyoCveniqalaqSiyofnisdrosSekerilitanisamosi:lurji

Coxebi,wiTelifarCisaxaluxebi,SaviwuRebidaTeTrifafaxebi.

axlakisulgadavirieTsixaruliT,davitaceTTiTo-TiTodes

CveniZvirfasiCasacmelidagiJebiviTmovirbineToTaxebi.sadiyo

moTmenagaTenebamdi!erTmaCustisCacmadaiwyo,meoremqudiCamoiCeCa

Tavze,mesamemaxaluxigaiwyowelSi,erTisityviT,didivai-vagla-

xiTRamoaxerxadedaCemmaCvenidamSvidebadaloginSiCawvena.~

3. amoiwere xazgasmuli arsebiTi saxelebi da gverdiT miuwere

mxolobiTi ricxvis formebi:

9

Page 9: sarCevi - sulakauri.edu.ge · savarjiSoebi 1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi. TiToeuls miuwere Sesabamisi kiTxva: • ministri, xelmZRvaneli, Rrubeli, amindi, Tavadi,

simravlis aRmniSvneli sityvebi

yuradRebiT waikiTxe winadadebebi:

1. mxne da dauRalavma mefem uamravi eklesia da monasteri aaSena.

2. am uRran tyeSi mravali nadiri budobda.

ra SeniSne?

gaixsene sityvebi:

bevri, mravali, uamravi, uTvalavi, uricxvi, auarebeli, yvela, uklebliv

yvela...

radgan es sityvebi erTze mets isedac aRniSnavs, maTTan arsebiT saxels

niSani eb aRar sWirdeba:

daakvirdi:

uricxvi mebrZoli auarebeli CaCqani

daimaxsovre:

amave wess emorCileba es sityvebic: cota, ramdenime, sxva-

dasxva, zogi da zogierTi:

cota furceli; ramdenime kalami; sxvadasxva feri;

zogierTi suraTi.

10

Page 10: sarCevi - sulakauri.edu.ge · savarjiSoebi 1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi. TiToeuls miuwere Sesabamisi kiTxva: • ministri, xelmZRvaneli, Rrubeli, amindi, Tavadi,

savarjiSoebi

1. mocemul sityvebs SeurCie arsebiTi saxelebi:

bevriTxili cota

mravali ramdenime

uTvalavi sxvadasxva

uricxvi zogierTi

yvela uamravi

2. SeurCie simravlis gamomxatveli sityvebi:

xalxi yvavili

megobari Taiguli

adamiani frinveli

3. gamoicani sityvebi da Seavse krosvordi:

a) bevricxeni,anur...;b) bevricxvari,anu...;g)bevriadamiani,anu...;

d)bevrimtacebeli,anu...;e)bevrisaqoneli,anu...;v)bevriRori,anu...;

z)bevrimeomari,anu...

m

r

a

a

i

v

l

sxvadasxva

11

Page 11: sarCevi - sulakauri.edu.ge · savarjiSoebi 1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi. TiToeuls miuwere Sesabamisi kiTxva: • ministri, xelmZRvaneli, Rrubeli, amindi, Tavadi,

arsebiTi saxelis bruneba

daakvirdi qvemoT Camoweril winadadebebs:

arwivi yvela frinvelis mefed iTvleba.

arwivs sacxovreblad mTiani adgilebi uyvars.

arwivis xmiT gulgaxeTqili frinvelebi aqeT-iqiT ifantebian.

rogorc xedav, sityvas arwivi yvela winadadebaSi

sxvadasxva daboloeba aqvs.

gaixsene, ra hqvia arsebiTi saxelis ase cvlilebas? (bruneba)

qarTul enaSi Svidi brunvaa. vnaxoT,

rogor icvlis daboloebas arwivi Svidive brunvaSi:

1. saxelobiTi arwivi Zlieri frinvelia.

2. moTxrobiTi arwivma caSi Seinavarda.

3. micemiTi arwivs frinvelebis mefes uwodeben.

4. naTesaobiTi arwivis Tvalebs ra daemaleba!

5. moqmedebiTi arwiviT amayoben mTaSi mcxovrebni.

6. viTarebiTi arwivad yofnas yvela frinveli isurvebda.

7. wodebiTi arwivo, mzesTan afrindi!

sityvas arwivi Svidive brunvaSi Sesabamisi brunvis niSani daemata.

12

Page 12: sarCevi - sulakauri.edu.ge · savarjiSoebi 1. cxrilSi gaanawile CamoTvlili arsebiTi saxelebi. TiToeuls miuwere Sesabamisi kiTxva: • ministri, xelmZRvaneli, Rrubeli, amindi, Tavadi,

savarjiSoebi

1. arsebiTi saxelis formas miuwere Sesabamisi brunvis saxeli:

qalma(moTxrobiTi) guliT

qalaqma guli

Tavi megobars

megobrad qalad

Rrubels Rrubelo

2. abrune qvemoT mocemuli arsebiTi saxelebi:

•frinveli,brWyali,bumbuli

3. frCxilebSi mocemuli arsebiTi saxelebi Cawere swori formiT:

`biWisgasakvirad, (gamyidveli)windaukan

siaruliardauwyia,pirdapirderefnisboloskenwavida,Semdeg

marjvnivgauxviada (lifti)RilaksmiaWiraTiTi.

grinkosucnauradmoeCvena,rom (gamyidveli)

maincdamaincamliftzeSeaCeraarCevani,maSin,rocaorilifti

manamdecSexvdaT.grinkosarasodesenaxaaseTiram–mTelkedelze

(Rilaki)iyo,erTidanorasamdedanomrili.`nuTu

esSenobaorassarTuliania?!SeuZlebelia.albaTramesamarTavi

mowyobilobaa~,–gaifiqragulSi.~

saxelobiTi frinveli brWyali bumbuli

moTxrobiTi frinvelma

micemiTi

naTesaobiTi

moqmedebiTi

viTarebiTi

wodebiTi

13