Limbile
Pagini
Legal
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
1/224
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
2/224
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
3/224
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
4/224
HdfhstĄ audrhrf rfprfzjetĄ ohtfrjha supirt pfetru dhbrua bjbhdtjd åe utjajzhrfh oheuhafair
JERVJRFPR OhtfohtjdĄ Țj fxpairhrfh ofbjuauj Țj Diouejdhrf åe ajonh rioîeĄ pfetru dahsh J.
JTNE; :70-3
Bfphrthofetua vîezĄrj;
Rfafcie; .863.444.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
5/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J 4
DV\^JET
8. \^F[FERH^FH GFEF^HAĎ H G@JBVAVJ
BF DF FTRF VRJA VE G@JB HA ÅESĎțĎRI^VAVJ 9..........................................................2
>. BJTDJ\AJEFAF DIOVEJDH^F ÅE AJONH ^IOÎEĎ ȐJ OHRFOHRJDĎ
ȐJ FP\AI^H^FH OFBJVAVJ ÅE DV^^JDVAVO-VA ȐDIAH^
DF FTRF EIV9 ...............................................................................................6
>.8. Oibfaua diestrudtjvjst Țj oheuhafaf Țdiahrf ...........................................6
>.>. Hnirbhrfh åevĄȝĄrjj åe djdaua hd`jzjȝjjair cuebhofethaf ...........................3
4. HBFDSH^FH OFRIBFAI^ AH \^ICJAVA BF SÎ^TRĎ HA DI\JAVAVJ
DV DJEF ȐJ DVO AVD^F[9 ......................................................................................0
4.8. \ricjaua dipjauauj åe fthph hd`jzjȝjjair cuebhofethaf ...............................0
4.>. Oftibf bf åevĄȝhrf hdtjvĄ ....................................................................82
2.8. Oheuhaua tjpĄrjt ....................................................................................>2
2.>. Oheuhaua bjgjtha ....................................................................................4
6.8. \ahejcjdhrfh dhafebhrjstjdĄ ....................................................................4>
6.>. \rijfdthrfh uejtĄȝjair bf åevĄȝhrf .........................................................24
6.4. Tugfstjj oftibiaigjdf prjvjeb prijfdthrfh Țj irghejzhrfh afdȝjjair .....>83
Njnajigrhcjf .................................................................................................>>>
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
6/224
2 G`jbua åevĄȝĄtiruauj
8. \^F[FERH^FH GFEF^HAĎ H G@JBVAVJ
BF DF FTRF VRJA VE G@JB HA ÅESĎțĎRI^VAVJ 9
Fahnirht bje pfrspfdtjvh eijair hnirbĄrj bjbhdtjdf haf prfbĄrjj- åevĄȝĄrjj-fvhauĄrjj,g`jbua icfrĄ jecirohȝjj, fxfopaf, sugfstjj dhrf vje åe sprjkjeua hdtjvjtĄȝjj tuturir dhbrfairbjbhdtjdf, htît h dfair hcahtf ah åedfput bf dhrjfrĄ, dît Țj h dfair du fxpfrjfeȝĄ.
\rfzfeth audrhrf fstf i jevjthȝjf ah afdturĄ Țj rfcafdȝjf, ue supirt åe prijfdthrfh,irghejzhrfh, bfruahrfh bfofrsuauj bjbhdtjd du hdȝjuejaf shaf bf nhzĄ; prfbhrf - åevĄȝhrf-fvhauhrf bje pfrspfdtjvh ciroĄrjj bf diopftfeȝf, åe hdirb du phrtjduahrjtĄȝjaf bf vîrstĄhaf fafvjair dahsfj J. \ripuef oibhajtĄȝj diestrudtjvf bf h irghejzh åevĄȝhrfh, hbudfsiauȝjj prhdtjdf bjvfrsf dhrf pit gfefrh åonueĄtĄȝjrfh åevĄȝĄrjj Țj h pridfsuauj fvhauhtjv.
G`jbua åȚj pripuef;
h)
Injfdtjvf dhrf vjzfhzĄ eiua durrjduauo pfetru dahsh J; sĄ prfzjetf oibhajtĄȝjaf åe dhrf sf pihtf rfhajzh durrjduauoua pfetru bjsdjpajefaf
Diouejdhrf åe ajonh rioîeĄ, rfspfdtjv OhtfohtjdĄ Țj fxpairhrfh ofbjuauj , prjerhpirthrf ah pricjaua bf cirohrf ha fafvuauj bje djdaua prjohr=
sĄ fvjbfeȝjfzf fafofetfaf spfdjcjdf durrjduauouauj bjsdjpajefj Diouejdhrf åe ajonhrioîeĄ bje pfrspfdtjvh oibfauauj diouejdhtjv-cuedȝjieha, du hddfet pf diouejdhrfdh biofeju df åegainfhzĄ pridfsfaf bf rfdfpthrf h ofshkuauj irha řj sdrjs prfduo řjpf dfaf bf fxprjohrf irhaĄ řj sdrjsĄ=
sĄ jaustrfzf prjedjphafaf oitjvf dhrf hu bftfrojeht hnirbhrfh jetfgrhtĄ hohtfohtjdjj řj h ueir fafofetf bf řtjjeŤf haf ehturjj åe dhbrua hdfafjhřj prigrhof=
sĄ susȝjeĄ hvhethkfaf åevĄȝĄrjj jetfgrhtf ah ejvfaua bjsdjpajefj, jetfrbjsdjpajehr,trhesbjsdjpajehr.
n) Injfdtjvf rfcfrjtihrf ah åevĄȝhrfh/fvhauhrfh dfetrhtĄ pf diopftfeȝf;
sĄ prfzjetf pricjaua dipjauauj åe fthph hd`jzjȝjjair cuebhofethaf= sĄ icfrf sugfstjj oftibiaigjdf rfcfrjtihrf ah hnirbhrfh åevĄȝĄrjj bje pfrspfdtjvh
hbfdvĄrjj hdfstfjh ah spfdjcjdua vîrstfj Țdiahrf ojdj= sĄ bfsdrjf oftibf bf åevĄȝhrf spfdjcjdf åevĄȝĄrjj hdtjvf, ciroĄrjj bf diopftfeȝf= sĄ sugfrfzf oftibf bf fvhauhrf df pit cj utjajzhtf pfetru fvhauhrfh bf diopftfeȝf.
d) Injfdtjvf rfcfrjtihrf ah icfrth bf oheuhaf h Fbjturjj Jetujtfxt;
sĄ hrguofetfzf prjedjphafaf hvhethkf icfrjtf bf oheuhafaf Fbjturjj Jetujtfxt, htîtpfetru fafvj, dît Țj pfetru dhbrua bjbhdtjd=
sĄ fxfopajcjdf diopafofethrjthtfh oheuhauauj bjgjtha Țj h huxjajhrfair df pit cjutjajzhtf åe pridfsua bf prfbhrf- åevĄȝhrf-fvhauhrf.
b) Injfdtjvf rfcfrjtihrf ah prijfdthrfh åevĄȝĄrjj Țj h fvhauĄrjj;
sĄ icfrf vhrjhetf pisjnjaf bf prijfdthrf (åetrfhgh pahejcjdhrf dhafebhrjstjdĄ, tihtfprijfdtfaf uejtĄȝjair bf åevĄȝhrf ah bjsdjpajefaf Diouejdhrf åe ajonh rioîeĄ,OhtfohtjdĄ Țj fxpairhrfh ofbjuauj )=
sĄ sugfrfzf bfofrsurj bjbhdtjdf hxhtf pf cirohrfh bf diopftfeȝf=
sĄ prfzjetf ue pisjnja jevfethr ha rfsursfair ohtfrjhaf efdfshrf pfetru rfhajzhrfhdurrjduauouauj.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
7/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J 6
>. BJTDJ\AJEFAFDIOVEJDH^F ÅE AJONH ^IOÎEĎ ȐJ OHRFOHRJDĎ
ȐJ FP\AI^H^FH OFBJVAVJ ÅE DV^^JDVAVO-VA ȐDIAH ̂
DF FTRF EIV9
>.8. Oibfaua diestrudtjvjst Țj oheuhafaf Țdiahrf
ÅeŤfafgfrfh diestrudtjvjstĄ h åevĄŤĄrjj bfpĄřfřtf diebjŤjh vjzjuejj trhbjŤjiehaf dhrffd`jvhah åevĄŤhrfh, åe prjoua rîeb, dh trhesojtfrf bf dueiřtjeŤf. Dueihřtfrfh auojj sfdiestrujfřtf jebjvjbuha, prjetr-ue pridfs åe dhrf sunjfdtua jetfrhdŤjiefhzĄ du jecirohŤjjaf,oibjcjdîebu-řj sd`fofaf digejtjvf pfetru h bh sfes dueihřtfrjj shaf.
\jhgft h bfoiestrht dĄ sf åevhȝĄ diestrujeb pf diedfptfaf hetfrjihrf. Åe hdfstpridfs, sf rfeueȝĄ ah vfd`jaf jbfj řj, hstcfa, drfȚtf dhphdjthtfh bf hsjojahrf h audrurjaireij. ^fcafdtîeb hsuprh fxpfrjfeŤfair eihstrf, dhphdjthtfh bf åeŤfafgfrf bfpjebf bfauofh åe dhrf trĄjo. Cjfdhrf bjetrf eij gfefrfhzĄ priprjjaf ―rfguaj" řj ―oibfaf ofethaf",pf dhrf af ciaisfȚtf pfetru h bh sfes fxpfrjfeŤfair ah dhrf fstf supus. \rje urohrf,
åevĄŤhrfh jopajdĄ hbhpthrfh oibfafair eihstrf ofethaf ah eijaf fxpfrjfeŤf.
Dueihřtfrfh řj åevĄŤhrfh sf rfhajzfhzĄ htuedj dîeb fafvua fstf dhphnja sĄ bfh uesfes dfair dueisdutf shu åevĄŤhtf, hbjdĄ pihtf ipfrh du faf åe dietfxtf vhrjhtf.Dueihřtfrfh pihtf cj bihr g`jbhtĄ bf dĄtrf åevĄȝĄtir= fh bfpjebf bf dueiřtjeŤfafhetfrjihrf, dietfxt řj sthrf hcfdtjvĄ.
Fafvjj cirouafhzĄ eijaf dueiřtjeŤf prje hbĄughrfh bf eij diedfptf ah dffh dfdueisd bfkh. BhdĄ hu pisjnjajthtfh sĄ bfsdipfrf fj åeřjřj hatfrehtjvf, htuedj åedfp sĄ-řj
åonueĄtĄȝfhsdĄ hd`jzjŤjjaf hetfrjihrf řj sĄ hbhugf uefaf eij.
ÅevĄŤhrfh fstf ofbjhtĄ bf ofbjua sidjha åe dhrf fafvjj jetfrhdŤjiefhzĄ uejj du haŤjj.Fafvjj nfefcjdjhzĄ bf ipirtuejtĄŤjaf bf h-řj åopĄrtĄřj řj diecrueth jbfjaf du haŤjj. Åe hdfstpridfs, jbfjaf jebjvjbuhaf sf rfdiestrujfsd řj åeŤfafgfrfh sf hbîedfřtf.
ÅevĄŤhrfh fcjdjfetĄ efdfsjtĄ prfauhrfh bf dĄtrf fafvj h dietriauauj hsuprh priprjfj åevĄŤĄrj. Rrhescfrua fstf jecaufeȝht bf grhbua åe dhrf fafvjj pit sĄ hpajdf dueiřtjeŤfaf åesjtuhŤjj eij.
Oheuhafaf Fbjturjj Jetujtfxt rfspfdtĄ dhrhdtfrjstjdjaf oibfauauj diestrudtjvjst, bftjp irjfethrf, hd`jzjȝjf, hpajdhrf Țj trhescfr. Hstcfa, oibfaua bjbhdtjd hafs sf dirfafhzĄ du
fthpfaf pf dhrf af pihtf phrdurgf i afdȝjf;
fthph bf irjfethrf pihtf duprjebf prfzfethrfh sdipurjair, sfoejcjdhȝjfj Țjdietfxtuauj bje pfrspfdtjvh fafvuauj, hdtjvhrfh Țj vhairjzhrfh dueiȚtjeȝfair Țjbfprjebfrjair hetfrjihrf haf hdfstujh, dhpthrfh htfeȝjfj fafvjair, jetribudfrfh ueir
åetrfnĄrj Țj sjtuhȝjj prividhtihrf bf dĄtrf dhbrua bjbhdtjd Ț.h.
fthph bf hd`jzjȝjf duprjebf rfziavhrfh bf shrdjej, fxfrdjȝjj, åesuȚjrfh eijairdueiȚtjeȝf hvîeb dh rfzuatht åeȝfafgfrfh Țj ipfrhrfh du diedfptfaf.
fthph bf hpajdhrf Țj trhescfr sf diedrftjzfhzĄ prje jetfgrhrfh diedfptfairhd`jzjȝjiehtf åe dietfxtf eij, fahnirhrfh ueir pribusf haf hdtjvjtĄȝjj (pistfr, thnfa,
diahk, oibfa, prijfdt ftd.), fvhauhrfh Țj hutifvhauhrfh htît h prijfdtuauj dît Țj hrfzuathtfair inȝjeutf.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
8/224
3 G`jbua åevĄȝĄtiruauj
>.>. Hnirbhrfh åevĄȝĄrjj åe djdaua hd`jzjȝjjair cuebhofethaf
Djdaua hd`jzjȝjjair cuebhofethaf rfprfzjetĄ ue oiofet jopirthet pfetrustjouahrfh cafxjnjajtĄŤjj gîebjrjj, prfduo řj h drfhtjvjtĄŤjj fafvuauj.
Åe hdfst sfes, fstf efdfshr dh åevĄȝĄtirua sĄ drffzf dietfxtf bf åevĄȝhrf oitjvhetfpfetru fafvj, dhrf sĄ bftfrojef drfȚtfrfh åedrfbfrjj åe sjef, sĄ hsjgurf phrtjdjphrfh hdtjvĄjebjvjbuhaĄ řj åe grup, sĄ icfrf dipjjair pisjnjajthtfh fxprjoĄrjj ajnfrf h priprjjair jbfj řjsfetjofetf. ÅevĄȝĄtirua vh puef hddfetua pf spiethefjthtfh řj drfhtjvjthtfhrĄspuesurjair řj eu pf rjgurizjthtfh řtjjeŤjcjdĄ h hdfstirh. Dipjjj vir cj stjouahŤj sĄ åetrfnf,sĄ jetfrvjeĄ, sĄ hjnĄ jejŤjhtjvĄ, sĄ fxprjof jbfj řj sfetjofetf bfsprf dffh df åevhŤĄ.
\rje rfauĄrj suddfsjvf řj prje hdtjvjtĄȝj bf åevĄȝhrf df rfspfdtĄ dhrhdtfrua diedrft-jetujtjv ha Țdiahrjair ojdj, fafvua hkuegf sĄ sf hutidirfdtfzf, pf oĄsurĄ df åeȝfafgf dffhdf åevhȝĄ.
Durrjduauoua bjsdjpajefj Diouejdhrf åe ajonh rioîeĄ hrf åe vfbfrf oibfaua
diouejdhtjv-cuedŤjieha, hxîebu-sf pf diouejdhrf dh biofeju diopafx df åegainfhzĄpridfsfaf bf rfdfpthrf h ofshkuauj irha řj sdrjs prfduo řj pf dfaf bf fxprjohrf irhaĄ řjsdrjsĄ. \rigrhoh řdiahrĄ sjtufhzĄ åe dfetrua prfidupĄrjj shaf åevĄŤhrfh hdtjvĄ, dfetrhtĄ pffafv. ÅevĄŤhrfh eu fstf ue pridfs phsjv, dhrf aj sf åetîopaĄ fafvjair, dj i fxpfrjfeŤĄpfrsiehaĄ, ah dhrf fj suet jevjthŤj sĄ phrtjdjpf.
Ttubjua bjsdjpajefj Diouejdhrf åe ajonh rioîeĄ, åedfput åe dahsh prfgĄtjtihrf, sfdietjeuĄ pîeĄ åe dahsh h JJ-h řj hsjgurĄ i bfzviathrf prigrfsjvĄ h diopftfeŤfair, prjevhairjcjdhrfh fxpfrjfeŤfj spfdjcjdf vîrstfj fafvjair řj prje hddfetuhrfh bjofesjuejairhcfdtjv-htjtubjehaf řj hdŤjiehaf haf ciroĄrjj pfrsiehajtĄŤjj fafvjair.
Oheuhaua bf Diouejdhrf åe ajonh rioîeĄ hnirbfhzĄ diouejdhrfh dh biofejudiopafx df åegainfhzĄ pridfsfaf bf rfdfpthrf h ofshkuauj irha řj sdrjs, prfduo řj pf dfafbf fxprjohrf irhaĄ řj sdrjsĄ, pripueîeb;
hdtjvjtĄŤj dhrf dietfxtuhajzfhzĄ åevĄŤhrfh ajonjj rioîef; jevjthȝjh, njaftua, cfajdjthrfh,sdrjsihrfh, kurehaua=
hdtjvjtĄŤj spfdjcjdf dhrf hnirbfhzĄ ajonh rioîeh åe cuedŤjuef, sprjkjejeb hstcfa dipjjjsĄ åevfŤf dĄ pit ciaisj ajonhkua pfetru h-řj htjegf heuojtf injfdtjvf; h dĄuthjecirohŤjj, h dfrf dfvh, h-řj fxprjoh ipjejh, h oibjcjdh, h jecaufŤh diopirthofetuahatdujvh, h fxprjoh foiŤjj, h åetĄrj shu h rupf i rfahŤjf=
oibhajtĄȝj bf hnirbhrf h ueir dieŤjeuturj prje dhrf dipjjj åeŤfafg dĄ pit rfziavh
heuojtf prinafof, sjtuhŤjj du hkutirua duvjetfair, ajonhkuauj řj bfvje dieřtjfeŤj bfdiesfdjeŤfaf utjajzĄrjj hdfstirh prje tfof duo suet; diouejdhrfh piajtjdihsĄ,cirouafaf bf hbrfshrf, dhajthtfh ofshkuauj, duvjetfaf, tieua ciaisjt, dhetjthtfh, dît bfouat shu bf puŤje diouejdĄ ofshkua, ohejfrfaf cruoihsf åe dhrf fstf fxprjohtofshkua=
hdtjvjtĄŤj bf åevĄŤhrf dhrf prfsupue jetfrhdŤjuefh du ue hbuat shu du haŤj dipjj; djtfȚtfdu ue diafg shu du i diafgĄ, hsduatĄ pf diafgua shu diafgh sh= prfzjetĄ dhrtfh,
pivfstfh, audrhrfh sh, prijfdtua sĄu= sjtuhŤjj bf åevĄŤhrf prje dhrf dipjjj sĄ sf gîebfhsdĄ ah duvjetf řj ah riaua air åe
diouejdhrf, hdtjvjtĄŤj prje dhrf dipjjj sĄ åeŤfafhgĄ chptua dĄ pfetru h htjegf heuojtf
sdipurj trfnujf sĄ-řj oiejtirjzfzf duvjetfaf, virnjrfh priprjf, hbjdĄofthdiouejdhrfh; bfsdipfrĄ sfesua ueir ofthcirf, åeŤfafg heuojtf gauof, insfrvĄ
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
9/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J 7
řj hehajzfhzĄ diopirthofetfaf řj oibua bf fxprjohrf h phrtjdjpheŤjair ah åetîopaĄrjaf prfzfethtf åe tfxt.
Bjsdjpajeh OhtfohtjdĄ řj fxpairhrfh ofbjuauj hrf ue dhrhdtfr bf eiuthtf åe rhpirtdu bjsdjpajefaf stubjhtf pîeĄ åe prfzfet åe dahsfaf J řj h JJ-h bje åevĄŤĄoîetua prjohr.
\rjedjphafaf oitjvf dhrf hu bftfrojeht hnirbhrfh jetfgrhtĄ h ohtfohtjdjj řj h ueirfafofetf bf řtjjeŤf haf ehturjj åe dhbrua hdfafjhřj prigrhof suet uroĄtihrfaf;
i åevĄŤhrf `iajstjdĄ ah hdfhstĄ vîrstĄ hrf ohj ouatf řhesf sĄ cjf jetfrfshetĄ pfetrufafvj, cjjeb ohj hpripjhtĄ bf uejvfrsua air bf dueihřtfrf=
dietfxtuhajzhrfh åevĄŤĄrjj prje rfcfrjrf ah rfhajthtfh åediekurĄtihrf spirfřtfpricuezjofh åeŤfafgfrjj diedfptfair řj h pridfburjair utjajzhtf=
hroiejzhrfh dfair biuĄ biofejj; ohtfohtjdĄ řj řtjjeŤf pfrojtf ciaisjrfh ohjfcjdjfetĄ h tjopuauj bjbhdtjd řj oĄrfřtf cafxjnjajthtfh jetfrhdŤjuejair.
Oheuhafaf bf Diouejdhrf åe ajonh rioîeĄ Țj OhtfohtjdĄ Țj fxpairhrfh ofbjuauj
pfetru dahsh J trhespue åe prhdtjdĄ eiuh vjzjuef h prigrhofj, dfetrhrfh pf diopftfeŤf.Hnirbhrfh hdfstuj oibfa bf prijfdthrf durrjduahrĄ vjzfhzĄ bfzviathrfh pricjauauj bfcirohrf ha fafvuauj bje djdaua prjohr.
Ah nhzh fahnirĄrjj hdfstuj oibfa sthu eijaf hd`jzjŤjj bje biofejua psj`iaigjfjdipjauauj řj h åevĄŤĄrjj řj heuof;
hnirbhrfh gainhaĄ h pfrsiehajtĄŤjj dipjauauj, auhrfh åe diesjbfrhrf h dffh df hrfspfdjc jd cjfdhrf dipja, dh pfrsiehajthtf uejdĄ, dffh df hrf dh jopajdhŤjf prhdtjdĄ
åevĄŤhrfh dfetrhtĄ pf fafv, pfrsieajzhrfh bfofrsuauj bjbhdtjd, rfspfdthrfhphtjduahrjtĄŤjair vîrstfj=
riaua dietfxtuauj åe dhrf hrf aid åevĄŤhrfh řj ha vhrjftĄŤjj sjtuhŤjjair bf åevĄŤhrf åe dhrffstf jopajdht fafvua, diesfdjeŤh prhdtjdĄ cjjeb åevĄŤhrfh hdtjvĄ.
Bje hdfhstĄ pfrspfdtjvĄ, oheuhafaf susŤje irjfethrfh bfofrsuauj dhbruauj bjbhdtjd åe bjrfdȝjh bfzviatĄrjj diopftfeŤfair priprjj bjsdjpajefj prje htfeŤjh hdirbhtĄ fvjbfeŤjfrjjsdipuauj åevĄŤĄrjj řj h bjofesjuejj hdŤjiehaf åe cirohrfh pfrsiehajtĄŤjj fafvuauj.
Oheuhafaf hu åe vfbfrf chptua dh i heuojtĄ diopftfeŤĄ, heshonau strudturht bf dueiřtjeŤf, hnjajtĄŤj řj htjtubjej, sf bfzviatĄ prigrfsjv, jhr fxjstfeŤh fj åe diopirthofetsf trhbudf prje rfziavhrfh ueir prinafof spfdjcjdf ueuj biofeju shu h ueir prinafofgfefrhaf, åe bjvfrsf dietfxtf phrtjduahrf.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
10/224
0 G`jbua åevĄȝĄtiruauj
4. HBFDSH^FH OFRIBFAI^ AH \^ICJAVA BF SÎ^TRĎ
HA DI\JAVAVJ
DV DJEF ȐJ DVO AVD^F[9
4.8. \ricjaua dipjauauj åe fthph hd`jzjȝjjair cuebhofethaf
Gîebjrfh fstf biojehtĄ bf diedrft cjjeb spfdjcjdĄ vîrstfair åetrf 3/7‒ 8
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
11/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J :
Hachnftjzhrfh oĄrgjejtĄ ah bfsdjcrhrfh ajtfrfair řj duvjetfair eu ciaisfřtf bfdît ahtrhesojtfrfh ueir jecirohŤjj fafofethrf. Diopftfeȝfaf bf afdturĄ suet bivfbjtf bfdĄtrf dfj dhrf pit jedaubf åe sjstfoua air bf dueihřtfrf ue diopafx bf jbfj, dievjegfrj,sfetjofetf, dhrf åeȝfafg sfoejcjdhȝjjaf, sfesurjaf. Afdturh, hehajzh tfxtfair djtjtf,fxpajdhrfh duvjetfair pf dhrf dipjjj eu af dueisd åedĄ, h ueir fxprfsjj eij, pivfstjrfh Țj
rfpivfstjrfh dfair djtjtf, drfhŤjjaf dipjjair, diestjtujf ojkaihdfaf bf åonigĄŤjrf hvidhnuahruauj řj bf pfrcfdŤjiehrf h fxprjoĄrjj.
H-j åevĄŤh pf dipjj sĄ åevfŤf sf pihtf rfhajzh, åe prjoua rîeb, åevĄŤîebu-j sĄdjtfhsdĄ.
\rjedjphafaf hspfdtf df bfcjefsd pricjaua dipjauauj åe fthph hd`jzjȝjjair cuebhofethafpit c j strudturhtf bupĄ duo urofhzĄ;
Bfzviathrfh cjzjdĄ;
suet sprjetfej, pajej bf fefrgjf= audrfhzĄ åe grhnĄ, suet `hrejdj, hbfsfh åřj suprhfstjofhzĄ
dhphdjtĄŤjaf= hu efvijf sĄ sf bfstjebĄ cjzjd= suet puŤje stîeghdj= hevfrgurh htfeŤjfj fstf ajojthtĄ= hdujthtfh vjzuhaĄ prixjohaĄ řj bjsthaĄ fstf putfrejdĄ= sf diedfetrfhzĄ hsuprh sdrjsuauj dursjv, bf oîeĄ. dietriaua hsuprh jestruofetuauj bf sdrjs fstf ohj ohrf.
Bfzviathrfh digejtjvĄ;
åřj diesiajbfhzĄ ipfrhŤjjaf diedrftf= åevhŤĄ bje grfřfaj= åedfp sĄ-řj dieřtjfetjzfzf dhphdjtĄŤjaf åetr-i heuojtĄ scfrĄ bf
hdŤjuef= suet jetfrfshŤj htît bf pridfsua, dît řj bf pribusua ouedjj řdiahrf= diesjbfrĄ ah cfa bf jopirthetĄ fvhauhrfh rfzuathtfair ouedjj bf
dĄtrf diafgj dh hdffh cĄdutĄ bf dhbrua bjbhdtjd= åřj irghejzfhzĄ njef ouedh, åesĄ uefirj suet bfzirbiehŤj= hu efvijf bf hkutirua hbuatuauj pfetru h gĄsj strhtfgjj bf irghejzhrf
h bhtfair åe rfziavhrfh ueir prinafof bf ohtfohtjdĄ= ohejcfstĄ ue jetfrfs drfsdîeb pfetru dahsjcjdĄrj, rfguaj, strhtfgjj= suet dhptjvhȝj bf hdtjvjtĄŤjaf oheuhaf.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
12/224
8< G`jbua åevĄȝĄtiruauj
4.>. Oftibf bf åevĄŤhrf hdtjvĄ
4.>. Oftibf bf åevĄŤhrf hdtjvĄ
4.>.8 Rfrofej åe hvhes
Tf hafg 3-8< duvjetf bje tfxtua pf dhrf fafvjj urofhzĄ sĄ-a djtfhsdĄ. Aj sf siajdjtĄfafvjair sĄ hetjdjpfzf df vir djtj, drfîeb ue sdurt tfxt du hkutirua tfrofejair bhȝj. Ahcjehaua afdȝjfj, fafvjj diophrĄ dffh df hu djtjt du dffh df hu drfht fj pf nhzh duvje tfairbhtf, bfsdipfrĄ hsfoĄeĄrj shu bfisfnjrj åe dffh df prjvfȚtf oibua åe dhrf hu cist pusf
åe rfahȝjf duvjetfaf d`fjf bhtf.
Ah dahsh J oftibh pihtf cj hbhpthtĄ, hstcfa åedît fafvjj sĄ hetjdjpfzf dffh df virhubjh.
Bfzviathrfh ajonhkuauj suet diouejdhtjvj= suet paje bf jbfj= suet nuej hsduatĄtirj= eu-řj pit rfhojetj åetitbfhueh dffh df s-h spus= fxhgfrfhzĄ uefirj= åřj fxtjeb vidhnuahrua rhpjb.
Bfzviathrfh diopirthofetuauj;
hu rfhdŤjj pizjtjvf åe dhbrua irghejzĄrjj prijfdtfair bf grup= hnirbfhzĄ jbfj afghtf bf dirfdtjtubjef=
hu ue sjoŤ drfsdîeb ha rfspieshnjajtĄŤjj, bhr hdŤjuejaf eu suet åetitbfhueh åedueuehtf bf suddfs=
suddfsua åe bizf ojdj af bfzviatĄ åedrfbfrfh= hu i htjtubjef pizjtjvĄ chŤĄ bf bfznhtfrfh ueir prinafof afghtf bf
djestf, brfpthtf.
Bfzviathrfh sidjhaĄ;
suet sidjhnjaj, spjrjtuhaj, af pahdf sĄ diipfrfzf du dfjahaŤj= åedfhrdĄ hbfsfh sĄ chdĄ ohj ouat bfdît pit=
prfcfrĄ hdfahřj gfe bf hdtjvjtĄŤj= eu af pahd ajojtĄrjaf řj åegrĄbjrjaf= åřj aĄrgfsd dfrdua bf prjftfej tit ohj ouat.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
13/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J 88
4.>.> Oftibh prfbjdȝjjair (Hdtjvjthtf bjrjkhtĄ bf afdturĄ řj gîebjrf — HBAG řj hdtjvjthtf
bjrjkhtĄ bf hsduathrf řj gîebjrf — HBHG)
Tf prfgĄtfsd dipjj haf tfxtuauj pf dhrf urofhzĄ sĄ åa djtfhsdĄ fafvjj. Tf vir ohrdh pftfxt phtru shu djedj puedtf uebf sf vir iprj. \uedtfaf bf iprjrf sf vir sthnjaj hstcfa åedît
sĄ dijedjbĄ du oiofetf bf susphes bje pivfstf.Aj sf vh fxpajdh fafvjair dĄ vir djtj pivfstfh pf crhgofetf Țj dĄ, htuedj dîeb djtfsd,
fstf jopirthet sĄ eu bfpĄřfhsdĄ puedtfaf bf iprjrf.
Åehjetf bf djtjrfh ueuj crhgofet, fafvjj vir chdf prfbjdȝjj řj vir fxpajdh bf dfhetjdjpfhzĄ åe hdfa oib.
Sir djtj crhgofetua Țj vir vfrjcjdh bhdĄ prfbjdȝjh sf diecjroĄ.
ÅevĄȝĄtirua pihtf chdf ue thnfa bf tjpua dfauj bf ohj kis, åe dhrf sĄ eitfzfprfbjdȝjjaf dipjjair= ah vîrstf ohj ohrj, pit chdf d`jhr dipjjj thnfaua prfbjdȝjjair.
Rhnfaua prfbjdŤjjair;
Df drfbfŤj dĄ sf vh åetîopah9
Bf df drfbfŤjhsth9
Df s-h åetîopaht,bf chpt9
BupĄ djtjrfh tjtauauj
BupĄ phrdurgfrfhprjouauj crhgofet
BupĄ phrdurgfrfhdfauj bf-ha bijafh
crhgofet Åehjetf bf h djtj pîeĄah scîrřjt
Fafvjj vir djtj ohj åetîj tjtaua Țj vir hehajzh johgjefh, hpij vir chdf prfbjdȝjj. Hdfstfhvir cj eithtf bf dhbrua bjbhdtjd åe sphŤjua hdirbht pfetru ―Df drfbfŤj dĄ sf vh åetîopah9‟.Fafvjj vir oitjvh bf df gîebfsd hȚh, jhr oitjvfaf air sf vir eith åe diaiheh ―Bf df9‟ .
Fafvjj vir djtj pîeĄ ah prjoua puedt bf iprjrf řj, dîeb hkueg hdiai, sf vir åetihrdf řjvir diophrh df hu djtjt du prfbjdŤjh pf dhrf hu cĄdut-i hetfrjir, jhr hpij vir spuef df s-h
åetîopaht bf chpt. Jbfjaf air vir cj eithtf bf dhbrua bjbhdtjd åe sphȝjua ―Df s-h åetîopaht9‟.
Tf hehajzfhzĄ prfbjdȝjjaf Țj sf jbfetjcjdĄ dfaf dhrf sf hbfvfrfsd pîeĄ ah hdfaoiofet. Fafvjj prfzjd df drfb fj dĄ sf vh åetîopah åe uroĄtihrfh phrtf bje tfxt Țj chd eijprfbjdȝjj prfzfetîeb Țj oitjvua dhrf h bftfrojeht rfspfdtjvh prfbjdȝjf. Åe cjeha, fj trfnujfsĄ diophrf uatjoh prfbjdŤjf du df s-h åetîopaht, bf chpt, åe pivfstf řj sĄ diouejdfdiesthtĄrjaf air bfsprf df s-h åetîopaht, pfetru h cj åerfgjstrhtf åe sphŤjua haidht bjethnfa.
ÅevĄȝĄtirua vh vfrjcjdh bhdĄ prfbjdȝjjaf suet rfzuathtua ueir diefxjuej pf dhrf af chddipjjj pf nhzh dfair djtjtf shu suet spusf cĄrĄ ejdji kustjcjdhrf.
Ah dahsh J oftibh pihtf cj hbhpthtĄ, hstcfa åedît hdtjvjthtfh bf prfbjdȝjf Țj vfrjcjdhrfh prfbjdȝjfj sĄ sf chdĄ irha.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
14/224
8> G`jbua åevĄȝĄtiruauj
4.>.4 ŕtju — Srfhu sĄ řtju — Ho åevĄŤht (ue fafv, jebjvjbuha= grupurj ojdj, åetrfhgh dahsĄ)
Tf åophrtf thnah åe trfj diaihef ohrj, eithtf ―ŕRJV‟, ―S^FHV TĎ ŕRJV‟ řj ―HO ÅESĎŮHR‟. Fafvjj vir chdf ah cfa åe dhjftfaf air.
ŕRJV S^FHV TĎ ŕRJV HO ÅESĎŮHR
Tf prfzjetĄ sunjfdtua, jhr fafvjj suet jevjthȝj sĄ spueĄ df řtju shu drfb dĄ řtju bfsprfsunjfdt.
Tf bjsdutĄ pîeĄ dîeb sf bfthřfhzĄ ue sft bf fafofetf fsfeŤjhaf, bf dhrf fafvjj suetsucjdjfet bf sjgurj.
Tf eitfhzĄ åe diaiheh ―ŕRJV‟ bf pf thnaĄ, jhr fafvjj vir chdf ah cfa åe dhjftfaf air.
Sir hpĄrfh řj puedtf efdahrf, dhrf sf pit eith åe zieh ―S^FHV TĎ ŕRJV‟. Fafvjj vir cjsprjkjejȝj sĄ cirouafzf åetrfnĄrj hsuprh puedtfair efdahrf. Hdfstfh pit hpĄrfh bjebjsduŤjj hsuprh bfthajjair dietrivfrshtf shu bje dhtfgirjjaf bf dueihřtfrf dhrf afstîrefsd durjizjthtfh.
Fafvjj vir cj jevjthȝj sĄ sf gîebfhsdĄ ah audrurj pf dhrf hr cj durjiřj sĄ af hcaf řj dhrf huafgĄturĄ du sunjfdtua řj vir cj eithtf åe diaiheh ―S^FHV TĎ ŕRJV‟.
Dhbrua bjbhdtjd rfdjtfȚtf åetrfnĄrjaf dhrf hu hpĄrut řj jebjdĄ fafvjair phshkua åe dhrfvir gĄsj rĄspues ah uefaf bjetrf hdfstfh.
BupĄ df tfrojeĄ bf djtjt, sf hnirbfhzĄ diaiheh ―DF HO ÅESĎŮHR9‟. Fafvjj vir eith pfdhjftfaf air audrurjaf dfaf ohj jopirthetf pf dhrf af-hu hcaht, hajejjeb rĄspuesurjaf du
åetrfnĄrjaf jejŤjhaf řj eitîeb dfafahatf jecirohŤjj (dueiřtjeŤf ah dhrf eu sf hřtfpthu) åe kisua diaihefj.
Fafvjj vir prfzfeth åetrfgjj dahsf jbfjaf bje diaiheh ―HO ÅESĎŮHR‟ bje dhjftfaf air, jhrdhbrua bjbhdtjd af vh eith pf thnaĄ.
Tf vh diophrh dffh df fafvjj hu diesjbfrht dĄ Țtjhu, du dffh df hu hcaht Țj vir njchtihtf jecirohȝjjaf dhrf s-hu bivfbjt h cj dirfdtf bupĄ phrdurgfrfh tfxtuauj. \fetrujecirohȝjjaf diesjbfrhtf bf fafvj dh cjjeb Țtjutf Țj efgĄsjtf åe tfxtua djtjt, aj sf pihtfsugfrh sĄ dhutf jebjvjbuha shu åe grup= åevĄȝĄtirua vh rfdiohebh fafvjair sursfaf bfjecirohrf.
Sir vfrjcjdh bhdĄ hu gĄsjt rĄspuesurjaf pfetru åetrfnĄrjaf bje runrjdh S^FHV TĎ ȐRJV. Åe sjtuhȝjh åe dhrf eu hu jbfetjcjdht rĄspuesurjaf åe tfxtua djtjt, hdtjvjthtfh bf dĄuthrf hhdfair rĄspuesurj pihtf dietjeuh= åevĄȝĄtirua vh rfdiohebh fafvjair sursfaf bfjecirohrf.
Å etrfnĄrjaf rĄohsf cĄrĄ rĄspues, pit budf ah ue eiu djdau TRJV / S^FHV TĎ ŕR JV /HO ÅESĎŮHR řj hatf stubjj shu dhbrua bjbhdtjd af vh jebjdh fafvjair sursh bje dhrf pit hcahrĄspuesurjaf (fedjdaipfbjj, bjdȝjiehrf, dĄrȝj, jetfreft ftd.)
TSJ fstf i oftibĄ bf bfzviathrf h dioprf`fesjuejj řj bf afdturĄ hdtjvĄ h ueuj tfxtjecirohŤjieha/ řtjjeŤjcjd. Oftibh pihtf cj ciaisjtĄ htuedj dîeb fafvjj sf prfgĄtfsd sĄdjtfhsdĄ ue tfxt řj sĄ-a bjsdutf shu pihtf g`jbh åevĄŤhrfh fxtjesĄ pf ohj ouatf zjaf.
Ah dahsh J, oftibh pihtf cj hbhpthtĄ, åetrudît eu aj sf pihtf siajdjth fafvjair sĄdiopaftfzf åe thnfa. \ihtf diesfoeh åevĄȝĄtirua dffh df spue dipjjj.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
15/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J 84
4.>.2 GîebjŤj — audrhŤj åe pfrfd`j — diouejdhŤj (grupurj ohrj, åetrfhgh dahsĄ)
Hdfhsth fstf i tf`ejdĄ prje dhrf phrtjdjpheŤjj åevhŤĄ ueua bf ah dfaĄahat řj åedfhrdĄsĄ-řj fxprjof priprjjaf jbfj åetr-ue ofbju prjftfeis, åehjetf bf h af chdf punajdf.
Fthpfaf;
ÅevĄŤĄtirua cirouafhzĄ åetrfnhrfh/prinafoh.
ÅevĄŤĄtirua af siajdjtĄ fafvjair sĄ gîebfhsdĄ jebjvjbuha rĄspuesurj ah åetrfnhrfh/prinafoh cirouahtĄ.
Fafvjj bjsdutĄ åe pfrfd`j rĄspuesurjaf jbfetjcjdhtf.
ÅevĄŤĄtirua oiejtirjzfhzĄ bjsduŤjjaf åe pfrfd`j.
Cjfdhrf pfrfd`f cirouafhzĄ priprjjaf rĄspuesurj ah åetrfnhrf/siauŤjj ah prinafoĄ.
Tf rfjh pridfbfua pfetru grupf cirohtf bje > pfrfd`j.
Grupfaf åopĄrtĄřfsd rĄspuesurjaf air du åetrfhgh dahsĄ.
ÅevĄŤĄtirua åetrfhnĄ fafvjj df hu åevĄŤht řj diedauzjiefhzĄ.
4.>.6 Hofstfdhȝj-vĄ/Åeg`fȝhȝj/Cirohȝj pfrfd`j
Fafvjj sf rjbjdĄ Țj djrduaĄ ajnfr prje dahsĄ.
ÅevĄȝĄtirua spuef ‑ Åeg`fȝhȝj!‟ Țj fafvjj sf iprfsd.
ÅevĄŤĄtirua spuef ‑Cirohȝj pfrfd`j‟ Țj cjfdhrf fafv cirofhzĄ i pfrfd`f du diafgua dfaohj hpripjht bf fa åe hdfa oiofet, hȚfzîebu-sf uebf suet aidurj ajnfrf.
ÅevĄŤĄtirua puef i åetrfnhrf Țj fafvjj bjsdutĄ åe pfrfd`j.
\ridfsua sf rfpftĄ bf ohj ouatf irj.
I vhrjhetĄ h oftibfj sf rfhajzfhzĄ prje hrhekhrfh fafvjair åe biuĄ dfrdurj diedfetrjdfdu euoĄr fgha bf pfrsihef åe cjfdhrf. Dfrdurjaf sf ritfsd åe sfesurj ipusf pîeĄ dîeb
djefvh spuef Åeg`fȝhȝj!. \frsihefaf dhrf sf hcaĄ chȝĄ åe chȝĄ åe hdfa oiofet cirofhzĄpfrfd`jaf.
4.>.3 Dhbrhefaf
Fstf i oibhajthtf bf rfzuohrf řj sjetftjzhrf h ueuj dieŤjeut jecirohŤjieha prje phrtjdjphrfh řj jopajdhrfh fafvjair åe åeŤfafgfrfh auj hbfdvhtĄ. HdfhstĄ oftibĄ pihtf cj ciaisjtĄ åe fthph bf rfcafdŤjf.
Oftibh dhbrhefair prfsupuef trhshrfh h biuĄ hxf pfrpfebjduahrf, ipfrhŤjuef åe
uroh dĄrfjh rfzuatĄ phtru dhbrhef. Fafvjj hubjhzĄ i prfafgfrf, i pivfstjrf shu djtfsd ue tfxt, hpij suet siajdjthŤj sĄ
eitfzf heuojtf hspfdtf, bf fxfopau;
dhbrheua J; sueftf huzjtf åe prfzfethrfh pivfstjrjj shu bfsdrjsf bf jbfjaf tfxtuauj= dhbrheua JJ; sfetjofetf gfefrhtf bf pivfstjrf/tfxt= dhbrheua JJJ; sthnjajrfh uefj afgĄturj åetrf dieŤjeutua pivfstjrjj/tfxtuauj pf bf i
phrtf řj dueiřtjeŤfaf řj fxpfrjfeŤh air bf vjhŤĄ pf bf hatĄ phrtf= dhbrheua JS; oirhah, åevĄŤĄturh, ofshkua trhesojs bf dieŤjeutua bf jbfj prfzfetht
Fafvjj pit gĄsj ue tjtau pitrjvjt pfetru dffh df hu bf hubjht shu bf djtjt.
Ah dahsh J oftibh pihtf cj hbhpthtĄ dfrîeb fafvjair sĄ fcfdtufzf åe cjfdhrf dhbrhebfsfef pitrjvjtf ofshkfair bf trhesojs.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
16/224
82 G`jbua åevĄȝĄtiruauj
4.>.7 Bjhgrhoh Sfee
Fstf cirohtĄ bje biuĄ dfrdurj ohrj dhrf sf suprhpue phrȝjha. Fh pihtf cj ciaisjtĄpfetru h hrĄth hsfoĄeĄrjaf Țj bjcfrfeȝfaf åetrf biuĄ jbfj shu diedfptf. Åe phrtfh bfsuprhpuefrf sf vir eith hspfdtfaf pf dhrf dfaf biuĄ jbfj bf diophrht af hu åe dioue,
jhr åe sfdȝjuejaf sfphrhtf dfaf dhrf dhrhdtfrjzfhzĄ bihr ueh bjetrf jbfj.
Ah dahsh J oftibh pihtf cj ciaisjtĄ pfetru kidurj dhrf vjzfhzĄ sthnjajrfh hsfoĄeĄrjairȚj h bfisfnjrjair (Fxfopau; gruph cirohtĄ bje dunurj vfrzj Țj dunurj ghanfef Țj gruphcirohtĄ bje dunurj vfrzj Țj dunurj riȚjj).
4.>.0 Dunua
Dunua (Diwhe Țj Diwhe, 8:0< do. \f cjfdhrf chȝĄ h dunuauj sf sdrjf dîtf ueh bje uroĄtihrfafjestrudȝjuej; bfsdrjf, diophrĄ, hsidjhzĄ, hehajzfhzĄ, hpajdĄ, hrguofetfhzĄ pri shudietrh.
Jestrudȝjuejaf pfetru dfaf Țhsf cfȝf suet;
BfsdrjfŤj. \rjvjŤj injfdtua du htfeŤjf (pihtf bihr åe johgjehŤjf) řj bfsdrjfŤj du htfeŤjfdffh df vfbfŤj, jedausjv duairj, cirof, oĄrjoj.
DiophrhŤj. Du df sfhoĄeĄ9 Du df eu sfhoĄeĄ9
HsidjhŤj. Ah df vĄ chdf sĄ vĄ gîebjŤj9 Df vĄ jespjrĄ9 \it cj audrurj hsfoĄeĄtihrf shuaudrurj bjcfrjtf9
HehajzhŤj. TpuefŤj duo fstf cĄdut, bje df, df pĄrŤj dieŤjef.
HpajdhŤj. Do pihtf cj utjajzht9 Ah df heuof ciaisfȚtf9
HrguofethŤj pri shu dietrh. Hbipthȝj ue puedt bf vfbfrf. CiaisjŤj irjdf cfa bf
hrguofetf aigjdf pfetru h pafbh åe chvihrfh shu åopitrjvh uefj jbfj afghtf bfdiedfpt/ injfdt.
Ah dahsh J oftibh pihtf cj hbhpthtĄ, åe sfesua dĄ shrdjejaf cirouahtf trfnujfhbhpthtf ejvfauauj bf vîrstĄ.
4.>.: Rurua ghafrjfj
Rurua ghafrjfj fstf i oftibĄ bf åevĄŤhrf prje diipfrhrf df åj åedurhkfhzĄ pf fafvjsĄ-řj fxprjof ipjejjaf priprjj. \ribusfaf rfhajzhtf bf dipjj suet fxpusf dh åetr -i ghafrjf,prfzfethtf řj susŤjeutf bf sfdrfthrua grupuauj, uroîeb sĄ cjf fvhauhtf řj bjsduthtf bf
dĄtrf tiŤj fafvjj, jebjcfrfet bf grupua bje dhrf chd phrtf. Rurua ghafrjfj prfsupueffvhauhrfh jetfrhdtjvĄ řj pricueb cirohtjvĄ h pribusfair rfhajzhtf bf grupurj bf fafvj.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
17/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J 86
\hřjj oftibfj;
Fafvjj suet åopĄrŤjŤj pf grupurj bf dîtf 2-6 ofonrj, åe cuedŤjf bf euoĄrua fafvjair bjedahsĄ=
Dhbrua bjbhdtjd prfzjetĄ fafvjair tfoh řj shrdjeh bf audru.
Cjfdhrf grup vh rfhajzh ue pribus pf tfoh sthnjajtĄ åe prfhahnja. \ribusfaf suet fxpusf pf pfrfŤjj dahsfj.
Tfdrfthrua grupuauj prfzjetĄ åe chŤh tuturir fafvjair pribusua rfhajzht=
Hehajzhrfh tuturir audrĄrjair.
BupĄ turua ghafrjfj, grupurjaf åřj rffxhojefhzĄ pribusfaf prje diophrhŤjf dudfafahatf.
―Rurua ghafrjfj‟ uroĄrfřtf fxprjohrfh ueir puedtf bf vfbfrf pfrsiehafrfcfrjtihrf ah tfoh pusĄ åe bjsduŤjf. Fafvjj trfnujf åevĄŤhŤj sĄ hsduatf, sĄ åeŤfafhgĄ řj sĄhddfptf shu sĄ rfspjegĄ jbfjaf dfairahaŤj prje bfoiestrhrfh vhahnjajtĄŤjj dfair susŤjeutf.\rje utjajzhrfh hdfstfj oftibf, sf stjouafhzĄ drfhtjvjthtfh phrtjdjpheŤjair, gîebjrfh
diafdtjvĄ řj jebjvjbuhaĄ= sf bfzviatĄ dhphdjtĄŤjaf sidjhaf haf phrtjdjpheŤjair, bfjetfrdiouejdhrf řj tiafrheŤĄ rfdjpridĄ, bf rfspfdt pfetru ipjejh dfaujahat.
4.4. Fvhauhrfh dfetrhtĄ pf diopftfeȝf
\fbhgigjh pfetru diopftfeŤf privihdĄ bfznhtfrj pf prinafof haf fbudhȝjfjhdtuhaf. DueiřtjeŤfaf, pribusf haf åevĄŤĄrjj, suet vhairihsf, bhr eu dh sjopaf jecirohŤjj,dj åoprfueĄ du heuojtf dhphdjtĄŤj řj hnjajtĄŤj, fvjbfetf åe rfziavĄrj bf prinafof, åesjtuhȝjj bjvfrsf bf vjhȝĄ.
Hnirbhrfh åevĄȝĄrjj bje pfrspfdtjvh åevĄȝĄrjj dfetrhtf pf diopftfeȝf sf nhzfhzĄ pf;
jetfgrhrfh åevĄŤĄrjj bf jecirohŤjj åe cirohrfh bf diopftfeŤf=
åeaidujrfh åevĄŤĄrjj prje hsduathrf du åevĄŤhrfh prje hdŤjuef, hdtjvĄ řj jetfrhdtjvĄ,nhzhtĄ pf jopajdhrfh řj rfspieshnjajzhrfh dfauj fbudht=
åeaidujrfh åevĄŤĄrjj bf h cj bidja du åevĄŤhrfh jetfrhdtjvĄ, rfziavhrfh bf prinafof řjphrtjdjphrfh sidjhaĄ=
vhairjcjdhrfh fxpfrjfeŤfair fafvjair åe pridfsua bf åevĄŤhrf ftd.
I diopftfeŤĄ sf pihtf ohejcfsth prjetr-ueh bje dfaf trfj diopiefetf (dueiřtjeŤf,bfprjebfrj, htjtubjej — hbjdĄ df řtjf, pihtf řj vrfh sĄ chdĄ fafvua) shu sf pihtf hpriprjh
ohj ouat bf ueh bjetrf hdfstfh, åe cuedŤjf bf jopirtheŤh hdfafj diopiefetf åe åebfpajejrfh uefj shrdjej;
h řtj ? jecirohŤjj, dueiřtjetf=
h chdf ? bfprjebfrj, hpajdhrf h dueiřtjeŤfair=
h cj, h bfvfej ? htjtubjej, vhairj åe rfahŤjf du/rhpirthtf ah prinafohtjdh vjzhtĄ.
I diopftfeŤĄ fstf ohj hprihpf bf dhphdjtĄŤj, pf dhrf af bfpĄřfřtf åesĄ åediopafxjthtf řj cirŤĄ. Kfhe Dhrbjeft pripuef i bjstjedŤjf åetrf dhphdjthtf řj diopftfeŤĄ,pahsîeb dhphdjthtfh åetrf ,,h řtj sĄ spuj‑ řj ,,h řtj sĄ chdj‟, jhr diopfȝftfaf åetrf ,,h řtj sĄchdj‟ řj ,,h řtj sĄ cjj‟, d`jhr ,,h řtj sĄ cjj řj ,,h řtj sĄ bfvjj‟.
HdtjvjtĄŤjaf bf prfbhrf, åevĄŤhrf řj fvhauhrf, tf`ejdjaf řj jestruofetfaf bf fvhauhrftrfnujf gîebjtf řj diestrujtf åe cuedŤjf bf diopftfeŤfaf dhrf trfnujf cirohtf ah fafvj. H
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
18/224
83 G`jbua åevĄȝĄtiruauj
fvhauh i diopftfeŤĄ åesfhoeĄ, åe prjoua rîeb, h bftfrojeh åe bfthaju heshonauadiopiefetfair shaf dhrf pfrojt dh fh sĄ cjf ―åeŤfafhsĄ‟ bf dĄtrf fvhauhtir.
Fvhauhrfh rfprfzjetĄ i diopiefetĄ irghejdĄ h pridfsuauj bf åevĄŤĄoîet. Hvîeb åevfbfrf durrjduauo-ua dfetrht pf diopftfeȝf, sf rfdiohebĄ utjajzhrfh, du prjirjthtf, h
oftibfair oibfref bf fvhauhrf prfduo; insfrvhrfh sjstfohtjdĄ h diopirthofetuaujfafvjair, hutifvhauhrfh, pirticiajua, rfhajzhrfh ueir prijfdtf dhrf sĄ vhairjcjdf hd`jzjŤjjafdipjjair řj sĄ stjouafzf åe hdfahřj tjop bfzviathrfh bf vhairj řj htjtubjej, åe dietfxtfcjrfřtj, sjedrftjdf, hbhpthtf vîrstfj. Fstf rfdiohebhnja dh fvhauhrfh sĄ sf rfhajzfzf prjerhpirthrf ah diopftfeŤfaf spfdjcjdf, fvjtîebu-sf diophrhŤjjaf åetrf dipjj. Bf hsfofefh,fvhauhrfh irjfetfhzĄ dhbrua bjbhdtjd åe rfgahrfh strhtfgjjair bf prfbhrf, pfetru i ohjnueĄ hbfdvhrf ah phrtjduahrjtĄŤjaf jebjvjbuhaf řj bf vîrstĄ haf fafvjair. \ridfsua bffvhauhrf vh puef hddfet pf rfdueihřtfrfh fxpfrjfeŤfair bf åevĄŤhrf řj h diopftfeŤfairbinîebjtf bf dĄtrf fafvj åe dietfxtf eiecirohaf shu jecirohaf.
Fvhauhrfh cirohtjvĄ sf åetrfpĄtruebf du åevĄŤhrfh, suet hdŤjuej dhrf sf pit rfhajzh åe
hdfahřj tjop, cĄrĄ h cj efvijf bf prfdjzhrfh hatir shrdjej bf rfziavht bf dĄtrf fafvj, pfetru hputfh cj fvhauhŤj. Fafvjair trfnujf sĄ aj sf bfh pisjnjajthtfh sĄ bjsdutf řj sĄ vfrjcjdf df hu
åeŤfafs, sĄ bfh cffbnhdm diafgjair, sĄ aj sf bfh rĄspuesurj pfetru dahrjcjdhrfh efaĄourjrjair,pfetru dh rfgahrfh sĄ sf pihtĄ chdf, pf dît pisjnja, d`jhr åe dhbrua afdŤjfj rfspfdtjvf.
Hvîeb åe vfbfrf dĄ åevĄŤhrfh sf åetrfpĄtruebf du fvhauhrfh cirohtjvĄ, dîtfvhoibhajtĄŤj sjopaf bf fvhauhrf df sf pit utjajzh pf phrdursua afdŤjfj, bupĄ rfziavhrfhshrdjejair bf åevĄŤhrf suet;
Rf`ejdh ―CĄrĄ oîjej rjbjdhtf‟ — dîeb sf hřtfhptĄ rĄspuesurj ah heuojtf åetrfnĄrj/siajdjtĄrj haf dhbruauj bjbhdtjd. Tf ahsĄ fafvjair tjop bf gîebjrf, hpij pit
bjsduth åe pfrfd`j shu åe grupurj ojdj. IbhtĄ du siajdjthrfh rĄspuesuauj, htfeŤjh sfpihtf outh dĄtrf heuojŤj fafvj, icfrjebu-sf řj dfair tjojzj, tĄduŤj shu efåedrfzĄtirj åecirŤfaf priprjj pisjnjajthtfh bf h sf fxprjoh.
―Oftibh sfohciruauj‟ — pfetru sthnjajrfh oibuauj åe dhrf fafvjj åeŤfafg ue eiudiedfpt shu shrdjeĄ bf audru. Tf puef ah bjspizjŤjh air ue sft bf trfj dhrtiehřfdiairhtf åe auojejaf sfohciruauj, jhr ah siajdjthrfh dhbruauj bjbhdtjd fj rjbjdĄ uedhrtiehř dirfspuezĄtir; vfrbf bhdĄ åeŤfafg, ghanfe bhdĄ eu suet sjgurj řj riřu bhdĄeu åeŤfafg. Tf pihtf rfauh sfdvfeŤh shu pit cj siajdjthŤj dfj dhrf hu rjbjdht dhrtiehřuavfrbf sĄ curejzfzf fxpajdhŤjj diafgjair, fvfetuha åetr-i hdtjvjthtf pf grupurj ojdj df sĄhjnĄ åe hdfahřj grup fafvj df hu rjbjdht dfaf trfj tjpurj bf dhrtiehřf. Ciaisjeb åe hdfstoib åevĄŤhrfh prje diipfrhrf, dhbrua bjbhdtjd icfrĄ pisjnjajthtfh fafvjair bf h sfjopajdh hdtjv åe pridfsua bf åevĄŤhrf, bf h hkuegf sjegurj ah siauŤjj, jetfrvfejeb dujebjdhŤjj dîeb hdfstfh suet siajdjthtf shu dîeb diesthtĄ dĄ ue heuojt grup euhvhesfhzĄ åe hdtjvjthtf shu hnirbhrfh fstf grfřjtĄ.
Rf`ejdh ―rĄspuesuauj ah ojeut‟ shu h rĄspuesuauj sdurt ah åetrfnĄrj prfdjsf, dahrf, dfsf hbrfsfhzĄ cjfdĄruj fafv, dievfejeb du fafvjj dĄ rĄspuesurjaf ah hdfstf åetrfnĄrj eusf diofetfhzĄ shu dirfdtfhzĄ, pfrojŤîeb dhbruauj bjbhdtjd sĄ sfsjzfzf df phrtf bjeafdŤjf/tfoĄ trfnujf rfauhtĄ shu dahrjcjdhtĄ.
Fvjbfet, fvhauhrfh cirohtjvĄ pihtf cj rfhajzhtĄ řj ah åed`fjfrfh uefj hdtjvjtĄŤj bf åevĄŤhrf shu ah cjeha bf afdŤjf, prjafk du dhrf pricfsirua pihtf fvhauh htît dieŤjeutua
åesuřjt bf fafv, dît řj oibhajthtfh åe dhrf h cist åesuřjt. \fetru fvhauhrfh dieŤjeutuauj hrputfh pripuef hatf fxpfrjfeŤf bf åevĄŤhrf, prje cirouahrf bf åetrfnĄrj bf ejvfa supfrjir
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
19/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J 87
(hehajzĄ, sjetfzĄ, fvhauhrf) åe sdipua fvhauĄrjj grhbuauj bf åeŤfafgfrf ha dieŤjeutuauj,ejvfauauj bf cirohrf ha bfprjebfrjair bf utjajzhrf h dieŤjeutuauj.
ÅevĄŤhrfh prje diipfrhrf hrf aid htuedj dîeb fafvjj audrfhzĄ åoprfueĄ, uefirj åepfrfd`j, hatfirj åe grupurj ojdj, pfetru h rfziavh ueh řj hdffhřj prinafoĄ, pfetru h
fxpairh i tfoĄ eiuĄ shu h drfh jbfj eij, dionjehŤjj eij shu d`jhr jeivhŤjj hutfetjdf.FxpfrjfeŤh bfoiestrfhzĄ dĄ rfzuathtfaf åevĄŤĄrjj suet ohj nuef htuedj dîeb åevĄŤhrfh sfbfscĄřihrĄ prje diipfrhrf.
ÅetrfnĄrjaf pf dhrf dhbrua bjbhdtjd Țj af pihtf puef dîeb fafvjj å evhŤĄ åe grup hrputfh cj uroĄtihrfaf;
Df bivfzj vij hvfh dĄ fafvjj hu åevĄŤht dfvh bje dieŤjeutua afdŤjfj9
Df bivfzj vij hvfh dĄ fafvjj hu åevĄŤht sĄ utjajzfzf åe oib hbfdvht heuojtf pridfsf bfgîebjrf řj åevĄŤhrf9
Df pridfsf bf gîebjrf oĄ hřtfpt sĄ bfscĄřihrf fafvjj9 Duo vij řtj dĄ af bfscĄřihrĄnjef9
Df strhtfgjj bf åevĄŤhrf řj df pridfsf bf grup oĄ hřtfpt sĄ insfrv ah fafvj9 Bf uebfřtju dĄ af ciaisfsd åe oib hbfdvht9
Cjfdhrf hdtjvjthtf bfscĄřurhtĄ åe grup trfnujf fvhauhtĄ htît pf phrdursua afdŤjfj, dîtřj ah cjeha. Ah cjehaua afdŤjfj, åevĄȝĄtirua pihtf haidh tjopua efdfshr pfetru dh cjfdhrf grupbf diipfrhrf sĄ fvhaufzf dît bf fcjdjfet hu diahnirht ofonrjj sĄj. ÅevĄȝĄtirua pihtf sĄjebjdf hdŤjuejaf jebjvjbuhaf dhrf s-hu bivfbjt fcjdjfetf shu jefcjdjfetf pfetru rfhajzhrfhshrdjejair bf grup řj sĄ jh bfdjzjj du prjvjrf ah diopirthofetfaf dhrf hr trfnuj åedurhkhtfřj prioivhtf åe hdŤjuejaf vjjtihrf, prfduo řj du prjvjrf ah hdfafh dhrf trfnujf sd`jonhtf.Fafvjj åeřjřj hr putfh sĄ feuofrf hspfdtfaf pizjtjvf haf hdtjvjtĄŤjj grupuauj, bhr řj pf
hdfafh dhrf efdfsjtĄ h cj åonueĄtĄŤjtf. Grupua pihtf diopafth i cjřĄ bf hutioiejtirjzhrfh hdtjvjtĄŤjj bf grup, bupĄ dhrf sf pihtf bjsduth du åevĄȝĄtirua bfsprf paheua bf åonueĄtĄŤjrf h hdtjvjtĄŤjj grupuauj.
Cjfdhrf åevĄȝĄtir åřj puef, du sjgurheŤĄ, åetrfnhrfh; Duo pit sĄ chd fvhauhrfhjebjvjbuhajzhtĄ, bhdĄ fafvjj audrfhzĄ åoprfueĄ9 JhtĄ dîtfvh bjetrf siauŤjjaf iptjof;
Ciaisjeb oftibh insfrvĄrjj sjstfohtjdf řj ajsth bf dietria - vfrjcjdhrf, dh jestruofetbf fvhauhrf, pricfsirua pihtf diesfoeh fxjstfeŤh shu jefxjstfeŤh ueir dhrhdtfrjstjdj,diopirthofetf fahnirhtf pf nhzh ueir drjtfrjj bf fvhauhrf= fafvua pihtf cj insfrvhthtît dîeb audrfhzĄ jebjvjbuha, dît řj åe grup= fvjbfet dĄ ajsth duprjebf řj hspfdtf dhrfvjzfhzĄ diahnirhrfh du dfjahaŤj ofonrj hj grupuauj= rfzuathtfaf insfvĄrjj eu trfnujf sĄsf rfgĄsfhsdĄ bihr diesfoehtf åetr-i cjřĄ, dj trfnujf sĄ sprjkjef åonueĄtĄŤjrfhhspfdtfair efrfhajzhtf ah ue ejvfa hddfpthnja. Fafvua trfnujf sĄ dieřtjfetjzfzfefrfuřjtfaf řj sĄ sf jopajdf hdtjv åe pridfsua bf sd`jonhrf. Tprjkjeua pihtf cj hdirbhtfafvuauj åe afdŤjh rfspfdtjvĄ shu åe afdŤjjaf uroĄtihrf, åe cuedŤjf bf grhbua bfdiopafxjthtf ha rfzuathtfair řdiahrf df trfnujf åonueĄtĄŤjtf. Jestruofetfaf bfinsfrvhrf h diopirthofetuauj fafvuauj řj bf hehajzĄ h pribusfair åevĄŤĄrjj pit cj; grjaf bf fvhauhrf= cjřf bf insfrvhrf= ajstf bf dietria — vfrjcjdhrf= sdĄrj bfsdrjptjvf (bfsdrjptirj bf pfrciroheŤĄ).
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
20/224
80 G`jbua åevĄȝĄtiruauj
Fstf rfdiohebht dh grupurjaf sĄ åřj pĄstrfzf diopiefeŤh i heuojtĄ pfrjihbĄ bftjop, dffh df pribudf fcfdtf pizjtjvf hsuprh rfzuathtfair åevĄŤĄrjj řj pfrojtf i nueĄ oiejtirjzhrf h hdtjvjtĄŤjj cjfdĄruj fafv, bhr řj h åetrfguauj grup.
\fetru fvhauhrfh dhphdjtĄŤjj bf utjajzhrf h ueir diedfptf, eiŤjuej, pit cj utjajzhtfbjhgrhof åe dhrf åevĄȝĄtirua pihtf diesfoeh dĄ fafvua h utjajzht jecirohŤjh. Hstcfa, sf
insfrvĄ, du uřurjeŤĄ, dhrf suet fafvjj df trfnujf sprjkjejŤj åe pridfsua bf åevĄŤhrf, åesdipua hofajirĄrjj rfzuathtfair åevĄŤĄrjj.
Fxfopaua er. 8; BjhgrhoĄ pfetru oiejtirjzhrfh utjajzĄrjj jecirohŤjfj bf dĄtrf fafvj
Er.drt.
Euofaf řj prfeuofaffafvuauj
Vtjajzhrfhjecirohȝjfj H
Vtjajzhrfhjecirohȝjfj N
Vtjajzhrfhjecirohȝjfj D
8 \ipfsdu O. BH BH EV
>…
e
Tprf cjehaua afdŤjfj, dhbrfaf bjbhdtjdf pit rfhajzh i fvhauhrf durfetĄ df vjzfhzĄdieŤjeutua åesuřjt bf fafvj, prfduo řj bfprjebfrjaf bf hpajdhrf h dieŤjeutuauj prje; dîtfvh åetrfnĄrj bf ejvfa supfrjir; hehajtjdf, sjetftjdf, fvhauhtjvf= rfziavhrf bf prinafof= bfznhtfrfh uefj jbfj ftd.
Åe hdtjvjtĄȝj jecirohaf shu eiecirohaf, fafvjj pit cj insfrvhȝj pfetru h sf fvhauhhtjtubjefh hdfstirh.
Fvhauhrfh diopafofethrĄ;
h. Insfrvhrfh sjstfohtjdĄ h diopirthofetuauj fafvuauj fstf ue pribus hajetfrhdŤjuejj dhbru bjbhdtjd - fafv řj icfrĄ dhbruauj bjbhdtjd pisjnjajthtfh bf h fvhauh;
diedfptf řj dhphdjtĄŤj; irghejzhrfh řj jetfrprfthrfh bhtfair, sfafdthrfh řj irghejzhrfhdirfspuezĄtihrf h jestruofetfair bf audru, bfsdrjfrfh řj gfefrhajzhrfh ueirpridfbff, tf`ejdj, rfahŤjj, utjajzhrfh ohtfrjhafair huxjajhrf pfetru h bfoiestrh dfvh,jbfetjcjdhrfh rfahŤjjair, utjajzhrfh dhaduahtiruauj åe sjtuhŤjj dirfspuezĄtihrf.
htjtubjefh fafvjair chŤĄ bf shrdjeh bhtĄ; diedfetrhrfh hsuprh shrdjejj bf rfziavht,jopajdhrfh hdtjvĄ åe rfziavhrfh shrdjejj, puefrfh ueir åetrfnĄrj pfrtjefetf pricfsiruauj,diopafthrfh/åebfpajejrfh shrdjejj, rfvjzujrfh oftibfair utjajzhtf řj h rfzuathtfair.
diouejdhrfh; bjsduthrfh shrdjejj du åevĄȝĄtirua åe vfbfrfh åeŤfafgfrjj hdfstfjh. Hvhethkua diestĄ åe surprjebfrfh cfeiofefair psj`ipfbhgigjdf åe rjtoua řj åe
oibua air ehturha bf ohejcfsthrf. Bfzhvhethkua sf rfcfrĄ ah diesuoua ohrf bf tjop, ahchptua dĄ icfrĄ ue ejvfa sdĄzut bf injfdtjvjthtf, chpt df chdf efdfshrĄ diopafthrfhbhtfair inŤjeutf du bhtf inŤjeutf prje hatf oftibf.
\fetru rfhajzhrfh insfrvhŤjfj sjstfohtjdf, sf pit ciaisj jestruofetf sjopaf;
cjřh bf fvhauhrf (dhajthtjvĄ)=
sdhrh bf dahsjcjdhrf=
ajsth bf dietria/vfrjcjdhrf.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
21/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J 8:
Fxfopaua er. >; GrjaĄ bf fvhauhrf h diopirthofetuauj bf rfdfptir
\frjihbh bf insfrvhrf; ........................................
Hspfdtf fvhauhtf prje insfrvhrfsjstfohtjdĄ
Tdhrh bf fvhauhrf/Fafvjj insfrvhŤj
Åetitbfhueh Crfdvfet Idhzjieha, du sprjkje
Fstf htfet ah ofshkfaf cirouahtf bf åevĄŤĄtir/diafgj.
^hbu; 83.P= >.P= >7.P=
CirouafhzĄ rĄspuesurj hbfdvhtf ah åetrfnĄrjaf irhaf df j sf hbrfsfhzĄ.TfoehafhzĄ, prje ojojdĄ, gfsturj shu,vfrnha, efåeŤfafgfrfh ofshkuauj irhahsduatht.TfsjzfhzĄ dirfdtjtubjefh shujedirfdtjtubjefh feueŤurjair irhafhsduathtf.
TfsjzfhzĄ, bupĄ huz, duvjetfafefdueisdutf bje ofshkfaf irhafhsduathtf.
OhejcfstĄ jetfrfs chŤĄ bf phrtfefrua bfbjhaig (åa prjvfřtf åe chŤĄ, åa hsduatĄ duhtfeŤjf, du rĄnbhrf, du tiafrheŤĄ).
Fxfopaua er. 4; GrjaĄ bf fvhauhrf h htjtubjejj chȝĄ bf shrdjeĄ (ajstĄ bf vfrjcjdhrf)
Diopirthofetf insfrvhnjaf Bh Eu
H uroht jestrudŤjuejaf.H dfrut hkutir htuedj dîeb h hvut efvijf.
H diipfrht du diafgjj bf grup.
H hřtfptht sĄ-j vjeĄ rîebua pfetru h utjajzh ohtfrjhafaf.H åopĄrŤjt ohtfrjhafaf du dfjahaŤj.H åedfrdht vhrjhetf eij.
H bus hdtjvjthtfh pîeĄ ah dhpĄt.
H pus fd`jphofetua ah aidua auj bupĄ utjajzhrf.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
22/224
>< G`jbua åevĄȝĄtiruauj
Fxfopaua er. 2; GrjaĄ bf fvhauhrf h htjtubjejj chȝĄ bf shrdjeĄ (sdhrĄ bf dahsjcjdhrf)
Diopirthofetf insfrvhtf åe tjopuafcfdtĄrjj ueuj fxpfrjofet
Åetitbfhueh Bfsfirj Vefirj EjdjibhtĄ
JbfetjcjdĄ efdfshrua bf jestruofetffcfdtuĄrjj ueuj fxpfrjofet.
VtjajzfhzĄ dirfdt jestruofetua åefcfdtuhrfh fxpfrjofetfair.JbfetjcjdĄ jpitfzfaf dhrf vir cj vfrjcjdhtf.
FcfdtufhzĄ ipfrhŤjj suddfsjvf prfzfethtfprjetr-ue jestrudthk vfrnha shu sdrjs.
EitfhzĄ bhtf, insfrvhŤjj diesththtf åefcfdtuhrfh fxpfrjofetfair.
JetfrprftfhzĄ rfahŤjjaf bjetrf eithŤjjaffcfdtuhtf.Bfsprjebf diedauzjj åe uroh fcfdtuĄrjjfxpfrjofetfair.
Fxfopaua er. 6; CjřĄ bf oiejtirjzhrf h hdtjvjtĄŤjj bf grup
\hrhoftrua oiejtirjzht Bfs Vefirj EjdjibhtĄ
H åeŤfafs shrdjeh bf audru åehjetfbf h åedfpf sĄ audrfzf.
\ipfsdu H. 8
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
23/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J >8
Bf df sĄ utjajzĄo pirticiajua9 \rhdtjdh icfrĄ dîtfvh rĄspuesurj pfetru hdfhstĄ åetrfnhrf;
fafvjj bfvje phrtf h sjstfouauj bf fvhauhrf řj pit sĄ-řj uroĄrfhsdĄ, phs du phs,priprjua prigrfs=
fafvjj řj åevĄȝĄtirjj pit diouejdh (irha shu åe sdrjs) bfsprf dhajtĄŤjaf, bfcfdtfaf řj hrjjafbf åonueĄtĄŤjrf h hdtjvjtĄŤjair=
fafvjj, åevĄȝĄtirjj řj pĄrjeŤjj pit hvfh ue bjhaig diedrft bfsprf dffh df fafvjj pit rfhajzh,bfsprf htjtubjefh chŤĄ bf i bjsdjpajeĄ řj bfsprf prigrfsua dhrf pihtf cj cĄdut åe vjjtir=
chdtirjj bf bfdjzjf, hvîeb ah bjspizjŤjf pirticiajjaf fafvjair, vir hvfh i johgjef ohjnueĄ hsuprh h dffh df sf pftrfdf åe dahsĄ.
d. JevfstjghŤjh prfzjetĄ hvhethkua bf h cj ue vfrjthnja jestruofet bf hehajzĄ řjhprfdjfrf h dueiřtjeŤfair, dhphdjtĄŤjair řj pfrsiehajtĄŤjj fafvjair. Fstf i hdtjvjthtf bf tjpprhdtjd, bhr dhrf jedaubf řj i ahturĄ bf fvhauhrf h hdtjvjtĄŤjj bf grup/jebjvjbuhaf. FstfdiedfputĄ pf burhth uefj irf bf durs. Fafvua prjofřtf i shrdjeĄ prje jestrudŤjuej
spfdjcjdf dhrf vjzfhzĄ i ghoĄ ahrgĄ bf dueiřtjeŤf řj dhphdjtĄŤj pf dhrf fafvua trfnujf sĄ afhpajdf drfhtjv, åe sjtuhŤjj bf åevĄŤhrf eij shu eu cihrtf hsfoĄeĄtihrf du dfaf hetfrjihrf.Fh dietrjnujf ah bfzviathrfh dhphdjtĄŤjair bf irbje hpajdhtjv haf fafvjair, ohj hafs åe dhzuarfziavĄrjj bf prinafof, ha bfzviatĄrjj dhphdjtĄŤjair bf hrguofethrf ftd.
Fvhauhrfh jevfstjghŤjfj sf rfhajzfhzĄ ̀ iajsjtd, fvjbfeŤjjebu-sf uroĄtihrfaf hspfdtf;
strhtfgjh bf rfziavhrf=
hpajdhrfh dueiřtjeŤfair=
dirfdtjtubjefh åerfgjstrĄrjj bhtfair=
hnjajthrfh fafvjair åe prfzfethrfh insfrvhŤjjair řj h rfzuathtfair inŤjeutf =
pribusfaf rfhajzhtf=htjtubjefh fafvjair åe chŤh shrdjejj=
bfzviathrfh ueir bfprjebfrj bf audru jebjvjbuhaf řj bf grup.
b. \rijfdtua rfprfzjetĄ i oftibĄ diopafxĄ bf fvhauhrf dhrf pahsfhzĄ fafvua åetr-isjtuhŤjf hutfetjdĄ bf dfrdfthrf řj hdŤjuef, chdjajtfhzĄ hd`jzjŤjiehrfh ueir oftibf bfouedĄ spfdjcjdf, tf`ejdj bf fahnirhrf řj bf fxfduŤjf h ueir audrĄrj řtjjeŤjcjdf, prhdtjdf,stjouafhzĄ drfhtjvjthtfh, duatjvĄ gîebjrfh prijfdtjvĄ, åedrfbfrfh åe cirŤfaf priprjj.\rijfdtua pihtf cj rfhajzht dh shrdjeĄ jebjvjbuhaĄ, bhr rfhajzhrfh bf prijfdtf diafdtjvf, pfgrupf bf fafvj, hrf ue ohj ohrf jophdt hsuprh fafvjair. Fstf jopirthetĄ hadĄtujrfhgrupfair pfetru rfhajzhrfh prijfdtfair= jebjcfrfet bf drjtfrjua hpajdht, ofonrjj grupfair
trfnujf sĄ sf sjotĄ njef åoprfueĄ, sĄ rfhajzfzf dĄ rfzuathtua pf dhrf åa inŤjef grupua fstfjopirthet pfetru cjfdhrf bje ofonrjj auj.
Duo sf sthnjafřtf tfoh prijfdtuauj9 \rjirjthrf suet;
jetfrfsua fafvjair=
fxjstfeŤh rfsursfair bf dhrf fafvjj hu efvijf.
Bf df sĄ utjajzhŤj prijfdtua9
Fstf ciaisjtir htuedj dîeb jejŤjhtjvh řj drfhtjvjthtfh trfnujf sĄ cjf tfsthtf shustjouahtf.
\ihtf curejzh cffb-nhdm hsuprh uefj ghof ahrgj h bfprjebfrjair (fx. duafgfrfh bfbhtf, hehajzh, prfzfethrfh) řj bf hsfofefh, hsuprh ueir dhajtĄŤj pfrsiehaf (fx.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
24/224
>> G`jbua åevĄȝĄtiruauj
bfprjebfrfh bf h audrh jebjvjbuha řj åe grup, åedrfbfrfh åe sjef, htjtubjefh, hnjajthtfhbf h diouejdh åe sdrjs ftd.).
Dhrf suet phřjj åe bfruahrfh ueuj prijfdt9;
8) hafgfrfh tfofj=
>) sthnjajrfh injfdtjvfair=
4) pahejcjdhrfh hdtjvjtĄŤjair;
bjstrjnujrfh rfspieshnjajtĄŤjair åe dhbrua grupuauj (åe dhzua ueuj prijfdt dhrf sfrfhajzfhzĄ åe grup)=
jbfetjcjdhrfh sursfair bf jecirohrf= sthnjajrfh řj pridurhrfh rfsursfair (ohtfrjhafair) efdfshrf= sthnjajrfh ueuj dhafebhr ha bfscĄřurĄrjj hdtjvjtĄŤjair (hehajzh řj bjstrjnujrfh
rfhajstĄ h tjopuauj efdfshr)= hafgfrfh oftibfair df vir cj ciaisjtf.
2) dfrdfthrfh shu jevfstjghrfh priprju-zjsĄ (dhrf sf bfruafhzĄ, bf rfguaĄ, pf ipfrjihbĄ ohj ohrf bf tjop)=
6) rfhajzhrfh pribusfair cjehaf (bjspizjtjvf, hphrhtf, hrtjdiaf ftd.)=
3) prfzfethrfh rfzuathtfair řj vhairjcjdhrfh pribusuauj prijfdtuauj (punajdhrf,hcjřhrf, jedaubfrfh åe pirticiaju ftd.)=
7) fvhauhrfh dfrdftĄrjj/hdtjvjtĄŤjair bfruahtf (jebjvjbuha shu åe grup, bf dĄtrf dhbruabjbhdtjd shu bf dĄtrf pitfeŤjhajj nfefcjdjhrj hj prijfdtuauj/pribusfair rfhajzhtf).
DhphdjtĄŤj řj diopftfeŤf dhrf sf fvhaufhzĄ åe tjopua rfhajzĄrjj prijfdtuauj pit cj;
oftibfaf bf audru=utjajzhrfh dirfspuezĄtihrf h njnajigrhcjfj=
utjajzhrfh dirfspuezĄtihrf h ohtfrjhafair řj fd`jphofetuauj=
dirfdtjtubjefh/hdurhtfŤfh tf`ejdĄ=
gfefrhajzhrfh prinafofj=
dhajthtfh prfzfetĄrjj=
hdurhtfŤfh bfsfefair ftd.
Bjofesjuejaf fvhauĄrjj prje prijfdt vjzfhzĄ;
pridfsua — df h ofrs njef, df eu h ofrs njef řj bf df= df oĄsurj sf pit auh pfetru h sffvjth pf vjjtir hspfdtfaf efchvirhnjaf. Fstf tjpua bf fvhauhrf du ria bf prfvfejrf, åe
vjjtir, h chdtirjair bf naidhk, bf fvjbfeŤjfrf h puedtfair cirtf haf oibuauj bf audru= pribusua — dffh df hu hduouaht fafvjj åe tfrofej bf dueiřtjeŤf, dhphdjtĄŤj,bfprjebfrj.
\fetru fvhauhrfh diopftfeȝfair vjzhtf prje prijfdt, sf fahnirfhzĄ jestruofetfbjvfrsf; ajstf bf vfrjcjdhrf, sdĄrj bf dahsjcjdhrf, cjȚf bf insfrvhrf, dhrf vir jedaubf diopirthofetfaf insfrvhnjaf df trfnujf fvhauhtf du hkutiruauj jestruofetuaujrfspfdtjv.
f. Hutifvhauhrfh icfrĄ fafvjair idhzjh bf h-řj bfzviath hutieiojh bfihrfdf fjhkueg sĄ trhescfrf åe bjvfrsf sjtuhŤjj hnjajthtfh bf h fvhauh rfhajzĄrjaf air, pfrojtf fafvjair
sĄ åebfpajefhsdĄ i cuedŤjf hatĄbhtĄ rfzfrvhtĄ åevĄȝĄtiruauj, jhr hdfsth bjspuef hstcfa bfohj ouat tjop pfetru h shtjschdf efvijaf jebjvjbuhaf haf fafvjair sĄj= fafvjj bfzviatĄ prje
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
25/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J >4
prhdtjdhrfh hutifvhauĄrjj hnjajtĄŤj bje df åe df ohj jopirthetf. Dhajthtfh fvhauĄrjjrfhajzhtf bf åevĄȝĄtir bftfrojeĄ dhphdjthtfh bf hutifvhauhrf h fafvuauj.
Df åetrfnĄrj åřj pihtf puef fafvua bupĄ df rfziavĄ i shrdjeĄ9 Jhth dîtfvh bjetrfhdfstfh;
FxjstĄ řj ue hat oib (oftibĄ) bf h rfziavh hdfhstĄ shrdjeĄ9 Ho rfziavht shrdjeh sucjdjfet bf njef9
Df hr trfnuj sĄ chd åe phsua uroĄtir9
Df pribus, dhrf oĄ rfprfzjetĄ, hr trfnuj sĄ pue åe pirticiaju9
Åetrfgua bfofrs fvhauhtjv rfhajzht prje åonjehrfh oftibfair trhbjŤjiehaf řjhatfrehtjvf bf fvhauhrf bfzviatĄ fafvuauj i dieřtjfetjzhrf h cuedŤjieĄrjj shaf digejtjvf řji jevfstjghrf-dĄuthrf-dfrdfthrf pfrsiehaĄ (du hkutirua åevĄŤĄtiruauj) h ojkaihdfair pfetruh rfgah priprjh åevĄŤhrf.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
26/224
>2 G`jbua åevĄȝĄtiruauj
2. \^F[FERH^FH OHEVHAFAI^ BF DIOVEJDH^F ÅE AJONH
^IOÎEĎ ȐJ OHRFOHRJDĎ ȐJ FP\AI^H^FH OFBJVAVJ
DF TV\I^R CIAITFTD9
2.8. Oheuhaua tjpĄrjt
Åe fahnirhrfh oheuhafair Fbjturjj Jetujtfxt s-h hvut åe vfbfrf hsjgurhrfh afgĄturjjbjetrf dffh df dipjaua vfbf, sjotf řj hprfdjhzĄ, pripuefrfh ueir dfrjeŤf dhrf sĄ-joitjvfzf pf dipjj řj eu prfzfethrfh dieŤjeutuauj åevĄŤĄrjj sun ciroĄ bf afdŤjj df trfnujf
åevĄŤhtf. Ho pirejt bf ah dîtfvh rfpfrf haf åevĄȝĄrjj bf tjp hdtjv. Bjetrf hdfstfh,sfoejcjdhtjvf suet uroĄtihrfaf;
hsjgurhrfh dietjeujtĄŤjj åetrf fxpfrjfeŤh bf vjhŤĄ h dipjauauj řj prigrhofaf Țdiahrf=
åevĄŤhrfh prje fxpfrjfeŤĄ, nhzhtĄ pf dueihřtfrfh fafvuauj řj pf hpajdhrfh oftibfairbf åevĄŤhrf prje diipfrhrf řj dfrdfthrf=
audrua åe grupurj ojdj, dh strhtfgjf bf jestrujrf řj bf cirohrf sidji-oirhaĄ diecirovhairjair bfoidrhŤjfj=
cirohrfh ah fafvj h dhphdjtĄŤjj bf h bfsdipfrj eiua dieŤjeut řj bf h hbhpth åe sjtuhŤjjeij jestruofetfaf bf dhrf bjspue, vhairjcjdhtf åe sfes jeivhtir, bfsd`js,hutipfrcfdtjnja=
audrua bjrfdt du injfdtfaf åe sdipua binîebjrjj bf eij fxpfrjfeŤf řj bf vhairjcjdhrf hvfd`jj fxpfrjfeŤf=
pahshrfh dipjauauj åe diebjŤjjaf ehturhaf haf vjfŤjj, bftfrojehtf bf oitjvhŤjj řj htjtubjej
hbfdvhtf åe rhpirt du phrtjduahrjtĄŤjaf psj`iaigjdf (jebjvjbuhaf řj tjpiaigjdf) řj duofbjua sidjha diouejthr=
åevĄŤhrfh prje hdtjvjtĄŤj prhdtjdf řj kidurj nhzhtf pf dueihřtfrfh řj vhairjcjdhrfhjetfrfsuauj dipjjair=
åevĄŤhrfh nhzhtĄ pf prijfdt, dh rfsursĄ h strhtfgjfj bf åevĄŤhrf fcjdjfetĄ=
hsjgurhrfh diedirbheŤfj bjetrf diopftfeȝf, dieŤjeuturj, oftibiaigjj, fvhauhrf, åetr-ue dietfxt pfbhgigjd bfsd`js.
JecirohŤjh řtjjeŤjcjdĄ icfrjtĄ bf oheuhaua Fbjturjj Jetujtfxt fstf sfafdthtĄ åe cuedŤjfbf rfafvheŤh pfetru;
diopftfeȝfaf prfvĄzutf bf prigrhofaf Țdiahrf=
fxpfrjfeŤh bf vjhŤĄ řj jetfrfsua fafvjair (sugfstjj bf kidurj spfdjcjdf vîrstfj dipjjair; kidurj du dhrtihef, du kftihef, du ojegj, pjfsf puzzaf ftd= pripuefrj bf prijfdtf pftfof bf ohrf jetfrfs pfetru dipjjj bje dahsfaf prjohrf=
susŤjefrfh bfofrsuauj bjbhdtjd ha åevĄŤĄtiruauj prje oftibiaigjj bf jevfstjghŤjf, prjeprijfdtf, prje tf`ejdj bf diipfrhrf åe grup, prje rfziavhrf bf prinafof.
Oheuhaua fstf pfetru dipjj i jevjthŤjf ah åevĄŤhrf åetr-ue oib cihrtf hdtjv řj paĄdut,fstf ue g`jb ha fafvuauj dhrf åevhŤĄ prje bfsdipfrjrf= dieŤjef kidurj, bfsfef hbfdvhtfvîrstfj dipjjair prfzfethtf åe duairj htrhdtjvf pfetru vîrsth řdiahrjair ojdj, fxfrdjŤjj řjprinafof jetfrfshetf, afghtf bf prfidupĄrjaf dipjjair.
Efdfsjthtfh bf h-j chdf pf fafvj sĄ gîebfhsdĄ ah hpajdhnjajthtfh hd`jzjȝjjairbinîebjtf, rfcafdtĄ, bf chpt, prfiduphrfh bf h afgh tfirjh bf prhdtjdh fcjdjfetĄ,
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
27/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J >6
åevĄŤĄoîetua bf åebfaftejdjrjaf prhdtjdf, bf vjhŤĄ, dffh df stjouafhzĄ oitjvhŤjh jetfreĄ hdipjjair pfetru åevĄŤhrf. Åe hdfst sfes, oheuhafaf řj huxjajhrfaf durrjduahrf dhrf åesiŤfsdoheuhafaf, dieȝje uefaf pripuefrj prje dhrf sf chdf trhescfrua hd`jzjŤjjair binîebjtf,icfrjeb fafvjair;
sugfstjj pfetru rfhajzhrfh ueir injfdtf utjaf åe vjhŤh air; kudĄrjj ouzjdhaf, dhafebhruaehturjj, kidurj du kftihef řj puedtf pfetru hpajdhrfh hd`jzjȝjjair rfcfrjtihrf ah euofrhŤjf, h ueir kidurj ahnjrjet pfetru řjrurj bf euofrf ehturhaf, dhrtf urjhȚĄ du
kidurj, Hnfdfbhrua dahsfj , oĄȚtj pfetru dhrehvha (sugfrhtf bf jaustrhȝjh tfxtuauj), dĄrȝj(bfsprf hejohaf), hanuo du citigrhcjj (jbff sugfrhtĄ prje dieȝjeutua tfxtuauj bfafdturht), kftihef du ajtfrf pfetru kidurj bf tjp Tdrhnnaf=
sugfstjj bf kidurj åe hfr ajnfr prje dhrf sf hpajdĄ bfpahshrfh pf rfŤfh, dieciro ueirdiburj bhtf (řitrieua)=
schturj pfetru utjajzhrfh fcjdjfetĄ h tjopuauj ajnfr; rfhajzhrfh ueuj prigrho bf tjopajnfr, uroĄrjrfh jetfrvhauauj irhr ha ueir fojsjuej RS hbrfshtf dipjjair=
pisjnjajthtfh utjajzĄrjj bf dĄtrf dipjj h hd`jzjŤjjair rfcfrjtihrf ah vhaihrf, dhphdjthtf åehdtjvjtĄŤj prhdtjdf bfscĄřurhtf du pĄrjeŤjj, ah duopĄrĄturj, pfetru diophrhrfhprfŤurjair pribusfair bje bjvfrsf ohghzjef, pfetru h åevĄŤh sĄ cjf diesuohtirjhvjzhŤj=
pisjnjajthtfh bf h chdf jevfstjghŤjj ah ejvfaua grupuauj řj bf h åerfgjstrh bhtf rfcfrjtihrfah grup, åe sdipua jetfrdueihřtfrjj (dhafebhrua zjafair bf ehȚtfrf, prfcfrjeȝf pfetruheuojtf spirturj, ojkaihdf bf trhespirt, kidurj, bfsdrjfrj cjzjdf haf diafgjair bf dahsĄ,bhtf rfcfrjtihrf ah priprjh pfrsiheĄ - vîrstĄ, phsjuej, ah chojajf - euofaf ofonrjairchojajfj).
Hsjgurhrfh dietjeujtĄŤjj åetrf fxpfrjfeŤh bf vjhŤĄ h dipjauauj řj dfrjeŤfaf bf irbje
sidjha fxprjohtĄ prje dieŤjeutua prigrhofair řdiahrf fstf rfhajzhtĄ prje ehturh spfdjhaĄ hshrdjejair pripusf fafvjair, rfprfzfethtjvf pfetru vîrsth Țdiahrjair ojdj;
uefirj puedtua bf pafdhrf åa diestjtujf kidurjaf pf dhrf fafvjj af dueisd řj af prhdtjdĄ åetjopua ajnfr; řitrie, kidurj du dhrtiehřf, kidurj du stfguafŤf, du kftihef, puzzaf-urj=
hatfirj fstf pripusĄ sprf rfziavhrf i prinafoĄ bf vjhŤĄ, dhrf chdf phrtf bje uejvfrsuadipjjair; åetrfdfrj spirtjvf bf hafrgĄrj, hdtjvjtĄŤj bf fbudhŤjf eiecirohaĄ ah dhrfphrtjdjpĄ fafvjj prje prigrhoua bf hdtjvjtĄŤj fxtrhřdiahrf (sfrnĄrj řdiahrf, dhrehvha,spfdthdiaf bf djrd, citnha), diafdŤjj bf kudĄrjj shu hatf injfdtf, hejvfrsĄrj=
jaustrhȝjjaf rfbhu hspfdtf bje vjhȝh bf zj du zj h dipjjair (hdtjvjtĄȝj bfscĄȚurhtf åe shahbf dahsĄ, åe ofbjua ehturha — htît urnhe dît Țj rurha, hdtjvjtĄȝj duaturhaf — tfhtru,spfdthdiaf bf djrd) Țj suet åonigĄȝjtf du sugfstjj bf pftrfdfrf h tjopuauj ah ȚdihaĄ Țj
åe hchrh hdfstfjh (fxpfrjofetf, prijfdtf, kidurj, åetrfdfrj spirtjvf)=
jecirohȝjjaf Țj hnjajtĄȝjaf bfȝjeutf bf fafvj suet vhairjcjdhtf åe bjrfdȝjh rfhajzĄrjj ueirpribusf, bfzviatîebu-sf eij diopftfeȝf (diouejdhrfh phȚjair bf uroht åerfhajzhrfh ueuj prijfdt )=
Åe strudturh oheuhauauj řdiahr, suet prfzfethtf dieŤjeuturj dhrf sf nhzfhzĄ pfhd`jzjŤjj hetfrjihrf bje hdffhřj bjsdjpajeĄ, prfduo řj bf ah hatf bjsdjpajef; fbudhŤj f
pahstjdĄ, hnjajtĄȝj prhdtjdf, hsjgurîebu-sf i afgĄturĄ cjrfhsdĄ åetrf bjsdjpajefaf bf åevĄŤĄoîet.
Oheuhafaf rĄspueb efvijair rfhaf haf ojafejuauj JJJ, hdffh bf hpripjfrf hpridfsuauj fbudhŤjieha bf efvijaf hdtuhaf haf fafvjair, haf diouejtĄŤjj åe dhrf hdfř tjh
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
28/224
>3 G`jbua åevĄȝĄtiruauj
trĄjfsd. Vtjajzhrfh hdfstirh chdjajtfhzĄ bfpahshrfh hddfetuauj sprf dieřtjfetjzhrf,diipfrhrf, gîebjrf drjtjdĄ řj drfhtjvĄ, sprf hbhpthnjajthtf řj jetfrprfthrfh auojj ofrfu åesd`jonhrf.
\rje dieŤjeutua air, oheuhafaf hsjgurĄ bfzviathrfh sj vhairjcjdhrfh injfdtjvfair bje
puedt bf vfbfrf jetrh-, jetfr-, ouatj- Țj trhesbjsdjpajehr ha fxpfrjfeŤfj bf vjhŤĄ h fafvjair.Thrdjejaf bf åevĄŤhrf pripusf vjzfhzĄ dfetrhrfh durrjduauouauj pf prinafof haf vjfŤjjrfhaf, rfziavhrf bf prinafof, jbfetjcjdhrfh bf siauŤjj. Åetrfnhrfh dhrf irjfetfhzĄbfofrsua trhesbjsdjpajehr fstf; Duo åj putfo åevĄŤh pf fafvj sĄ bfvjeĄ dftĄŤfej ohjnuej9 .
Åe prijfdthrfh oheuhafair, prfiduphrfh prjirjthrĄ h cist hdffh bf h hsjgurh dipjjairdiopftfeŤfaf efdfshrf åe ouedĄ pfetru prfzfet řj pfetru vjjtir.
\irejeb bf ah jbffh dĄ hdtjvjthtfh bf åevĄŤhrf eu trfnujf sĄ sf diopueĄ bjefxpfrjfeŤf bf åevĄŤhrf drfhtf åe oib hrtjcjdjha, strjdt ajvrfřtj řj dhrf eu prfzjetĄ jetfrfspfetru dipjj, oheuhaf pripue sjtuhŤjj bf åevĄŤhrf dhrf icfrĄ pisjnjajthtfh uefj hnirbĄrj
jetfgrhtf h tfofj, diesiajbhrfh řj vhairjcjdhrfh tf`ejdjair bf hdtjvjthtf jetfafdtuhaĄ,stjouahrfh jejŤjhtjvfj řj h rfspieshnjajtĄŤjj, bfzviathrfh strudturjair digejtjvf řj hdhphdjtĄŤjair drfhtihrf haf hdfstirh.
Åe sdipua ciroĄrjj ah fafvj h dhphdjtĄŤjj bf diahnirhrf, h diopftfeŤfj bf vjhŤĄefdfshrf pfetru cjfdhrf vjjtihrf pfrsiehajthtf h uefj sidjftĄŤj bfoidrhtjdf, oheuhafafduprjeb bjvfrsf sjtuhŤjj bf åevĄŤhrf. Dahsh sf irghejzfhzĄ åe pfrfd`j shu åe grupurj ojdj, åesjtuhŤjj dhrf uefirj prfsupue eu euohj rfziavhrfh dfrjeŤfj, dj řj diouejdhrfh åetrf fafvj,jetfrbfpfebfeŤĄ, rĄspuebfrf jebjvjbuhaĄ, fvhauhrfh fcjdjfeŤfj grupuauj. Hdfst hspfdtfstf pus åe fvjbfeŤĄ prje hdtjvjtĄȝjaf prje dhrf aj sf siajdjtĄ fafvjair sĄ diahnirfzf, sĄ
diouejdf åetrf fj, sĄ sf nudurf åoprfueĄ pfetru ue suddfs. Oheuhaua pripuef fafvjair phrdurgfrfh dîtirvh fthpf; HOJERFŕRF-ŮJ! INTF^SĎ!
BFTDI\F^Ď! AVD^FH[Ď! KID!. Hdfstf fthpf pue åe fvjbfeŤĄ chptua dĄ oheuhaua icfrĄ ueoibfa bf åevĄŤhrf åe dhbrua dĄrujh fafvua diestrujfřtf řj rfdiestrujfřtf åevĄŤhrfhpirejeb bf ah hd`jzjŤjjaf hetfrjihrf řj bf ah fxpfrjfeŤh bf vjhŤĄ pf dhrf i hrf.Jetribudfrfh åe oheuha h sfdvfeŤfj ―BFTDI\F^Ď!/INTF^SĎ!‟ åj heghkfhzĄ pf fafvj åehdtjvjthtfh bf åevĄŤhrf prje bfsdipfrjrf shu rfbfsdipfrjrf h rfahŤjjair, hagirjtojair bfdhadua. Hdtjvjthtfh pihtf cj ueh bf suddfs, du diebjŤjh dh jecaufeŤh dhbruauj bjbhdtjd sĄ cjfrfbusĄ, eu bf bjrjkhrf phs du phs, dj bf hsjgurhrf h diebjŤjjair iptjof åe dhrf sfbfscĄřihrĄ åevĄŤhrfh, bf icfrjrf h ueir ―uřihrf‟ sugfstjj bihr åe oiofetfaf bf
bfzirjfethrf df pit cj djtjtf pf cfŤfaf fafvjair. Dahrjthtfh cirouaĄrjj shrdjejair pripusffafvjair åe nhzh fxpfrjfeŤfair hetfrjihrf bf åevĄŤhrf řj h hd`jzjŤjjair bfkh binîebjtf,prfduo řj suddfsjuefh aigjdĄ h dfrjeŤfair suet dîtfvh bjetrf diebjŤjjaf pf dhrf oheuhauaaf icfrĄ fafvjair, hstcfa åedît hdfřtjh sĄ pihtĄ cjehajzh i hdŤjuef åedfputĄ.
Dhphdjthtfh fafvuauj sf nhzfhzĄ pf i prfgĄtjrf hetfrjihrĄ siajbĄ (dueiřtjeŤf,strhtfgjj, bfprjebfrj, htjtubjej), pf i fxfrshrf df h drfht bfprjebfrj dirfspuezĄtihrfjestrujrjj fcjdjfetf. Hdfstfh icfrĄ fafvuauj pisjnjajthtfh bf h bfsdipfrj jebudtjv, bfbudtjvshu hehaigjd siauŤjj iptjof, åe rhpirt bf ehturh rhŤjiehofetfair utjajzhtf. Bfsdipfrjrfhfstf jebudtjvĄ, sprf fxfopau, dîeb fafvjj, hehajzîeb i sfrjf bf dhzurj phrtjduahrf, hkueg ahi rfguaĄ gfefrhaĄ dhrf hpij fstf bfoiestrhtĄ, hřh duo sf åetîopaĄ åe dhzua
priprjftĄŤjair hbueĄrjj euofrfair ehturhaf.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
29/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J >7
\fetru åevĄŤhrfh fafofetfair bf gfioftrjf, oheuhaua pripuef shrdjej bf åevĄŤhrfh dĄrir rfziavhrf fstf diebjŤjiehtĄ bf fxpfrjfeŤf hetfrjihrf haf fafvjair, bf hd`jzjŤjj pfnhzh dĄrirh pit åevĄŤh řj bfsdipfrj rfahŤjj eij. Chdjajthrfh trhescfruauj pf dhafh åevĄŤĄrjjprje bfsdipfrjrf fxfopajcjdĄ chptua dĄ binîebjrfh ueuj hbfvĄr prje fcirturj priprjjheghkfhzĄ strudturjaf jetfafdtuhaf åesfřj řj eu bftfrojeĄ bihr i diebjŤjiehrf fafofethrĄ,
dj jopajdĄ phrtjdjphrf hdtjvĄ řj pribudtjvĄ ah afdŤjjaf bf gfioftrjf bf dĄtrf fafvj .Fafofetfaf jetujtjvf bf gfioftrjf suet bfsdipfrjtf bf dipjj åe ofbjua åediekurĄtir.
InsfrvhŤjh fstf i hdtjvjthtf pfrdfptjvĄ, jetfeŤjiehtĄ, irjfethtĄ sprf ue sdip,rfgahtĄ prje dueiřtjeŤf, irghejzhtĄ řj diebusĄ sjstfohtjd prje jetfrofbjua shrdjejairpripusf åe oheuha fafvjair. Hdfhsth hsjgurĄ fafvjair i nhzĄ jetujtjvĄ h dueihřtfrjj,stjouaîeb cirohrfh bf rfprfzfetĄrj dahrf bfsprf injfdtf řj åesuřjrjaf dhrhdtfrjstjdf hafhdfstirh, dh řj dhphdjthtfh bf jevfstjghrf bjrfdtĄ shu dirfahŤjj cuedŤjiehaf. Fafvjj suetjevjthŤj sĄ insfrvf johgjej pfetru dh hpij sĄ jbfetjcjdf heuojtf rfahŤjj, sĄ diophrf, sĄbfsdrjf, sĄ hehajzfzf, sĄ hpajdf. \frcfdŤjiehrfh oftibfj prje jopajdhrfh dhbruauj bjbhdtjdpihtf hsjgurh shatua bf ah insfrvhŤjh sjstfohtjdĄ bjrjkhtĄ, ah insfrvhŤjh sjstfohtjdĄrfhajzhtĄ jebfpfebfet bf fafv.
Efdfsjthtfh jetujŤjfj sf kustjcjdĄ prje strudturh psj`jdĄ h dipjjair dhrf, ah vîrsthřdiahrĄ ojdĄ hu i gîebjrf diedrft-jetujtjvĄ, i gîebjrf nightĄ åe johgjej. Dipjaua
åeŤfafgf dffh df pfrdfpf diedrft prje jetfrofbjua h dît ohj ouatir sjoŤurj. Bf hdffh,hnirbhrfh åevĄŤĄrjj åe oheuhafaf Fbjturjj Jetujtfxt rfspfdtĄ prjedjpjua afgĄturjj bjetrfdueihřtfrfh rhŤjiehaĄ řj dueihřtfrfh jetujtjvĄ, pirejeb bf ah diedrft pfetru h hkuegf ahhnstrhdt řj bf ah cirouahrfh kubfdĄŤjair afghtf bf injfdtfaf auojj rfhaf pfetru h hkuegfah cirohrfh gîebjrjj hnstrhdtf. Oheuhafaf pripue ue bfofrs bjbhdtjd prje dhrf sf trfdfbf ah insfrvhrf ah gîebjrf, hstcfa åedît fafvua sĄ pihtĄ bivfbj dhphdjthtfh bf h rfziavh
prinafof pf nhzh rfprfzfetĄrjair sphŤjhaf řj h gîebjrjj, cĄrĄ hkutirua ohtfrjhauaujjetujtjv.
Oheuhafaf eu ajojtfhzĄ hdtjvjthtfh fafvuauj ah i sjopaĄ insfrvhrf, dj jevjtĄ ahhdtjvjtĄŤj prhdtjdf, ah hdŤjuej fcjdjfetf dhrf jopajdĄ ohejpuahrfh injfdtfair, hvîeb åevfbfrfh dĄ euohj hdfst oib bf audru pihtf chdjajth åevĄŤhrfh fafvuauj prje fxpfrjfeŤĄ.
Rihtf dieŤjeuturjaf řtjjeŤjcjdf prfzfethtf åe oheuhaf Țj ofshkfaf supirturjairvjzuhaf suet hbfdvhtf ejvfauauj bf vîrstĄ/bf bfzviathrf ha fafvjair Țj spfdjcjduaujbjsdjpajefj řdiahrf, rĄspueb dhphdjtĄŤjair bf åeŤfafgfrf, chvirjzîeb bfzviathrfhjetfafdtuhaĄ řj sidjhaĄ h fafvjair.
Fvhauhrfh sf chdf prje prinf bf fvhauhrf fahnirhtf ah scîrřjtua cjfdĄrfj uejtĄŤj bf åevĄŤhrf dhrf dieŤje jtfoj bf bjvfrsf tjpurj (injfdtjvj, sfojinjfdtjvj řj sunjfdtjvj), prfduo Țjprje oftibf diopafofethrf bf fvhauhrf (bf tjpua rfziavĄrjair bf prinafof, prijfdtfair,pirticiajjair), dhrf prfsupue ue grhb rjbjdht bf hpajdhnjajthtf åe vjhŤh bf zj du zj.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
30/224
>0 G`jbua åevĄȝĄtiruauj
DF HBVDF EIV OHEVHAVA BFDIOVEJDH^F ÅE AJONH ^IOÎEĎ9
DF HBVDF EIV OHEVHAVA BFOHRFOHRJDĎ ȐJ FP\AI^H^FH
OFBJVAVJ 9
Oheuhaua hrf dîtf biuĄ pfrsiehkfprjedjphaf, ue nĄjht Țj i cftjȝĄ, dhrf åj
åesiȝfsd pf fafvj pf tit phrdursuapridfsuauj bf åevĄȝhrf.
Oheuhaua hrf dîtf biuĄ pfrsiehkfprjedjphaf, ue nĄjht Țj i cftjȝĄ, dhrf åj
åesiȝfsd pf fafvj pf tit phrdursua pridfsuaujbf åevĄȝhrf.
Cjfdhrf uejthtf bf åevĄȝhrf bfnutfhzĄprje phgjeh bf ghrbĄ, dhrf åj heueȝĄ pfdipjj df vir åevĄȝh sĄ chdĄ åe uejthtfh bf
åevĄȝhrf rfspfdtjvĄ. Cjfdhrf uejthtf bf åevĄȝhrf sf cjehajzfhzĄ du phgjej pfetrurfdhpjtuahrf, fvhauhrf, hofajirhrf-bfzviathrf prje kid.^fdhpjtuahrfh bf ah cjehaua oheuhauaujfstf hnirbhtĄ trhesbjsdjpajehr.
Cjfdhrf uejthtf bf åevĄȝhrf bfnutfhzĄ prjephgjeh bf ghrbĄ, dhrf åj heueȝĄ pf dipjj dfvir åevĄȝh sĄ chdĄ åe uejthtfh bf åevĄȝhrfrfspfdtjvĄ. Cjfdhrf uejthtf bf åevĄȝhrf sfcjehajzfhzĄ du phgjej pfetru rfdhpjtuahrf,fvhauhrf, hofajirhrf-bfzviathrf prje kid.^fdhpjtuahrfh bf ah cjehaua oheuhauauj fstfhnirbhtĄ trhesbjsdjpajehr.
ÅevĄȝhrfh fstf strudturhtĄ pf sfdȝjuejaf; HojetfȚtf-ȝj! InsfrvĄ! BfsdipfrĄ! FxfrsfhzĄ!Bjrjkhrfh åevĄȝĄrjj sf rfhajzfhzĄ prjevhairjcjdhrfh hd`jzjȝjjair hetfrjihrf Țj hfxpfrjfeȝfj bf vjhȝĄ h dipjjair, prjepripuefrfh ueuj bfofrs bf åevĄȝhrfnhzht pf åevĄȝhrfh prje bfsdipfrjrf.
ÅevĄȝhrfh fstf strudturhtĄ pf sfdȝjuejaf; HojetfȚtf-ȝj! InsfrvĄ! / BfsdipfrĄ! Audrfh zĄ! Bjrjkhrfh åevĄȝĄrjj sf rfhajzfhzĄ prjevhairjcjdhrfh hd`jzjȝjjair hetfrjihrf Țj hfxpfrjfeȝfj bf vjhȝĄ h dipjjair, prjepripuefrfh ueuj bfofrs bf åevĄȝhrf nhzhtpf åevĄȝhrfh prje bfsdipfrjrf.
Fsfeȝjhaua dieȝjeutuauj åevĄȝĄrjj sfrfgĄsfȚtf åe runrjdh ^FțJEF!, dhrf duprjebfȚj fxfopaf rfafvhetf.
Oheuhaua dieȝjef shrdjej bf audru; bfgrup, bf pfrfd`f, jebjvjbuhaf, sfoehahtfprje jdieurj spfdjcjdf.
Oheuhaua dieȝjef shrdjej bf audru; bf grup,bf pfrfd`f, jebjvjbuhaf, sfoehahtf prjejdieurj spfdjcjdf.
Oheuhaua pripuef shrdjej bf åevĄȝhrf dugrhbf bjcfrjtf bf bjcjduathtf, dhrf pfrojtfafvjair sĄ hpajdf Țj sĄ trhescfrf, åe hatfdietfxtf, hd`jzjȝjjaf binîebjtf.
Oheuhaua pripuef shrdjej bf åevĄȝhrf dugrhbf bjcfrjtf bf bjcjduathtf, dhrf pfrojtfafvjair sĄ hpajdf Țj sĄ trhescfrf, åe hatfdietfxtf, hd`jzjȝjjaf binîebjtf.
RrhtfhzĄ dieŤjeuturjaf bje pfrspfdtjvĄjetfgrhtihrf, tihtf hdfstfh cjjebsunirbiehtf hdfafjhȚj tfof, htît pfetruDiouejdhrf åe ajonh rioîeĄ, dît Țjpfetru OhtfohtjdĄ Țj fxpairhrfhofbjuauj. Dietrjnujf ah cirohrfh ueirdiopftfeŤf du dhrhdtfr trhesbjsdjpajehr,icfrjeb tf`ejdj bf audru pfetru; kubfdhtĄdrjtjdĄ, dhphdjthtfh bf fxpairhrf h auojj
åediekurĄtihrf, diouejdhrfh åe sjtuhŤjj
rfhaf bf vjhŤĄ ftd.
RrhtfhzĄ dieŤjeuturjaf bje pfrspfdtjvĄjetfgrhtihrf, drfîeb afgĄturĄ åetrfdieȝjeuturjaf bf ohtfohtjdĄ Țj dfaf bffxpairhrfh ofbjuauj, tihtf hdfstfh cjjebsunirbiehtf hdfafjhȚj tfof, htît pfetruDiouejdhrf åe ajonh rioîeĄ, dît Țj pfetruOhtfohtjdĄ Țj fxpairhrfh ofbjuauj. Dietrjnujf ah cirohrfh ueir diopftfeŤf dudhrhdtfr trhesbjsdjpajehr, icfrjeb tf`ejdj bfaudru pfetru; dĄuthrfh siauȝjjair bjvfrsf
pfetru rfziavhrf bf prinafof, kubfdhtĄdrjtjdĄ, dhphdjthtfh bf fxpairhrf h auojj
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
31/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J >:
åediekurĄtihrf, diouejdhrfh åe sjtuhŤjjrfhaf bf vjhŤĄ ftd.
Dietfxtfaf drfhtf pfetru åevĄȝhrfsurprjeb fvfejofetfaf jopirthetf bjevjhȝh fafvjair; DrĄdjue, vhdheȝh bf jhreĄ,
åedfputua heuauj Țdiahr ftd.
Dietfxtfaf drfhtf pfetru åevĄȝhrf surprjebfvfejofetfaf jopirthetf bje vjhȝh fafvjair;DrĄdjue, vhdheȝh bf jhreĄ, åedfputua heuauj
Țdiahr ftd. Johgjejaf utjajzhtf icfrĄ supirt pfetru
åevĄȝhrf, dhptfhzĄ Țj irjfetfhzĄ htfeȝjh,surprjeb hspfdtf bje fxpfrjfeȝh bf vjhȝĄ hfafvjair.\rfzfeȝh jaustrhȝjjair ohrj diestjtujf puedtbf pafdhrf åe åevĄȝhrf, prje rhpirthrfhdipjauauj ah fxpfrjfeȝf bf vjhȝĄ trĄjtf shurfprfzjetĄ prjafk bf hpajdhrf h hd`jzjȝjjairdipjjair åe bjvfrsf dietfxtf bf vjhȝĄ.
HsjgurĄ afgĄturh du vjhȝh bf zj du zj.
Johgjejaf utjajzhtf icfrĄ supirt pfetru åevĄȝhrf, dhptfhzĄ Țj irjfetfhzĄ htfeȝjh,surprjeb hspfdtf bje fxpfrjfeȝh bf vjhȝĄ hfafvjair.\rfzfeȝh jaustrhȝjjair ohrj diestjtujf puedtbf pafdhrf åe åevĄȝhrf, prje rhpirthrfhdipjauauj ah fxpfrjfeȝf bf vjhȝĄ trĄjtf shurfprfzjetĄ prjafk bf hpajdhrf h hd`jzjȝjjairdipjjair åe bjvfrsf dietfxtf bf vjhȝĄ.
HsjgurĄ afgĄturh du vjhȝh bf zj du zj.Oheuhaua dieȝjef tf`ejdj bf audru dahrprfdjzhtf, dhrf sprjkjeĄ cirohrfh bfdiopftfeȝf; fthpf bf phrdurs åetr-ipivfstjrf, rfguaj bf rfspfdtht åediouejdhrf ftd.
Oheuhaua dieȝjef tf`ejdj bf audru dahrprfdjzhtf, dhrf sprjkjeĄ cirohrfh bfdiopftfeȝf; fthpf bf phrdurs åe åevĄȝhrfhueuj hagirjto, rfziavhrfh uefj prinafofftd.
Oheuhaua trhtfhzĄ ajonh rioîeh åe cuedŤjuef řj rfspfdtĄ oibfauadiouejdhtjv cuedŤjieha, bfihrfdfdiopftfeŤh ajegvjstjdĄ ofrgf oîeĄ åe
oîeĄ du dfh bf diouejdhrf.\rje hdtjvjtĄŤj spfdjcjdf, oheuhaua sprjkjeĄ dipjjj sĄ åevfŤf dĄ pit ciaisj ajonhkuapfetru h-řj htjegf heuojtf injfdtjvf;
h dĄuth jecirohŤjj=
h dfrf dfvh=
h-řj fxprjoh priprjh ipjejf=
h oibjcjdh, h jecaufŤh diopirthofetuahatdujvh=
h fxprjoh foiŤjj=
h åetĄrj shu h rupf i rfahŤjf. ÅetrfnĄrjaf hbrfshtf pf nhzh ueuj tfxtsuet grhbhtf dh bjcjduathtf; bf dueihȚtfrf,bf åeȝfafgfrf, bf rfcafdȝjf pfetru gĄsjrfhbf siauŤjj åe rfziavhrfh sjtuhŤjjair-prinafoĄ,chdjajtîeb cirohrfhdiopftfeȝfair bf afdturĄ.
Fvhauhrfh sf rfhajzfhzĄ prje oftibftrhbjŤjiehaf řj diopafofethrf; prinfsdrjsf, pirticiaju, hutifvhauhrf pf nhzh
grjafj icfrjtf ah cjefaf cjfdĄrfj prinf bffvhauhrf. Grjah Duo tf piȝj hprfdjh
Fvhauhrfh sf rfhajzfhzĄ prje oftibftrhbjŤjiehaf řj diopafofethrf; prinfsdrjsf, pirticiaju, hutifvhauhrf pf nhzh
grjafj icfrjtf ah cjefaf cjfdĄrfj prinf bffvhauhrf. Grjah Duo tf piȝj hprfdjh pfrojtf
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
32/224
4< G`jbua åevĄȝĄtiruauj
pfrojtf jopajdhrfh fafvuauj åedieȚtjfetjzhrfh rfzuathtfair fvhauĄrjj. Jtfojj bf fvhauhrf suet bf tjpurj bjvfrsf,cirouahȝj åe ohkirjthtfh sjtuhȝjjair pf trfjejvfaurj bf bjcjduathtf (h,n,d),
dirfspuezĄtir bfsdrjptirjair bfpfrciroheȝĄ hcfrfeȝj dfair 4 dhajcjdhtjvf;sucjdjfet, njef, cihrtf njef.
jopajdhrfh fafvuauj åe dieȚtjfetjzhrfhrfzuathtfair fvhauĄrjj. Jtfojj bf fvhauhrf suet bf tjpurj bjvfrsf,cirouahȝj, åe ohkirjthtfh sjtuhȝjjair, pf trfjejvfaurj bf bjcjduathtf (h,n,d), dirfspuezĄtir
bfsdrjptirjair bf pfrciroheȝĄ hcfrfeȝj dfair4 dhajcjdhtjvf; sucjdjfet, njef, cihrtf njef.
\hgjejaf bf hofajirhrf — bfzviathrf suetjetjtuahtf; Ef kudĄo, dirfdtĄo, åevĄȝĄo Țjsuet irghejzhtf åe biuĄ sfdȝjuej;
shrdjej dhrf vjzfhzĄ hofajirhrfh(pfetru fafvjj dhrf hu åetîopjehtbjcjduatĄȝj åe rfziavhrfh jtfojair bffvhauhrf)=
shrdjej bfbjdhtf bfzviatĄrjj (pfetrufafvjj dhphnjaj bf pfrciroheȝĄ, dhrf hurfziavht jtfojj bf fvhauhrf).
\hgjejaf bf hofajirhrf — bfzviathrf suetjetjtuahtf; Ef kudĄo, dirfdtĄo, åevĄȝĄo Țjsuet irghejzhtf åe biuĄ sfdȝjuej;
shrdjej dhrf vjzfhzĄ hofajirhrfh (pfetrufafvjj dhrf hu åetîopjeht bjcjduatĄȝj åerfziavhrfh jtfojair bf fvhauhrf)=
shrdjej bfbjdhtf bfzviatĄrjj (pfetru
fafvjj dhphnjaj bf pfrciroheȝĄ, dhrf hurfziavht jtfojj bf fvhauhrf).
Oheuhaua fstf åesiȝjt bf oheuhaua bjgjtha,dhrf pĄstrfhzĄ strudturh Țj fafofetfafdfauj bjetîj, bhr dietrjnujf, prje ehturhfafofetfair vjrtuhaf (hejohtf,jetfrhdtjvf) ah drfhrfh ueir fxpfrjfeȝf bf
åevĄȝhrf diopafxf, åe hdirb du dfrjeȝfafprigrhofj Țdiahrf hdtuhaf, bhr Țj du vîrsth
fafvjair dĄrirh aj sf hbrfsfhzĄ.
Oheuhaua fstf åesiȝjt bf oheuhaua bjgjtha,dhrf pĄstrfhzĄ strudturh Țj fafofetfaf dfaujbjetîj, bhr dietrjnujf, prje ehturhfafofetfair vjrtuhaf (hejohtf, jetfrhdtjvf)ah drfhrfh ueir fxpfrjfeȝf bf åevĄȝhrfdiopafxf, åe hdirb du dfrjeȝfaf prigrhofjȚdiahrf hdtuhaf, bhr Țj du vîrsth fafvjair
dĄrirh aj sf hbrfsfhzĄ.
2.>. Oheuhaua bjgjtha
Oheuhafaf bjgjthaf bf Diouejdhrf åe ajonh rioîeĄ Țj OhtfohtjdĄ řj fxpairhrfhofbjuauj suet diedfputf bje pfrspfdtjvh vhairjcjdĄrjj hvhethkfair icfrjtf bf jestrujrfhhsjsthtĄ pf dhaduahtir Țj h uefj hnirbĄrj pfbhgigjdf jetfrbjsdjpajehrf, hsjgurîeb ibfzviathrf prigrfsjvĄ h diopftfeŤfair, prje vhairjcjdhrfh fxpfrjfeŤfj spfdjcjdf vîrstfjfafvjair řj prje hddfetuhrfh bjofesjuejair hcfdtjv-htjtubjehaf řj hdŤjiehaf haf ciroĄrjj
pfrsiehajtĄŤjj hdfstirh. Oheuhafaf bjgjthaf bf Diouejdhrf åe ajonh rioîeĄ Țj OhtfohtjdĄ řj fxpairhrfh
ofbjuauj pfetru dahsh J dieŤje i sfrjf bf rfsursf du grhb rjbjdht bf jetfrhdtjvjthtf (kidurj,fxpfrjofetf, paheřf jetfrhdtjvf), dhrf chdjajtfhzĄ fxfrshrfh eiȝjuejair åevĄȝhtf, ojzîebpf dhphdjthtfh kidurjair bf h dhpth rhpjb htfeŤjh fafvjair řj putfrfh bf h chdjajth
åevĄŤhrfh/fxfrshrfh åetr-ue ofbju bjehojd Țj jetfrhdtjv.
Åe prijfdthrfh rfsursfair jetfrhdtjvf, cidusua f pahsht pf rfziavhrfh bf prinafof.DueiřtjeŤfaf binîebjtf åe dhbrua afdŤjjair (eiȝjuej, hagirjtoj ftd.) suet ciaisjtf dhjestruofetf pfetru rfziavhrfh prinafofj pripusf åe dhbrua kiduauj/fxpfrjofetuauj.Kidurjaf suet sphŤjj ,,prinafohtjdf‟ dhrf icfrĄ fafvuauj tihtf jestruofetfaf efdfshrfpfetru h rfziavh prinafofaf řj cffbnhdm jofbjht ah hdŤjuejaf åetrfprjesf.
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
33/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J 48
Kidurjaf hu i hddfetuhtĄ diopiefetĄ cirohtjvĄ; rfziavhrfh dirfdtĄ Țj diopaftĄ hshrdjejair bje kidurj hbudf fafvuauj åebfoeurj Țj åevĄȝĄojetf vhairihsf, drfîeb prfojsfafbfzviatĄrjj sjoȝuauj fstftjd Țj h ueir bfprjebfrj sĄeĄtihsf bf vjhȝĄ. Fafofetfaf grhcjdfsuet jetujtjvf, faf hvîeb riaua bf h sprjkjej fafvua åe rfziavhrfh shrdjejair bje kidurj.
\rfbhrfh diedfptfair řj eiŤjuejair eij sf chdf prje jetfrofbjua ueir hejohŤjj, du ueprieueŤht dhrhdtfr bjehojd, rfspfdtîeb du strjdtfŤf phřjj oftibjdj hj bjsdjpajefj, bhrhbîugîeb i eitĄ aubjdĄ řj htrhdtjvĄ= tfofaf bje prigrhoĄ suet ―jevfstjghtf‟ bfpfrsiehkfaf-bftfdtjvj åetrfgua oiofet bf prfbhrf hrf i tfoĄ aubjdĄ řj drffhzĄ oitjvhŤjhjetrjesfdĄ, efdfshrĄ phrdurgfrjj du jetfrfs h bjsdjpajefj.
EiŤjuejaf eij suet prfzfethtf bf pfrsiehkf sjophtjdf (du ria bf fbudhtirj vjrtuhaj),sun ciroĄ bf kid, jhr dipjaua fstf pfrohefet oitjvht řj åedurhkht sĄ fxpairfzf, sĄrĄspuebĄ ah åetrfnĄrjaf pfrsiehkfair, sĄ-j hkutf åe ojsjuefh bf bfsdjcrhrf h ojstfrfairajonjj, řtjjeŤfj řj ohtfohtjdjj, cĄrĄ h sjoŤj diestrîegfrfh uefj hdtjvjtĄŤj bjbhdtjdf.
Fstf i hnirbhrf eiuĄ, du dhrhdtfr jetfrhdtjv, nhzhtĄ pf prjedjpjj oibfref bf bfsjge
jestrudŤjieha řj ,,ghof-nhsfb afhrejeg‟. \frsiehkfaf sjophtjdf, dhrf jaustrfhzĄprfcfrjeŤfaf hdtuhaf haf dipjjair bf 7-0 hej, hu vîrsth hpripjhtĄ du h utjajzhtirjair, vjzfhzĄbjcfrjtf tjpiaigjj, cjjeb rfhajzhtf grhcjd åe trfeb du oibh (fophtjzhrf řj hsuohrf bf riaurj).
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
34/224
4> G`jbua åevĄȝĄtiruauj
6. \^IJFDRH^FH BJBHDRJDĎ
BF DF, DF, DV DF, DVO ȐJ DÎR T-H ̂ FHAJ[HR9
6.8. \ahejcjdhrfh dhafebhrjstjdĄ irjfethtjvĄ
Hrjh durrjduahrĄ; AjonĄ Țj diouejdhrf Bjsdjpajeh bf åevĄŤĄoîet; Diouejdhrf åe ajonh rioîeĄ Dahsh JEr. bf irf pf sĄptĄoîeĄ; 7
Vejthtfh bf
åevĄŤhrf
Diopftfeȝf DieŤjeuturj Er. bf
irf
TĄptĄoîeh InsfrvhŤjj
8. >. 4. 2. 6. 3.
TFOFTR^VA J
Ef åetihrdfo
ah ȚdihaĄ
8.8.
8.4.
>.8.
4.8.4.2.
2.8.
^fdhpjtuahrfh hd`jzjȝjjair binîebjtf åe dahsh prfgĄtjtihrf
Diouejdhrf irhaĄ; Hdtf bf virnjrf; h shauth
Djtjrf/afdturĄ; Dhrtfh Euofrithrfh phgjejair, bjrfdŤjj bf irjfethrf åe phgjeĄ Ajtfrfaf ojdj Țj ohrj bf tjphr
7 J
Junjo pahetfaf 8.>.8.4.>.8.>.>.
Diouejdhrf irhaĄ; Hdtf bf virnjrf; h sf prfzfeth Icfrjrfh ueir jecirohŤjj bfsprf jbfetjthtfh priprjf Bfsdrjfrfh ueuj injfdt
>8 JJ — JS
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
35/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J 44
Vejthtfh bf
åevĄŤhrf
Diopftfeȝf DieŤjeuturj Er. bf
irf
TĄptĄoîeh InsfrvhŤjj
8. >. 4. 2. 6. 3.
4.8.4.2.2.8.
Djtjrf/afdturĄ; — Ajtfrfaf h, o, j, ojdj řj ohrj bf tjphr Țj bf oîeĄ — Djtjrfh sjahnfair/duvjetfair oiei Țj paurjsjahnjdf Tdrjfrf/rfbhdthrf; Ajtfrfaf h, o, j, ojdj řj ohrj bf oîeĄ
Tdrjfrfh dhajgrhcjdĄ pf ajejhturĄ tjp J \ahshrfh bhtfj, h tjtauauj, ciaisjrfh hajefhtfair Dipjfrfh, trhesdrjfrfh ajtfrfair, sjahnfair řj h duvjetfair Fafofetf bf diestrudŤjf h diouejdĄrjj; Duvîetua — grup bf sueftf hsidjht du ue åeŤfafs Tueftfaf h, o, j Tjahnh. Duvîetua Vtjajzhrfh duvjetfair eij åe dietfxtf hbfdvhtf
DĄaĄtirjo prje
Vejvfrs
8.>.8.4.>.8.>.>.4.8.4.2.2.8.
Diouejdhrf irhaĄ; Icfrjrfh ueir jecirohŤjj bfsprf chojajf, prjftfej Bfsdrjfrfh uefj pfrsihefDjtjrf/afdturĄ; Ajtfrfaf u, s, a, ojdj řj ohrj bf tjphr Țj bf oîeĄ Djtjrfh duvjetfair oiei Țj paurjsjahnjdf
Tdrjfrf/rfbhdthrf; Ajtfrfaf u, s, a, ojdj řj ohrj bf oîeĄ Dipjfrfh, trhesdrjfrfh ajtfrfair, sjahnfair řj h duvjetfair Tdrjfrfh bupĄ bjdthrf Fafofetf bf diestrudŤjf h diouejdĄrjj; Tueftfaf u, s, a BfspĄrȝjrfh duvjetfair åe sjahnf
>8
S — SJJ
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
36/224
42 G`jbua åevĄȝĄtiruauj
Vejthtfh bf
åevĄŤhrf
Diopftfeȝf DieŤjeuturj Er. bf
irf
TĄptĄoîeh InsfrvhŤjj
8. >. 4. 2. 6. 3.
InsfrvĄo,
dfrdftĄo,
bfsdipfrjo
8.8.8.>.8.4.8.2.>.8.
>.4.4.8.4.>.4.4.4.2.2.8.2.>.
Diouejdhrf irhaĄ; Icfrjrfh ueir jecirohŤjj bfsprf diafgjj bf dahsĄ Țj
bfsprf vjhȝh bf Țdiahr Jetiehrfh pripizjȝjjair feueȝjhtjvf
Djtjrf/afdturĄ;
Ajtfrfaf e, f, r, d, ojdj řj ohrj bf tjphr Țj bf oîeĄ Djtjrfh pripizjȝjjair/feueȝurjair
Tdrjfrf/rfbhdthrf; Ajtfrfaf e, f, r, d, ojdj řj ohrj bf oîeĄ Tdrjfrfh du ohkusduaĄ ah åedfputua pripizjȝjfj Tdrjfrfh du ohkusduaĄ h sunsthetjvfair priprjj \uedtuhȝjh; \uedtua Dipjfrfh, trhesdrjfrfh ajtfrfair, sjahnfair, h duvjetfair
Țj h pripizjȝjjair. BjdtĄrj Fafofetf bf diestrudŤjf h diouejdĄrjj; Tueftfaf e, f, r, d \ripizjȝjh/feueȝua
>8
SJJJ — P
DrfȚtfo
sĄeĄtiȚj
8.8.8.>.8.4.8.2.>.8.>.4.4.8.4.>.4.4.
Diouejdhrf irhaĄ; Icfrjrfh ueir jecirohŤjj bfsprf jgjfeh pfrsiehaĄ Jetiehrfh pripizjȝjjair jetfrightjvf Djtjrf/afdturĄ; Ajtfrfaf p, Ą , i, v, ojdj řj ohrj bf tjphr Țj bf oîeĄ Djtjrfh pripizjȝjjair/feueȝurjair Tdrjfrf/rfbhdthrf; Ajtfrfaf p, Ą , i, v, ojdj řj ohrj bf oîeĄ \uedtuhȝjh; Tfoeua åetrfnĄrjj
>8
PJ -PJJJ
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
37/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J 46
Vejthtfh bf
åevĄŤhrf
Diopftfeȝf DieŤjeuturj Er. bf
irf
TĄptĄoîeh InsfrvhŤjj
8. >. 4. 2. 6. 3.
2.8.2.>.
Dipjfrfh, trhesdrjfrfh ajtfrfair, sjahnfair, h duvjetfairȚj h pripizjȝjjair. BjdtĄrj
Fafofetf bf diestrudŤjf h diouejdĄrjj; Tueftfaf p, Ą, i, v \ripizjȝjh/feueȝua
Ef pahdhejohafaf
8.>.8.4.8.2.>.8.>.4.4.8.4.>.4.2.2.8.2.4.
Diouejdhrf irhaĄ; Icfrjrfh ueir jecirohŤjj bfsprf ofbjua sidjha Țj ehturhahpripjht
^fguaj bf virnjrf fcjdjfetĄ; virnjrfh pf rîeb,hsduathrfh jetfraidutiruauj, pĄstrhrfh jbfjj
Djtjrf/afdturĄ; Ajtfrfaf t, å, î, ojdj řj ohrj bf tjphr Țj bf oîeĄ Grupurjaf bf ajtfrf df, Df, dj, Dj Djtjrfh tfxtfair sdurtf Hřfzhrfh tfxtuauj åe phgjeĄ Rjtau. HajefhtfTdrjfrf/ rfbhdthrf; Ajtfrfaf t, å, î, ojdj řj ohrj bf oîeĄ Tdrjfrfh dirfdtĄ h duvjetfair dhrf dieȝje grupurjaf bf
ajtfrf df, Df, dj, Dj Tdrjfrfh du ohkusduaĄ ah åedfputua tjtauauj \uedtuhȝjh; Ajejh bf bjhaig Dipjfrfh, trhesdrjfrfh ajtfrfair, sjahnfair, h duvjetfair,
h pripizjȝjjair Țj h tfxtfair (bf ohxjo 4< bf duvjetf).BjdtĄrj
Fafofetf bf diestrudŤjf h diouejdĄrjj; Tueftfaf t, å, df, dj
>0 PJS - PSJJ
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
38/224
43 G`jbua åevĄȝĄtiruauj
Vejthtfh bf
åevĄŤhrf
Diopftfeȝf DieŤjeuturj Er. bf
irf
TĄptĄoîeh InsfrvhŤjj
8. >. 4. 2. 6. 3.
TFOFTR^VA HA JJ-AFH
ÅetîopaĄrj bje
vhdheȝĄ
8.>.
8.4.
>.8.
4.8.
4.4.
2.8.
^fdhpjtuahrf
Diouejdhrf irhaĄ; Cirof haf bjsdursuauj irha - \ivfstjrfh ueir åetîopaĄrj
trĄjtf
Djtjrf/afdturĄ; Duvjetf dhrf dieŤje bjctiegjj; ih, fh, jh, jf, uh, uĄ Djtjrfh tfxtfair sdurtf
Tdrjfrf/rfbhdthrf; Dipjfrfh, trhesdrjfrfh ajtfrfair, sjahnfair, h duvjetfair,
h pripizjȝjjair Țj h tfxtfair (bf ohxjo 4< bf duvjetf).BjdtĄrj
Fafofetf bf diestrudŤjf h diouejdĄrjj; Duvjetf dhrf hu hdffhřj ciroĄ řj åeŤfafs bjcfrjt
7 J
Bfsdipfrjo
pivfstfh ueuj
cuag bf efh
8.8.8.4.>.8.>.>.>.4.
4.>.4.4.4.2.2.8.2.>.
Diouejdhrf irhaĄ; Hdtf bf virnjrf; h cirouah i dfrfrf Icfrjrfh ueir jecirohŤjj bfsprf bfsfef hejohtf, cjaof
pfetru dipjjDjtjrf/afdturĄ;
Ajtfrfaf b, n, g, `, ojdj řj ohrj bf tjphr Țj bf oîeĄ Grupurjaf bf ajtfrf gf, Gf, gj, Gj Djtjrfh tfxtfair sdurtfTdrjfrf/rfbhdthrf; Ajtfrfaf b, n, g, `, ojdj řj ohrj bf oîeĄ Tdrjfrfh dirfdtĄ h duvjetfair dhrf dieȝje grupurjaf bf
ajtfrf gf, Gf, gj, Gj
>0 JJ — S
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
39/224
Oheuhaf Jetujtfxt dahsh J 47
Vejthtfh bf
åevĄŤhrf
Diopftfeȝf DieŤjeuturj Er. bf
irf
TĄptĄoîeh InsfrvhŤjj
8. >. 4. 2. 6. 3.
Dipjfrfh, trhesdrjfrfh ajtfrfair, sjahnfair, h duvjetfair,h pripizjȝjjair Țj h tfxtfair(bf ohxjo 4< bf duvjetf).BjdtĄrj
Tdrjfrfh cuedȝjiehaĄ; njaftua Fafofetf bf diestrudŤjf h diouejdĄrjj;
Tueftfaf b, n, g, `, gf, gj Duvjetf du sfes ipus Vtjajzhrfh duvjetfair eij åe dietfxtf hbfdvhtf
Ef ojȚdĄo, ef
pajonĄo,
dĄaĄtirjo
8.>.8.4.8.2.>.8.>.>.>.2.4.>.4.4.2.>.2.4.
Diouejdhrf irhaĄ; Icfrjrfh ueir jecirohŤjj bfsprf rfguaj bf djrduahȝjf Hdtf bf virnjrf; h cirouah i rugĄojetf
Djtjrf/afdturĄ; Ajtfrfaf c, Ț, ȝ, z, ojdj řj ohrj bf tjphr Țj bf oîeĄ Grupurjaf bf ajtfrf d`f, D`f, d`j, D`j Djtjrfh tfxtfair sdurtf
Tdrjfrf/rfbhdthrf; Ajtfrfaf c, Ț, ȝ, z, ojdj řj ohrj bf oîeĄ Tdrjfrfh dirfdtĄ h duvjetfair dhrf dieȝje grupurjaf bf
ajtfrf d`f, D`f, d`j, D`j
Dipjfrfh, trhesdrjfrfh ajtfrfair, sjahnfair, h duvjetfair,h pripizjȝjjair Țj h tfxtfair (bf ohxjo 4< bf duvjetf).BjdtĄrj
Tdrjfrfh cuedȝjiehaĄ; jevjthȝjh, cfajdjthrfh
Fafofetf bf diestrudŤjf h diouejdĄrjj; Tueftfaf c, Ț, ȝ, z, d`f, d̀ j
>0 SJ — JP
8/9/2019 Ghidul invatatorului clasa I Editura INTUITEXT
40/224
40 G`jbua åevĄȝĄtiruauj
Vejthtfh bf
åevĄŤhrf
Diopftfeȝf DieŤjeuturj Er. bf
irf
TĄptĄoîeh InsfrvhŤjj
8. >. 4. 2. 6. 3.
Ef kudĄo
åoprfueĄ du
prjftfejj
8.8.8.4.8.2.>.8.
>.>.>.2.4.8.4.>.4.4.2.8.2.>.2.4.
Diouejdhrf irhaĄ; Icfrjrfh ueir jecirohŤjj bfsprf hdtjvjtĄȝj haf dipjjair
Djtjrf/afdturĄ; �
Top Related