interviu nika janjRavasTan jari, rogorc cxovrebis...
Embed Size (px)
Transcript of interviu nika janjRavasTan jari, rogorc cxovrebis...

fasi 2 lari
# 113 29 oqtomberi - 4 noemberi 2012
jari, rogorc cxovrebis wesi
interviu nika janjRavasTan
gv. 10


mTavari redaqtori
Sorena SaverdaSvili
aRmasrulebeli redaqtori
lika zakaSvili
redaqtorebi
nino beqiSvili
magda memaniSvili
sofo bukia
Jurnalistebi:
lika zakaSvili, zurab vardiaSvili,
TaTia xaliani, ani WankotaZe,
Tina yifSiZe, giorgi gogua,
giorgi WeiSvili, sofo afciauri,
eka maRaldaZe, levan axalaia,
salome cecxlaZe, laSa qavTaraZe
kontribucia:
beqa qurxuli, kaxa Tolordava,
rusudan fanoziSvili,
iuri manveliani, dimitri
meWurWliSvili, irakli ZnelaZe,
giorgi mgelaZe
redaqcia:
foto-redaqtori
levan xerxeuliZe
grafikuli dizaini
Tornike lorTqifaniZe
redaqtor-stilisti
nino beqiSvili
koreqtori
Tamar RonRaZe
gamomcemloba:
direqtori qeTevan babunaSvili
gayidvebisa da biznesis
ganviTarebis menejeri
rusudan baraTaSvili
gayidvebis menejeri:
sofo papunaSvili
marketingis menejeri:
elene xarazaSvili
distributori:
mixeil mamuCiSvili
Jurnalis gamoweris msurvelebi
dagvikavSirdiT: 247 10 05.
# 113 / 29 oqtomberi - 4 noemberi / 2012
www.liberali.ge
redaqtorisgan
vcdilob, saredaqcio werilebi optimistur gunebaze vwero, magram amjerad Cems SiSebsa da molodinebs gagiziarebT.
ver vigeb, ra upiratesoba aqvs parlamentis quTaisSi yofnas, roca parlamenti realobas aris mowyvetili, Cven _ parlaments da deputatebi da saparlamento aparati Tbilisi-quTaisis gzaze atareben drois did nawils. rac mTavaria, axali parlamenti minimum 5-jer Zviri gvijdeba.
mikvirs, rogor swrafad moirgo `nacionalurma moZraobam~ opoziciis mantia. maTi rixiani saparlamento gamosvlebi xandaxan nervuli sistemis gamocdaa, iseve, rogorc yofili kulturis ministris `patriotuli~ Segonebebi qveynis axal xelisuflebasTan dakavSirebiT.
meSinia axali Sinagan saqmeTa saministrosi, sadac am kviras unda dai-niSnon moadgileebi. imedia, am saministros maRalCinosanTa rigebSi ar vixilavT odiozur, korufciaSi mxilebul, gaumWvirvale politikuri biografiis adamianebs. am SemTxvevaSi, SesaZloa, `reformebis biuros~ Se-qmna sruliad fasaduri aRmoCndes, iseve rogorc eWvqveS dadges `qarTu-li ocnebis~ erT-erTi mTavari dapireba _ policiis depolitizacia.
miuxedavad imisa, rom jari strategiuli Temaa, samwuxaroa, rom irakli alasanias ar aqvs ufro aqtiuri politikuri roli axal xelisu-flebaSi. veWvob, rom es, SesaZloa, misive pasiurobis damsaxureba iyos.
mniSvnelovania, rom male amoqmeddes parlamentis sagamoZiebo komisia da daiwyos sajaro mosmenebi konkretuli saqmeebis irgvliv. yvelaze didi molodini swored `samarTlis aRsrulebaa~, yovelgvari revanSizmis gareSe.
meSinia, rom media isev politikuri moTamaSeebis poligonad ar darCes. meSinia mxolod fasaduri cvlilebebis sazogadoebriv mauwyebelSi.
SiSi, garkveulwilad, fufunebaa. da imedia, didxans ar mivcem Tavs amis uflebas.
Sorena SaverdaSvili
1

sarCevi
saqarTvelos SeiaraRebuli Zalebis yofili polkovniki nika janjRava 19 agvistos moulodnelad daapatimres, armiidan garicxes da mere aseve moulodnelad gaaTavisufles.
ra iyo misi dakavebis mizezi? rogor afasebs qarTul armiaSi arsebul mdgomareobas? lafanyuris operacias? agvistos oms? gegmavs Tu ara saxelganTqmuli reinjeri jarSi dabrunebas? am da sxva kiTxvebze pasuxebis misaRebad `liberali~ nika janjRavas esaubra.
amJamad Zebnili biznesmeni daviT begiaSvili, romelsac Sveicariam politikuri TavSesafari misca, 15 wlis ganmavlobaSi cnobili saaTebisa da saiuveliro brendebis warmomadgeneli iyo saqarTveloSi. saxelmwifom mas jer WavWavaZis gamzirze mdebare savaWro farTi CamoarTva, Semdeg sisxlis samarTlis saqme aRuZra TaRliTobis braldebiT, Semdeg sam milion laramde jarima daakisra mis firmas, bolos ki, mTeli qoneba dauyadaRa.
patimrebis sakiTxisTvis axal xelisuflebas gansakuTrebuli mniSvnelobis miniWeba mouwevs. es imaSic gamoixata, rom sasjelaRsrulebis ministrad popularuli eqsombudsmeni dainiSna. gavrcelebuli mosazrebis mixedviT, arCevnebSi `nacionaluri moZraobis~ marcxi didwilad swored sapatimroebSi arsebuli mdgomareobis gamoaSkaravebam gansazRvra. rogorc Cans, patimrebis Tema sazogadoebis mudmivi yuradRebis qveS darCeba.
koalicia `qarTuli ocnebis~ warmomadgenlebi patimrebis saqmeebis gadaxedvaze xSirad saubroben. parlamentisa da mTavrobis uflebamosileba jer damtkicebuli ar iyo, rodesac gamarjvebuli koaliciis deputatobisa da ministrobis kandidatebi am sakiTxTan dakavSirebiT sakuTar mosazrebebs gamoTqvamdnen.
jari, rogorc cxovrebis wesi
"albatrosi" - daluquli biznesi
Tavisuflebis molodinSi
gv.10
giorgi mgelaZe, studia `monitori~
zurab vardiaSvili, lika zakaSvili
gv.38 zurab vardiaSvili
gv.32
2 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

sarCevi
nomerSi:
04 mokled
06 citatebi
ori azri
08 unda afinansebdes Tu ara
saxelmwifo eklesias?
mama miqael botkoveli vs
daviT TinikaSvili
mezoblebi
16 axali lideri saqarTveloSi
mTavari Tema
26 strategiuli uwesrigoba
ekonomika
30 axali mTavrobis axali
tarifebi
media
46 ̀ молчим в знак протеста~
komentari
58 droSa
beqa qurxuli
qalaqSi moxetiale kacis
Canawerebi
60 macekve tango!
kaxa Tolordava
gamomcemeli: Sps `liberali~. misamarTi: Tbilisi 0183, JRentis q. 35. tel.: (995 32) 2145002, 2145004. el-fosta: [email protected] veb-gverdi: www.liberali.ge
sxva gamocemebi: `cxeli Sokoladi~, gazeTi `liberali~`liberalis~ saavtoro uflebebi daculia. JurnalSi gamoqveynebuli masalebis nawilobrivi da/an mTliani gamoyeneba redaqciis Tanxmobis gareSe akrZalulia.
beWdva: stamba `sezani~. misamarTi: Tbilisi, wereTlis gamz. 140. tel.: (995 32) 235 70 02. gamodis kviraSi erTxel, yovel orSabaTs. pirveli nomeri gamocemulia 2009 wlis maisSi. rekomendebuli sacalo fasi 2 lari.
fo
to
gar
ekan
ze
lev
an x
erxe
ul
iZe
irakli ZnelaZe
biZina ivaniSvilma ministrobis axali kandidatebis dasaxelebisas ganacxada, rom cnobili fizikosi, gia dvali ganaTlebisa da mecnierebis reformebis saxelmwifo komisias uxelmZRvanelebs.
gTavazobT intervius gia dvalTan, romelic rusudan fanoziSvilma niu-iorkSi Cawera.
fotoreportaJi
gia dvali - "koncefcia - akademiuri Tavisufleba"
erTi daviwyebuli ojaxi...
gv.50-55
rusudan fanoziSviligv.18
3liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

barak obamam mesame debatebic moigo
floridaSi, linis universitetSi, aSS-is saprezidento kandidate-bs Soris rigiT mesame, saboloo debatebi 22 oqtombers gaimarTa. 90-wuTiani dapirispireba barak obamasa da miT romnis Soris amJa-mindeli prezidentis gamarjvebiT dasrulda. CBS News-is Catarebuli gamoki-TxviT, debatebSi mxari respon-dentTa 53%-ma barak obamas dauWi-ra, 23%-ma _ mit romnis, xolo 24%-is azriT, kandidatebs Soris debatebi fred dasrulda. CNN-is monacemebiT, ki prezidentobis de-mokrat kandidats 48%-ma dauWira mxari, maSin rodesac respublikel kandidats mayurebelTa 40%-is simpatia ergo.debatebisas, barak obamas mxridan aqcenti sagareo politikaze gake-Tda. misi mtkicebiT, miT romnis xedvebi aSS-is sagareo politikis Sesaxeb mcdaria da mas drois ukan, civi omis periodSi dabruneba surs. aseve arasworia aqcentebi, romelsac is axlo aRmosavleTTan dakavSirebiT akeTebs.eqspertTa SefasebiT, miT rom-ni obamasTan SedarebiT, sustad gamoiyureboda sagareo sakiTxebze saubrisas, ris gamoc is yuradRe-bis ekonomikur sakiTxebze gada-tanas Seecada da barak obama sust ekonomikur politikis gatarebaSi daadanaSaula.SegaxsenebT, rom pirveli sapre-zidento debatebi miT romnis
mokled
DOING BUSINESS 2013-is reitingSi saqarTvelo me-9 adgilzeamsoflio bankma 23 oqtombers „Doing Business 2013“-is kvlevis Sedegebi warmoadgina, romelic msoflioSi biznesis keTebis simartives exeba. 185 qveynis biznesklimatis Seswavli-sas msoflio banki biznesregulire-basTan dakavSirebul 10 sxvadasxva kriteriums eyrdnoboda. maT Sorisaa iseTi mniSvnelovani kriteriumebi, rogoricaa biznesis dawyeba, qonebis registracia, gadasaxadebis gada-xda, mSeneblobis nebarTvis aReba, sagareo vaWroba, xelSekrulebebis Sesruleba, eleqtroenergiis miReba, investorebis dacva, kreditis aReba da biznesis daxurva.aRsaniSnavia, rom saqarTvelo „Doing
Business 2013“-is reitingSi wels, ganviTarebuli qveynebis gverdiT, pirvel aTeulSi moxvda. msoflio bankis reitingSi, saqarTvelosTan erTad, pirvel aTeulSi avstralia, singapuri, axali zelandia, amerikis SeerTebuli Statebi, dania, norvegia, didi britaneTi, koreis respublika da hong kongi Sevidnen.es aris pirveli SemTxveva, ro-desac biznesreitingis pirvel aTeulSi ganviTarebul qveynebTan erTad, ganviTarebadi qveyanac moxvda. saqarTvelo Doing Business--is reitingSi pirvelad 112-e poziciiT 2004-06 wlebSi moxvda. 2009 wels saqarTvelom oceulSi moxvedra SeZlo, xolo gasul wels man me-16 adgili daikava.
gamarjvebiT dasrulda, meore debatebSi ki, mayurebelTa Sefase-biT, barak obamam gaimarjva.analitikosebis TqmiT, miuxedavad imisa, rom barak obamam bolo ori debatebi miT romnis mougo, es arsebiTad ver moaxdens preziden-tobis kandidatebis reitingebze zegavlenas. am droisTvis obamas da romnis reitingi TiTqmis Tana-baria. aSS-Si saprezidento arCevnebi 2012 wlis 6 noembers gaimarTeba.
israelisa da hamasis araoficialuri zaviramdenimedRiani samxedro mo-qmedebebis Semdeg, israelma da hamasma araoficialur SeTanxmebas miaRwies.22 oqtombers hamasma saraketo dartymebi ganaxorciela israe-lis samxreTiT, romlis Sedegadac xuTi samxedro daSavda. sapasu-xod ki, israelma Razas Crdilo-eT nawilze miitana ieriSi, rasac sabolood eqvsi palestinelis sicocxle Seewira.samomavlod, situaciis garTu-lebis SiSiT, orive mxares dai-xura skolebi. moZraoba hamasis warmomadgenlebma ki ganacxades, rom viTarebis eskalacia maT interesebSi ar Sedis, vinaidan palestinis muslimi mcxovreble-bi religiuri dResaswaulisaTvis emzadebian.israelis premier-ministrma be-niamin neTaniahum ki piroba dado, rom „wertilovani dartymebi“ kvlavac gagrZeldeboda, vinaidan am samxedro moqmedebebis dawye-ba maTi iniciativa ar iyo, Tumca aucileblobidan gamomdinare, israeli brZolas ganagrZobda.saerTaSoriso mediis cnobiT, am etapze, egviptis SuamavlobiT, israelma da palestinam SeTanxme-bas miaRwies da samxedro moqmede-bebi Sewyda. Tumca, ucnobia zavis pirobebi da xangrZlivoba.
4 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

ukraina axal parlaments irCevs28 oqtombers ukrainaSi sapar-lamento arCevnebi gaimarTeba. ukrainelebi 450-adgilian umaRles radas xuTi wlis vadiT airCeven. parlamentis wevrebis naxevari par-tiuli siebidan dakompleqtdeba, naxevars ki maJoritaruli wesiT arCeuli deputatebi Seadgenen.2012 wlis ukrainis saparlamen-to arCevnebSi 87 partia miiRebs monawileobas. Tumca, erTmaneTis mTavar konkurentebad prezident ianukoviCis `regionebis partias” da patimrobaSi myofi eqs-premie-ris, iulia timoSenkos „batkivSCi-nas“ miiCneven, romelic cota xnis win parlamentis eqs-spikeris arsen iaceniukis „cvlilebaTa front-Tan“ erTian siaze SeTanxmda.gamokiTxvebis mixedviT, amomrCe-velTa Soris popularulia aseve komunistebis partia da yofili boqsioris, vitali kliCkos partia „udari“. rogorc winasaarCevno kvlevebi cxadyofs, `regionebis partia~ kvlav moipovebs sapar-lamento umravlesobas, Tumca ianukoviCis politikur Zalas sava-raudod sakonstitucio umravle-
soba ar eyoleba.aRsaniSnavia, rom eqspertebma wi-nasaarCevno periodi ukve Seafases „yvelaze uintereso da mosawyen“ winasaarCevno periodad damou-kidebeli ukrainis istoriaSi. xolo Research and Branding Group-is mier Catarebulma gamokiTxvam ki cxadyo, rom mosaxleobis umete-soba arCevnebisadmi skeptikuradaa ganwyobili da mxolod gamoki-TxulTa 18% fiqrobs, rom arCev-nebi samarTlianad Catardeba.
meCeTSi momxdarma afeTqebam 40 adamianis sicocxle imsxverpla40 adamiani daiRupa da 50-mde daSavda avRaneTis CrdiloeTiT mdebare qalaq maimanaSi, 26 oqtom-bers, erT-erT meCeTSi momxdari afeTqebisas.teroristuli aqti fariabis pro-vinciis dedaqalaqSi swored maSin moxda, rodesac adgilobrivebi yurban-bairamis dResaswauls aR-niSnavdnen id-gahis meCeTSi. miuxe-davad imisa, rom meCeTSi adgilo-brivi xelisuflebisa da policiis warmomadgenlebi mravlad iyvnen, teroristuli aqtis Tavidan ari-
deba mainc ver moxerxda. TviTm-xilvelTa gancxadebiT, kamikaZe teroristi policielis formaSi iyo Cacmuli.daRupulTa da daSavebulTa Soris ZiriTadad policiis dabali ran-gis TanamSromlebi da salocavad misuli moqalaqeebi arian, maT Soris 6 bavSvi.samarTaldamcavebis TqmiT, Sesa-Zloa msxverplis raodenoba kidev ufro gaizardos, vinaidan saavad-myofoebSi gadayvanili daSavebu-lebis mdgomareoba kritikulia.ukanaskneli Tveebis ganmavlobaSi es avRaneTSi momxdari yvelaze masStaburi teroristuli aqtia. gasul TveSi ki, saerTo jamSi, 37 adamiani gardaicvala nangharisa da vardakis provinciebSi momxdari afeTqebebis Sedegad.
5liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

„Tqven aRar xarT saprotesto mitingebze, Tqven aRar SegiZliaT
xelaRebiT adamianebisTvis lafis srola, aRar SegiZliaT
ciliswameba; Tu rame gaqvT _ prokuratura, policia, imoqmedeT“, _
goka gabaSvili, saparlamento umciresobis wevri
`erTaderTi, rac daakeliT saarCevno process, saarCevno Zaladobas,
is iyo, rom pirveli oqtombris Rames Tqven SegeZloT gesrolaT
tyvia da ar isroleT, amisTvis didi madloba~, _
Tina xidaSeli, saparlamento umravlesobis wevri
`daTa da baCo axalaiebi sajaro moxeleebi aRar arian da axla
isveneben, isveneben, isveneben~, _
roland axalaia, parlamentari
„saqarTvelos teritoriis 20% aris okupirebuli ruseTis mier;
ruseTi aris saqarTvelos okupanti qveyana; mas gaxsnili aqvs ori
saelCo _ soxumsa da cxinvalSi da sanam es aris faqti, manamde
diplomatiuri urTierToba ruseTTan ar aRdgeba“, _
maia fanjikiZe, saqarTvelos sagareo saqmeTa ministri
„pirveli oqtombris arCevnebma daamtkica, rom qarTuli
demokratia ufro metia, vidre slogani da xelisuflebis mimdinare
gadacema erTi partiidan meoreze aris standarti yvela axali
demokratiisTvis~, _
erik rubini, evropisa da evraziis sakiTxebSi
aSS-is saxelmwifo mdivnis TanaSemwis moadgile
`ar gamikvirdeba, rom uaxloes momavalSi gaigoT bevri `gaugonari
ambavi~ Cem Sesaxeb. vinc micnobs, ar daijerebs, Tumca vinc ar
micnobs, minda davarwmuno, rom yovelTvis vicavdi kanons da
pasuxismgeblobiT vekidebodi CemTvis dakisrebul movaleobebs~, _
dimitri SaSkini, saqarTvelos Tavdacvis yofili ministri.
citatebi
6 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113


unda afinansebdes Tu ara saxelmwifo eklesias?
diax mama miqael botkovelisaqarTvelos patriarqis presmdivani
saxelmwifosgan eklesiis dafinanseba Zalian ora-
zrovnad JRers da saqmeSi Cauxedavi adamianebisTvis,
SesaZloa, azrTa sxvadasxvaobis mizezi gaxdes. es gan-
pirobebulia ara xelisuflebis keTili nebiT, aramed
konstituciuri SeTanxmebiT. sadac saxelmwifo aRiare-
bulia im saxelmwifos samarTalmemkvidred, romelmac
eklesia praqtikulad miwasTan gaaswora, bolSevikur
xelisuflebas vgulisxmob.
eklesias hqonda miwebi, materialuri qoneba, es yvela-
feri ki mas CamoarTves. saxelmwifom aiRo valdebuleba,
rom is daexmareba da miyenebul zarals aunazRaurebs
eklesias.
am TemasTan dakavSirebiT imsjeles rogorc eklesiis,
aseve saxelmwifos warmomadgenlebma da ganisazRvra
Tanxa, romelic gamoiyofoda.
azrTa sxvadasxvaobis gamoricxvis mizniT, saqarTve-
los patriarqis, ilia II-is iniciativiT gadawyda, rom
gamoyofili Tanxa mTlianad daxarjuliyo saganmana-
Tleblo sferoSi. swored am mimarTulebiT ixarjeboda
saxelmwifos gamoyofili Tanxa.
Cven yovelTvis gvindoda xazi gagvesva, rom saxelmwi-
fo Tanxas imis gamo ki ar gascemda, rom viRacas daenaxa,
Tu rogor axlosaa eklesiasTan. aramed am urTierTobas
rom hqonoda legaluri forma _ saxelmwifos aRebuli
aqvs valdebuleba.
moxaruli viqnebiT, Tu b-ni biZina ivaniSvilis ini-
ciativa ganxorcieldeba da es Cveni mxridanac mxarda-
Werili iqneba. gaimarTeba konsultaciebi axal xeli-
suflebasTan, raTa konstituciur SeTanxmebas mieces
samarTlebrivad gamarTuli forma.
respublikuri partiis mxridan gaJRerda am Tanxis
erTjeradobis ideac. esec, ra Tqma unda, ar iqneba pro-
blema.
saubari iyo aseve sxva religiuri konfesiebis dafi-
nansebaze. komisiebis muSaobis Semdeg, Tuki saxelmwifo
daadgens da ganisazRvreba rogorc am konfesiebis war-
momadgenelTa procentuli raodenoba saqarTveloSi,
aseve materialuri zarali, romelic am konfesiebma ga-
nicades bolSevikuri mmarTvelobis ganmavlobaSi da
dadgindeba, rom am daxmarebidan garkveuli nawili SeiZ-
leba sxva religiebmac miiRon, esec msjelobis sagani
unda iyos da aqac ver vxedavT tragedias. Tumca, ro-
gorc iciT, gansakuTrebuli represiebi marTlmadide-
belma eklesiam ganicada. me ar maxsovs, sxva romelime
konfesias, miT umetes, saqarTveloSi, umniSvnelod war-
modgenil konfesiebs ganecadaT aseTi masStaburi zara-
li.
ori azriori azri
azrTa sxvadasxvaobis gamoricxvis
mizniT, saqarTvelos patriarqis, ilia II-is
iniciativiT gadawyda, rom gamoyofili
Tanxa mTlianad daxarjuliyo
saganmanaTleblo sferoSi. swored am
mimarTulebiT ixarjeboda saxelmwifos
gamoyofili Tanxa.
8 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

ori azriori azri
unda afinansebdes Tu ara saxelmwifo eklesias?
zogadad, usamarTlobad meCveneba, rodesac
saero xelisufleba moqalaqeebis mier
sakuTari SromiT gamomuSavebuli Tanxidan
maT daukiTxavad iRebs raRac procents
da uricxavs im religiur gaerTianebas,
romelic aseve sakuTari surviliT aqvs
SerCeuli.
aradaviT TinikaSviliTeologi
saxelmwifo qveyanaSi mxolod erT
religiur gaerTianebas ar unda afi-
nansebdes, Tundac es sme (saqarTve-
los marTlmadidebeli eklesia) iyos,
romelsac saxelmwifo biujetidan
20-25 milioni lariT afinansebs, Tu
ar CavTvliT sxva saxis ZviradRire-
bul saCuqrebs saxelmwifo moxeleebis
mxridan sasuliero pirebisTvis. jer
erTi, gaugebaria, ra principiT gan-
sazRvra xelisuflebam Tanxis aseTi
odenoba da meorec, ar aris gamWvirva-
le da cnobili saqarTvelos moqala-
qeebisTvis, konkretulad raSi ixarje-
ba Tanxebi eklesiaSi, romelic swored
am moqalaqeebis jibidan Sevsebuli
biujetidan aris gadaricxuli!
zogadad, usamarTlobad meCveneba,
rodesac saero xelisufleba moqala-
qeebis mier sakuTari SromiT gamomu-
Savebuli Tanxidan maT daukiTxavad
iRebs raRac procents (Tan am procen-
tis odenobasac Tavad gansazRvravs)
da uricxavs im religiur gaerTiane-
bas, romelic aseve sakuTari survi-
liT aqvs SerCeuli. es usamarTlobaa,
radgan qveyanaSi arseboben adamianebi,
romelTac SeiZleba sulac ar surdeT
marTlmadidebeli eklesiis dafinanse-
ba (mag., kaTolikeebs, protestantebs,
muslimebs, iudevelebs, agnostikose-
bs, aTeistebsa da sxvebs). saxelmwifo
ki maT aiZulebs swored ase moiqcnen.
Cemi azriT, saxelmwifo arcerT re-
ligiur gaerTianebas ar unda exmare-
bodes finansebiT, magram Tu amgvari
gadawyvetileba mainc iqneba miRebuli,
maSin qveynis TiToeulma moqalaqem
unda Seavsos Sesabamisi anketa, sadac
is daafiqsirebs sakuTar survils ro-
meli religiuri gaerTianebisTvis
surs Tavisi gadasaxadis gadaxda, ra
moculobis iqneba es Tanxa da saer-
Tod daafinansebda Tu ara romelime
religiur gaerTianebas. mxolod aseT
SemTxvevaSi gveqneboda samarTliani
sistema am kuTxiT.
9liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

jari, rogorc cxovrebis
wesi
fo
to l
evan
xer
xeul
iZe
interviu
10 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

jari, rogorc cxovrebis
wesiinterviu
nika janjRavasTan
rogor dagapatimres?mrgval baRTan damakaves, patru-
lis manqana gaCerda. gadmomiyvanes, damades borkilebi, amoiRes xe-lketebi da Tavisive manqanas ukana fari Caumtvries. imitom, rom Semd-gariyo ori saqme, erTi administra-ciuli, meore sisxlis samarTlis. droebiTi moTavsebis izolatorSi wamiyvanes. sasamarTlo iyo meore diliT. es iyo siurrealisturi procesi. patrulTan problemebi arasodes mqonia. saqme SeTiTxnes.
advokati moviTxove. miTxres, rom mis misayvanad xuTi wuTi mqonda. megona, sadme iqve hyavdaT, saubari Turme Cems advokatze iyo. Tanac telefonis gamoyenebis uflebas ar maZlevdnen.
nebismieri adamianisTvis es Sokismomgvreli iqneboda. aravin
miTxra ratom damapatimres, im xalxis gvarebi vinc me damakava, mxolod sasamarTlo procesis dros gavige.
avRaneTidan Tqven amerikaSi waxvediT. rodis dabrundiT saqar-TveloSi?
2010 wlis dekemberSi avRaneTSi Cveni kontintegentis xelmZRva-nelad daviniSne. iq 6 Tve viyavi, avRaneTidan Camosvlis Semdeg amerikaSi, erovnuli Tavdacvis uni-versitetSi saswavleblad wavedi… es aris umaRlesi samxedro saswav-lebeli polkovnikebisTvis. brwyin-vale saswavlebeli, sadac gaswa-vlian, rogor unda Camoayalibo da Seqmna samxedro strategia, stra-tegiul doneze rogor Seafaso Seni mokavSireebi, mowinaaRmdegeebi
da SesaZleblobebi. CemTan erTad iq 32 qveynis warmomadgeneli iyo. CemTan erTad isxdnen maRali ran-gis oficrebi, romlebic avRaneTsa da eraySi brigadebs da diviziebs xelmZRvanelobdnen.
roca saubari siriis problemaze gvqonda, siriis arasamTavrobo orga-nizaciebis warmomadgenlebi mo-diodnen da leqciebs gvikiTxavdnen. iranis birTvul problemaze pirveli xarisxis eqspertebi gvesaubrebod-nen. im klasSi amerikis SeiaraRebuli Zalebis is momavali xelmZRvaneloba ijda, romlebic adre Tu gvian sa-xelmwifo departamentis politikis Semsruleblebi iqnebian.
iq iyo saubari agvistos xuT dRian katastrofaze, ratom moxda, risi gulisTvis, ra iqne-ba ruseTis reaqcia momavalSi,
interviu
saqarTvelos SeiaraRebuli Zalebis yofili polkovniki nika janjRava 19 agvistos
moulodnelad daapatimres, armiidan garicxes da Semdeg, aseve moulodnelad
gaaTavisufles. ra iyo misi dakavebis mizezi? rogor afasebs qarTul armiaSi arsebul
mdgomareobas? lafanyuris operacias? agvistos oms? gegmavs Tu ara jarSi dabrunebas? am
da sxva kiTxvebze pasuxebis misaRebad `liberali~ nika janjRavas esaubra.
11liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

interviu
ra cvlilebebi gamoiwvia am omma ruseTSi avtoritaruli reJimis CamoyalibebaSi? es omi mxolod saqarTvelosadmi ar iyo mimarTu-li. es iyo saCvenebeli procesi imisa, Tu ra mouvaT satelit qveynebs, vinc odesRac sabWoTa kavSirSi Sediodnen.
amerikidan rom Camovedi, iqi-dan Tavdacvis saministroSi Cemi daxasiaTeba movida, sadac weria ra gavakeTe, rogor viswavle da a.S. mTeli Cemi saSualebebiT vcdi-lobdi meCvenebina ara marto Cemi Tavi, aramed damecva saqarTvelos prestiJi.
saqarTveloSi 1 ivliss Camoxve-diT. 19 agvistos ki agiyvanes. am periodSi Tavdacvis saministroSi ar misulxarT?
ojaxuri problemebis gamo SvebulebaSi gavedi. amis mere Cem irgvliv saintereso qmedebebi daiwyo. me daviniSne samxedro ataSed italiasa da sanmarinoSi. ar vici, axalaiam icoda Tu ara, rom sanmarinos jari ar hyavs. aseTi Tanamdeboba saqarTvelos SeiraRebul ZalebSi ar arsebo-bda. CemTvis Seqmnes. avRaneTisa da amerikis Semdeg sanmarinoSi miSvebdnen.
Tqvens Tavidan moSorebas cdilo-bdnen? ra safrTxes elodnen Tqven-gan?
arCevnebis win destabilizaciis Seqmnas apirebdnen. albaT, varau-dobdnen, rom xels SevuSlidi. lafanyuris operacia pirveli in-cidenti iyo. ruseTis teritoriaze saqarTvelos mxridan 20-kaciani jgufis SeWra xumroba ar iqneboda, arc ruseTis pasuxi iqneboda nazi.
Zalian bevri kiTxvis dasmaa saWi-ro, gamoZiebaa Casatarebeli. Cveni sami samxedro daiRupa am operaciaSi.
izolatorSi rogor geqceodnen?sxva ganzomilebaSi xvdebi, ro-
desac ar ici, risTvis aRmoCndi sakanSi, cixis TanamSromlebTan didi urTierToba ar mqonia, garda imisa, rom mekiTxebodnen, saWmeli mindoda Tu ara. kviraSi erTxel mxolod 5 wuTiT SemeZlo meuRles-Tan darekva.
im muxlze, romliTac damiWires, maqsimumi 400 lariani jarima iyo. faliaSvilze, sadac damakaves, 5 Tu 6 video kameraa damontaJebuli, yvela kameris firi amoRebulia da Sss-Si inaxeba. mis gadmocemaze uari gviTxres, SuqniSanTan rom kameraa, imaze Tqves, rom futlia-ria. cxadia, is adamiani, romelmac Cemi ayvanis operacia dagegma, firs ar mogvcemda. Tumca, imedi maqvs, axali xelisuflebis pirobebSi am saqmes gamoiZieben.
Cem SemTxvevaSi, Tavdacvis, Sina-gan saqmeTa da iusticiis saminis-troebs Soris erTgvari SeTanxmeba iyo. Tavdacvis saministrodan ga-magdes, Sinagan saqmeTa saministrom damakava, iusticiis saministrom ki Cemi gasamarTleba uzrunvelyo. Cemi procesi 10 wuTSi damTavrda. ilona Toduam, romelic Semdeg daawinaures, aT wuTSi gadawyvita, rom 80 dRiT patimroba moesaja.
Camtvreul farebze saubrobdiT…rodesac administraciul pasu-
xismgeblobaSi gaZleven, es sulac ar niSnavs imas, rom Senze gamoZieba Sewyda, Teoriulad SesaZlebelia, rom gamoZiebis dros damatebiTi faqtebi gamoikveTos da sisxlis samarTlebriv saqmeSi gadaizardos. me ar vici, amas risTvis amzade-bdnen, magram 1 oqtombris Semdeg didad saintereso ar aris.
rogor gagaTavisufles?es Zalian saintereso procesi
iyo. Tbilisis prokurorma gaasaCi-vra sasamarTlos gadawyvetileba. ambobda, rom 80 dRe CemTvis zedme-tia da sakmarisia 48 dRe, romelic ukve mqonda moxdili da Sesabami-
sad, gamaTavisufles. ratom moxda es, gairkveva. Tumca, vfiqrob, mediaSi atexilma xmaurma gamoiwvia.
sakmaod gvian gaxmaurda Tqveni dakavebis ambavi, ratom?
Cemze, Cems meuRleze da Cems ojaxze didi fsiqologiuri zewo-la iyo. SemiZlia riski Cems Tavze aviRo, magram Cems meuRleze amis ufleba ar maqvs. ar mqonda aravi-Tari garantia, rom Cemi saqme sxva mimarTulebiT ar wavidoda. amas-Tan, ar mindoda, vinmes politiku-ri TamaSebisTvis gamoveyenebine. amitom ar vaxmaurebdi, Tumca mere Jurnalistebma Tavi gamoiCines da gaaxmaures.
amerikelebma me kargi rekomen-dacia momces. Tavdacvis sami-nistrodan ki Cems saswavlebels gaugzavnes werili, sadac ewera, rom Tqvenma naqebma polkovnikma, mTvralma, policielebs Seuracxyo-fa miayena da cixeSi gviziso. maTi reaqcia daaxloebiT aseTi iyo `Cven ra SuaSi varT? ra janjRavas sma vaswavleT Tu?~ es aris umaRlesi samxedro saswavlebeli, romel-sac aseT werilebs ar ugzavnian, Tundac Senma wargzavnilma prezi-denti moklas. es diskreditaciis mcdeloba iyo. amaSi monawileoba ministris moadgileebma miiRes da Zalian mdabio xarisxis provokacia ganaxorcieles. am saswavlebels 1899 wels Caeyara safuZveli, 100 welze metia arsebobs da am xnis manZilze aseTi ram arcerT qveyanas ar uqnia. es Senive qveynis sir-cxvilia. Sen Tu amerikaSi gzavni deboSiors da loTs, ra maTi pro-blemaa?
saqmis gasaCivrebas gegmavT?am saqmes gavasaCivreb. gamarjveba
iq ki araa, sadac Zalaa, aramed iq, sadac simarTlea, simarTle ki Cems mxaresaa. saxelis garda araferi gamaCnia. ase siaruli ar SemiZlia, rodesac deboSioris saxeli maqvs.
12 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

interviu
ramdenad kargadaa Sedgenili Ta-vdacvis koncefcia?
SaSkinis 3T esaa cisferi mTebi, axalgazrdas eubnebi, rom savalde-bulo jarSi wamodi da mere 4-wlian swavlas dagifinanseb universitet-Sio, Cven amas profesional ja-riskacsac ar vukeTebT. ra xarje-biT, ra fuliT? es iyo ubralod piaraqcia.
SaSkini cixeebis Semdeg ganaTle-baSi wavida, Semdeg ki TavdacvaSi. aseTi unikaluri tipis adamiani, romelsac am samive radikalurad gansxvavebul mimarTulebaze Seu-Zlia muSaoba, mxolod saqarTvelo-Si Tu moiZebneba.
yofili ministri, Tavisi piro-vnebidan gamomdinare, yovelTvis dedoflis rolis Sesrulebas iyo miCveuli, yovelTvis meore kaci iyo.
baCana axalaias piradad icnobT? bolo ori wlis ganmavlobaSi
me masTan kavSiri ar mqonia. sul mivlinebaSi viyavi, an avRaneTSi, an aSS-Si. me mqonda garkveuli Tanam-deboba da vasrulebdi im davalebe-bs, romelic Stabidan modioda.
20 weliwadia qarTul SeiraRebul armiaSi var. mTeli Cemi arsebiT SeiaraRebul jarebs vemsaxurebo-di, Cemi biblioTekis 99% samxe-dro literaturisgan Sedgeba. es CemTvis mxolod kariera ar aris, es Cemi cxovrebis wesia. amerikele-bma maswavles rogor unda Sexe-do jars. jari imisTvis ar aris Seqmnili, rom aRlumebSi miiRos monawileoba. an Sida politikur operaciebSi CaerTos, rogorc es 2007 wlis noembris movlenebma gvaCvenes. nebismieri SeiraRebuli Zalebis amocana saqarTvelos sazR-vrebis dacvaa. saqarTvelos jari ar unda emsaxurebodes romeliRac partias an rogorc bolo dros iyo, erT pirovnebas.
qarTul jarSi mniSvnelovani problemebia. pirvel rigSi, es aris
suliskveTebis problema. suliskve-Tebis CaxSoba ar SeiZleba. roca garkveuli samxedro organizacia, magaliTad samxedro policia po-litikur dakveTas asrulebs, roca dawinaureba xdeba ara damsaxurebis, aramed imis mixedviT, vin vis icnobs da ra urTierTobebi aqvs ufroseb-Tan _ es problemaa. qarTul jarSi ganaTlebam, fizikurma da moralur-
ma pirobebma unda iTamaSos mniSvne-lovani roli. nepotizmi nebismier organizacias daRupavs. magram ja-risTvis pirdapir sasikvdilo senia.
ambobT, rom baCana axalaia jarSi rogorc egzekutori, ise movida. jari daxuruli iyo, Tumca, infor-macia konkretuli SemTxvevebis, ma-galiTad, damcirebis, cemis, zewolis Sesaxeb mainc vrceldeboda, Tqven
flobT raime informaciis konkre-tuli faqtebis Sesaxeb?
cixis sistemis arqiteqtori Semdeg armias xelmZRvanelobda. da imave meTodebiT moqmedebda, rogorc cixeSi, mas hqonda sruli kartblanSi, aravin zRudavda.
darwmunebuli var, konkretuli darRvevebis Sesaxeb axali xelisu-fleba Riad isaubrebs. saWiroa am xalxis reabilitacia. im adamianTa ricxvi, romlebic gauSves anda Tvi-Ton wavidnen, tragikulia. mivesal-mebi axali ministris gancxadebas imis Taobaze, rom profesionalebi jars unda daubrundnen.
rogor afasebT agvistos oms, ro-gorc samxedro operacias?
agvistos 2008 wlis katastrofa samxedro, politikuri, sadazvervo, nebismieri TvalsazrisiT saSin-lad iyo dagegmili. iyo qarTveli jariskacis gmiroba, magram es mainc didi katastrofaa. politikose-bma, vinc brZanebebs iZleodnen, arasworad ganWvrites da Seafases situcia.
gamosaZiebelia Cveni yvela qmede-ba. vin gamoiyvana kodoridan Cveni brigada ise, rom tyvia ar gasroli-la? ratom ar iyo rokis gvirabis gasakontrolebeli operaciebi? ratom gamoiyenes gvardia? maT gmiroba gamoiCines da 99% gamocxa-dda. magram es ar iyo brZolis wina xazze gamosayvani qvedanayofi.
aq iyo marTvis problema. ar SeiZleba, rom viRacam SeiaraRebu-li Zalebi aRiqvas rogorc piradi jari. yofilma xelisuflebam ar icoda arc jaris marTva da ar icoda qarTveli jariskacis su-liskveTeba. jaris marTvis principi ra aris? is, rom xelmZRvaneli win unda iyos. jari romlis xelmZRva-neli, brZolas uknidan xelmZRvane-lobs, yovelTvis demoralizebuli iqneba. jariskaci xelmZRvanels masTan erTad unda xedavdes. es elementaruli principia, romelic
Cems SemTxvevaSi Tav-
dacvis, Sinagan saqmeTa da
iusticiis saministroebs
Soris erTgvari SeTanxmeba
iyo. Tavdacvis saministro-
dan gamagdes, Sinagan saqme-
Ta saministrom damakava,
iusticiis saministrom ki
Cemi gasamarTleba uzrun-
velyo. Cemi procesi 10
wuTSi damTavrda. ilona
Toduam, romelic Semdeg
daawinaures, aT wuTSi
gadawyvita, rom 80 dRiT
patimroba moesaja.
13liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

interviu
aleqsandre makedonelis droidan moqmedebs.
ufro konkretulad, ra Secdomebi dauSva Cvenma sardlobam?
yvelaze didi Secdoma iyo is, rom agvistos katastrofa Tavi-dan ver avicileT. yuradRebas ar gavamaxvileb imaze, rom gorisa Tu sxva soflebis dacvaze aravin fiqrobda da TavdacviTi xazebi Seqmnili ar iyo. es elementaru-lia. politikuri xelmZRvanelo-bis danaSauli is aris, rom dRes defaqto da deiure afxazeTis saxelmwifo da cxinvalis saxel-mwifo arsebobs. am mTavrobam pasuxi unda agos rogorc 2008 wlis katastrofaze, ise 2004 wlis fiaskoze.
amerikelebma Cveni TavdacviTi potencialis gaumjobesebaSi didi Tanxa Cades...
dadebiTi mxarea is, rom aSenda e.w. natos standartis yazarme-bi, Sedarebac ar aris kvebasTan, aRWurvasTan, saerTo disciplinis donis amaRlebasTan dakavSirebiT, magram moraluri done qarTul jarSi axla gacilebiT dabalia, im drosTan SedarebiT, roca oficris xelfasi 80 lari iyo da imasac weliwadSi orjer an samjer iRebda.
es ram gamoiwvia?politizaciam _ jarSi nebismieri
oficris winsvla damokidebuli mis damsaxurebaze ar iyo. CamovTvaloT Tavdacvis ministrebi 2005 wli-dan, miTxariT romelime, romelic normalurad da kargad wavida. baCana axalaias daniSvna iyo egzekutoris daniSvna jarSi, Cvenma umaRlesma xelisuflebam gadawyvita, rom jarma 2008 wels ar ioma da uRalata.
2008 wlis Semdeg moxda is, rac sabWoTa imperiaSi wiTel jarTan mimarTebaSi 1937 wels ganxor-cielda. bevri oficeri ganidevna jaridan.
axali xelisufleba gegmavs sare-zervo samsaxuris gadaxedvas. Tqven rogor afasebT arsebul sarezervo sistemas?
axla sarezervo sistema ar arsebo-bs. rac iyo, is gaxldaT politikuri partiis aqtivis momzadeba sxvadasxva arasaxarbielo operaciebis Sesas-ruleblad. yvelanair logikas iyo moklebuli is procesebi, rac 2008 wlis Semdeg rezervis Seqmnis dros
mimdinareobda. omis Semdeg Cven yvela sarezervo batalioni erTi mizeziT gavauqmeT _ isini araloia-lurebad CaiTvalnen.
agvistos katastrofamde 22 000 momzadebuli rezervisti gvyavda.
Tqven mogwondaT es rezervi?Cven, samxedroebi teqnikosebi
varT, gvaZleven davalebas, veub-nebodiT, rom 18 dReSi jariskacs ver moamzadebdnen, rom studentebi ki ara, isini unda mogvemzadebina, vinc jari ukve gaiara, imsaxura ori weliwadi, maT ar sWirdebaT nulidan dawyeba.
Cven 18 dRe gvWirdeboda ara imisTvis, rom studenti univer-sitetidan gamoviyvanoT, raTa man Semdeg ar imsaxuros. aramed is
yofili jariskacebi SevagrovoT, romlebic mTel qveyanaSi arian modebulebi. magaliTad, ozurgeT-Si aris aseTi jar da omgamovlili 500 kaci _ isini SevagrovoT. maT momzadebaze gacilebiT naklebi dro dagvWirdeba.
is Tvrameti dRe imisTvis gvWir-deboda, rom oficrebs da jariska-cebs erTmaneTi gaecnoT. me yvela doneze vambobdi, rom es ar aris is qvedanayofebi, romelTa gamoyene-bac wina xazze SeiZleba.
nebismier rezervs saxelmwifo donis daxmareba sWirdeba. mxolod imis Tqma, rom Sen rezervSi unda waxvide, radgan es Seni movaleobaa, sakmarisi ar aris. Sen Tu rezervSi midixar, saxelmwifom garkveuli xelfasi unda mogces, unda gqondes daintereseba, es Cemi mogonili ar aris, aseTia msoflio praqtika. ar arsebobs qveyana, sadac rezer-vists msaxurobis periodSi iseve ar uxdidnen, rogorc jariskacs. ar SeiZleba qveyanaSi kargi da cudi jari arsebobdes. brZolis dros Sen ver ganasxvaveb, rom esaa regularuli nawili, es ki sarezer-vo qvedanayofi. ra, rezervistebs Setevaze ar gauSveb?
ras fiqrobT avRaneTidan jaris gamoyvanasTan dakavSirebiT?
gadawyvetilia, rom 2014 wlamde avRaneTidan natos da partniorebis qvedanayofebi gamovlen. vfiqrob, es sasurvelia. amis Semdeg ra saxiT davrCebiT avRaneTSi, es CemTvis cnobili ar aris.
avRaneTSi gagzavnil jars poli-tikuri miznebisTvis iyenebdnen. iq Cveni jaris raodenobis gazrda Cvens natoSi an evrokavSirSi miRe-bas avtomaturad ar niSnavs.
avRanur operaciebSi sakmaod bevri problemaa. magaliTad, is, rom iq erTi da igive batalione-bi midian. 32-e batalioni iq ukve meorejeraa. Cven avRaneTi imisTvis unda gamogveyenebina, rom yvela ba-
politikuri xelmZRvan-
elobis danaSauli is aris,
rom dRes defaqto da dei-
ure afxazeTis saxelmwifo
da cxinvalis saxelmwifo
arsebobs. am mTavrobam
pasuxi unda agos rogorc
2008 wlis katastrofaze,
ise 2004 wlis fiaskoze.
14 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

interviu
talioni monacvleobiT gagvegzavna. baCana axalaias gadawyvetilebiT ki mxolod mesame brigadidan midiod-nen. es iyo e.w. samSvidobo brigada. Tumca, realurad iq samSvidobo ki ara, sabrZolo operacia mimdina-reobs. samSvidobo operaciebi iyo kosovoSi, bosniaSi… avRaneTs Cven kosovos da bosnias ver SevadarebT.
eraysa Tu avRaneTSi miRebuli gamocdileba ramdenad gamosadegi iqneba Cveni qveynisTvis?
es aris gamocdileba Cvens par-tnior qveynebTan urTierToba-Si, vswavlobT saStabo muSaobas, lojistikas, dazvervas, vswavlobT, rogor muSaobs teqnikuri saSua-lebebi. es 21-e saukunis teqnikuri saSualebebia. es aris uzarmazari naxtomi win. Cven Cvens naWuWSi ar unda CaviketoT, Cveni mizani nato-Si integraciaa. pirvel rigSi, es
biznesis personaluri radio
[email protected]+995 32 2505 955
Crdiloatlantikur aliansTan jaris urTierTobiT gamoixateba. Cveni oficrebi am codnas iReben. ra Tqma unda, Cven is teqnikuri saSualebebi ar gvaqvs, rac amerikelebs avRaneT-Si gaaCniaT, magram is gamocdileba nebismier SemTxvevaSi gamogvadgeba.
natos standartebidan gamomdi-nare, Cveni jari ganviTarebis ra etapzea?
jaris xarisxs iaraRi ar gansazR-vravs, amis uamravi magaliTia is-toriaSic da axlac Zalian bevria. sadam huseins saukeTeso Seiara-Reba hqonda, magram aman amerikas xeli ar SeuSala, rom pirveli omis dros 100 saaTSi, meore omis dros ki sam kviraSi gaenadgurebi-naT. jaris brZolisunarianoba ar ganiszRvreba mxolod SeiaraRebiT, xelfasiT, yazarmebiT _ es aris saerTo kompleqsi.
Cven Tu natoSi Sesvla gvinda, mxolod jari ki ar unda gvyavdes e.w. natos standartebze, aramed amisTvis sazogadoebac unda iyos mzad. es gulisxmobs sakanonmdeblo reformas, Tavisufal medias, umu-Sevrobis daZlevas. Cven Tu natoSi an evrokavSirSi Sesvla gvinda, es yvelaferi unda gadavlaxoT. da, ra Tqma unda, mezoblebTan probleme-bi ar unda gvqondes.
jarSi dabrunebis imedi gaqvT?Tu axali xelmZRvaneloba
saWirod CaTvlis, me Cems saqmiano-bas didi siamovnebiT gavagrZeleb. amas me 20 weli mivuZRveni da sakmaod didi gamocdileba maqvs. mimaCnia, rom Cemi mTeli resursi jer amowuruli ar maqvs.
esaubrnen zurab vardiaSvili da lika zakaSvili.
15liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

mezoblebi
axali lideri saqarTveloSiiuri manveliani
dReebSi _ aReldnen. am ambis gansja--ganxilva meore dResve araaqtualuri gaxda, rogorc ki ivaniSvilma ganmarta, rom mas arasworad gauges, rom eTniku-ri kuTvnilebis miuxedavad, saqarTve-los yvela moqalaqis mimarT erTnairi damokidebuleba aqvs da rom somxebis da ebraelebis garkveuli TvisebebiT aRfrTovanebulia.
internets gareT qarTveli politi-kosis opuss somxebis Sesaxeb naklebi gamoxmaureba xvda wilad. 60 wlis taq-sis mZRols, saxelad nersess, maT Sesa-xeb araferi gaego, magram miliarderis gamarjveba gauxarda: ̀ eg kaci mdidaria, ese igi, maZRaric iqneba da jibis ga-sasqeleblad arafers gaakeTebs. hoda, vin ras ambobs somxebze _ eg me sul ar mainteresebs, somxebis cnobaSi vin-me majobebs? me ukeT vici, rogorebi varT Sinaganad. somexi somxeTSi rom cxovrobs, imaze uaresad versad icxo-vrebs... eg gindoda Cemgan mogesmina?~ _ momibrunda bolos.
somxuri enisa da literaturis maswa-vlebeli, 30 wlis elena, mezoblebTan mimdinare movlenebs Tvals yovelTvis yuradRebiT adevnebs, da axali qarTve-li premieri saeWvo pirovnebad eCve-neba. `ivaniSvils jer imis damtkiceba mouwevs, rom ruseTis xeldasxmuli fi-gura ar aris. Tu eg simarTle gamod-ga, somxeTisTvisac Zalian cudi iqneba. rogorc iqna, movaxerxeT da saqar-TvelosTan urTierTobebi gacilebiT maRal doneze aviyvaneT. Tu aq mosko-vis xelia gareuli, maSin Cvens qveynebs Soris uSualo dialogs bolo moeReba. `miminos~ Zeglis ar iyos, qarTvels da somexs Soris rom leonovis figuraa Cakvexebuli, Cveni urTierTobac amas damesgavseba~.
sagareo uwyebis yofili (1996-1998) xelmZRvaneli, dRes _ opozicioneri deputati aleqsandr arzumaniani qar-
korufciis uqonloba, somxuri ek-lesiebis Tema, patiosani policielebi, azerbaijanuli Cai, iafi saburavebi, zRvaze dasveneba, javaxeTi... ai, im sa-babTa arasruli CamonaTvali, romel-Ta gamo somxeTSi saqarTvelo xSirad axsendebaT. es miaxloebiTi rigiToba saqarTvelos amaswindelma saparlamen-to arCevnebmac ki ver Secvala. uaxlo-es CrdiloeTSi opoziciis gamarjveba nomeri pirveli axali ambavi mainc ar gamxdara. somxeTis xelisufleba Tav-Sekavebul milocvas dasjerda, opozi-cionerebma es precedenti samagaliTo, misabaZ movlenad Seracxes. WipmoWri-li eqspertebi da analitikosebi `nu avCqardebiT, vnaxoT, davakvirdeT~ midgomas irCeven da samxreT kavkasiisa-Tvis am uprecedento arCevnebis (roca xelisufleba ver imarjvebs) droSi ga-mocdas emxrobian.
swored am fonze gamoikveTa axali qarTveli lideris, biZina ivaniSvilis interviu, romelic man moskovur Jur-
nal The New Times-s misca da romlis cnobili fragmentebi somxeTis mas--mediam dauyovnebliv aitaca. mis gamo-naTqvamze komentaris gakeTeba mxolod socialuri qselebis somxuri sivrcis yvelaze arxeinma momxmareblebma Tu daizares. iq, sadac qarTveli politi-kosi samSobloSi dabrunebis mizezebze saubrobs, Tan dasZens, rom sakuTari miwisadmi siyvaruli qarTvelebs gene-tikurad aqvT dayolili, da gakvirvebas gamoTqvams, rom saqarTveloSi somxebi cxovroben. aq ki daiwyo: adgilobrivi feisbuqelebi (Tanac ara mxolod na-cionalisturad ganwyobili nawilis) statuss statusze debdnen: karieras armenofobiiT kidev erTi qarTveli po-litikosi iwyebs; ai, ra moaqvs demokra-tias; ivaniSvili meore gamsaxurdiaa (ufrosi Taobis adamianebi); ivaniSvilma is Tqva, rasac sxvebi fiqroben _ da rom qarTvelebis umravlesoba ase fiqrobs.
Tumca, internetmomxmareblebi ise-ve swrafad damSvidnen, rogorc wina
16 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

mezoblebi
Tuli arCevnebiT aRfrTovanebas ver malavs. misi TqmiT, xmis micemis pro-cesis gamWvirvaloba da mmarTveli Zalis mier sakuTari marcxis aRiare-ba mxolod saqarTvelosTvis ki ara, mTeli postsabWoTa sivrcisaTvis iyo uprecedento. arCevnebis amnair Sedegs, bolo aT weliwadSi gatarebuli re-formebis gamo, is logikurad Tvlis. `xelisuflebam Seqmna iseTi garemo, sadac opozicia mxolod daubrkole-blad ki ar imonawilevebda arCevnebSi, aramed gamarjvebac moipova da izeima. saqarTveloSi, korufciis aRmofxvris da adamianis uflebebis dacvis Tvalsa-zrisiT, uzarmazari reformebi gatar-da, normaluri saarCevno garemo amis Sedegi iyo da somxeTisTvis es gakveTi-lad unda iqces~, _ ganacxada arzuma-nianma.
mmarTveli respublikuri partiis de-putatma, samcxe-javaxuri warmoSobis Siraq torosianma, romelic saakaSvilis mwvave kritikiTaa cnobili, arCevnebis msvlelobis Sefaseba da somxeTSi mi-mdinare procesebTan misi Sedareba ar isurva. `qarTuli ocnebis~ liderze torosiani did imedebs amyarebs: `iva-niSvilis politika somxebisTvis uke-Tesi iqneba. saakaSvili proTurqul da proazerbaijanul politikas atarebda, romelsac sargeblis motana saqarTve-losTvis marto moklevadian perspe-qtivaSi SeuZlia, magram qarTvelebis interesebs ar iTvaliswinebs. ase rom gagrZeldes, saqarTveloSi xelisufle-baSi SeiZleba muslimanebic ki movidnen. `deputatis azriT, saakaSvilis partiis marcxis erT-erTi mizezi swored misi lideris `proTurquli~ politika iyo. ivaniSvilis winasaarCevno gamosvlebi, torosianis azriT, imaze metyvelebs, rom saqarTvelos axali premieri sa-akaSvilis politikas ar gaagrZelebs. oficialur Tbiliss deputatma SesTa-vaza, somxeTis xelisuflebas madloba uTxras imis gamo, rom saqarTvelos sa-mxreT regionebSi 90-ian wlebSi separa-tistul moZraobas mxari ar dauWira da yarabaRis precedenti ar dauSva.
nacionalisturad ganwyobili poli-
tikosisgan datovebuli danaleqi mxa-tvarma abgarma gamineitrala. abgari 50-s mitanebuli kacia. TeatrSi muSao-bs, samsaxuris gadaRma mdebare kafeSi saaTobiT zis, uzomod bevrs eweva da ase msjelobs: `saakaSvili iqneba, Tu vinme sxva, vinc ar unda movides xelisu-flebaSi, Cveni udReuri politikosebis fonze regionis lideroba ar gauWir-deba. sanam somxeTi da azerbaijani erT-maneTs Wamen da adamianebs adamianurad cxovrebis saSualebas ar aZleven, sa-qarTvelo yovelTvis gamorCeuli iqne-ba amnairi mezoblebis fonze, da amis-Tvis didi mcdelobebi ar dasWirdeba. saqarTveloSi adamianebs igive undaT, rac Cven: rom naklebi imuSaon, kargi Wama-sma, dasveneba da garToba ar mo-akldeT. ivaniSvili xalxs amas dapirda, magram fuli rom daumTavrdeba, isev saakaSvils miadgebian da xelisufleba-Si dabrunebas sTxoven. miliarderisgan politikosi ver dadgeba, saakaSvilma laparaki mainc icoda~.
sanam Cveni mezoblebi axal situa-ciasTan adaptirebas cdiloben, somxeTi 2013 wlis TebervalSi Casata-rebeli saprezidento arCevnebisTvis emzadeba. gasuli wlebis gamocdile-bas Tu gaviTvaliswinebT, am arCevne-bis Semdeg maTi samagaliTod Sera-cxvis survili regionSi, albaT, aravis gauCndeba. opozicia cotas ix-maurebs, magram adamianebi maleve da-mSviddebian da isev daiwyeben imaze fiqrs, rogor Seakowiwon fuli ua-xloes zRvaze dasasveneblad. Sin da-brunebulebi ki isev mohyvebian urekis plaJebis da baTumis bulvaris, somxe-biT gadaWedili qobuleTis, baqoel damsveneblebTan urTierTobis da Ta-
vaziani, gawkepili policielebis Sesa-xeb.
statia momzadebulia hainrih biolis fondis mxardaWeriT. am publikaciaSi gamoTqmuli Sexedulebebi da mosazrebebi ar aris aucilebeli, gamoxatavdes hainrih biolis fondis Sexedulebebs.
yovel samuSao dRes
saRamos 7 saaTze
radio `cxeli Sokoladis~
eTerSi
gadacema
liberali
www.facebook.com/TalkShowLiberali
17liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

ganaTleba
gia dvali - "koncefcia - akademiuri Tavisufleba"
mTavari Tema
batono gia, ra iqneba axlad Seqmnili ganaTlebisa da mecnierebis reforme-bis saxelmwifo komisiis movaleoba?
es komisia aris organo, romelic dakompleqtebulia damoukidebeli profesionalebiT, visac am pozicias-Tan interesTa konfliqti ar aqvs. yovel SemTxvevaSi, komisiis wevrebis udidesi nawili ar iqneba xalxi, vinc saxelmwifo struqturebSia dasaqme-
buli. funqcias rac Seexeba _ faqto-brivad, am komisias mrCevlis funq-cia aqvs. Cveni amocanaa, reformebi SemuSavdes, mTavari principebi Caidos da dasabuTdes. mTlianad es procesi unda iyos daculi da dasabuTebuli. kiTxvebi eqneba parlaments, premier--ministrs. faqtobrivad, oTxi rgo-lia: parlamenti, premier-ministri, saministro da es komisia.
anu realurad es aris `saxelmwi-fo~, Tu `saxelmwifosTan arsebuli~ komisia?
saxelmwifo komisia sworad hqvia, radgan iniciativa saxelmwifosgan modis. saxelmwifos vemsaxurebiT. ma-gram ar varT saxelmwifo struqtura. damoukidebeli struqturaa.
ra Tqma unda, Cveni muSaoba pre-mier-ministrTan mWidro kavSirSi
rusudan fanoziSvili
biZina ivaniSvilma ministrobis axali kandidatebis dasaxelebisas ganacxada, rom cnobili
fizikosi, gia dvali ganaTlebisa da mecnierebis reformebis saxelmwifo komisias
uxelmZRvanelebs. gTavazobT intervius gia dvalTan, romelic rusudan fanoziSvilma
niu-iorkSi Cawera.
fo
to r
usu
dan
fan
oziS
vil
i
18 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

mTavari Tema
unda iyos, radgan rasac SevqmniT, imas sakanonmdeblo baza dasWirde-ba. sanam parlamenti ar daamtkicebs, saministro cvlilebebs ver gaatare-bs. premier-ministrma unda iSua-mdgomlos parlamentTan da, rogorc aris reformebis SemuSavebis meqaniz-mi, ise warimarTos.
am procesSi mniSvnelovani ori saki-Txia: pirveli, amosavali da sabaziso _ is principebi unda Caidos, rac demokratiul sistemasTan wonasworo-baSi myofi saganmanaTleblo siste-misTvis aucilebelia, meore sakiTxi _ gadasvlis periodia. yvelaze rTuli es iqneba. TviTon principebi da pro-eqti xvalve SegviZlia warvadginoT, velosipedis gamogoneba ar gvWirdeba. yvelaferi cnobilia, viciT, rogor muSaobs, gamocdileba gvaqvs. yvelaze rTulia, es davnergoT saqarTveloSi, romelic demokratiisken, imedia, axla wava, mere ekonomikurad gaZlierdeba da a.S. axla gardamavali periodia. es saministrosTan konsultaciebis da muSaobis gareSe ver gamova, uamravi niuansia. aucileblad saministrosTan erTad unda gakeTdes.
Tqveni azriT, am gadasvlis periods ra dro dasWrdeba?
winaswar ver vityvi, ar vici. amis-Tvis monacemebia saWiro. procesi ase mesaxeba: mas mere, rac Cven proeqts warvudgenT premier-ministrs da saministros, maT unda agvixsnan, ra parametrebiT SeuZliaT am proeqtSi asaxuli sistema daakmayofilon da amaze iqneba damokidebuli, ramdenad swrafad gavivliT gardamaval perio-ds. Znelia erTi xelis mosmiT Tqva, rom davwerT da erT TveSi ifunq-cionirebs. es monacemebi Cven ki ara, mTavrobasac ar aqvs, axla midis imis Seswavla, ra mdgomareobaSia saerTod qveynis ekonomika.
ramdenad gavleniani iqneba komisiis mosazrebebi da gadawyvetilebebi?
TanamSromlobas imitom davTanxmdi, sxvaTa Soris, didi enTuziazmiT, rom
ganaTleba
gia dvali - "koncefcia - akademiuri Tavisufleba"
vxedav, cvlilebebis realuri Sansi aris. Cans, axal mTavrobas, ivaniSvi-lis gunds es cvlilebebi realurad unda da surT, qveyana demokratiisken waiyvanon, Tan rac SeiZleba _ swra-fad. amazea komisiis gavlenianoba damokidebuli.
gavlena rom gverdiT gadavdoT, am komisias sxva mizanic aqvs: arsebobs saganmanaTleblo sistemis koncefcie-bi, romlebic saqarTveloSi arasdros gacxadebula. ubralod nafiqric ki ar aris am mimarTulebiT. viRacas albaT ufiqria, magram struqtu-
rulad _ ar aris nafiqri. mTavari amosavali rac aris _ akademiuri Tavisuflebis cneba _ saqarTveloSi es koncefciac ar arsebobs. aris sxva koncefciebic, romlebic ar msmenia, rom saqarTveloSi ganxiluliyos. Cven mier SeTavazebuli proeqtebi ukve informaciulad aris sasargeblo. Cvens azrs daijereben Tu ara, calke ambavia, magram ukve is, rom raRacas moismenen Cvengan, rac mere SeiZleba gaiTvaliswinon, ukve sasargebloa.
rodis daiwyebs komisia muSaobas? komisia ukve muSaobs. ar aris auci-
lebeli, yvela wevri iyos Sekrebili. gansakuTrebul reJimSi gviwevs mu-Saoba. saubrebi ukve midis. TandaTan SemogvierTdeba xalxi.
sazRvargareT moRvawe mecnierebic arian CarTuli? da ra aris kriteriume-bi am komisiis wevrobis?
imis gamo, rom am komisiis funqcia rCevebis micemaa, jerjerobiT krite-riumebis mkveTri CarCo ar gadagviwyve-tia. magaliTad, Cven gvyavs uamravi kolega da Zalian warmatebuli mecnie-ri sxva qveynebis warmomadgenlebic, romelTa rCevebis imedi gvaqvs. aseTi komitetebi Zalian miRebulia da rode-sac gvWirdeba erTmaneTis daxamareba da rCeva, amas yovelTvis vcdilobT. ucxoelma kolegebma, mTavaria, azri mogvawodon, komisiis formaluri wevrobis aucilebloba principuli ar aris. aseTi referebi gveyoleba mso-flios bevri wamyvani universitetidan (stenfordis universiteti, niu iorkis universiteti, germaniis universitete-bi da a. S.) romlebTanac araformaluri konsultaciebi gveqneba.
ganaTlebis sistemis yvela sferoze imuSavebs es komisia Tu koncentrir-deba umaRles ganaTlebasa da mecnie-rebaze?
yvela sferoSi vimuSavebT. yvela sferos sWrideba mixedva da re-forma. am etapze komisiis ZiriTadi mizania es amosavali principebi Cai-dos. demokratiuli sistemis Tvisebaa, amosaval principebs Tu Cadeb, mere is Tavis Tavs wmends.
konkretulad ra axali koncefcie-bis danergvaze saubrobT? daviwyoT `akademiuri Tavisuflebis~ cnebiT, romelic araerTxel aRniSneT. ras gu-lisxmobs da ra nabijebi moiazreba?
Tanamedrove ganaTlebis da gan-sakuTrebiT, sauniversiteto gana-Tlebis sistemis amosavali wertili akademiuri Tavisuflebaa. erTi mxriv, es niSnavs xarisxis kontrols Zalian maRal doneze da, meore mxriv imas, rom profesori da maswavle-beli diskriminaciisgan daculia. aranairi politikuri struqtura ar unda Caerios maTi swavlebis da maTi kvlevis TavisuflebaSi. ra Tqma unda, Tavisufleba kanonier da eTikur CarCoebSi igulisxmeba. imisTvis, rom akademiuri Tavisufleba iyos daculi
yvela sferoSi vi-
muSavebT. yvela sferos
sWrideba mixedva da re-
forma. am etapze komisiis
ZiriTadi mizania, es amo-
savali principebi Caidos.
19liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

_ aucilebeli pirobaa, profesors da maswavleblebs hqondeT daculo-bis da stabilurobis SegrZneba, rom maTi bedi da xvalindeli dRe ar aris caSi gamokiduli da raRac gaurkve-veli politikuri Zalis gadasawyveti, romelmac SeiZleba politikuri, re-ligiuri an sxva mosazrebiT isarge-blos da amaze iyos damokidebuli kontraqtis gagrZeleba. jer erTi, am daculobis gareSe profesori da maswavlebeli stresSia _ imaze ifi-qros, rom ori wlis Semdeg, SeiZleba, kontraqti aRar gaugrZelon, Tu imaze, rom profesionalizmi da Tavi-sufali azrovnebis unari Caunergos studentebs da imas moaxmaros dro? daculoba saxelmwifosgan unda iyos garantirebuli da iseT gardamaval qveynebSi, rogoric saqarTveloa, kanonmdeblobiT. ra meqanizmebia am garantiis? arsebobs e.w. „ tenuaris (tenure) instituti“ _ es niSnavs, rom garkveuli drois Semdeg profesoris Tanamdeboba mudmivi xdeba. am droze molaparakeba SeiZleba.
aseT sistemaSi sawyisi pozicia aris asistent profesori (da ara profesoris asistenti). aseT Tanam-debobas rogorc wesi, aqvs sacdeli vada, magaliTad, 5 weli. mere misi statusis gadaxedva xdeba ufrosi kolega-profesorebis mier. amisTvis iqmneba absoluturad miukerZo-ebeli komiteti, romelic gareSe referirebaze dayrdnobiT Seajamebs mecnieris miRwevebs da mis Sesabami-sobas tenuirebul profesorobaze gadasvlasTan. amas hqvia `tenure track~ _ tenuaris gza. variaciebi arse-bobs _ zog universitets, magali-Tad, asistent profesoris Semdeg aqvs droebiTi vadiT asocirebuli profesoris rangi da mere gada-dis srulze. zog universitetSi asocirebuls aqvs ukve „tenuaris“ statusi. „mudmivi profesori“ niSnavs imas, rom misi pozicia xdeba mudmivi. es vada zemodan iWreba imis mixedviT, qveyanas gaaCnia sapensio asaki Tu ara. amerikaSi magaliTad,
profesors ufleba aqvs iqamde imu-Saos, sanam SeuZlia.
Tqveni azriT, romeli praqtika sjobs _ mudmivi profesoroba Tu sapensio asakiT am drois Semcireba?
gaaCnia qveynis specifikas da kompen-saciis meqanizmebs. rodesac xarisxis kontroli maRalia, iq sjobia, ar iyos zRvari, radgan zRvari zog qveyanaSi aris 65, 68 weli. Tanamedrove pra-qtika aCvenebs, rom 65 weli, SeiZleba SemoqmedebiTi piki ar aris, magram bevrisTvis nayofieri xanaa. am asakSi profesorebis umetesoba karg forma-Sia da warmatebiT axorcielebs kvle-vebs. Tu adamians aqvs moRvaweobis energia da survili, 65 wlis adamianis pensiaSi gaSveba danakargia.
saqarTvelos konteqstSi Tu gangixi-lavT _ CvenTan ramdenad imuSavebs es praqtika?
es kargi kiTxvaa. zogadad, sadac zeda zRvari ar aris, ra Tqma unda, profesorebi mainc gadian pensiaSi, radgan pasuxismgeblobis grZnoba aqvT. radgan Zalian maRali xaris-xis adgilze vlaparakobT, es xalxi imdenad profesionalia, rom xvdeba, rodis aris dro, rom gverdze gavi-des da axal Taobas dauTmos gza.
saqarTvelos axlandel sistemaSi ra xdeba: saxelebi igive hqviaT: `asis-tent profesori“, „asocirebuli“, „sruli“, magram SinaarsTan Sesaba-misobaSi es saxelebi ar aris. yvela ramdenimewlian kontraqtzea, axla, mgoni, cota moumates wlebi. samwlia-ni kontraqti iyo. sruli profesori samwlian kontraqtze _ aseTi cneba ar arsebobs, mTeli idea isaa, rom sruli profesori zustad is piria, rome-lic daafasa fakultetma da mudmivi kontraqti misca.
moklevadiani kontraqti, erTi mxriv, aseve xarisxis kontrolad ar moiazreba? _ igulisxmeba, rom modu-nebis saSualebas ar aZlev profesors, maswavlebels...
amiT xarisxs ki ar gaakontroleb, gaauareseb. moviyvanoT magaliTi: vTqvaT, mocemul unversitets xaris-xis amaRlebis mizniT surs, moizi-
dos profesori samwlian pozicia-ze. romeli profesori datovebs pozicias. romelic aris mudmivi da gadmova samwlian xelSekrulebian konkursSi samonawileod poziciaze, romlis Semdegac saerTod ar icis, ra bedi elis? absurdia. es pozicia konkurencias damwyeb postdoqto-rantebsac ver gauwevs. adamians, romelic aris postdoqtoranti, Tundac samwlian kvleviT pozicia-ze wamyvan universitetSi, SemdegSi perspeqtiviT, ar datovebs am pozi-cias da Tundac srul profesorad ar wamova saqarTveloSi 3 wliT da gaurkveveli momavliT. amiT xarisxi Zirs daecema.
xarisxis kontrolis kidev ra meqa-nizmebi SeiZleba dainergos?
msoflios wamyvan akademiur siste-mebSi amas maRali xarisxis profesu-ra gansazRvravs. Tu departaments daakompleqtebT me-2 xarisxis pro-fesors, is samsaxurSi miiRebs me-3 xarisxisas da a. S. mTavaria, Tavidan moaxerxo, rom daaintereso da moi-zido maRali xarisxis profesorebi. es SeiZleba miRweul iqnas ramdenime faqtoris kombinaciiT, romlebSic Sedis: kargi pirobebis Seqmna, patrio-tuli mosazreba, enTuziazmi, da mecnieruli kvlevebisTvis asparezis micema. aucilebelia, rom moizido sawyisi pirvelxarisxovani kontingen-ti, Semdeg is gaakontrolebs danar-Cens.
aseTi resursi ramdenad aris saqar-TveloSi?
advili ar aris, magram am amocanis gadaWris gareSe araferi ar gamova. amis Sesrulebis gareSe qveyana ver Sedgeba. is qveyana, sadac ganaTlebis sistema ar aris, ver iarsebebs. rad-gan es qveynis mTavari prioritetia, resursi unda gamoinaxos.
mTavari Tema
20 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

moiazrebT sazRvargareT myofi pro-fesorebis dabrunebasac?
es aucilebeli ar aris. saqarTvelo-Si maRali xarisxis profesionalebis kontingentia. unda iyos xelSewyoba, rom ucxoeTidan iyos SeTavsebiT, nawilobrivi kontraqtebi... globali-zacia amas uwyobs xels. ganaTlebis sistema Zalian globaluri xdeba. aris meqanizmebi, rom adamianma, romelic ucxoeTis sxva universitetSi moRva-weobs, weliwadSi ramdenime Tve Tavis qveyanaSi gaataros da regularulad ikiTxos leqciebi. bevri ucxoeTSi moRvawe profesori regularul Ta-namSromlobaze wamsvlelia da, sxvaTa Soris, aseT winadadebebs udidesi gage-biT ekidebian wamyvan universitetebSi: yvelas miaCnia, rom Zalian kargia Sen qveyanas daexmaro. es xarisxis amaRle-bas Seuwyobs xels. magram mainc mTava-ri adgilobrivi kontingentis Seqmnaa. adgilobrivi profesura universite-tis mTeli ConCxia. droebiT mowveuli kontingentis xarjze universiteti ver imuSavebs.
magaliTad, im profesorebs, vinc jer gauSves da mere miiRes droebi-Ti kontraqtebiT, SeiZleba kvlevis saSualebebi ar hqondaT, magram yvela saSualeba aqvT, rom studenti bakala-vramde moamzadon.
arsebobs mosazreba, rom saqar-
TveloSi dRevandeli profesuris Tu maswavleblebis nawili SeiZleba kvalificiuria, magram imis gamo, rom miCveulia centralizebul, an sabWoTa sistemaSi muSaobas da sxvagvar stan-dartebs, Tanamedrove moTxovnebs ve-Rar an aRar ergebian. Tqveni azriT, aris es dRevandeli akademiuri personalis erT-erTi problema?
eg sisulelea. problema is ki ar aris, adamiani ra garemoSi gaizarda, problemaa xarisxi. im sistemaSi gazr-dili ufrosi Taobis bevri adamiani axla msoflios wamyvan centrebSi profesoria. ra Tqma unda, sistema Tavisebur daRs asvams, magram es ar aris mTavari faqtori. ras hqvia, sis-
temas ver moergo, mere kidev, romel sistemazea laparaki, dRevandelze, romelic Zvelze uaresia?
ra xarisxiT unda hqondes universi-tets avtonomia da reqtori arCeviT unda iyos Tu unda daniSnon?
es „tenuaris instituti“ da aka-demiuri Tavisuflebis koncefcia faqtiurad avtomaturad gaZlevs suraTs, sadac universitetis mTavari xerxemali profesuraa. mTavari mmar-Tveli organo aris maTi kreba. uni-versiteti dayofilia fakultetebad,
departementebad. TiToeul departa-mentSi mTavari organo aris fakul-tetis kreba, sadac gadawyvetilebebi miiReba diskusiebis da kenWisyris Se-degad. Semdeg es gadawyvetileba midis dekanis ofisSi da, Tu saWiroa, univer-sitetis prezidentamde. aseTi sistema avtonomias avtomaturad amyarebs. avtonomia aris TviTmmarTveloba.
Tu aseTi sistema muSaobs, reqto-rebis daniSvna-ardaniSvna principu-li aRaraa. avtomaturad, reqtori profesuris samsaxurSi dgas da misi funqciaa, profesorebs Tanxa moupo-vos, stimuli misces... yoveldRiuri gadawyvetilebebis miReba, raRac ratifikaciebi aris saWiro reqtoris mxridan, magram, vin aiyvanos samsa-
xurSi da amgvari funqciebi reqtors moxsnili aqvs.
optimaluri iqneboda, rom univer-sitets hyavdes aseTi organo „Trusties~ _ rwmunebulebi, romelic gamoricxavs interesTa konfliqts. raRac gagebiT umaRlesi Zalauflebis mqone organoa. es sabWo yoveldRiur sakiTxebs ar wyvets, gansakuTrebuli saqme Tu aris, magaliTad, warmoiSva konfliqti vi-Racis samsaxuridan daTxovnaze. Board of Trusties maSin erTveba. aseTi sabWos arseboba albaT aucilebelia, media-toric aris, damcvelic da a. S.
universitetis studenturi TviTm-marTvelobebis kavSiri mmarTvel
partiasTan dRemde problemad rCeboda qarTul sistemaSi. ar aris gamoricxu-li, rom momavalSic iqnebian studen-tebi, visac romelime, an mmarTvel partiasTan kavSiris survili gauCn-deba, mmarTvelma partiam ki, SeiZleba, studentebis gavliT umaRles saswav-leblebSi sakuTari gavlenis gamyareba scados. ra meqanizmiT SeiZleba am procesis Tavidan acileba?
yovelTvis arsebobs imis saSiS-roeba, rom uzurpacia moxdes da demokratiuli sistema isev saSiSroe-bis winaSe dadges. akademiuri Tavisu-flebis da tenuaris institutis idea da is, rom profesionalebs eqnebaT Zalaufleba da rom mTavari universi-tetSi aris fakultetis sxdoma, dam-cavi meqanizmebia am riskis winaaRmdeg.
Tu romelime students unda, rom iyos partiasTan asocirebuli, es misi uflebaa da ar aris problema. partiuli xazis universitetSi gata-reba ki SeuTavsebelia. universiteti Tavisufali unda iyos nebismieri partiuli, religiuri an sxva tipis gavlenisgan. saxelmwifo universiteti unda iyos sekularuli.
erTi mxaris azriT, umaRles saswav-leblebSi swavlis safasuri aris Zalian maRali, sapirispiro mosazrebiT _ ufro meti unda iyos. Tqven ra gegmebi gaqvT safasurTan dakavSirebiT?
bevri ucxoeTSi moRvawe
profesori regularul
TanamSromlobaze wamsv-
lelia da, sxvaTa Soris,
aseT winadadebebs udidesi
gagebiT ekidebian wamyvan
universitetebSi: yvelas
miaCnia, rom Zalian kargia
Sen qveyanas daexmaro.
mTavari Tema
21liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

aq erTi mTavari principia gasata-rebeli. nebismier bavSvs, visac swavla unda, amis Sansi unda mieces. principi martivia, gatareba _ rTuli. amis gadaWra SeiZleba sxvadasxva meTodiT. SegiZlia Tqva, rom rogorc socia-listur sistemaSi, swavla ufasoa yvelasTvis, an raRac patara Tanxazea laparaki. Tu aseTi varianti wavida, gansakuTrebiT aucilebelia xarisxis kontroli.
meore varianti aris is, rom sistema iyos ufro moqnili, anu saxelmwi-fo iRebs Tavis Tavze dafinansebas da Raribi ojaxebidan wamosul bavSvs iseTive Sansi aqvs ganaTleba miiRos, rogorc SeZlebuli ojaxebidan.
anu ufaso unda iyos umaRlesi gana-Tleba?
eg sqema gadajaWvulia ekonomikur situaciasTan. saqarTvelos usasrulo resursi rom hqondes, SeiZleba, magram realobaSi, sistema unda iyos ufro moqnili imis mixedviT, rogori Semo-savlis mqone ojaxidan modis bavSvi. Sesabamisad, aqedan unda gamoiyvano gadasaxadi. amave dros, ra Tqma unda, bavSvma standartebi unda daakmayofi-los.
saxelmwifo universitetebSi swa-vlis safasuri unda iyos gacilebiT naklebi, anu raRac standarts ar unda aRematebodes. roca raRacas vixdiT, Sesabamisad, es unda ubrundebodes moqalaqes. kerZo universitetebSi ukve sxva situaciaa, magram maTac aqvT imis moqniloba, rom daafinanson Raribi ojaxidan wamosuli bavSvebi _ magali-Tad, stipendiebi miscen.
misaReb gamocdebsa da maT cvlile-bebze didi vnebaTaRelvaa. arsebobs sxvadasxvanairi sistema, gamosaSvebi, misaRebi testirebebis, gamocdebis, uga-mocdod miRebis da a. S. komisia romel variants ganixilavs?
am sakiTxisadmi diferencirebuli midgomaa saWiro. am sakiTxs ufro detalurad sWirdeba Caxedva. mi-saRebi gamocdebis standartizacia
TavisTavad karg funqcias asrulebs im mxriv, rom adgilobrivi korufciis winaaRmdeg aris mimarTuli. es momen-ti kargia, magram mTavari es ar aris. misaRebi gamocdebis idea xom sauke-Tesos SerCevaa. mTavaria, ramdenad arCevs mocemuli testi saukeTesos. mosafiqrebelia, unda gaviTvaliswinoT Tu ara sxva faqtorebic _ olimpiade-bSi gamarjvebebi, skolis moswreba _ ufro kompleqsuri informacia rom iyos bavSvze da ara maincdamainc, erTi gamocdiT gadawydes misi bedi.
sxva sferoebSi ra axali koncefciebis danergvaze fiqrobT, magaliTad, zogad ganaTlebaSi?
zogadi ganaTleba ufro metad dakavSirebulia teqnikur sakiTxebTan. Tu SegiZlia raRac ZalebiT Seqmna erTi-ori elitaruli universiteti, zogadi ganaTleba gacilebiT ufro masobrivia. teqnikuri momentebi ufro metia iq, Tu rogor ganviTardeba, Torem koncefcia igivea _ akademiuri Tavisufleba maswavlebelsac unda hqondes.
rogor SeafasebT zogadad saqarTve-
loSi mecnierebis, kvleviTi institu-tebis funqcionirebas da maT mdgomare-obas?
erTi sityviT, mTlianad Sefaseba Znelia, radgan araerTgvarovnebas aqvs adgili. es sistema SesabamisobaSia ara-demokratiuli qveynis politikur sis-temasTan, amitomac _ bevri xarvezia. konkretulad bevr rameze SeiZleba saubari. magaliTad, ratomRac gamigia mosazreba, rom msoflios wamyvan qveynebSi, mecniereba yovelTvis uni-versitetTanaa mibmuli. ra Tqma unda, universiteti romelsac sadoqtoro programa aqvs, kvlevis centria. magram arsebobs kvleviTi centrebic, romle-bic universitetebTan ar aris mibmuli: nacionaluri laboratoriebi, Advanced Studies institutebi da a.S. me winaaR-mdegi viyavi rom, erTi xelis mosmiT, yvela kvleviTi instituti, ganurCe-
vlad warmatebisa da istoriisa, aseve ganurCevlad mieerTebinaT universite-tebisTvis. darwmunebuli var, analo-giuri situacia iyo bevr institutSi, magram, magaliTad, fizikis instituts moviyvan: gadaxedeT, fizikis institu-tidan ramdeni kadria dRes msoflios wamyvan centrebSi dasaqmebuli, Zalian did koeficients miiRebT. es xom obie-qturi maCvenebelia. es gveubneba, rom arsebobs brendi, romelsac msoflioSi icnoben da es maCvenebeli mis maRal xarisxs niSnavs.
dafinanseba roca Sewyda, fizikis instituti savalalo mdgomareobaSi Cavarda, magram marto Senoba xom ar aris. institutSi igulisxmeba xalxic. saxelis Seqmna xom Zalian Znelia. amas sWirdeba aTeulobiT wlebi. fizikis institutma es saxeli moipova. fizikis instituti SeuerTes universitets. mosazreba xom unda iyos, romelic am SeerTebas daasabuTebs?
umaRles saswavlebelTan mierTeba
kvleviTi institutebis ganviTarebas xels SeuSlis?
gaerTianebis idea SeiZleba dade-biTic iyos da uaryofiTic. magram mainteresebs, ra mizeziT moxda, me realur mizezs ver vxedav. mierTebi-sas instituti avtonomias kargavs. mas aqvs specifikuri tradiciebi, kvlevis istoria. aseTma meqanikurma mierTebam yovelgvari winaswari gaazrebis da pro-qtebis gareSe, ra unda gaaumjobesos? avtonomiis dakargvis Sedegi, jer erTi, aris is, rom mkvlevarebs stresSi da gaurkvevlobaSi ayenebs.mere ibadeba kiTxvebi? ratom, Senobis gayidva undaT da a S. dadebiTi is iqneboda, Tu vityviT, rom universitetis biujeti gacilebiT didia da universiteti daafinansebs kvlevebs. aseT SemTxve-vaSi SeerTebas azri aqvs. magram es yvelaferi xom gacilebiT ufro meti molaparakebis Semdeg unda gadawydes?
SeerTebis erT-erTi mizezi kvleviTi centrebisTvis resursebis nakleboba ar aris?
mTavari Tema
22 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

mesmis, rom resursebi ar aris. jer erTi, iqac SeiZleba kamaTi, is resursi Sadrevanze sjobs daxarjo Tu aseT programebze. bevri resursi, rac ha-erSi gafrinda, SeiZleboda sxva rames moxmareboda, magram amas davaneboT Tavi. geTanxmebiT, rom ekonomikuri situacia rTulia. problemaa, rom es moxda mecnierebTan SeuTanxmeblad, piriqiT _ maTi survilis winaaRmdeg. me magaliTad ganvacxade kidec inter-viuSi, rom swori koncefcia iqneboda fundamenturi kvlevebis nacionaluri centris Seqmna.
Cemi xedva aris aseTi: nebismieri aseTi tipis gadawyvetilebis SemTxve-vaSi mecnierebi unda iyvnen CarTule-bi. unda Seikribos samecniero sabWo, fizikis institutidan da universi-tetidan da moifiqron, riT SeiZle-ba fizikis instituts davexmaroT. Cemi koncefcia iyo is, rom fizikis instituts aqvs saSualeba (saqarTve-los ekonomikurad rTuli situaciis SesaZleblobebSi) rom mis safuZvelze Seiqmnas Tanamedrove fundamenturi da gamoyenebiTi kvlevebis tipis institu-ti. es am institutis Zalian bunebrivi ganviTareba iqneboda, radgan aseTi tipis centrebi yvela qveyanaSia.
rogor unda Seewyos xeli kvleviTi centrebis da mecnierebis ganviTarebas saqarTveloSi, dRevandeli ekonomikuri situaciis pirobebSi?
mecniereba unda gaxdes prioriteti. saerTod, marto mecniereba ki ara, kvlevebi, ganaTleba, maT Soris, huma-nitarulic. es aris iseTi investicia, romlis fuladi gazomva SeuZlebelia. es aris yvelaze didi investicia, rac SeiZleba qveyanam gaakeTos. fulis Ca-deba ganaTlebasa da kvlevaSi asmagad da aTasmagad gibrundeba. es investicia imitomac aris aseTi faqizi, rom im momentSi ver xedav. amas deb Svilebis inteleqtSi da momavalSi. rac ufro meti inteleqtuali adamiani eyole-ba qveyanas, miT ufro warmatebuli iqneba. politikuradac, roca meti moazrovne hyavs qveyanas, SeuZlebelia
misi moqalaqeebi gaabriyvo, propagan-diT tvini gamourecxo. Tavisufali azrovneba da inteleqti TviTdacvis meqanizmi da demokratiis garantia.
evropaSi arsebobs uzarmazari grantebis sistema. roca kvlevis dones gavzrdiT, unda moxdes evropasTan molaparakeba. am grantebis bazarze SeiZleba gasvla, rom dafinanseba gare-dan Semovides. magram xalxi xom unda moamzado, vinc mere am grants moigebs, es ver iqneba, Tu Tavidan sistemaSi fuli ar Cade. ususuri laparakia, rom mecnierebas fuli ar aqvs. Tu qveyana
xar, es unda iyos prioriteti.
bolo periodSi saxelmwifom SemoiRo
aseTi strategia: mecnierul da teqni-kur mimarTulebebze, humanitarulTan SedarebiT, gazardes dafinansebis mopovebis Sansebi. Sedegad ufro metma studentma Caabara am mimarTulebebze, Tumca, realurad, bevri, magaliTad sabunebismetyvelo mimarTulebaze ufro dafinansebis gamo swavlobda, vidre motivaciiT. aseve, ver xedavdnen, sad dasaqmdebodnen damTavrebis Semdeg, rac, Tavis mxriv, erT-erTi demotivato-ria. Tqveni azriT, am cvlilebiT unda dawyebuliyo mecnierebis gaZliereba, Tu jer samecniero bazis SeqmniT da es avtomaturad moizidavs studentebsac?
es paraleluri procesia. swored amitom aris reforma saWiro. axali sisxlisa da ideebis ineqcia yvela do-neze unda moxdes. ase, erTi sferodan rom daviwyoT, yovelTvis Caketili
wre iqneba. ra Tqma unda, iqnebian bavSvebi, vinc iq imitom Caabareben, rom advilad xvdebian. magram xarisxis kontrolic unda gazardo. amas ver gazrdi, Tu Sen xarisxiani profesura ar gyavs. Sesabamisad, es gadajaWvu-lia profesoris xarisxis gazrdasTan, romelsac Tavis mxriv ver gazrdi, Tu profesori orwlian kontraqtze 200 larad gyavs. amitom am problemis forsirebulad gadaWraa saWiro yvela doneze.
mecnierebis romelime sfero unda iyos Tu ara prioritetuli?
ase ar aris. ra Tqma unda, is mi-Rwevebi rac gvaqvs, is sferoebi unda SevinarCunoT. aris sferoebi, sadac msoflio saxelia miRweuli. ar minda vinme gamomrCes. fizikis instituti rom vaxseneT, iqidan bevri mecnieria wasuli CERN-Si. aseTive mimarTulebaa biolo-giaSi, medicinis dargSi. zezvaze da mziaze aRar vlaparakob, udidesi mniSv-nelobis adgilobrvi aRmoCenaa. aSkaraa, rom es anTropologiis skolis didi warmatebaa. miRwevebi unda SevinarCu-noT. magram es imas ar niSnavs, rom Tu raRac dargSi miRweva ar gvqonda, ar unda gavaZlieroT. humanitarul dar-gebs unda mieniWos aseve mniSvneloba, radgan humanitarulis sworad swavleba Tavisufali azrovnebis garantiaa. am dargebma pirdapir unda iTamaSon gada-mwyveti roli bavSvebSi demokratiuli azrovnebis CamoyalibebaSi.
humanitaruli mimarTulebebi mainc
ufro popularulia saqarTveloSi. amis erT-erTi mizezi SeiZleba skolaSive iyos da im meTodebSi, romlebiTac iq aswavlidnen. ra meTodebiT unda moxdes skolaSi moswavlis mecnierebiT da sabu-nebismetyvelo sagnebiT daintereseba?
zogad ganaTlebaSi mecnierebis popularizaciis cnobili meqanizmebi arsebobs. jer erTi, maswavlebeli unda movamzadoT, meorec, maswavle-blis pozicia unda gaxds prestiJuli da stabiluri. SeiZleba, maswavle-bels imdeni xelfasi ver misce, ram-
universiteti Tavisu-
fali unda iyos nebismieri
partiuli, religiuri an
sxva tipis gavlenisgan.
saxelmwifo universiteti
unda iyos sekularuli.
mTavari Tema
23liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

denic sxvas, magram es unda daakom-pensiro, magaliTad, stabilurobiT, jandacviT. amave dros, maswavleblis statusi unda amaRldes. es gamoiwve-vs maswavleblebad niWieri kadrebis mosvlas. amavdroulad, unda iyos programebi maswavleblebis gadamza-debaze, motivirebaze. magaliTad, me CERN-Si noemberSi kidev erTxel mo-miwevs qarTvel pedagogebTan Sexve-dra. ver warmoidgenT, maTTvis es ra didi stimulia. faqtobrivad, xeli msoflio mecnierebis pulsze aqvT. dRes iq kacobriobis mecnierebis istoria iqmneba. jer kidev ar gvaqvs gaazrebuli, ramxela aRmoCenasTan gvqonda saqme cernSi am zafxuls. es stimuli da enTuziazmi bavSvebsac gadaedebaT. aseTi programebi aris gasakeTebeli mecnierebaSi, biolo-giaSi... didi xelSewyoba gveqneba ucxoeTidan, gamoinaxeba Tanxebi da, ra Tqma unda, adgilobrivma mTavro-bamac unda daafinansos. es patara rgolia mTel sistemaSi. uamravi aseTi magaliTis moyvana SeiZleba. es kompleqsurad unda moxdes da Sedegi iqneba.
nawilobriv ukve ganvixileT, magram Tqveni azriT, wina xelisuflebis mTava-ri Secdoma ganaTlebis sistemaSi ra iyo?
bolo wlebSi ganaTlebis sistemis mizani iyo ornairi: erTi mxriv, yofi-liyo SesabamisobaSi arsebul politi-kur sistemasTan, meore mxriv, TiTqos dasavluri demokratiuli sistemuri reformireba gaekeTebina. Tavi dava-neboT imas, Tu ramdenad kompetentu-rad keTdeboda es reforma. es ori ubralod SeusabamobaSia erTmaneTTan. SeuZlebelia, rom erTi mxriv, sistema moergos im saxelmwifoebriv struqtu-ras, rac saqarTveloSi iyo da meore mxriv _ demokratiuli standartebis Sesabamisi ganaTlebis sistema gqodnes.
rogori reformis wamowyeba ufro efeqtiania dRevandel situaciaSi, grZelvadian Sedegebze gaTvla Tu mok-levadianze?
qveyanas axlave sWirdeba reforme-bis gatareba. am reformis mocda ara-mizanSewonilia. principebi axla unda Caidos da am principebze Tu gadave-diT, grZelvadiani ki ara, usasrulo vadiani gamova, radgan sul ufro da ufro karg Sedegebs moitans.
axali sistemis danergvisa da ganvi-Tarebisas, ra riskebi iqneba, rasac gan-sakuTrebuli yuradReba unda mieqces da gakontroldes?
riskebis meti ra aris, uamravia, gansakuTrebiT gardamaval periodSi.
nebismieri sistemis borotad gamoyene-ba yovelTvis SeiZleba.
magaliTad, universitetebSi aris xarisxis dacemis riski. Tu Sen sawyisi kontingenti arasworad airCie, xa-risxs qvemoT daswev. yvelaze faqizi momenti eg aris. xarisxis TviTkon-trolis damcavi meqanizmia Board of Trusties.
amis msgavsi organoebi skolebSic iyo _ sameurveo sabWoebi. aseTi formiT unda SenarCundes zogadi ganaTlebis sistemaSic?
skolebsac aqvT xolme msgavsi maga-liTebi. saxelebi SegviZlia sxvadasxva
davarqvaT. magram es namdvilad dam-cavi meqanizmi da urTierTkontrolis sistemaa.
ganaTlebis ministrobis kandidats
Tu elaparakeT da ras fiqrobT? ministrobis kandidats vesaubre,
batonma biZina ivaniSvilma gagvacno erTmaneTi. Zalian sasiamovno STa-beWdileba datova. mgoni, ZiriTadad erTnair talRaze varT, ramdenadac drom saSualeba mogvca, gamerkvia. Tumca, Cveni komisiis mTeli ideac eg aris, gansxvavebuli azrebi iqneba da sabolood sistemas davxvewT.
ganaTlebis saministros strate-
giul gadawyvetilebebSi SegeZlebaT CaerioT?
Cven SegviZlia Cveni mosazreba vu-TxraT, magram demokratiis idea isaa, rom Zalauflebis sferos gayofa xdeba. Tu gindaT, ise mogviazreT, rom Cven varT Zalauflebis erT-erTi Sto, romelsac abaria damoukidebe-li mrCevlis roli. aRmasrulebeli Zalaufleba Cven ar gvaqvs.
komisiis erT-erTi wevri, daviT
zurabiSvili konkretul politikur ZalasTan asocirdeba. es komisiis po-litizebis safrTxes xom ar Seqmnis?
es ar aris problema, Cven xom ar varT aRmasrulebeli Sto. aseve, ras niSnavs arapolitizebuli? saqarTve-lo dRes iseT situaciaSia, ginda ar ginda, aseTi tipis komisia poli-tikur rols TamaSobs. demokratia politikaa, aba, ra aris.
konkretul partiasTan asocirebac ar iqneba problema?
partia sxva ramea. ra Tqma unda, aranair erT konkretul partiasTan kavSiri ar gvaqvs. nebismieri partiis warmomadgeneli, romelic iziarebs demokratiul Rirebulebebs da aqvs kompetencia an teqnikuri SesaZle-blobebi, SeiZleba CvenTan iyos da dagvexmaros. amaSi problemas ver vxedav.
SeiZleba, maswavlebels
imdeni xelfasi ver misce,
ramdenic sxvas, magram es
unda daakompensiro, magal-
iTad, stabilurobiT, jan-
dacviT. amave dros, mas-
wavleblis statusi unda
amaRldes. es gamoiwvevs
maswavleblebad niWieri
kadrebis mosvlas.
mTavari Tema
24 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113


skola
strategiuli uwesrigoba
dimitri meWurWliSvili, 116-e sajaro skolis direqtori
qarTulma skolam 2003 wlis Semdeg sakmaod rTuli, magram saintereseo gza gaiara. Cven
ori modernizaciis mowmeni gavxdiT, romelTac SeiZleba pirobiTad `lomaias~ da `SaSkinis~
modernizacia ewodos.
pirveli modernizacia mimarTuli
iyo skolebis decentralizaciisaken
da emTxveoda sazogadoebis istoriuli
ganviTarebis dialeqtikas.
meore modernizacia pirveli moderni-
zaciis absoluturi antagoni gaxldaT.
is ZirSive mcdari da istoriuli proce-
sebis sawinaaRmdego movlena iyo. meore
modernizacias pirobiTad SeiZleba po-
litikuri da istoriuli sibece ewodos.
sabolood, miviReT is, rac gvaqvs. am
mdgomareobas `strategiuli uwesrigo-
ba~ hqvia.
pirveli modernizaciis istoriuli
Sedegebi
I. erovnuli gamocdebis SemoReba,
romelmac daangria umaRles saswavle-
blebSi Caricxvis korufciuli sistema,
gazarda codnaze moTxovnileba, amaRl-
da skolis roli da saWiroeba, romelic
manamde meorexarisxovani instituciis
mdgomareobaSi imyofeboda. gaizarda
moTxovna saganmanaTleblo bazarze,
repetitorebis mimarTulebiTac, ramac
kvalificiur pedagogebs dasaqmebis da
damatebiTi Semosavlis miRebis meti
SesaZlebloba gauCina. uamravi maTgani
samSobloSi darCa da gadaifiqra ucxo-
eTSi saSovarze gadaxvewa. socialuri
TvalsazrisiT, mravali ojaxi gadaurCa
daSlas. mravali moswavle ascda quCaSi
udedmamod gazrdas.
II. saganmanaTleblo sistemaSi `pa-
tronymobis~ gauqmeba _ saskolo sazo-
gadoebis mier sajaro skolis direqto-
rebis arCeviT sistemaze gadasvla. rac
realur saswavlo procesSi niSnavda
skolaze mzrunveli menejerebis gaCenas,
maT mier saskolo sazogadoebis moTxo-
vnilebebis Seswavla-gaTvaliswinebas,
saganmanaTleblo bazris SekveTis Ses-
rulebas da a.S. anu es gaxldaT aqti,
romelsac unda Seemzadebina niadagi sa-
zogadoebis demokratizaciis donis asa-
maRleblad da samoqalaqo sazogadoebis
Camosayalibeblad, meore mxriv _ rode-
sac qveynis moqalaqe sakuTari unarebisa
da codnis meSveobiT sasurvel mizans
jansaRi konkurenciis gziT aRwevs, es
Ria sazogadoebis Seqmnis winapirobaa.
arCeviTi direqtorebis institutis Se-
moReba niSnavda decentralizaciis da-
wyebas, skolebis avtonomias, Tavisufa-
li bazris aRiarebas, korufciuli da
proteqciuli daniSvniTi sabWoTa sis-
temis gauqmebas. yovelive es ministris
principulobisa da keTilsindisierebis
gamo moxerxda. man `fexi ar Caayofina~
direqtorebis konkursSi proteqciis
mosurne partiul Tu biurokratiul
interesTa jgufebs. swored am gadagva-
rebuli biurokratiis gaRizianebis Se-
degi iyo is negatiuri piari, rac kaxa
lomaias da mis gunds daatyda Tavs.
samwuxarod, jansaRi qarTuli sazoga-
doeba ar aRmoCnda mzad, daecva pro-
gresisTvis mebrZoli gundi. sabolood,
ministri gadagvarebul biurokratias
emsxverpla. misi wasvla modernizaciis
pirveli etapis dasamarebas niSnavda!
III. ̀ zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis
miReba, romelic im drois realobebsa
da SesaZleblobebs asaxavda.
IV. ̀ erovnuli saswavlo gegmis SemoRe-
ba~. gegmis SemoRebiT, saswavlo proces-
Si arsebuli qaosi da arastabiluroba
Secvala gegmiurma muSaobam da stabi-
lurobam. `erovnuli saswavlo gegmis~
mTavari Temaf
ot
o mar
ika
qoCi
aSvi
li
26 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

`xarvezebi~ da Seusabamobebi Cvens men-
talobasTan veranairad ver daCrdilavs
mis istoriul mniSvnelobas. es yvelafe-
ri gasworebadi iyo.
V. ganaTlebis erovnuli miznebi, _ sa-
xelmwifoebrivi mniSvnelobis dokumen-
ti, romelmac sicxade Seitana saxelmwi-
fos saganmanaTleblo politikaSi.
VI. vauCeruli dafinansebis SemoReba,
_ romelmac uzrunvelyo saganmanaTle-
blo bazris formireba.
VII. skolebis infrastruqturis mniSv-
nelovani gaumjobeseba.
meore modernizaciis istoriuli
Sedegebi
/pozitiuri/
} saatestato gamocdebis SemoReba,
romelmac daalaga viTareba skolaSi, ga-
zarda moswavleTa swrafva codnisaken.
} erovnuli saswavlo olimpiadebis
aRdgena.
} pretestebis /gaSifruli saxiT/ na-
wilobrivi SemoReba, romelic udidesi
daxmarebaa skolebisTvis.
} brendirebis SemoRebis mcdeloba.
} dafinansebis formulis Seqmnis mc-
deloba.
/negatiuri/
} umkacresi centralizacia /totali-
tarizmis niSnebiT/.
} skolebis mandaturizacia.
} sakanonmdeblo intervencia, /kanonis
gauaresebis mimarTulebiT/.
} moralur-samarTlebrivi krizisis
Seqmna.
} saminstropoliis Seqmnis mcdeloba.
} Zaladoba saskolo sazogadoebaze.
} zRvargadasuli piarniaRvari.
} samoqalaqo struqturis samxedro
yaidaze gadayvanis mcdelobebi.
wina ori modernizaciis gaTvaliswi-
nebiT, dRes qarTuli skolis winsvlis-
Tvis aucilebelia minimum Semdegi nabi-
jebis gadadgma:
I. mravalvariantulobis aRiareba _
gansxvavebuli midgomebi
es gulisxmobs imas, rom Cveni qveynis
skolebi erTmaneTisgan gansxvavdebian
mniSvnelovnad da maT mimarT saxel-
mwifos mxridan saWiroa gansxvavebuli
midgomebi, aseve, gansxvavebuli saka-
nonmdeblo baza. maTi ganviTarebis xel-
Sesawyobad saWiroa isini davajgufoT
problemebis, SesaZleblobebis da sxva
ganmasxvavebeli niSnebis mixedviT, rac
saSualebas mogvcems swrafad da zustad
aRmovuCinoT maT daxmareba:
a) infrastruqturis mdgomareobis
mixedviT; karg mdgomareobaSi myofni,
saSualo mdgomareobaSi myofni, cud
mdgomareobaSi myofni da a.S. aq SesaZle-
belia gamoiyos ramdenime qvekategoria;
Senobis mdgomareoba, inventaris mdgo-
mareoba komunikaciebis mdgomareoba da
sxva.
b) menejmentisa da personalis xa-
risxis mixedviT: aqac SesaZlebelia
sxvadasxva qvekategoriebis dalageba _
menejmentis siZliere, personalis kva-
lifikaciis done, TviTmmarTveli da
araTviTmmarTveli skolebi, samuSao
atmosfero, konkurentunarianobis in-
deqsi, datvirTulobis /moTxovnadobis
indeqsi/ saatestato gamocdebis Sede-
gebis mixedviT, umaRlesSi CaricxulTa
mixedviT, olimpiadaSi gamarjvebulTa
mixedviT da sxv.
g) maRalmTianobis mixedviT. skolebi,
romlebic mdebareobs aseT zonebSi, mom-
saxurebis siZviris gamo saWiroebs re-
finansirebas, da garkveuli saxelfaso
koeficientebis SemoRebas TanamSromle-
bisTvis. rac, Cveni azriT, unda gaakeTos
adgilobrivma TviTmmarTvelobam: man
unda gadasces skolas damatebiTi e.w.
`ganviTarebis vauCeri~.
d) mcirekontigentianoba _ problema,
romelic gamowveulia ZiriTadad mosax-
leobis didi migraciiT, Sobadobis da-
cemiT da mZime socialuri foniT. aqac
SesamuSavebelia adgilobrivi TviTmmar-
Tvelobis mier maTi ̀ ganviTarebis vauCe-
ris~ odenoba, centraluri dafinansebis
paralelurad.
e) sabazro da arasabazro zonis sko-
lebi. vauCerizaciis procesma daaCqara
saskolo saganmanaTleblo bazris Seqmna.
es bazari, miuxedavad imisa, rom saxel-
mwifos mxridan xorcieldeba verSemCne-
vis politika, mainc arsebobs da iribad
Tu pirdapir gavlenas axdens sistemaze.
saxelmwifo valdebuli gaxdeba adre Tu
gvian aRiaros igi da imoqmedos Tavisu-
fali bazris principebis Sesabamisad.
aseTi bazari realobaa dedaqalaqSi, did
qalaqebSi, regionul centrebSi da sxva-
gan. sabazro pirobebSi momuSave skolis
menejmenti saWiroebs moqmedebis met
Tavisuflebas anu nakleb meurveobas,
nakleb etatizms saxelmwifos mxridan.
/mag., saStato ganrigis damoukideblad
Seqmna da sxva mravali/.
aris meore _ arasabazro zona, sadac
xdeba ekonomistebis enaze e.w. `sabazro
Cavardna~: aq jer alternatiuli ar-
Cevanis SesaZlebloba momxmarebels ar
gaaCnia. TumcaRa, sabazro zonebi mainc
axdenen irib gavlenas arasabazro zone-
bze. arasabzro zonebis skolebis mimarT
saxelmwifos mxridan SesaZlebelia mi-
zanSewonili iyos ufro meti meurveobis
daSveba /mag., saStato ganrigis sakiTxi
da ase Semdeg/.
II. sakanonmdeblo bazis liberalizacia
/deregulacia/
qarTuli sazogadoeba saganmanaTle-
blo sistemasTan mimarTebaSi uSvebs or
mTavar Secdomas. 1. ratomRac iTvleba,
rom saskolo ganaTleba ar aris sabazro
ekonomikis nawili da is sabazro ekono-
mikis kanonebiT ar unda imarTebodes. 2.
iTvleba, rom saganmanaTleblo siste-
maSi bazari ar moqmedebs. anu saskolo-
-saganmanaTleblo bazari ar arsebobs. 3.
samoqalaqo saministros Zalovani sami-
nistros yaidaze mowyobis uazro mcde-
loba /neobolSevikuri tendenciebi/. es
sami Secdoma ganpirobebulia komunis-
turi warsulis istoriuli mexsierebiT
da ekonomikuri ganaTlebis dabali do-
niT, dRevandeli realobebis ignorire-
biT.
dReis mdgomareobiT `daCexili~ `Si-
naarswarTmeuli~ da gadagvarebuli
biurokratiis Targze morgebuli `zo-
gadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos
kanoni acdenilia ganaTlebis erovnu-
li miznebis dokuments, romlisTvisac
etyoba, `ver moicales~. is saWiroebs
mTavari Tema
27liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

aRdgena-gakeTilSobilebas ocdame-
erTe saukunis Tavisufali sabazro
ekonomikis realobebis Sesabamisad.
aseve dasaxvewia da cvlilebebs saWiro-
ebs erovnuli saswavlo gegma. saSineli
uwesrigobaa kanonqvemdebare aqtebSi.
romlebic zogjer absurdamde midis,
zogjer ki urTierTgamomricxav regu-
laciebs qadagebs. mogiyvanT mxolod
ramdenime magaliTs. Cveni kanonmdeblo-
biT sertificirebuli maswavlebeli,
miT ufro 1000 lariani an damrigebeli,
ar SeiZleba avad gaxdes! Tu gaxda, mas
kanoni danamats ar aunazRaurebs!
Cveni kanonmdebloba ar cnobs le-
qtoris pedagogiur staJs Tu man, mag.,
maswavlebeli aRzarda da Semdgom Tvi-
Ton gadawyvita skolaSi muSaoba, is am
staJis danamats ver miiRebs! eqneba ro-
melime leqtors aseT viTarebaSi sko-
laSi damatebiT muSaobis motivacia?!
drakonulia maswavleblis eTikis
kodeqsic, maswavlebels ekrZaleba mo-
amzados moswavle da aiRos Tavis Sro-
maSi gasamrjelo, imave maswavlebels
SeuZlia aiRos kerZo skolaSi Tanxa,
romelic misi moswavlis mSobelma ga-
daixada! sad aris aq logika?!
gaeros bavSvTa uflebebis dekla-
racia winaaRmdegobaSia pirvel klas-
Si moswavlis CaricxvasTan arsebul
sakanonmdeblo bazasTan, rac zogierT
moswavles ganaTlebis miRebis uflebas
arTmevs.
mTlianad Sesacvlelia maswavle-
blis anazRaurebis sistemac /kvireuli
datvirTvis saaTobriv datvirTvaze
gadasavla/: sabazro fassa da saxel-
mwifo fass Soris didi sxvaoba dere-
gulirebis aucileblobaze miuTiTebs.
maswvleblis Sroma unda daukavSirdes
saboloo Sedegebs. SemoRebuli unda
iqnes bonus sistemebi. dRevandeli ana-
zRaurebis sistema axalisebs e.w `xal-
turis~ moyvarulebs. skolis yvelaze
didi tragedia motivaciis sistemis
ararsebobaa.
zogadad, pragmatulobis deficiti.
es qarTuli saganmanaTleblo kanonis
mTavari senia. sakiTxebi, romlebic
sruliad mSvidad da wynarad gadawyde-
ba skolis doneze, saministros mier wy-
deba! sainteresoa 3000 skolis proble-
mas rogor gadawyvets skolaze ukeT
saministros aTiode Cinovniki!
III. skolebis decentralizacia, realu-
ri avtonomiis miniWeba.
skolebis decentralizaciis gareSe,
warmoudgenelia Tavisufali bazris
arseboba. konkurenciis ardaSveba, mis
winaaRmdeg brZola civilizaciis gan-
viTarebis istoriuli procesis wina-
aRmdeg svlaa, rac gardauvali kraxiT
damTavrdeba.
zogadi ganaTlebis kanonSi arsebu-
li `morcxvi~ Canaweri `skolebi sarge-
bloben finansuri da administraciuli
avtonomiiT~ unda Seivsos realuri sa-
qmiT. kerZod:
sakuTari wesdebis Seqmna; skolebma
TviTon unda Seadginon Tavisi wesdeba
arsebuli kanonis Sesabamisad, romelic
dRemde mkvdar normad aqcies decen-
tralizaciis moZuleebma! sadac Tvi-
Ton unda gansazRvros skolis raoba,
skolis struqtura da uamravi sxva ram.
magaliTad, rogor irCeven sakuTar
direqtors. vinaidan skolis direqto-
ri aris yvelaze mniSvnelovani figura
saskolo sazogadoebaSi, misi sakiTxi
iwvevs bevr vnebaTaRelvas da interess.
amitom oriode sityviT unda ganvacxa-
doT:
skolebis menejerializacia warma-
tebis erTaderTi ualternativo gzaa.
dasavleTis samyaros siZliere, siu-
xve da sikeTe ganapiroba upirvelesad
menejerTa Tavdauzogavma Sromam. sa-
mwuxarod, Cvens sazogadoebaSi kvlav
gabatonebulia primitiuli warmodge-
nebi menejerebis, maT Soris, skolis
direqtoris rolisa da Sromis Sesaxeb.
Cvens qveyanaSi gansakuTrebiT `sabazro
zonebSi~ gakotrebuli da gayiduli
skolebi, carieli saskolo korpusebi
adasturebs, rom konkurenciis `Solti~
bevr skolas xvdeba, bevr skolas umci-
rebs samuSao adgils da umuSevars to-
vebs pedagogebs! amitom sabazro ekono-
mikis pirobebSi uaRresad aqtualuria
direqtori-menejeris roli. aqve unda
iTqvas erTic: saskolo ganaTlebis
procesi oTxi urTierTdakavSirebuli
da urTierTSemavsebeli personaluri
elementisgan Sedgeba. moswavle, mSobe-
li, maswavlebeli, administracia.
vin aris yvelaze metad dainterese-
buli imiT, rom skolaSi iyos usafrTxo
da motivirebuli saswavlo atmosfero?
upirveles yovlisa _ mSobeli. e.i. mSo-
blis xma direqtoris arCevnebSi Zalian
mniSvnelovania! vin aris dainteresebu-
li, rom ar dakargos samuSao adgili da
hqondes kargi samuSao garemo skolaSi?
_ maswavlebeli. e.i. maswavleblis xmac
aucilebelia. vin aris dainteresebuli,
rom skolaSi iyos iseTi garemo, rom iq
wasvla miuxarodes? _ moswavle, miuxe-
davad asakisa!
amdenad, ufros moswavleTa xmis ga-
moTiSvac, maSin, rodesac maT aqvT ve-
eberTela informacia da isini arian
araerTi sazogadoebis aqtivobis Semo-
qmedni da monawileni, ar SeiZleba. maS,
vin unda airCios sakuTari direqtori?
saskolo sazogadoebis samive monawi-
lem!! an pirdapiri arCevnebis gziT an
warmomadgenlebis meSveobiT. es sakiT-
xi unda gansazRvros skolis wesdebam.
Cveni azriT, aq SeiZleba davuSvaT ori
varianti, rodesac direqtori arCeu-
lia da dgeba vadis gagrZelebis saki-
Txi, is valdebulia gavides pirdapir
saskolo referendumze. mxardaWeris
SemTxvevaSi, is moipovebs ufro maRal
legitimacias da gaagrZelebs muSaobas,
`aras~ SemTxvevaSi iniSneba axali arCev-
nebi sameurveo sabWos mier. kandidati,
romelic midis direqtorobis arCevne-
bze, unda iyos saministros mier Cata-
rebuli gamocdebiT sertificirebuli.
sxva kandidatis daSveba dauSvebelia da
arCevnebis CaSlac dauSvebelia.
ra moxdeba, Tu direqtori airCia
mxolod pedsabWom?! aseT SemTxvevaSi
miviRebT mudmiv Sida dapirispirebas,
pedsabWos fraqciebad daSlas da saswa-
vlo procesis ukana planze gadawevas.
direqtori iqceva pedagogTa xelSi
mZevlad, SeizRudeba menejmentis Ta-
visufleba, rac sabazro konkurenciis
pirobebSi iqneba sruliad damRupveli.
mTavari Tema
28 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

`pedagogTa diqtats~ mohyveba mSobel-
Ta masobrivi ukmayofileba da saja-
ro skolebis dacarieleba /xelovnuri
gakotreba/.
ra moxdeba, Tu mas airCevs mxolod
mSobelTa saTaTbiro, aseT SemTxvevaSi
iqneba mSobelTa `gadaWarbebuli~ di-
qtati skolaze da pedagogTa ukmayo-
fileba da sxva negativi. oqros Sua-
ledi sameurveo sabWoa, romelic unda
aRdges, daixvewos da ganviTardes. is
gadagvarebulma, avtokratma Cinovni-
kebma mizanmimarTulad daaknines, saxe-
li SeubRales, radgan ganusazRvreli
Zalauflebis miRebis gzaze metoqes
da winaRobas xedavdnen. warmoidgineT
parlamenti, romelic ar amtkicebs
biujets. skolebs aZlevdnen mxolod
im Tanxas, rac daculi muxlebisTvis
iyo gansazRvruli. araviTari ganviTa-
rebis vauCeri! raze emsjela sameurveo
sabWos?! miuxedavad amisa, sameurveo
sabWoebis arsebobam bevri sikeTe moi-
tana, mag., mniSvnelovnad Seamcira saCi-
vrebi da e.i. ukmayofilo moqalaqeTa
raodenoba /SaSkinis dros centraliza-
ciis Tanmdevi, piriqiTa procesi iyo/.
arCeviTi Tu daniSnuli direqtore-
bis instituti? es sakiTxi periodulad
wamoiWreba xolme saganmanaTleblo sis-
temiT dainteresebul pirebSi.
daniSvnis momxreebi amas ori Ziri-
Tadi argumentiT xsnian. Sinaarsobrivi
argumenti: direqtori ar unda iyos
angariSvaldebuli samarTavi obieqtis
mimarT, raTa meti moqmedebis Tavisu-
fleba da qmediToba hqondes. iuridiu-
li argumenti ki aseTia: damfuZnebel-
ma /e.i. saministrom/ unda daniSnos is.
vinc mas unda, radgan qoneba misia.
pirvel arguments rac Seexeba, unda
iTqvas, rom aris WeSmaritebis marcva-
li, magram daniSniTobas imdeni nega-
tiuri momenti axlavs /proteqcioniz-
mi, korufcia/, rom am pozitivs asjer
faravs. rac Seexeba arCeviTobas, sazo-
gadoebis mowifuloba iZleva imis saSu-
alebas, rom iseTi procedurebi iqnas
SemuSavebuli, romelic Seamcirebs amr-
Cevisa da asarCevis ̀ siaxloves~ da am ne-
gativs gaaneitralebs. /mag., pirdapiri
arCevnebi, yvela dainteresebuli Stos
monawileoba/ amocana mdgomareobs ima-
Si, rom Zalauflebis amrCevi `davaSo-
roT~ Zalauflebas, raTa direqtori
qmediTi da Tavisufali iyos gadawyve-
tilebis miRebis dros!
meore argumentis momxreebs vusvamT
kiTxvas: mocemul adgilas rom ar yo-
filiyo saskolo sazogadoeba, saxel-
mwifo daafuZnebda skolas? ara e.i.
skolis realuri damfuZnebeli aris
saskolo sazogadoeba, romelmac unda
airCios kidec direqtori.
skolebis depolitizacia _ sameur-
veo sabWodan unda gamovidnen interes-
Ta jgufebi, romlebic iq mivlinebuli
iqnen masze zemoqmedebis mosaxdenad.
skolis personali unda SearCios sko-
lam. mudam unda gvaxsovdes, /Tu gvinda
kargi ganaTleba/, rom skola aris saba-
zro subieqti da kvalificiuri kadrebi
wyveten yvelafers.
demokratiis ganviTareba _ saWiroa
saskolo cxovrebis demokratiul rel-
sebze gadayvana. saskolo referendu-
mebis SemoReba da misi aqtiuri gamoye-
neba. magaliTad: mandaturis yofna-ar
yofnis sakiTxi mocemul skolaSi. zogs
SeiZleba sWirdeba, zogan sruliad zed-
metia. zogi sakuTar kontrolis samsa-
xurs amjobinebs. saskolo sazogadoebam
referendumiT SeiZleba gadawyvitos.
sakuTari statusi /gaZlierebuli,
Cveulebrivi, specializirebuli/, aseve
referendumze SeiZleba dadges skolis
wesdebis mxardaWeris sakiTxi, seqto-
rianobis sakiTxi, direqtoris ndobis
mandati da sxva. saskolo referendume-
bis SemoReba demokratiuli cxovrebis
maRal xarisxs niSnavs da samoqalaqo sa-
zogadoebis cnobierebis Camoyalibebis
erT-erTi winapirobaa.skolis likvidaciis kanonis SemoReba
_ saganmanaTleblo bazarze funqcio-
nirebis dros TiToeulma skolam unda
icodes, ra SemTxvevaSi moelis mas likvi-
dacia /mkacrad gansazRvruli kriteriu-
mebi, bazarze TamaSis wesebi/, krizisuli
marTva _ saministros mier menejmentis
ganxorcielebis mkacrad gansazRvruli
SemTxvevebis CamonaTvali.
mSobelze zemoqmedebis berketebis
SemoReba _ sakanonmdeblo bazis Seqm-
na, Sinaganawesis sistematiuri da uxeSi
darRvevis SemTxvevaSi mSoblis pasuxis-
mgeblobis mimarTulebiT /gafrTxile-
ba, jarima, administraciuli iZuleba/,
es gazrdis wesrigs yvela skolaSi da
gauiolebs skolebs warmatebul funq-
cionirebas.
motivacia _ skolebis dafinansebis
formulaSi aucilebelia motivaciis
komponentis Semoyvana. skolebi, rom-
lebic kargad muSaoben, unda gansxvav-
debodnen imaTgan, vinc ver akmayofile-
bs bazris moTxovnilebebs.
dafinansebis dRevandeli done ar iZ-
leva amis saSualebas. sakanonmdeblo da
finansuri diskriminaciis aRmofxvra
kerZo da sajaro skolebs Soris gadau-
debeli amocanaa, romelic uzrunvelyo-
fs bazarze Tanasworuflebiani subie-
qtebis gaCenas.
dafinansebis sistemis Secvla. _da-
finansebaSi motiviaciis komponentis
gaCena. mag., erTi raionis doneze yve-
laze saukeTeso Sedegebis /sxvadasxva
kriteriumebiT/ mqone skolisaTvis mi-
nimum orjer dafinanssebis gazrda /
maswavleblebis, administraciis, or-
jer xelfasebis zrda/, gamoiwvevs ar-
naxul naxtoms ukeTesobisaken skole-
bis muSaobaSi!
oqros Sualedi sameurveo
sabWoa, romelic unda aRdges,
daixvewos da ganviTardes. is
gadagvarebulma, avtokratma
Cinovnikebma mizanmimar-
Tulad daaknines, saxeli
SeubRales, radgan ganusaz-
Rvreli Zalauflebis miRebis
gzaze metoqes da winaRobas
xedavdnen.
mTavari Tema
29liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

ekonomika
axali mTavrobis axali tarifebi
TaTia xaliani
saqarTvelos xelisuflebaSi mosuli „qarTuli ocnebis“, axla ki, ukve saqarTvelos
mTavrobis, ekonomikur gundSi acxadeben, rom tarifebTan dakavSirebiT zusti
gaangariSeba ukve arsebobs. mTavrobis damtkicebis Semdeg am sakiTxis ganxilva erT-
erTi pirveli iqneba da, SesaZloa, zamTars qveyana eleqtroenergiis 10-TeTriani da
gazis 43-TeTriani axali tarifebiT Sexvdes.
`umokles vadebSi ganvaxorcielebT tarifebis xelaxal da samarTlian gadaangariSebas, tarifebis mniSvne-lovani Semcirebis mimarTulebiT~, es dapireba koalicia „qarTuli oc-nebis“ jer kidev winasaarCevno pro-gramaSi Caiwera.
1 oqtombris saparlamento arCev-nebis Semdeg, koaliciis wevrebis, Tu ministrobis kandidatebis mxridan tarifebis Semcirebaze araerTi gan-cxadeba gakeTda. Tumca konkretul cifrebsa da vadebze aravin saubro-bda.
`rezervi arsebobs imisTvis, rom tarifebma swrafad daiklos. amis-Tvis marTvis optimizacia da eko-
nomikuri reformebi moxdeba. unda movaxerxoT, rom hesebis mepatrone qveyanaSi eleqtroenergia ufro iafi iyos~, _ ganacxada 24 oqtombers par-lamentSi sityviT gamosvlisas jer kidev premier-ministrobis kandidat-ma biZina ivaniSvilma.
komunalur tarifebTan dakavSire-biT gaCenil kiTxvebs saqarTvelos energetikisa da wyalmomaragebis ma-regulirebeli komisiac gamoexmaura.
komisiis mier gavrcelebul gan-cxadebaSi weria, rom dReisaTvis moqmedi tarifebi kanonmdeblobis Sesabamisadaa dadgenili da misi ga-daxedva SesaZlebelia, Tuki Sesabami-si kanonmdeblobiT gaTvalswinebuli
safuZvlebi iqneba. miuxedavad imisa, rom energeti-
kis da wyalmomaragebis seqtorebSi dadgenilia zRvruli samomxmareblo tarifebi, komisia mzad aris eqsper-tebTan da dainteresebul pirebTan erTad detalurad ganixilos da imsjelos rogorc arsebul satarifo meTodologiaze, aseve, zRvruli sa-momxmareblo tarifebis gadaxedvaze.
rogor iTvleba eleqtroenergiis tarifi?
strategiuli kvlevebisa da ganvi-Tarebis fondis eqspertis, SoTa mur-Rulias TqmiT, tarifebs ramdenime komponentisgan adgenen. magaliTad, eleqtroenergiis SeTxvevaSi esaa ge-neracia, anu warmoeba, gadacema da ga-nawileba. TiToeul am komponents Ta-visi fasi aqvs gansazRvruli, romlis Sekrebis Sedegad viRebT im tarifs, rasac momxmarebeli eleqtroener-giaze ixdis.
mirRulia aRniSnavs, rom am kompo-nentebis daSlis Semdeg, anu mas Sem-deg, rac dadgindeba sad ra Tanxebi midis, SesaZlebelia aRmoCndes, rom sxvaoba gasayid da realur fass So-ris didia. Tu ase moxda, SesaZlebe-lia, rom tarifma daiwios.
`zusti daangariSebis Semdeg, didi Sansia, vnaxoT, rom TiToeul am kom-ponentze Tanxa xelovnurad aris wa-matebuli, ramac tarifis gazrda ga-moiwvia~, _ ambobs murRulia.
30 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

ekonomika
dRes arsebuli mdgomareobiT, sa-qarTveloSi eleqtroenergiis tarifi safexurebadaa dayofili. is abonenti romelic TveSi 100kvt/sT eleqtroe-nergias moixmars, 1kvt/sT-Si 3,5 Te-Trs ixdis. Tu abonenti TveSi 101-dan 300 kvt/sT-mde eleqtroenergias moi-xmars, maSin 16 TeTris gadaxda uwe-vs, xolo mesame kategoriis abonents, romelic TveSi 301 kvt/sT-ze mets xarjavs, 1kvt eleqtroenergia 17,7 TeTri ujdeba.
rogorc murRulia ambobs, arsebul tarifSi eleqtroenergiis gamomuSa-veba daaxloebiT 0.5 TeTria, dispetCe-rizacia, anu aRricxva _ 0,019 TeTri, xolo ganawilebaze _ 8.08 TeTri mo-dis. am komponentebis Sekrebis Sede-gad vRebulobT cifrs 13,41. aqedanac yvelaze meti ganawilebaze ixarjeba. misive TqmiT, SeiZleba moxdes swored am komponentebis revizireba, anu ga-daixedos, Tu ramdenad samarTlianad aris gamanawilebeli kompaniebis mom-saxurebaze fasebi gawerili.
`qarTuli ocnebis~ ekonomikur gun-dSi darwmunebulebi arian, rom xar-jebis racionalizaciis, meTodikis gadaxedvis da yvela arsebuli doku-mentaciis xelaxali ganxilvis Semdeg eleqtroenergiis tarifis ganawile-bis arsebuli sistema Seicvleba, anu momxmareblebisTvis saerTo tarifi dadgindeba. eleqtroenergiaze mib-muli dasufTavebis gadasaxadi moi-xsneba. eleqtroenergiis fasi ki, 10 TeTramde daiklebs.
fasebis „gonivruli“ ganawileba, ris Sesaxebac murRulia saubrob-da, maregulirebelma komisiam unda uzrunvelyos.
saqarTvelos energetikisa da wyal-momaragebis maregulirebeli erov-nuli komisia tarifebze fasebs ka-nonmdeblobiT da kompaniebis mier miwodebuli dokumentaciis safu-Zvelze adgens. semeki saxelmwifos mier gansazRvrul sferos reguli-rebis mizniT Seqmnili specialuri uflebamosilebis organoa, romelic saxelmwifo organoebisgan damouki-
debelia. komisia 5 wevrisgan Sedgeba, romelsac saqarTvelos prezidenti niSnavs. erT-erT wevrs ki, preziden-ti komisiis Tavmjdomared 6 wlis va-diT amtkicebs.
semekis dafinansebis ZiriTad wya-ros licenziebis mqone kompaniebis mier gadaxdili regulirebis safasu-ri warmoadgens. eqspertebi miiCneven, rom maregulirebeli komisiis da-finanseba im kompaniebisgan, romlis zedamxedvelobasac igi axorcielebs, arc ise misaRebi praqtikaa.
2012 wlis 5 aprilis monacemebiT, licenziis mqone kompaniebi, romle-bic eleqtroenergiis ganawilebas uzrunvelyofen, arian ss `Telasi~ _1998 wlidan, ss `kaxeTis energodis-tribucia~ _ 2003 wlidan da ss `ener-go pro-jorjia~ _ 2007 wlidan.
murRulia aRniSnavs, rom dafinan-sebis 90% swored iseT msxvil kom-paniebze modis, rogoricaa, magali-Tad, „Telasi“.
`maregulireblis mTavari damfi-nansebeli msxvili kompaniebia, amitom didi Sansia, rom komisia maT wina-aRmdeg gadawyvetilebis miRebisas subieqturi iyos. vfiqrob, rom ins-tituciurad gadalageba dasWirdeba maregulirebels. ver vxedav arsebiT gansxvavebas, Tu am organos saxel-mwifoze damokidebulebaa cudi, biz-nesze damokidebuleba ratom SeiZle-ba iyos kargi~.
gaormagebuli tarifi bunebriv airze
bunebrivi gazis moxmarebis tarifi ganisazRvreba momxmarebelTa sxva-dasxva kategoriis mier moxmarebuli gazis RirebulebiT, anu is Seicavs miwodebis, ganawilebis da transpor-tirebis tarifebs jamurad. bunebri-vi gazis Sesasyid Rirebulebas saqar-Tvelos sazRvarze swored es fasebi emateba.
am etapisTvis saqarTvelos 1kb/m bu-nebrivi airi 50,6 TeTrad miewodeba. 2006 wlamde 1kb/m airi _ 26,55 TeTri iyo, 2007 wels ki, is TiTqmis gaormag-
da. eqspertebis TqmiT, amis mTavari mizezi ruseTis mier bunebriv airze fasis gaZvireba gaxda. Tumca erT we-liwadSi, xelisuflebis gancxadebiT, gazs ukve ruseTidan aRar vyidulo-bdiT, saqarTvelosaTvis bunebrivi airis mowodebas mTlianad azerbai-januli mxare uzrunvelyofda. amis miuxedavad, gazze tarifi igive darCa.
mniSvnelovania is faqti, rom ruse-Tidan somxeTSi transportirebuli gazis 10% qveyanas ekuTvnis, radgan es airi saqarTvelos teritorias ga-dis.
baqo-Tbilisi-erzerumis _ Tur-qeTSi (samxreT-kavkasiis milsadeni) ganxorcielebuli tranzitis 5%-s ki, saqarTvelo SeRavaTian fasSi, anu 55 dolarad yidulobs. koaliciis analiziT, 2010, 2011 da 2012 wlebSi energetikis saministros mier da-mtkicebuli qveynisTvis saWiro gazis balansSi ar Cans samxreT-kavkasiuri milsadeniT transportirebuli ga-zis moculobidan, saqarTvelosTvis kuTvnili gazis moculoba. maTi Tq-miT, am 5%-iani airis moxmarebis am-saxveli Sesabamisi dokumentacia ar arsebobs. ucnobia, sad da rogor iyenebda qveyana kuTvnil ufaso da SeRavaTian gazs, maSin rodesac 2007 wlidan bunebriv airze gaormagebuli tarifi dResac moqmedebs.
rogorc axali mTavrobis ekonomi-kur gundSi amboben, mniSvnelovania saqarTvelos mosaxleobisTvis miwo-debuli bunebrivi airis gonivrul sazRvrebSi moqceva. maTi TqmiT, air-ze arsebuli tarifebi arasworad, ga-didebuli odenobiTaa damtkicebuli. kerZod, gazis gamanawilebeli kompa-niebis saxelfaso fondebi mTlian saeqspluatacio xarjebSi 44%-ia, arada igi ar unda aRematebodes sayovelTaod miRebul 20-25%-s. axal xelisuflebas miaCnia, rom am fondis praqtikaSi miRebul zRvramde Semci-reba, aseve, sxva xarjebis koreqtire-ba da gazis danakargis 5%-amde dayva-na, gazis tarifs 43 TeTramde Seamcirebs.
31liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

samarTali
Tavisuflebis molodinSi
zurab vardiaSvili
cixidan Tavis dasaRwevad ramdenime kanonieri gza arsebobs: saqmis gadasinjva,
pirobiT vadamde gaTavisufleba, Sewyaleba, amnistia, aqtireba…
axali xelisuflebis warmomadgen-lebi patimrebis saqmeebis gadaxedva-ze xSirad saubroben. parlamentisa da mTavrobis uflebamosileba jer damtkicebuli ar iyo, rodesac ga-marjvebuli koaliciis deputato-bisa da ministrobis kandidatebi am sakiTxTan dakavSirebiT sakuTar mo-sazrebebs gamoTqvamdnen.
sazogadoebis nawilma Tema swra-fad aitaca. arasamTavrobo orga-nizaciebis warmomadgenlebi, ad-vokatebi Tu uflebadamcvelebi
iniciativas myisierad gamoexmaur-nen.
rogorc saqarTvelos advokatTa asociaciis prezidentma zaza xa-tiaSvilma `liberalTan~ interviu-Si ganacxada, saswrafod masStaburi amnistiaa gamosacxadebeli _ `yvela patimars sasjeli unda gaunaxevr-des. aranairi aqcenti sxvadasxva mu-xlebze! saqmeebis gadaxedvis dawye-ba mxolod amis Semdeg SeiZleba~, _ miiCnevs advokatebis prezidenti.
iurist lia muxaSavrias azriT ki,
`patimrebis 90% unda gaTavisufl-des~.
`kvalificiuri iuristebi iseT gancxadebebs ar unda akeTebdnen, ramac xval SeiZleba daZabuloba warmoSvas _ ambobs iuridiuli da-xmarebis, probaciisa da sasjelaR-srulebis ministri sozar subari _ me lia muxaSavrias am gancxadebis Se-saxeb vesaubre da vuTxari, rom misi idea araseriozuli da ganuxorcie-lebelia. rodesac patimrebs amgvar molodins uqmni, amas SeiZleba mRel-
32 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

samarTali
vareba mohyves da xelisuflebas Za-lis gamoyeneba aiZulos. Semdeg ki im gancxadebis avtori, romelmac mRelvareba da, Sesabamisad, saxel-mwifos reaqcia gamoiwvia, gamova da xelisuflebis kritikas mohyveba, Tan ar dazogavs iseT terminebs, ro-goricaa pirsisxliani da a.S. rode-
sac adamiani aseT mniSvnelovan saki-Txs exeba, pasuxismgeblobazec unda ifiqros~.
ministri mizanSewonilad arc sasjelTa ganaxevrebas miiCnevs. `am-nistia ver iqneba masStaburi _ ambo-bs subari _ magram masStaburi iqneba im RonisZiebaTa erToblioba, ro-melTa gatarebasac vgegmavT.~
SekrebiTobis principisozar subari, upirveles yovli-
sa, sasjelis SekrebiTobis princi-pis gadaxedvas gulisxmobs. am miz-niT kanonmdebloba Seicvleba. dRes mosamarTle danaSaulis simZimis, patimris warsulis Tu pirovnebis gauTvaliswineblad valdebulia sasjelebi Sekribos. kanoni mas Semdeg gamkacrda, rac 2006 wels saqarTvelos prezidentma e.w. `nu-lovani tolerantobis~ politika gamoacxada.
`zogjer es Sekreba yovelgvar zR-vars scildeboda~, _ ambobs subari da gviyveba, braldebuli ori mu-xliT rogor gaasamarTles. es amba-vi, ministris TqmiT, man ramdenime dRis win Seityo:
subaris monaTxrobis mixedviT, moqalaqem TurqeTidan narkotiku-li nivTiereba gadmoitana. mas erTi sasjeli narkotikiT sazRvris gad-
mokveTisTvis Seefarda, meore ki _ narkotikis tarebisTvis.
`realurad es erTi danaSaulia, mZime, magram erTi~, _ ambobs subari.
sisxlis samarTlis kanonmdeblo-bis nebismier cvlilebas, romelic msjavrdebulis mdgomareobas amsu-buqebs, ukugebis Zala gaaCnia. anu
cvlilebamde miRebul ganaCenzec moqmedebs, Tumca, es avtomaturi procesi ar aris. ukugebis Zala pa-timrebs, romlebsac sasjelebi Seu-kribes, sasamarTlosadmi mimarTvis da saqmis gadaxedvis saSualebas aZlevs. `am RonisZiebiT, zogierT patimars sasjeli araTu gaunaxe-vrdeba, aramed, SeiZleba mesamedic aRar darCes, es ufro samarTliania, radgan TiToeuli saqmisadmi indi-vidualur midgomas gulisxmobs~, _ ambobs subari.
es procesi sasamarTloebs xom ar gadatvirTavs, rac saqmeTa gadaxed-vas droSi Seaferxebs? _ ministri am safrTxes ver xedavs, is varaudobs, rom amgvar saqmeTa gadaxedva mar-tivia da SesaZloa erTi saaTi, an TxuTmeti wuTi sakmarisi aRmoCndes _ `rodesac sasamarTloSi midis pa-timari da ambobs, rom xuTi erTgva-ri sasjeli aqvs Cadenili, SeiZleba mosamarTlem gadawyvitos, rom xu-Tidan sami uqmdeba da ori an mxo-lod udidesi sasjeli rCeba, amas didi dro ar unda~.
aRsaniSnavia, rom sasjelTa Sekre-biTobis principi 2010 wels nawi-lobriv Seicvala. danaSaulTa er-Tobliobis dros Tavisuflebis aRkveTis vada srulad yvelaze mZime sasjelis mixedviT ganisazRvreba,
danarCeni sasjelebi ki, SesaZloa, ganaxevrdes da ise Seikribos. amiT sasjelTa upirobo SekrebiToba mainc ZalaSi darCa.
sozar subari `sxvadasxva Ro-nisZiebaSi~ SekrebiTobis principis gauqmebis garda, iseT saSualebebs gulisxmobs, rogorebicaa, pirobiT vadamde gaTavisufleba, Sewyaleba, amnistia, aqtireba…
pirobiT vadamde gaTavisufleba
sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridiuli daxmarebis saministroSi muSaobs sami adgilobrivi sabWo, e.w. mudmivmoqmedi komisia, romelic pa-timarTa vadaze adre gaTavisufle-bis sakiTxebs ganixilavs.
patimrobis kodeqsis 41-e muxlis safuZvelze sasjelaRsrulebis, mi-nistrma xaTuna kalmaxeliZem 2010 wlis 28 oqtombers gamosca brZaneba N151. am brZanebis mixedviT, dasa-vleT saqarTvelos adgilobrivi sa-bWo ganixilavs aWaris avtonomiuri respublikis, quTaisis, zugdidis, wyaltubos da xonis sasjelaRsru-lebis dawesebulebebSi ganTavsebu-li patimrebis vadamdeli gaTavisu-flebis sakiTxebs.
aRmosavleT saqarTvelos adgi-lobrivi sabWo Tbilisis, rusTavis, gardabnisa da mcxeTis teritorie-bze arsebul sasjelaRsrulebiT dawesebulebebSi moTavsebuli pati-mrebis vadamdeli gaTavisuflebis sakiTxebs ganixilavs.
arasrulwlovanTa vadamdeli ga-Tavisuflebis sakiTxebi ki mesame, calke arsebuli sabWos prerogati-vaa.
vadaze adre gasaTavisuflebel-Ta siaSi rom moxvdes, patimari ga-rkveul pirobebs unda akmayofile-bdes. kerZod, sasjelis kanoniT dadgenili vada unda moixados. es vada danaSaulis kategoriis mixed-viT icvleba. arsebobs sami katego-riis danaSauli: naklebad mZime, mZime da gansakuTrebiT mZime. danaSauli
rodesac patimrebs amgvar molodins uqmni, amas
SeiZleba mRelvareba mohyves da xelisuflebas Zalis
gamoyeneba aiZulos.
33liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

naklebad mZimed miiCneva, Tu masze dawesebuli sasjelis maqsimaluri vada 5 wels ar aRemateba, mZime dana-SaulisTvis _ 10 wels. Tu sasjeli aT welze metia, saqme gansakuTrebiT mZime danaSaulTan gvaqvs.
adgilobriv sabWos vadamdeli ga-Tavisuflebis TxovniT rom mimarTos, patimars naklebad mZime danaSaulis SemTxvevaSi _ daniSnuli sasjelis na-xevari, mZime danaSaulis SemTxvevaSi _ ori mesamedi, gansakuTrebiT mZime danaSaulis SemTxvevaSi ki sami meo-Txedi unda hqondes moxdili.
procedura aseTia: kanoniT dadge-nili vadis gasvlis Semdeg patimris advokati, ojaxis wevri, an Tavad msjavrdadebuli adgilobriv sabWos gancxadebiT mimarTavs da misi saqmis ganxilvas iTxovs.
pirvel etapze komisia saqmes ze-piri mosmenis gareSe ganixilavs, anu mxolod dokumentebs, ama Tu im patimris e.w. saqmis masalebs swa-vlobs. TiToeul patimars komisiis wevrebi qulebs uweren. 6,5 qulaze metis mogroveba patimris vadaze adre gaTavisuflebas avtomaturad gamoricxavs. 6,5 qulis, an naklebis dagrovebis SemTxvevaSi, SesaZloa zepiri mosmena dainiSnos. mosme-naze msjavrdadebuls, an mis ad-vokats iwveven.
45 wlis levan kvirikaSvili 2009 wlis 23 ivniss daakaves, 11 noembers gaasamarTles da 2 wliT da 6 TviT Tavisuflebis aRkveTa miusajes. kvi-rikaSvilma sasjelis naxevari 2010 wlis 23 seqtembers moixada da sa-
bWos pirobiT vadamde gaTavisufle-bis TxovniT mimarTa.
patimari, romelic finansTa sa-ministros auditorad muSaobda, sasjels ekonomikuri danaSaulis-Tvis ixdida. braldebis Tanaxmad, man erT-erT indmewarmes kanoniT gaTva-liswinebuli gadasaxadebi da jari-ma ar daaricxa. daxasiaTebis mixed-viT, msjavrdadebuls sistematuri urTierToba aqvs Tavis eqvssulian ojaxTan. sasjelis moxdis periodSi waxalisebuli, an dasjili ar yofi-la. sxva sityvebiT rom vTqvaT, ise
ar moqceula, rom cixis administra-ciisgan SeRavaTebi mieRo, Tumca arc sasjeli daumsaxurebia.
adgilobrivma sabWom kvirikaSvi-lis saqme ganixila. misi gadawyveti-lebiT, patimarma 7,5 qula miiRo da Sesabamisad, misi vadaze adre gaTavi-suflebis Txovna ar daakmayofiles.
`kvirikaSvilis saqme Sefasebis kri-teriumebSi arsebul yvela moTxovnas akmayofilebda, magram mainc 7,5 qula dauweres", _ ambobs axalgazrda iu-ristTa asociaciis warmomadgeneli gagi mosiaSvili, misive TqmiT, `Zne-lia daadgino, ris mixedviT iReben gadawyvetilebebs sabWos wevrebi~.
sozar subari miiCnevs, rom piro-biT vadamde gaTavisuflebis sistema dRes araefeqtianad moqmedebs. `ma-galiTad, am dReebSi, komisiis sxdo-ma tardeba. maT ramdenime aseuli, 700 Tu 800 saqme aqvT gansaxilve-li. zepiri miTiTebis mixedviT, maT adre maqsimum 10%-s gaTavisuflebis ufleba hqondaT~.
axali ministri pirobas debs, rom `araviTari xelovnurad dadgenili kvotebi aRar iqneba. erT SemTxve-vaSi SesaZloa 5 %, meoreSi ki 90% gaTavisufldes, _ imis mixedviT, konkretul komisiaze ra tipis saq-meebia wardgenili. vin arian es pa-timrebi? ra daxasiaTebas aZlevs maT sasjelaRsrulebis dawesebuleba? ramdenad saSiSni arian isini sazoga-doebisTvis? _ patimarTa gaTavisu-fleba-argaTavisuflebis sakiTxs es kriteriumebi unda gansazRvravdes~.
ministri arc komisiis debulebis gadaxedvas gamoricxavs, vTqvaT, wevrebis Sekrebis sixSiris gasazr-delad. am droisTvis komisia TveSi erTxel ikribeba.
SewyalebaSewyalebis aqts saqarTvelos
sisxlis samarTlis kodeqsis 78-e muxli aregulirebs. patimris Sewya-leba prezidentis prerogativaa. Sewyalebis Sedegad msjavrdebuli SesaZloa srulad gaTavisufldes, Seumcirdes an Seecvalos sasjeli, sasjelmoxdils moexsnas nasamar-Tleoba…
Sewyalebas xSirad `kerZo amnis-tiasac~ uwodeben. kanoni mxolod im pirTa Sewyalebis SesaZleblobas iTvaliswinebs, romlebic Tavs dam-naSaved cnoben, inanieben da Sewyale-bas piradad iTxoven.
Tu msjavrdebuli Sewyalebas pi-radad ar iTxovs, maSin, misi ojaxis wevrebis, parlamentarebis, sazoga-doebis gamoCenili moRvaweebis, Tu organizaciebis mier aRZruli Sua-mdgomlobebis miuxedavad, Sewyale-bis sakiTxTa ganyofilebas momza-debisa da komisiaze gansaxilvelad wardgenis safuZveli ar gaaCnia. msjavrdebulis Sewyalebis Txovnis ganxilvisas mxedvelobaSi miiReba Cadenili danaSaulis saSiSroebis xasiaTi da xarisxi, adrindeli nasa-marTleoba, sasjelis moxdis vada, cixeSi misi qceva, ojaxuri pirobebi da sxva.
samarTali
`am RonisZiebiT, zogierT patimars sasjeli araTu
gaunaxevrdeba, aramed, SeiZleba mesamedic aRar darCes,
es ufro samarTliania, radgan TiToeuli saqmisadmi
individualur midgomas gulisxmobs~, _ ambobs subari.
34 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113


rogorc wesi, saqarTvelos pre-zidenti msjavrdebulebs garkveul dResaswaulebTan dakavSirebiT iwyalebs. aseTi SeiZleba iyos qvey-nis damoukideblobis dRe, axali weli, an romelime religiuri dRe-saswauli.
bolo wlebSi saqarTvelos pre-zidentma ramdenime iseTi patimari Seiwyala, ramac, sazogadoebis didi interesi gamoiwvia, maT Soris iyv-nen sandro girgvlianis mkvlelobis braldebiT dapatimrebuli policie-lebi. prezidentma maT sasjelebi gaunaxevra.
sapyrobile Sewyalebis Sedegad datoves ebraelma biznesmenebma, roni fuqsma da zeev frenkelma, `eliteleqtroniksis~ damfuZnebel-ma, biznesmenma anzor qoqolaZem, agreTve, energetikis yofilma minis-trma daviT mircxulavam da kontro-lis palatis yofilma Tavmjdomarem, sulxan molaSvilma. (es ukanasknelni 2008 wels prezidentobis movaleo-bis Semsrulebelma nino burjanaZem Seiwyala).
aqtirebaarsebobs jandacvis ministris br-
Zaneba N72, romelic im daavadebaTa CamonaTvals gansazRvravs, romelic patimrobidan gaTavisuflebis, an sasjelis gadavadebis safuZvelia. avadmyofobis gamo patimris gaTavi-suflebas an sasjelis gadavadebas aqtirebas uwodeben. uflebadamcve-lebi miiCneven, rom aqtirebis pro-cedura SezRudulad moqmedebs.
2012 wlis 22 Tebervals 41 wlis patimari goCa arCaia gldanis N18 samkurnalo dawesebulebaSi gar-daicvala. msjavrdebulis janmr-Telobis mdgomareoba ukiduresad mZime iyo. is filtvebis kerovani tuberkulozis, aiv infeqcia Sid-sis, ganlevis sindromis, gaxangr-Zlivebuli diareis da qronikuli C virusuli hepatitis diagnoziT mkurnalobda.
advokatma nino andriaSvilma sasjelaRsrulebisa da jandacvis saministroebis erTobliv komisias 2011 wlis 22 seqtembers mimarTa. ad-
vokati komisiisgan patimris janmr-Telobis mdgomareobis Seswavlas da mis gaTavisuflebas iTxovda. komi-sias gadawyvetilebis miReba erTi Tvis vadaSi evaleboda, magram pro-cesi gaiwela.
`goCa arCaia iTxovda ukanaskneli dReebi meuRlesTan da SvilebTan erTad gaetarebina~, _ ganucxada `liberals~ advokatma.
patimari misi saqmis ganxilvamde gardaicvala.
subari amnistiasTan erTad am pro-ceduris gaaqtiurebasac gegmavs.
amnistiaamnistia sityva-sityviT patiebas
niSnavs. imisTvis, rom amnistia gan-xorcieldes, specialuri kanonis miRebaa saWiro. Tu ra danaSaulebze iqneba amnistia, amaze ministrs sau-bari jer ar surs, radgan `arasasur-vel aJiotaJs gamoiwvevs~.
subari fiqrobs, rom amnistia Ta-
visi bunebiT usamarTloa, radgan yvela kategoriis patimars erTna-rad exeba da ar ansxvavebs, samar-Tlianadaa piri dakavebuli Tu usa-marTlod, sasjelis ra nawili aqvs moxdili da a.S. magram `aseT situa-ciaSi amnistia situaciis ganmuxtvis erT-erTi saSualebaa~.
rakiRa amnistiis gamocxadebas sa-gangebo kanonis miReba sWirdeba, Teoriulad Cndeba SesaZlebloba, rom prezidentma kanonproeqts veto daados da axali xelisuflebis mier danapirebis Sesruleba Seaferxos. Tumca, sozar subari am safrxes ver xedavs, radgan ̀ vetos gadalaxvis sa-Sualebebi arsebobs~.
vetos gadasalaxad umravlesobas xmaTa 60% anu 90 mandati sWirdeba. `qarTul ocnebas~ ki mxolod 85 aqvs. Tumca, `Cven 90 xmis mogroveba Segvi-Zlia, amas adasturebs deputatTa is raodenoba, romelTac araerT maRali Tanamdebobis pirs kenWi ukve uyares~.
. . .saparlamento umciresobis war-
momadgeneli, nacionaluri moZra-obis wevri, da adamianis uflebaTa komitetis Tavmjdomaris moadgile Ciora TaqTaqiSvili fiqrobs, rom patimrebis gaTavisuflebis sakiTxze axal xelisuflebas mkafio gegma ar gaaCnia. `sakomiteto mosmenebze maTi pasuxebi naTeli ar aris, Cven kiTxve-bs vusvamT, magram isini konkretul meqanizmebze ar saubroben~.
faqti isaa, patimrebis sakiTxis-Tvis axal xelisuflebas gansaku-Trebuli mniSvnelobis miniWeba mouwevs. es imaSic gamoixata, rom sasjelaRsrulebis ministrad po-pularuli eqsombudsmeni dainiSna. gavrcelebuli mosazrebis mixed-viT, arCevnebSi `nacionaluri mo-Zraobis~ marcxi didwilad swored sapatimroebSi arsebuli mdgomare-obis gamoaSkaravebam gansazRvra. rogorc Cans, patimrebis Tema sa-zogadoebis mudmivi yuradRebis qveS darCeba.
samarTali
rakiRa amnistiis gamocxadebas sagangebo kanonis
miReba sWirdeba, Teoriulad Cndeba SesaZlebloba,
rom prezidentma kanonproeqts veto daados da axali
xelisuflebis mier danapirebis Sesruleba Seaferxos.
36 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

www.tbilisifilmfestival.ge

Jurnalisturi gamoZieba
"albatrosi" - daluquli biznesi
giorgi mgelaZe, studia `monitori~
TiTqmis erTi welia, rac Tbi-lisSi, WavWavaZis gamziris # 44 da #46 mdebare ori maRazia `alba-tros prezenti~ da `albatros de-luqsi~ saxelmwifo struqturebis gadawyvetilebiT daketilia. orive maRazia holdingur kompania `vake 5~-Si Sedioda. maRaziebSi, ZiriTa-dad, saiuveliro saqoneli da saa-Tebi iyideboda.
`albatros prezenti~ 1991 wels biznesmenma daviT begiaSvilma da-afuZna, kompania msoflioSi cno-bili saaTebisa da saiuveliro firmebis produqcias uwevda re-alizacias. `momblani~, `Sopari~, `frank miuleri~, `omega~, `lonJi-ni~, `diuponi~, `vertu~ _ es im kom-paniebis arasruli CamonaTvalia, romelTa produqciac vakeSi mdeba-re maRaziebSi iyideboda. 2003 wels niu-iorkis xarisxis samitze kom-pania `albatros prezenti `oqros priziT dajildovda `saucxoo da prestiJuli~ biznesisTvis.
`vake-5~-sa da `albatros pre-zentSi~ daaxloebiT 25 adamiani iyo dasaqmebuli. yovelwliurad biujetSi Setanili gadasaxadebi ki, aseulobiT aTas lars Seadgenda.
dRes kompaniis da misi mflobe-lis mTeli qoneba dayadaRebulia, damfuZnebeli daviT begiaSvili
amJamad Zebnili biznesmeni daviT begiaSvili, romelsac Sveicariam politikuri
TavSesafari misca, 15 wlis ganmavlobaSi cnobili saaTebisa da saiuveliro brendebis
warmomadgeneli iyo saqarTveloSi. saxelmwifom mas jer WavWavaZis gamzirze mdebare
savaWro farTi CamoarTva, Semdeg sisxlis samarTlis saqme aRuZra TaRliTobis
braldebiT, Semdeg sam milion laramde jarima daakisra mis firmas, bolos ki, mTeli
qoneba dauyadaRa. arasamTavrobo organizaciebi da eqspertebi asabuTeben, rom
begiaSvili udanaSauloa da saxelmwifo mas usamarTlod devnis.
fo
to l
evan
xer
xeul
iZe
38 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

Jurnalisturi gamoZieba
qveynidan gaiqca da Sveicarias politikuri TavSesafari sTxova, begiaSvils prokuratura TaRli-TobaSi sdebs brals, Semosavlebis samsaxuri ki daaxloebiT 2 milioni laris gadasaxadebis damalvas eda-veba.
kud-Si moxvedrili biznesmenibegiaSvili ambobs, rom 2011 wlis
23 maiss, daaxloebiT dRis 12 sa-aTze WavWavaZis gamzirze daakaves da konstituciuri usafrTxoebis departamentSi, e.w. modulis Seno-baSi, miiyvanes. misi TqmiT, kud-Si ZviradRirebuli uZravi qonebis sa-xelmwifosTvis daTmoba mosTxoves, winaaRmdeg SemTxvevaSi ki, proble-mebis SeqmniT daemuqrnen.
`Camtenes manqanaSi da amovyavi Tavi kud-is ufrosis moadgilis, soso TofuriZis kabinetSi. iq da-mxvda giorgi udesiani, am adamians ki vicnobdi, magram ras saqmianob-da, ar vicodi da CavTvale, rom iq muSaobda, ecva kamuflaJi da hqon-da iaraRi. man ganmicxada, rom me mqonda problemebi da raRacnairad unda gadaewyvita. miTxra, rom `po-litikuri gadawyvetileba~ miRebu-li iyo (zustad es sityva gamoiye-na), rom Cemi qoneba unda waeRoT. meubneboda, rom ar aris exla Sen-Tvis saWiro advokati, mogigvarebT mag problemebs da yvelgan mwvane Suqi geqneba. mxolod amis sapirwo-ned unda daTmoT maRazia WavWava-Zis prospeqtis 44-Si. anu, arc unda gamxseneboda es maRazia. iqve ia-raRiTac damemuqra, gadamitena is iaraRi, miTxra, rom gaisvrida, me uari vuTxari, rom ar gamouvido-da CemTan es nomeri~, _ ganacxada begiaSvilma studia `monitorTan~ saubrisas.
WavWavaZis 44-Si mdebare maRaziis daTmobaze uaris Tqmis Semdeg, be-giaSvils brali dasdes, rom aRniS-nuli qoneba 16 wlis win TaRliTu-rad miiTvisa, modulSi miyvanidan 2 dReSi begiaSvili sasamarTlos
warudgines, prokuraturam ukve TaRliTobaSi braldebulisTvis 100 aTas lariani giraos Sefardeba moiTxova.
arsebobs dokumenturi mtkicebu-leba, rom 23 maiss moqalaqe daviT begiaSvili modulis SenobaSi, erT--erT kabinetSi marTlac Seiyvanes, amis dasamtkiceblad man Sinagan saqmeTa saministrodan informacia gamoiTxova. saministrodan mowe-rili pasuxiT dasturdeba, rom 23 maiss daviT begiaSvili modulis Senobis saSvTa biuroSi daaregis-trires, rogorc moqalaqe. misi Sesvlis drod 16 sT 33 wuTi, ga-
mosvlis drod ki _ 18.45 wT fiq-sirdeba. anu, am werilis mixedviT moqalaqe begiaSvili modulis Se-nobaSi 2 saaTisa da 12 wuTis gan-mavlobaSi imyofeboda, Semdeg ki, Senoba datova.
arada, es or saaTiani periodi im dros emTxveva, ra drosac sisxlis samarTlis saqmis masalebis mixed-viT biznesmeni dakavebulia da #1 izolatorSi zis.
sxva sityvebiT rom vTqvaT, mo-gvianebiT aRZruli sisxlis samar-
Tlis saqmis masalebis mixedviT, daviT begiaSvili am dros ukve TaRliTobis braldebiTaa daka-vebuli da izolatorSi imyofeba, magram zemoT moyvanili dokumen-tebi adasturebs, rom is am dros, rogorc `moqalaqe~ kud-is erT--erTi maRalCinosnis kabinetSi hya-vdaT, da, misi mtkicebiT, qonebis daTmobas sTxovdnen. es Seusabamo-ba begiaSvilis winaaRmdeg aRZrul sisxlis samarTlis saqmeSi erTa-derTi ar aris.
bevri saeWvo detalia begiaSvi-lis sisxlis samarTlis saqmis masa-lebSi, sadac aRwerilia, Tu rogor aRiZra sisxlis samarTlis saqme, rogor daiwyo gamoZieba da rogor moxda biznesmenis dapatimreba.
saqmis masalebis mixedviT, gamo-Ziebam ararealurad mokle droSi, anu 5 wuTSi, ganaxorciela 5 sapro-ceso moqmedeba. oficialuri ver-siiT, 2011 wlis 23 maiss:
1. ekonomikis ministris moadgi-lem finansTa saministros sagamo-Ziebo samsaxuris ufross werili gaugzavna da begiaSvilis mier TaR-liTobis faqtis Cadenis Sesaxeb Seatyobina. `TaRliToba~ gulisx-mobda 1992 wels WavWavaZis gamzir-ze mdebare Senobebis dauflebas;
2. am werilis safuZvelze imave dRes dawyo gamoZieba;
3. imave dRes mTavari prokuro-ris moadgilem gamosca dadgenile-ba;
4. imave dRes moxda sadavo far-Tis zusti identificireba;
5. imave dRes gadawyda saja-ro reestrSi Cxrekis Catareba da Cxrekac Catarda. Cxrekis dros Sedgenil oqmSi dafiqsirebulia, rom Cxreka 23 maiss 10 saaTsa 05 wuTze daiwyo.
ekonomikis ministris moadgile 23 maiss dilis 10 saaTamde ver ga-agzavnida am werils, vinaidan eko-nomikis saministros kancelaria muSaobas dilis 10 saaTze iwyebs, rac satelefono saubrisas dagvi-
dRes kompaniis da misi mflo-
belis mTeli qoneba dayadaRe-
bulia, damfuZnebeli daviT
begiaSvili qveynidan gaiqca
da Sveicarias politikuri
TavSesafari sTxova, begiaSvils
prokuratura TaRliTobaSi
sdebs brals, Semosavlebis
samsaxuri ki daaxloebiT 2
milioni laris gadasaxadebis
damalvas edaveba.
39liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

Jurnalisturi gamoZieba
dastures kidec. danarCeni oTxi RonisZieba, saqmis masalebis mixed-viT, 10 saaTsa 05 wuTamdea ganxor-cielebuli. anu, xuTive RonisZieba 10-dan 10 sT-sa da 05 wuTamde gan-xorcielda.
braliprokuraturis mier wardgenili
bralis mixedviT, daviT begiaSvil-ma qonebis dauflebis mizniT, 1992 wels Camoayaliba komerciuli maRa-zia `vake 5~, romelmac trest `ka-vkas eleqtroqselmSenTan~ gaafor-ma ijaris xelSekruleba WavWavaZis 44-Si mdebare farTze. xelSekru-lebis mixedviT, Tu aRniSnuli far-Ti ijaris vadis gasvlamde gaiyide-boda, upiratesi Sesyidvis ufleba `vake -5~-s miecemoda.
prokuraturis versiiT, begiaS-vilma isargebla am xelSekrule-biT da 1995 wels Tbilisis qonebis marTvis sammarTvelosgan ukanonod SeiZina aRniSnuli farTi. prokura-tura begiaSvils or rames edave-ba: pirveli is, rom privatizaciis momentisTvis ar arsebobda `ka-vkas eleqtroqselmSenis~ Tanxmoba (prokuraturis informaciiT, pri-vatizaciis dros farTi kavkasele-qtroqselmSenis balansze iyo) da meore, saprivatizacio Tanxis gada-xda 27 dRis dagvianebiT moxda.
hqonda Tu ara begiaSvils WavWa-vaZis 44-Si mdebare farTi kanonie-rad privatizebuli da moxda Tu ara farTis daufleba TaRliTuri, danaSaulebrivi gziT? am kiTxve-bze pasuxis gasacemad Cven sruli dokumentacia SeviswavleT.
dokumentaciis mixedviT, 1994 wlis 18 agvistos ministrTa kabi-netis № 570 dadgenilebiT sapriva-tizebo obieqtTa nusxa damtkicda, nusxaSi Setanili iyo saxelmwifo sawarmo „vake-5“-c
1994 wlis 22 noembers maRazia „vake-5“-is SromiT koleqtivs ga-egzavna Setyobineba, romlis mi-xedviTac, TanamSromlebs ufleba
miecaT pirdapiri miyidvis wesiT SeesyidaT sawarmos qoneba. im dros moqmedi kanonmdeblobis mixedviT, maRazia `vake-5~-is TanamSromlebma Seqmnes amxanagoba, romelmac 1994 wlis 12 dekembers WavWavaZis gamzir № 44-Si mdebare komerciuli farTi 12 aTas 800 dolarad Seisyida.
1995 wlis maisSi koleqtivma Tan-xa srulad gadauxada saxelmwifos, razec Sesabamisi aqti Sedga da iv-nisSi `vake 5~-ze sakuTrebis mowmo-ba gaica.
erTi wlis Semdeg `vake 5~-is Ta-namSromelTa mier farTis Sesyidva sasamarTloSi gaasaCivra `kavkas eleqtroqselmSenma~. misi warmo-madgenlebi ambobdnen, rom aR-niSnuli farTi maT ekuTvnodaT da saxelmwifos misi gasxvisebis ufleba ar hqonda, dava uzenaes sasamarTlomde mivida. uzenaesi sasamarTlos 1999 wlis 13 maisis gadawyvetilebiT `vake-5~-s saku-Trebis mowmoba gauuqmes, aRniS-nuli gadawyvetileba `vake 5~-ma axlad aRmoCenil garemoebebze dayrdnobiT isev uzenaes sasamar-TloSi gaasaCivra, amjerad procesi `vake 5~-ma moigo da masze gacemuli sakuTrebis mowmoba isev aRdga. Tu-mca, uzenaesma sasamarTlom qoneba arcerT mxares ar miakuTvna da sa-qme sabolood gadasawyvetad Tbi-lisis vake-saburTalos raionul sasamarTlos gadaugzavna. vinaidan `vake -5~-s ZalaSi myofi sakuTrebis mowmoba hqonda, farTic mis mflo-belobaSi darCa manamde, vidre dava sabolood ar gadawydeboda.
dava 2007 wels saxelmwifos ga-marjvebiT dasrulda, sasamarTlom daadgina, rom `kavkaseleqtroq-selmSenis~ mTeli qoneba 1991 wlis mdgomareobiT saxelmwifo saku-Trebas warmoadgenda. anu, mra-valwliani sasamarTlo davebis Semdeg sabolood dadginda, rom ekonomikis saministros (saxelmwi-fos) hqonda ufleba, rom WavWava-Zis #44-Si mdebare farTi mieyida
maRazia `vake-5~-is TanamSromelTa-gan Semdgari amxanagobisaTvis.
`TiTqosda yvelaferi unda das-rulebuliyo, saapelacio sasamar-Tlos 2007 wlis gadawyvetilebiT mTeli qoneba, 1991 wlis mdgoma-reobiT, saxelmwifos sakuTrebad gamocxadda. gamodis, rom 1995 wels `vake 5~-sTvis miyiduli qone-ba saxelmwifos ekuTvnoda da misi gasxvisebis ufleba hqonda, anu usafuZvlo aRmoCnda mosazreba, rom begiaSvilis kompaniam saxel-mwifosgan farTi ukanonod iyida~, _ ambobs begiaSvilis advokati me-rab Ciqovani.
advokatebis varaudi ar gamar-Tlda, sasamarTlos mier miRebuli swored am gadawyvetilebis safu-Zvelze saxelmwifom mTeli qoneba, maT Soris, `vake 5~-is sakuTrebaSi arsebuli WavWavaZeze mdebare far-Tic sakuTar Tavze dairegistrira. `vake 5~-s SerCa ZalaSi myofi saku-Trebis mowmoba, romlis mixedvi-Tac, farTi mas ekuTvnoda, Tumca uZravi qoneba ukve saxelmwifos ukan hqonda waRebuli. ukan gada-formeba begiaSvilis dapatimrebi-dan or dReSi ganxorcielda.
ekonomikis saministrom sasa-marTlos mxolod qonebis dasaku-Trebis Semdeg mosTxova `vake 5~-ze gacemuli sakuTrebis mowmobis gauqmeba, sasamarTlom saministros moTxovna daakmayofila, mosamar-Tlem aRniSna, rom `vake 5~-s qoneba ukanonod hqonda SeZenili, vinaidan gayidvis dros ar arsebobda `ka-vkaseleqtroqselmSenis~ Tanxmoba. sasamarTlos gadawyvetilebis mi-xedviT, im dros, roca `vake-5~-ma qoneba iyida, is `kavkaseleqtroq-selmSenis~ balansze iyo da misi ne-barTva iyo saWiro.
ekuTvnis, magram ar ekuTvnis _ urTierTgamomricxavi gadawyvetilebebi
sisxlis samarTlis saqmeSi sasa-marTlos mier miRebuli ori ur-
40 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

Jurnalisturi gamoZieba
TierTgamomricxavi gadawyvetile-baa. 2007 wlis gadawyvetilebiT, `kavkaseleqtroqselmSenis~ mTeli qoneba 1991 wlis mdgomareobiT saxelmwifo sakuTrebad gamocxa-dda, 2011 wlis gadawyvetilebaSi ki aRniSnulia, rom es qoneba 1995 wels `kavkaseleqtroqselmSens~ ekuTvnoda da Tbilisis merias `vake-5~-sTvis misi miyidva ar Se-eZlo.
am garemoebas adasturebs ara-samTavrobo organizacia `saer-TaSoriso gamWvirvaloba _ saqar-Tvelos~ iuristi eka bokuCava, romelic daviT begiaSvilsa da ekonomikis saministros Soris da-vis ganxilvas sasamarTloSi akvir-deboda.
`2007 wels sasamarTlom miiRo gadawyvetileba, rom im droisa-Tvis, roca moxda gasxviseba, sa-xelmwifo iyo uflebamosili, rom es qoneba daviT begiaSvilisTvis gadaeca. 2011 wlis gadawyvetile-biT ki, sasamarTlo ambobs, rom saxelmwifom ukanonod gaasxvisa es farTi da, Sesabamisad, CamoarTves kidec begiaSvils qoneba. anu, saxe-zea ori gadawyvetileba, erTgan sa-samarTlo ambobs, rom saxelmwifom Tavis droze kanonierad gaasxvisa, xolo, meoregan ambobs, rom uka-nonod gaasxvisa. `saerTaSoriso gamWvirvaloba _ saqarTvelos~ po-zicia daviT begiaSvilis saqmesTan dakavSirebiT aris calsaxad aseTi _ is aris aRniSnuli uZravi qonebis kanonieri mesakuTre da saxelmwifo roca asxvisebda begiaSvilze qone-bas, iyo am sakuTrebis gasxvisebis uflebamosili organo, mas SeeZlo privatizebis gziT gasxviseba~, _ ambobs bokuCava.
miuxedavad iuristebis aseTi po-ziciisa, daviT begiaSvilis mier qonebis TaRliTurad dauflebis Sesaxeb sisxlis samarTlis saqmis ganxilva sasamarTloSi mimdinare-obs. mas TaRliTobis muxli aqvs wayenebuli.
`sasamarTlos megobris~ poziciaadvokatebma kanonis novaciiT
isargebles da sasamarTlos mego-bris instituti gamoiyenes. begiaS-vilis saqmeSi sasamarTlos ori megobris werilobiTi mosazrebaa. pirveli mosazreba privatizaciis sakiTxebis specialists gela Ca-rkvians ekuTvnis. Carkvianma Cven-Tan interviuze uari Tqva.
gela Carkvians sajaro samsa-xurSi muSaobis 24-wliani staJi aqvs, profesiiT ekonomisti Ca-rkviani 1994-2004 wlebSi ekonomi-kis ministris moadgiled muSaobda (privatizaciis ganxriT), 2004-2008 wlebSi ki _ kontrolis palataSi departamentis ufrosis moadgi-led. gela Carkvianma `vake-5~-is farTis privatizebasTan dakavSi-rebiT yvela dokumenti Seiswavla da daskvnac moamzada. Carkvianis daskvnis mixedviT, `vake-5~-ma qone-ba kanonierad SeiZina da misi Rire-bulebac kanoniT dadgenil vadaSi gadaixada. `warmodgenili dokumen-taciis mixedviT ver iqna aRmoCeni-li batoni daviT begiaSvilis da q. Tbilisis qonebis marTvis mTavari sammarTvelos mier kanoniT miniWe-buli uflebamosilebis gadaWarbe-bis faqtebi~, _ wers gela Carkviani
sasamarTlos megobris meore mo-sazreba oTar gamyreliZes ekuTvnis. gamyreliZe iuridiul mecniereba-Ta doqtoria, 14 wlis ganmavlobaSi uzenaesi sasamarTlos mecnier-kon-sultantad muSaobda, gamoqveynebu-li aqvs 230 samecniero da publicis-turi naSromi. begiaSvilis mimarT warmoebuli TaRliTobis saqmis ma-salebi man srulad Seiswavla.
`saqmes rom gavecani, masale-bis mixedviT, ar Cans 180-e muxlis ZiriTadi elementi _ motyueba. TaRliToba motyuebis gareSe ar arsebobs. sisxlis samarTlis dana-Saulis Cadena ar Cans aq. es aris sa-moqalaqo dava da ar Cans saqmeSi am kacma ra Caidina sisxlis samarTlis kuTxiT~, _ ambobs oTar gamyreliZe.
vin aris giorgi udesianigiorgi udesiani, yofili sportsmeni da Tbilisis meriis yofili TanamSromeli sazo-gadoebas 2005 wlis dekemberSi Tbilisis sakrebuloSi momxdari dapirispirebidan axsovs. nacio-nalur moZraobasa da opozicias Soris sakrebulos SenobaSi momxdari fizikuri dapirispire-bisas udesiani da misi ramdenime Tanmxlebi nacionalebis mxarda-mWerebi iyvnen da maSin gamarTul CxubSi fizikurad gauswordnen opoziciis wevrebs kaxa kukavas, zviad ZiZigursa da sxvebs. giorgi udesianTan dakavSirebas Cven sam sxvadasxva satelefono nomerze uSedegod vcdilobdiT. yofili Sinagan saqmeTa minis-tris yofilma moadgilem SoTa xizaniSvilma CvenTan satelefo-no saubrisas udesianis Sinagan saqmeTa saministroSi muSaobis faqti kategoriulad uaryo.
sisxlis samarTlis saqmeSi
sasamarTlos mier miRebuli
ori urTierTgamomricxavi
gadawyvetilebaa. 2007 wlis
gadawyvetilebiT, `kavkasele-
qtroqselmSenis~ mTeli qoneba
1991 wlis mdgomareobiT sax-
elmwifo sakuTrebad gamocxad-
da, 2011 wlis gadawyvetilebaSi
ki aRniSnulia, rom es qoneba
1995 wels `kavkaseleqtro-
qselmSens~ ekuTvnoda da
Tbilisis merias `vake-5~-sTvis
misi miyidva ar SeeZlo.
41liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

gamyreliZe erT detalze amaxvi-lebs yuradRebas. begiaSvils brali jgufurad TaRliTobaSi aqvs wardge-nili, danaSaulis jgufuroba sasjels amZimebs, magram saqmis masalebSi arsad Canan jgufis sxva wevrebi.
`ar Cans saqmeSi TaRliTebis jgu-fi. unda iyos jgufi, unda iyos dadgenili, rom jgufidan es ada-miani, kidev es adamiani da kidev es xels uwyobda begiaSvils motyue-baSi da TaRliTobaSi. saqmeSi ki es ar Cans~, _ ganacxada gamyreliZem CvenTan saubrisas.
saqmis masalebSi aris dokumen-tacia, saidanac irkveva, rom 1995 wels, rodesac farTi amxanagobam SeiZina, begiaSvilis garda aq kidev 10 pirovneba Sedioda. maT farTi erToblivad Seisyides, mogviane-biT, daaxloebiT 10 wlis Semdeg begiaSvilma maRaziis wilebi danar-Ceni mesakuTreebisgan gamoisyida, bolo gamosyidva 2011 wels moxda. sisxlis samarTlis saqmis masalebis mixedviT, arcerTi yofili mesaku-Tre, vinc privatizaciaSi monawile-obda, dakiTxuli ar aris. niSando-blivia is, rom privatizaciis dros Seqmnil 11-kacian amxanagobaSi be-giaSvils mxolod 45%-iani wili ekuTvnoda. aSkarad Cans saxelmwi-fos mier daintereseba begiaSvilis mimarT. `vake 5~, romelmac SeiZina farTi WavWavaZis gamzirze, Tavidan mxolod begiaSvilis ar iyo. is ki-dev 11 adamians ekuTvnoda. saxel-mwifos daintereseba gamoixateba Tundac imaSi, rom am viTomda TaR-liTobis saqmeze sxvebi ar dauki-TxavT Tundac mowmis saxiT. es aris saxelmwifos subieqturi midgoma begiaSvilis mimarT~, _ miaCnia gagi mosiaSvils, begiaSvils meore ad-vokats.
Cven begiaSvilis saqmis proku-rors da gamomZiebels davukavSir-diT da vkiTxeT, brali mxolod begiaSvilis ratom wauyenes, maSin, roca qonebis SesyidvaSi masTan er-Tad aTi piri monawileobda.
prokurorma laSa abulaZem ase gvipasuxa: `me magaze verafers ver mogaxsenebT, Tu SekiTxvebi weri-lobiT gamoagzavneT, magaze kom-petenturi pirebi gipasuxeben. me mag SekiTxvaze ver gipasuxebT im martivi mizezis gamo, rom aRar var mag saqmeze prokurori, ara maqvs ufleba pasuxi gagceT~.
_ jgufis sxva wevrebi gamoavli-neT?
_ gipasuxeT, ukve, pativcemulo da Tu SekiTxvebi gamoagzavneT, mo-gweren.
Cven saqmis gamomZiebel aleqsan-dre barbaqaZesac davukavSirdiT, Tumca, man Cven SekiTxvaze ar upa-suxa da prokurorTan dakavSireba gvirCia. sabolood, gaurkvevelia, Tu vin iyvnen jgufur TaRliToba-Si CarTuli, an raRatom ar gamoa-vlina gamoZiebam sxva wevrebi, saqme xom jgufuri TaRliTobis muxli-Taa aRZruli?
yvela zemoT aRniSnuli Seusaba-mobebis miuxedavad, prokuratura Tvlis, rom qonebis SeZeniT daviT begiaSvilma sisxlis samarTlis danaSauli Caidina. danaSaulis damtkicebis SemTxvevaSi, begiaS-vils Svidwliani patimroba elis, biznesmenma miiCnia, rom gamoZie-ba tendeciurad mimdinareobda da TavSesafris moTxovniT Sveicariis saxelmwifos mimarTa, amis Semdeg prokuraturis SuamdgomlobiT mas girao patimrobiT Seecvala, dRes begiaSvilze Zebnaa gamocxadebuli.
sagadasaxado davadaviT begiaSvilis mimarT sa-
xelmwifos devna mxolod Seno-bis CamorTmeviT da TaRliToba-Si braldebiT ar Semofarglula, misi dapatimrebis paralelurad WavWavaZis 44-Si ganTavsebul ma-Razia `albatros prezentSi~ saga-dasaxado Semowmeba daiwyes. 27 iv-niss Semowmebis aqti Sedga, romlis mixedviTac kompanias biujetis sasargeblod TiTqmis 3 milioni
lari daekisra. aqtSi aRniSnulia, rom soliduri jarimis dakisreba kompaniaSi aRmoCenili Savi Canawe-rebis, anu Savi buRalteriis Seswa-vlis Semdeg moxda.
aqtis mixedviT, `albatros pre-zentis~ erT-erTi TanamSromlis kompiuterSi aRmoaCines eqselis faili, sadac Setanilia produq-ciis dasaxeleba brendebis mixed-viT da iqvea miTiTebuli TiToeuli produqciis sarekomendacio fasi. sagadasaxados TanamSromlebma miiCnies, rom `albatros prezent-Si~ produqciis gayidva swored am fasSi xdeboda da ara salaros Ceke-bsa da bankis tranzaqciebSi dafiq-sirebul fasebSi.
vTqvaT, romelime brendis saaTi kompaniaSi arsebuli salaros Cekis an sabanko tranzaqciis mixedviT 1000 larad iyo gayiduli, imave sa-aTis fasad eqselis failSi 1500 lari iyo miTiTebuli. swored ami-tom sagadasaxadom CaTvala, rom aRniSnuli saaTi realurad 1500 larad gaiyida, buRaltrul doku-mentaciaSi ki naklebi, anu 1000 lari dafiqsirda. sxvaoba _ 500 lari _ sagadasaxadom aRuricxav brunvad CaTvala da sauravebi daakisra. ase gamoTvala sagadasaxado samsaxur-ma sxvaoba kompaniis buRalteriaSi dafiqsirebul fasebsa da eqselis failSi dafiqsirebul fasebs Soris da daadgina, rom kompania saSualod 62%-iT Zvirad yidda saqonels, vi-dre es mis sabuRaltro dokumenta-ciaSi iyo miTiTebuli.
`aRsaniSnavia is, rom es faili ar moicavda yvela brendis sarekomen-dacio fass. sarekomendacio fasis daTvlas garkveuli brendebi Cven ar gvTxovdnen da ar iyo es im eq-selis failSi. amis miuxedavad, au-ditma CaTvala es faili misTvis saxelmZRvanelod, anu Sav buRal-teriad da gadaamravla mTel pe-riodze~, - ambobs begiaSvili.
sagamoZiebo samsaxurma `al-batrosis~ yvela TanamSromeli
Jurnalisturi gamoZieba
42 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

dakiTxa, arcerT maTgans ar dau-dasturebia, rom saqonels Zvirad yiddnen da salaros CekSi naklebs afiqsirebdnen. TanamSromlebma in-terviuze uari gviTxres, erT-erTi maTganis gadaReba movaxerxeT, ma-gram usafrTxoebidan gamomdinare, mis vinaobas ar vamJRavnebT.
`mekiTxebodnen, rasac yiddiT, yvelafers artyamdiT Cekso? ki- meTqi, ratomRac es ar dagvijeres. miyvirodnen, Tan gavafrTxile, fe-xmZimed var-meTqi. es fexebze dai-kides, Sen dagiWerT, Seni Tavi Senve gadaarCineo, _ ase memuqrebodnen. me vpasuxobdi simarTles, rogorc iyo yvelaferi, rasac vyiddiT, Cekebs yvelafers vartyamdiT. vyi-ddiT im fasad, rac CekebSi iyo mi-TiTebuli. lamis marTla damiWires da damades borkilebi, rom gavi-xede irgvliv 10 kaci iyo, me erTi qali vijeqi, krugSi rom viyavi. pirdapir mejda viRac, ar vici sa-xeli, xelebi magidaze medo da pas-tas mirWobda xelebSi~, _ gviTxra `albatrosis~ TanamSromelma.
sagadasaxados mier Sedgenili aqti da `albatros prezentis~ ad-vokatebis Segrovebuli mtkicebu-lebebi SefasebisTvis sagadasaxado saqmis specialists roin migriauls mivutaneT.
migriauli samarTlis doqtoria, ganaTleba germaniaSi aqvs miRebu-li da ramdenime samecniero pu-blikaciis avtoria. dokumentaciis Seswavlis Semdeg iuristi ambobs, rom sagadasaxados aqti mtkicebu-lebebiT ar aris gamyarebuli.
`pirdapir eqselis faili aiRes da gamoiyenes arsebiT mtkicebule-bad, rac dauSvebelia. ar SeiZleba eqselis faili sapirwone iyos da-narCen im sabuRaltro dokumenta-ciisa, rac gaaCndaT sawarmoSi. ki-dev erTxel vimeoreb, me rom vwer raRacas, es ar niSnavs, rom me am fasad gavyide. Semdgari faqti unda gamoiZio da unda daamtkico, rom es ase moxda. kompiuterSi aRmoCe-
nili es faili ar aris pirdapiri mtkicebuleba imisa, rom gadamxde-li gadasaxadebs malavda~, _ miaCnia roin migriauls.
`albatros prezentSi~ produq-ciis TiTqmis naxevari, sabanko ga-daricxvebiT iyideboda. anu, myid-velebis umravlesoba naRd fuls ki ar ricxavda, aramed bankis meSveo-
biT ixdidida saqonlis Rirebule-bas. roin migriauli ambobs, rom sabanko tranzaqcia utyuari mtki-cebulebaa da misi simcdare aqtis mixedviT sagadasaxadom ver daa-mtkica.
`bankis tranzaqcia unda miviC-nioT rogorc yvelaze ufro san-do tranzaqcia, mas iseTive wona aqvs utyuarobis TvalsazrisiT, rogorc notariusTan Sesrulebul raRac aqts. rogor SeiZleba amis sapirwoned raRaca kompiuteridan amoRebuli faili miiCnio?~ _ gana-cxada migriaulma CvenTan saubri-sas.
Cven `albatros prezentis~ wi-naaRmdeg Sedgenili sagadasaxado aqtis avtors mixeil SubiTiZes da-vukavSirdiT da mtkicebulebebze vkiTxeT. man daadastura, rom ga-dasaxadis daricxva kompiuterSi aRmoCenil dokumentSi miTiTebuli fasebis mixedviT moxda. SekiTxvaze _ garda aRmoCenili failisa, mowmee-bi Tu adastureben imaves, SubiTiZem gvipasuxa:
_ es laparaki ar gamova ase. es aris sisxlis samarTlis saqme, es saqme ar aris dasrulebuli. axla misvamT raRac dazepirebul Seki-Txvebs da unda gagceT dazepire-buli pasuxi. Cems kompetenciaSi ar Sedis~.
_ rogor ar Sedis, Tqven mier Sedgenil aqtze gisvamT SekiTxvas.
_ mismine ra, Cem kompetenciaSi ar Sedis. am saqmes hyavs gamomZiebeli, gamomZiebelTan mibrZandiT da Tu is damiZaxebs, imasTan erTad gagce-mT pasuxs.
Tu sagadasaxados versias mivyve-biT, gamodis, rom nivTis gayidvisas klienti da maRazia farul garige-bas awarmoebdnen, klienti nivTis Rirebulebis nawils oficialurad ixdida da Sesabamis dokuments, ma-galiTad, Ceks iRebda, meore nawils ki araoficialurad, xelze uxdida maRazias. amis dasamtkiceblad saga-dasaxados arcerTi klienti ar ga-
sasamarTlos megobari
sasamarTlos megobari saproce-so kanonmdeblobaSi 2010 wlis oqtombridan gaCnda, es aris piri, romelic konkretuli sferos specialistia, miukerZo-eblad swavlobs saqmis masalebs da mosamarTles sakuTar mosa-zrebas werilobiT warudgens. es instituti warmatebulad muSaobs evropasa da amerika-Si, saqarTveloSi ki pirvelad sakonstitucio sasamarTloSi dainerga.begiaSvilis saqmeSi sasamar-Tlos ori megobris werilobiTi mosazrebaa. pirveli mosazre-ba begiaSvilis kompaniis mier uZravi qonebis privatizaciis kanonierebas adasturebs, meore ki, sisxlis samarTlis saqmeSi jgufuri TaRliTobis kvalifi-kacias ar eTanxmeba.
`ar Cans saqmeSi TaRliTebis
jgufi. unda iyos jgufi, unda
iyos dadgenili, rom jgufidan
es adamiani, kidev es adami-
ani da kidev es xels uwyobda
begiaSvils motyuebaSi da
TaRliTobaSi. saqmeSi ki es ar-
Cans~, _ ganacxada gamyreliZem
CvenTan saubrisas.
Jurnalisturi gamoZieba
43liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

moukiTxia, arada, maTi versiiT, yve-la klienti imaze met Tanxas ixdida, vidre misTvis micemul dokumentSi iyo miTiTebuli. sxva sityvebiT rom vTqvaT, klientebis umravlesoba SesaZloa ukanono garigebaSi yofi-liyo `albatros prezentTan~.
advokatebi `albatros prezentis~ klientebis nawilis dakiTxvas uSe-degod moiTxovdnen. sainteresoa, rom `albatros prezentis~ klien-tebs Soris iyvnen prezidentis meuRle sandra elisabed rulovsi, biZina ivaniSvilis meuRle ekateri-ne xvedeliZe, parlamentis yofili Tavmjdomare nino burjanaZe, parla-mentis nacionaluri umravlesobis lideri petre ciskariSvili, yofili parlamentari niko lekiSvili, da-viT kezeraSvilis colis Zma da giga bokerias qvisli kaxaber ninua, es im klientebis arasruli CamonaTvalia, romelTa gamokiTxvac gamoZiebas da-arwmunebda, xdeboda, Tu ara saqon-lis, buRaltrul dokumentaciaSi dafiqsirebulze ufro maRal fasad gayidva. wesiT, klientebs unda xso-mebodaT ramdenime aTas larad Rire-buli SenaZenis fasi.
aRniSnuli argumentacia da mtkice-bulebebi `albatros prezentis~ ad-vokatebma finansTa saministrosTan arsebul davebis ganmxilvel sabWos warudgines, Tumca sabWom sagadasa-xados pozicia gaiziara da eqselis faili Sav buRalteriad miiCnia.
`davebis sabWom ar gaiziara Cveni argumentacia, rom eqselis faili iyo statistika da ara Savi buRal-teria, Tumca `albatros prezents~ dakisrebuli 3 milionamde jarimis nawili Camoaklo. davebis sabWom miiCnia, rom vinaidan eqselis fai-li kompaniaSi 2007 wlidan arsebo-bda, failis mixedviT gadasaxadebic kompanias 2007 wlidan 2011 wlamde periodSi unda dakisreboda. anu, sa-bWom arasworad miiCnia, roca saga-dasaxadom sauravebi kompanias 2005 wlidan rom daakisra~, _ ambobs ad-vokati merab Ciqovani.
davebis sabWos gadawyvetilebiT, kompanias dakisrebuli jarimis na-wili Camoaklda, Tumca sabWos ga-dawyvetileba mxarem sasamarTlo-Si gaasaCivra, sasamarTlom sabWos gadawyvetileba ZalaSi datova da miiCnia, rom aRmoCenili eqselis faili Savi buRalteria iyo, saqa-laqo sasamarTlos es gadawyveti-leba saapelacio sasamarTlomac ZalaSi datova, saaRsruleblo biuros ukve SeuZlia `albatros prezentis~ mTeli dayadaRebuli qoneba auqcionze gayidos da sa-xelmwifos davalianeba amoiRos.
`absoluturad yvelaferi daya-daRebulia: saxli, avtomanqane-bi, wilebi kompaniebSi, dedaCemis qonebac. 25 welia biznesSi var, es qoneba iqmneboda Cemi da Cemi kompaniebis mier. angariSebs inkaso adevs, praqtikulad biznesi SeCe-rebulia, ver vfunqcionirebT, gan-vicdiT did zarals Sercxvenilebi varT partnionerebTan~, _ ganacxa-da CvenTan saubrisas daviT begiaS-vilma.
umalavda Tu ara kompania saxel-mwifos gadasaxadebs? am kiTxva-ze pasuxis gacema damoukidebel audits SeeZlo, Tumca amisTvis audits `albatros prezentis~ sa-buRaltro dokumentacia unda Se-eswavla, rac SeuZlebeli aRmoCnda. `albatros prezentis~ mTeli doku-mentacia sagadasaxado samsaxurs aqvs amoRebuli da advokatebis araerTi Suamdgomlobis miuxeda-vad, maT dokumentaciis miwodebaze uars eubnebian.
`dokumentacia dRemde ar mo-gvawodes, rac kanondarRvevaa da dacvis srulyofilad ganxorcie-lebaSi gviSlis xels~, _ ambobs be-giaSvilis advokati gagi mosiaSvi-li.
daviT begiaSvili: `yvelaferi bizneskonkurenciis gamo moxda~
20 wlis win dawyebuli biznesis ganadgurebas daviT begiaSvili
prestiJul adgilas mdebare uZra-vi qonebis xelSi Cagdebis survils da bizneskonkurencias ukavSirebs. begiaSvili ambobs, rom misi kom-paniis daxurvis Semdeg bazarze Semcvleli gamouCnda. `gamoCnda axali, gaugebari operatori, ara-visTvis nacnobi am luqs brendebSi. am axali kompaniis damfuZnebeli SeniRbulia ofSorSi. mis gamoCena-mde saqarTvelos zonaSi ̀ albatros prezenti~ iyo eqskluziuri warmo-madgeneli.
axali operatori, romelzec be-giaSvili saubrobs, maRazias Ta-visuflebis moedanze, Tbilisis sakrebulos Senobis pirvel sar-Tulze flobs. maRaziis fasadze datanilia im brendebis nawilis dasaxeleba, romlis realizaciasac wlebis ganmavlobaSi begiaSvilis kompania eqskluziurad eweoda.
Cven vcadeT gagverkvia, Tu vis ekuTvnis axali maRazia da rogor moaxerxa Tbilisis erT-erT yve-laze prestiJul adgilas farTis miReba. sajaro reestrSi arsebu-li informaciiT, Tbilisis sakre-bulos Senobis pirvel sarTulze mdebare 288 kv.m. farTi kompania `voC vorlds~ aqvs 20-wliani ija-riT aRebuli. `voC vorldi~ saqar-TveloSi begiaSvilis maRaziebis daluqvidan 2 TveSi daregistrir-da, misi damfuZnebeli ofSorSi, britaneTis virjiniis kunZulebze registrirebuli kompania `veto gruf inkia~. `voC vorldis~ sawes-debo kapitali 50 laria.
biznesis daxurvas daviT begiaS-vili Sinagan saqmeTa saministros xelmZRvanelobas ukavSirebs. ambo-bs, rom dakavebisTanave saministro-dan daurekes mis biznes partniors, romelic erT-erTi mezobeli qvey-nis maRalCinosania da biznesis sxva partniorTan gagrZeleba urCies.
`Sinagan saqmeTa saministros ad-ministraciis ufrosma SoTa xi-zaniSvilma Cemi dapatimrebidan ramdenime saaTSi daureka Cems par-
Jurnalisturi gamoZieba
44 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

tniors, romelsac icnobda TviTon. uTxra, rom me dakavebuli viyavi da saqarTveloSi veRar gavagrZelebdi biznes saqmianobas. Tu mas surda biznesis gagrZeleba, unda gaegr-Zelebina uCemod. es ar iyo SoTa xizaniSvilis sityvebi, es iyo minis-tris, vano merabiSvilis sityvebi, xizaniSvilma ubralod gaaxmovana~, _ ambobs begiaSvili.
Cven aRniSnul sakiTxTan dakav-SirebiT komentari vTxoveT SoTa xizaniSvils.
_ ara, ara. sisulelea eg yvelafe-ri, verafers getyviT amis Sesaxeb.
_ araferi gsmeniaT begiaSvilis dakavebis Sesaxeb?
_ Tu damirekavs eg kaci da me-tyvis vis davureke da rogor da-vureke raRacas amixsnis, SeiZleba-gamaxsendes. ar vici, ar maxsendeba egeTi araferi...
saerTaSoriso mxardaWerabegiaSvilis da misi kompaniis
problemebiT ramdenime saerTaSo-riso kompania da sami qveynis sael-Co dainteresda. maT saqarTvelos xelisuflebas werilobiT acnobes, rom `albatros prezentis~ da `vake 5~-is partniorebi ucxouri kompa-niebi iyvenen da maT nawils begiaS-vilis kompaniaSi investiciac hqon-da ganxorcielebuli.
`WavWavaZeze funqcionirebda monblanis monobrenduli butikic, sadac investiciebi TviTon mon-blansac hqonda Cadebuli da mec monblani Cavayene saqmis kursSi. Ca-erivnen saelCoebic, werilebi miwe-res prezidents da ekonomikis mi-nistrs, magram uSedegod~, _ ambobs daviT begiaSvili.
begiaSvilis problemebTan dakav-SirebiT ekonomikis ministrs weri-li miswera germaniis elCma saqar-TveloSi orTvin henigim. `miviReT informacia, rom cnobili germa-nuli brendis `Montblanc~-is part-niors (dilers) saqarTveloSi Sps `vake 5~-s da `albatros prezents~
ras niSnavs
sarekomendacio fasi
sarekomendacio fasebi saaTebis biznesSi arsebuli praqtikaa. mas RCP, an RRP fasebad moixsenieben da iSifreba, rogorc SesaTava-zebeli, sarekomendacio fasi. internetSi mravlad moiZiebT saitebs, sadac Zvirad Rirebuli saaTebis sarealizacio fasTan erTad sarekomendaco fasebicaa miTiTebuli. sarekomendacio fasebi, rogorc wesi, bevrad aRe-mateba sarealizacio fass.
CamoerTva sakuTreba da amiT Se-Cerda ZviradRirebuli produq-ciis gayidva. damoukidebeli qar-Tveli iuristebis SefasebiT, es ganxorcielda samarTlebrivi sa-fuZvlebis gareSe da samarTlebri-vi procedurebis gverdis avliT. am weriliT minda mxari davuWiro `Montblanc~-is warmomadgenlebis TqvenTan Sexvedris survils~, _ werda elCi ekonomikis ministrs.
iusticiis ministrs, zurab adeiS-vils gaugzavna werili saqarTvelo-Si Sveicariis elCma giunter bex-lerma: `visurvebdi gagsaubrebodiT
baton daviT begiaSvilis sakiTxTan dakavSirebiT uaxloes momavalSi. am SemTxvevam saqarTvelo-Sveicariis biznes urTierTobebze uaryofiTad imoqmeda. 2011 wlis maisSi baton da-viT begiaSvils, Sps `albatros pre-zentisa~ da `vake 5~-is mflobels, CamoerTva misi sakuTreba. TiTqosda sakuTrebis ukanono da TaRliTuri gziT SeZenis gamo. Tundac baton be-giaSvils raime ukanono qmedeba Cae-dina 17 wlis win, rac ver mtkicdeba jerjerobiT, misi dakaveba maRaziis win (samoqalaqo formaSi gamowyobi-li daaxloebiT 20 policielis mier) da dakiTxva konstituciuri usafr-Txoebis departamentSi 2011 wlis 23 maiss namdvilad ar Seesabameba legalur procedurebsa da kanonis uzenaesobis aranair standartebs. WavWavaZis # 44-Si mdebare maRaziis interieri da avejis nawili, iseve rogorc luqs erTeulebis mniSvne-lovani raodenoba, romelic ver iyi-deba arsebul viTarebaSi, ekuTvnis Sveicariul kompaniebs, aseve ger-manul da sxva kompaniebsac. gTxo-vT, wvlili SeitanoT am problemis droulad mogvarebaSi~.
begiaSvilis saqmeze Cven komen-tari iusticiis saministros da mTavari prokuraturas vTxoveT, winaswar werilobiT gagzavnili ki-Txvebis miuxedavad, intervius Ca-weris saSualeba ar mogveca.
dReis mdgomareobiT begiaSvilis qoneba TiTqmis srulad ganadgure-bulia. man sabolood dakarga aseu-lobiT aTas dolarad Rirebuli uZravi qoneba, sagadasaxado samsa-xuris gadawyvetilebiT, biujetis-Tvis gadasaxdeli aqvs TiTqmis 2 mln lari. misi qonebis udidesi na-wili dayadaRebulia, biznesi _ Ti-Tqmis srulad SeCerebuli. Tavad biznesmens Sveicariis saxelmwifom politikuri devnilis statusi mia-niWa da TavSesafari misca, igi swo-red Sveicariidan apirebs saerTa-Soriso sasamarTlosTvis mimarTvas da brZolis gagrZelebas.
biznesis daxurvas daviT
begiaSvili Sinagan saqmeTa
saministros xelmZRvanelobas
ukavSirebs. ambobs, rom da-
kavebisTanave saministrodan
daurekes mis biznes partniors,
romelic erT-erTi mezobeli
qveynis maRalCinosania da
biznesis sxva partniorTan
gagrZeleba urCies.
Jurnalisturi gamoZieba
45liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

media
"МОЛЧИМ В ЗНАК ПРОТЕСТА"
Tina yifSiZe
ukve ori kviraa telekompania `pikis~ sainformacio gamoSveba eTerSi aRar gadis.
gaurkvevelia, ra bedis elis am rusulenovan arxs, romlis Senaxva biujets
yovelwliurad 14 milioni lari ujdeboda.
fo
to l
evan
xer
xeul
iZe
46 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

media
`dRis mTavari Tema regionisa da msoflios ambebi araa, aramed `pikis~ momavali. gvemuqreba Tu ara daxurva da ratom mogvxsnes satelitidan?~ _ am sityvebiT daiwyes 15 oqtombris sainformacio gamoSveba `pikis~ Jur-nalistebma, romlebic protestis niSnad pirdapir eTerSi dumdnen. am mdumare protestiT `pikis~ Jurna-listebi `pikis~ bundovan momavals
aprotestebdnen. mdumare sainformacio gamoSve-
bidan xuT dReSi `pikis~ sainforma-cio gamoSveba saerTod Sewyda. dRes arxze ganmeorebiT uSveben dokumen-tur filmebs, serialebs da kultu-ruli Sinaarsis gadacemebs.
amJamad arxi aRarc satelitze gadis, rac imas niSnavs, rom misi mauwyebloba qveynis farglebs ar scdeba.
Tavisi mauwyeblobis orwlian pe-riodSi `piks~ mudmivad uwevda saku-Tari arsebobis gamo Tavis marTleba da pasuxis gacema kiTxvaze, Tu yove-lwliurad raSi da ratom ixarjebo-da saxelmwifo biujetidan gamoyo-fili sakmaod soliduri Tanxebi.
sazogadoebrivi mauwyeblis bazaze Seqmnili arxis asamuSaveblad, 2011 wels saxelmwifo rezervidan 14 mi-lioni lari gamoiyo, romelic wlis dasawyisSive daixarja. imave wels imdroindeli finansTa ministris, kaxa bainduraSvilis iniciativiT, saxelmwifo biujetis proeqtSi Se-vida cvlileba, romlis Tanaxmadac, sazogadoebrivi mauwyeblis dafinan-seba 20 milioniT gaizarda. es Tanxa mTlianad `piks~ unda moxmareboda. 14 milioni lari iyo gaTvaliswine-buli `pikisTvis~ 2012 welsac.
Tumca, dRes, roca 2012 wlis das-rulebamde oriode Tvea darCenili, arxs finansuri problemebi aqvs da igi mxolod formalurad mauwye-blobs.
`pikis~ problemebi saparlamento arCevnebis Semdgom periods daemTxva.
am arxis Jurnalistebi amboben, rom oqtombris xelfasebi orkviria-ni dagvianebiT da mxolod mas Semdeg miiRes, rac eTerSi saprotesto sain-formacio gamoSvebiT gavidnen.
`ratom mogvxsnes satelitidan?~, `ratom daugvianes `pikis~ TanamS-romlebs xelfasebi?~, `ratom da-mTavrda droze adre parlamentis mier damtkicebuli biujeti da sad wavida telekompania `pikisTvis~ ga-moyofili Tanxa?~, _ `pikis~ Jurna-
listebi amboben, rom am kiTxvebze sazogadoebrivi mauwyeblis adminis-traciisgan pasuxi ver miiRes.
`rodesac seqtembris xelfasebi dagvianda, faqtis winaSe aRmovCn-diT. xelfasis dagvianebas, cxadia, avitandiT, magram es faqti iyo imis dadastureba, rom gavrcelebuli Worebi `pikis~ daxurvis Sesaxeb, mar-Tldeboda. Cven viRebdiT xelfass yoveli Tvis 5 ricxvamde. 5 oqtom-bers seqtembris xelfasi ver aviReT. ori kvira gavida da moxda ise, rom nawilma TanamSromlebis aiRo xelfa-si, nawils naxevari Cagvericxa. Zalian didi xmauri rom atyda ukve, 13-14-Si, finansurma menejerma gviTxra, rom pirveli arxi fuls aRar gvaZlevso~, _ ambobs `pikis~ Jurnalisti TamTa kokelaZe `liberalTan~ saubrisas.
telekompania `piksa~ da sazoga-doebriv mauwyebels Soris finan-suri saqmianoba miReba-Cabarebis aqtiT xorcieldeba. sazogadoebrivi mauwyebeli telekompaniis mier da-mzadebul produqciaSi saaTobrivi nixriT ixdis. seqtemberSi damzade-buli produqciis saerTo safasuri 1 090 000 lari iyo, aqedan miReba--Cabarebis aqtis miRebis Semdeg sa-zogadoebrivma mauwyebelma `piks~ mxolod 300 000 lari gadauricxa.
kokelaZe ixsenebs, rom telekompa-niaSi xmauris atexvis Semdeg, xelfa-sebis meore naxevaric Caricxes, anu damatebiT 200 000 lari, Tumca Jur-nalistebma 15 oqtombris aqcia mainc moawyves, radgan maTTvis bundova-ni iyo arxis momavali. am cifrebis mixedviT, gamodis, rom sazogado-ebriv mauwyebels `pikis~ naxevarmi-lionamde vali aqvs.
sazogadoebrivi mauwyeblis dire-qtorma giorgi Wanturiam, ̀ pikis~ Te-maze saubari mxolod mas Semdeg ga-dawyvita, rac 15 oqtombers am arxze mdumare sainformacio gamoSvebas uyura. Tumca, arsebul kiTxvebze pasuxebis gacemis nacvlad, man meti dro `pikis~ kritikas dauTmo.
`samwuxarod, am bolo dros Sps
47liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

media
`telekompania pik~-is mxridan adgi-li aqvs xelSekrulebis pirobebis seriozul darRvevas. kerZod, 2012 wlis 15 oqtombers `pik~-is mier gan-xorcielda arasanqcirebuli mauwye-bloba satelitze `Hot Bird~, maSin rodesac, xelSekrulebidan gamomdi-nare, Sps `telekompania pik~-is mo-wodebuli teleproduqciis eTerSi uwyvetad gadacema satelitur Ta-namgzavrze mxolod mauwyeblis pre-rogativaa. garda amisa, 2012 wlis 15 oqtombers `pikis~ TanamSromlebma im motiviT, rom kompaniam daugvia-na xelfasebi, protesti gamoxates sazogadoebrivi mauwyeblis mesame arxis eTerSi, rac CvenTvis yovlad gaugebari da miuRebelia. yoveli-ve zemo aRniSnulidan gamomdinare, gacnobebT, rom `sazogadoebrivi mauwyebeli~ iwyebs `pikTan~ arsebu-li urTierTobebis gadaxedvas~, _ am Sinaarsis werili miswera giorgi Wanturiam `pikis~ direqtors aleq-sandre farulavas 16 oqtombers.
`pikis~ administraciam Wanturias werils maleve upasuxa. metic, 18 oqtombers aleqsandre farulavam werilobiT mimarTa sazogadoebriv mauwyebels da Tavad SesTavaza, ur-TierTobebis garkvevamde xelSekru-leba SeewyvitaT.
`pikis~ TanamSromlebi ar gamo-ricxaven, rom arxis menejmentsa da sazogadoebrivi mauwyeblis adminis-tracias Soris garkveuli garigeba moxda.
TamTa kokelaZis TqmiT, `es aris garigeba, romelsac Sedegad mohyva `pikisTvis~ biujetidan gamoyofili Tanxebis gauCinareba da 450 adamia-nis umuSevrad darCena~.
`mniSvnelovani xalxis mniSvnelo-vani iniciativa~ uwoda prezidentma saakaSvilma telekompania `piks~ 2011 wlis 25 ianvars. telekompania `pik-ma~ swored am dRes daiwyo mauwye-bloba da am arxis pirveli gadacema, qarTuli telesivrcisTvis sakmaod grandiozuli proeqti _ prezident mixeil saakaSvilis mosaxleobasTan
telexidi iyo. `am arxs Cemgan sruli mxardaWera da sruli Tavisufleba eqneba~, _ acxadebda igi.
`pikis~ maSindeli generaluri di-reqtori robert parsonsi `libe-ralTan~ saubrisas adasturebda, rom arxis mauwyeblobis preziden-tis telexidiT dawyebis iniciatori, Tavad qveynis pirveli piri iyo.
am rusulenovani arxis mTavari koncefcia, Tavis droze, postsa-bWoTa sivrceSi rusuli propagandis alternatiuli informaciiT Canacv-leba iyo. rusulenovani arxis saWi-roeba ruseT-saqarTvelos omis Se-mdeg kidev ufro aqtualuri gaxda, radgan saqarTvelosTvis postsabWo-Ta sivrceSi omis qarTuli versiis gavrceleba mniSvnelovani iyo. ase-ve, omis Semdgom saakaSvilis xeli-sufleba sagrZnoblad gaaqtiurda CrdiloeT kavkasiis mimarTulebiT (Cerqezebis genocidis aRiareba, Cr-dilo kavkasielebTan uvizo reJimi), amdenad, am regionis qarTuli in-formaciiT momarageba strategiul amocanad CaiTvala.
dRes telekompania `pikis~ mauwye-bloba Sewyvetilia.
sad wavida `pikisTvis~ 2012 wels gamoyofili 14 milionis nawili, ra-tom damTavrda Tanxa wlis dasrule-bamde ramdenime TviT adre?
am kiTxvaze pasuxisas sazogadoe-brivi mauwyeblis direqtori gior-gi Wanturia ambobs, rom `bunebaSi ar arsebobs `pikisTvis~ gamoyofili Tanxis fenomeni, arsebobs sazogado-ebrivi mauwyeblis biujeti, romlis gankargvac sazogadoebrivi mauwye-blis prerogativaa. biujetSi `pikis~ `bilikiT~ aranairi Tanxa ar arsebo-bs~, _ ambobs Wanturia.
Tumca, dokumentSi, romelic sa-zogadoebrivi mauwyeblis 2012 wlis biujets gansazRvravs, calke arse-bobs grafa, sadac weria _ `mesame arxis xarjebi~ da miTiTebulia 14 milioni lari.
Wanturia imasac uaryofs, rom `piks~ finansuri problemebi aqvs.
`tyuilia, rom finansuri proble-mebi gvaqvs. Cveni mosalodneli xar-jebi wlis bolomde 7 milionamdea. mosalodneli Semosavlebi, romel-Sic Sedis komerciuli Semosavlebi daaxloebiT 1 300 000 laris odeno-biT, biujetSi am wuTisTvis arsebu-li Tanxa 3 500 000 lari da sabiuje-to Semosavlebi 3 000 000 lari. es mTlianad faravs xarjebs~, _ ganmar-Tavs Wanturia.
sazogadoebrivi mauwyeblis di-reqtori aseve kategoriulad ua-ryobs `pikisadmi~ sazogadoebrivi mauwyeblis valis arsebobas. misi TqmiT, piriqiT, `piks~ aqvs sazoga-doebrivi mauwyebelis vali _ 561 647 lari.
`finansuri valdebulebebi or-mxrivia. maTac aqvT Cvens mimarT ga-dasaxdeli Tanxa, romelSic maTTvis teqnikis miqiraveba da msgavsi xarje-bi Sedis. Sps `telekompania pik~-s sa-zogadoebrivi mauwyeblisgan avansad aqvs garkveuli Tanxa Caricxuli da amis mixedviT maT aqeT Sesasrulebe-li aqvT naxevari milioni laris Se-sabamisi saaTebi~, _ ambobs Wanturia.
25 oqtombers sazogadoebrivi mauwyeblis sameurveo sabWos sxdo-maze sakuTar axsna-ganmartebaSi gia Wanturia `pikTan~ sazogadoebrivi mauwyeblis urTierTobas damqirave-beli-daqiravebulis logikiT xsnis da ambobs:
`piki~ CvenTvis aris prodaqSen kompania da ara calke funqcionire-badi televizia. CvenTvis is studiaa, romelic Cvens SekveTebs axorcie-lebs. 15 oqtombers, rodesac Cveni SekveTili produqcia unda gaeSvaT, Cven movismineT dumili. Cven ar Se-gviZenia maTgan dumili, Cven fuls ar vixdiT mdumare protestSi~.
sazogadoebrivi mauwyebeli da `piki~ kidev erT sakiTxze davoben. mauwyebeli `piks~ satelitze signa-lis arasanqcirebul miwodebaSi ada-naSaulebs. sazogadoebrivi mauwye-blis direqtori xazs usvams, rom xelSekrulebis mixedviT, satelitze
48 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

media
signalis miwodeba sazogadoebrivi mauwyeblis uflebamosilebaa da `pi-kma~ uxeSad daarRvia xelSekrulebis pirobebi.
koalicia `mediis advokatirebis-Tvis~ xelmZRvaneli Tamar korZaia ambobs, rom `kiTxvebi rCeba da es Tema ase ar unda daixuros. aucile-belia specialistebis CarTva am am-bavSi, zustad unda gairkves rogor xdeboda signalis miwodeba da ro-melma daarRvia kontraqti~.
Tumca, korZaias azriT, `yvelaze mniSvnelovani am ambavSi isaa, rom sazogadoebrivi mauwyebeli dafi-qrdes, ramdenad uzrunvelyofs igi komerciuli gavlenebisgan Tavisu-fal mauwyeblobas, rodesac mTeli arxis kontentis warmoebas kerZo samarTlis iuridiul pirs andobs. dRes sazogadoebrivi mauwyeblis me-same arxis mayureblebs informacia ar miewodebaT da es aris sazogado-
ebrivi mauwyeblis pasuxismgelobis Tema da ara `pikis~ xelmZRvanelo-bis~, _ ambobs korZaia.
igi finansuri sakiTxebze komen-tarisagan am etapze Tavs ikavebs, radgan amas finansur dokumentebSi ufro Rrmad Caxedva sWirdeba.
`am SemTxvevaSi, pirvel rigSi, `pikis~ momxmarebelia dazaralebu-li. `pikis~ Jurnalistebis sakiTxi SromiTi urTierTobis sferoSi
unda ganvxilioT, rac scdeba sazo-gadoebrivi mauwyeblisa da `pikis~ urTierTobis farglebs. sazogado-ebrivi mauwyebelic dazaralebu-lia, ramdenadac satelitze arasan-qcirebulad signalis aweva mas SesaZlo jarimas akisrebs. rac See-xeba `pikis~ xelmZRvanelobas, maT dazaralebulad ver ganvixilav, maTi TxovniT Sewyda mauwyebloba~, _ ambobs korZaia.
am rusulenovani arxis mTavari koncefcia, Tavis droze,
postsabWoTa sivrceSi rusuli propagandis alternatiuli
informaciiT Canacvleba iyo. rusulenovani arxis saWiroeba
ruseT-saqarTvelos omis Semdeg kidev ufro aqtualuri
gaxda, radgan saqarTvelosTvis postsabWoTa sivrceSi omis
qarTuli versiis gavrceleba mniSvnelovani iyo.f
ot
o l
evan
xer
xeul
iZe
49liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

fotoreportaJi
erTi daviwyebuli ojaxi... irakli ZnelaZe

bevri gvsmenia gaWirvebaze, siRaribis socialur zRvarze da mainc,
sainteresoa zRvars qvemoT myofTa statusi... albaT, siRatakea.
swored amitom miiqcia Cemi yuradReba erT-erTma ojaxma, romlis
Sesaxebac gadavwyvite TqvenTvis momeyola. es ojaxi maxinjaurSi,
pansionat `narinjSi~ cxovrobs, erT dros mas samkurnalo-gamajan-
saRebeli funqciiT iyenebdnen. axla ki usaxlkaroTa TavSesafradaa
qceuli. civi kedlebi… orpiri qari... wvima... sicive… es yvelaferi
iq mcxovrebTaTvis bunebrivi mdgomareobaa, maTTvis ojaxi Tbili
keraa. isini warmoSobiT xulos raionidan, kerZod sofel wabla-
nidan arian. maTi ojaxi bunebrivi kataklizmebis msxverpli gaxda.
Camowolilma zvavma gaunadgura yovelive, rac ram Rirebuli ga-
aCndaT. yvela cocxali gadarCa, amitom iZulebuli gaxdnen TavSe-
safari moeZebnaT, sadac Rames gaaTevdnen, usafrTxod iqnebodnen.
swored ase aRmoCndnen TavSesafris maZiebelni ramdenime wlis Se-
mdeg pansionatis civ kedlebSi. rogorc TviTon gviyvebian, dapire-
ba bevri hqoniaT, Tumca, realurad daxmarebis xeli maTTvis aravis
gauwvdia. ojaxi TandaTan gaizarda, dRes ukve oTxi mcirewlovani
bavSvi cxovrobs ojaxis TerTmet wevrTan erTad. oTaxebis raode-
noba mkacrad kontroldeba. pansionatis oTxi sarTulidan mxolod
cxra mcire zomis oTaxi ergoT, esec imitom, rom pirveli sarTuli
wvimisgan SedarebiT naklebad sveldeba. maTTvis es adgilic droe-
biTi sacxovrebelia, radgan Senoba gayidulia.
Cvens droebaSi, sadac TiTqos gamosworda socialuri mdgomare-
oba, arseboben adamianebi, romlebsac civaT, wyuriaT, SiaT, ar gaaC-
niaT sakuTari `Tbili saxli~. aseT SemTxvevaSi ramdenadac cnobi-
lia, saxelmwifo iRebs valdebulebas srulad Tu ara, nawilobriv
mainc aunazRauros ojaxs bunebrivi kataklizmebiT miyenebuli
zarali. mxolod imitom, rom isinic Cveni qveynis sruluflebiani
moqalaqeebi arian da Cven yvelas Tanabrad gvicavs konstitucia. al-
baT yovel Cvengans sibralulis grZnoba uCndeba fotoebis naxvisas.
grZnoba warsulSi rCeba, rogorc erTi TvaliT nanaxi arasasiamov-
no faqti.

fotoreportaJi
52 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

fotoreportaJi
53liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

fotoreportaJi
54 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

fotoreportaJi
55liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

fotoreportaJi
56 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

fotoreportaJi
57liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

droSa
pirvelad `vzroslebis~ klasSi vnaxe. meTerTmete klaselebis. 1988 weli iyo. Semodgoma. magidaze gae-finaT da TvalebgafarToebulebi, rogorc saocrebas, ise Sevyureb-diT. ucnauri droSa iyo. Sindis-feri, kuTxeSi Savi da TeTri zo-liT. Zalian magari muxti modioda. lamazi, aralamazi ara isa... sxva rame xdeboda, sul sxva SegrZnebas badebda, raRac idumalis, Senis da sakraluris. TiTqos mkvdreTiT aRmdgari winapari gamogecxada. cxonebulma muxam, menSevikebis droSaao. tikvam menSevikebis ki ara _ Cveniao. kaWaravam _ damoukidebe-li saqarTvelos droSaao. ho, ra, Cveniao. videqiT, davyurebdiT.
rac Tavi maxsovs, sabWoTa kav-Siris droSas verasodes sakuTrad ver aRviqvamdiT. imitom ki ara, rom ha da rame vicodiT, an raimes vaprotestebdiT da azrze viyaviT. ubralod, ar iyo Cveni da, morCa. biWebi xom siyalbes, miT umetes, mag asakSi, instinqturad, pirdapir haerSi grZnoben. eg iseTi ambavi iyo: - `lenins uyvarda bavSvebio~ da pasuxad improvizacia, rom mii-Res. `lenins uyvarda, bavSvebs ki .... ekidaT~. zustad eg iyo, sabWoTa kavSiris droSac.
es ki Cveni iyo. qarTuli droSa. Semodgomis erT mSvenier dRes ga-mogvecxada. dabrunda. da gviTxra, rom adeqiT da wamodiTo, qveynis gasaTavisufleblado. da kidev
beqa qurxuli mwerali
ufro Sors _ jandabaSio. axla ukve sakuTari droSa gvqonda da win veRaraferi dagvidgeboda.
meored vakis parkTan vnaxe, daa-xloebiT ori kviris mere, rodesac 1988 wlis noembris aqciebi daiwyo. am droSasTan erTad, dRevandeli xuTjvriani droSa (romelic mere `nacionalebma~ miiTvises) da Ca-lisferi droSac frialebda, ku-TxeSi wminda ninos jvriT. Tamaris droSas veZaxdiT. gaxsovT eg dro-Sa? daikarga mere.
daviT garejis ambebi iyo. vakis pa-rkidan ipodromisken daiZra aqcia. maxsovs, ufrosebis gafiTrebuli, SeSinebuli saxeebi. manqanebidan ga-dmosuli, TiTqos gaSeSebuli xal-xi. droSebi amayad mifrialebda. es maswavleblis magidaze gafenili droSa ar iyo. Tumca, iqve etyo-boda, rom did saqmeebs da ubedu-rebas daatrialebda. mifrialebda quCaSi, xalxis Tavze, rogorc didi xnis tyveobidan saxlSi dabrune-buli meomari, rogorc boTlidan amoSvebuli jini Tavisuflebisa, romelsac veRarasodes ukan veRar daabruneb, veRarasodes veRar iq-nebi monobaSi, mSvidad, usafrTxod da uzrunvelad. vgrZnobdiT, rom amieridan sul SarSi viqnebodiT da Cvenc swored eg gvixaroda. mkvdre-TiT aRmdgari winaprisagan sxvas arc arafers velodiT.
ufrosebi ki gadafiTrebulebi idgnen trotuarze da gviyurebd-nen. gaTeTrebulebi iyurebodnen manqanebidanac. uceb TeTr `volga-Si~ mjdom moxeul biZas saxe moeq-ca da iseTi gametebiT daaWira sig-nals xeli, TiTqos tyviamfrqvevis sasxletiao. signalma haeri gaWra da im wamsve, mTeli vake-sabur-
Talo gaayrua gabmulma gugunma. azrialebul manqanebSi mifrialeb-da droSa, am yvelafers erTdrou-lad sazeimo da sagangaSo ieri edo. haeric ki sxvanairad daitena.
pirvelad am datenilma haerma naxevari wlis Semdeg, cxra aprils ifeTqa. TiTqmis 70 wlis mere, es iyo pirveli brZola, romelic am droSam miiRo. da cnobili kadri, rodesac biWi joxs urtyams ru-sul `beteers!~ magrad vcofdebi, rodesac am kadrze, sxvadasxvanair fsevdointeleqtualur analizs mohyvebian xolme _ `Rrma azrovne-biT~ gamsWvaluli teqstebiT, rom `Cven is xalxi varT~ da `ra sigi-Jea joxiT tankze~ da a.S. geTanxme-biT _ joxiT tankze sigiJea. amaze ganmsjeli, mowyale da mentoruli toniT saubari ki didi Wkuis da in-teleqtis niSani yofila. da kidev, sisulelis da utrakobis. sisule-le da sigiJe ki, bodiSi momiTxovia da, sul sxvadasxva ramea.
sxvaTa Soris, arsebobs saocari fotoebi, rodesac Suagul evro-paSi, praRaSi, qvebs da joxebs es-vrian imave rusul tankebs, magram raRac ar maxsendeba, vaclav ha-vels, miloS formans an milan kun-deras amaze bevri ecinoT, an imis laparaks mohyolodnen, rom _ `Ce-xebi goimebi varT, rom qvis sro-la uazro da cudi saqcielia. da `nu~, ra unda daaklo tanks qviT da joxiT. ai, `nu~ ra?~ albaT, imitom, rom Cvengan gansxvavebiT, Cexebi marTlac ar arian goimebi.
kargi! davaneboT amas Tavi! cxra aprilis mere daiwyo da
daiwyo. pirveli samoqalaqo omis dros, rodesac mTeli rusTaveli iwvoda, maxsovs pirveli, rac uc-
komentari
58 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

komentari
naurad da cudad momxvda TvalSi, is iyo, rom Cveni droSa, swored im rusul `beteerze~ frialebda, romelic sul raRac weliwadnaxe-vris win, imave 9 aprils, mosakla-vad dagvdevda. maxsovs, rogori ucxo da sxvanairi iyo TviTon droSac, gaxunebuli, ramdenime adgilas tyviiT gaxvretili, ga-crecili. ufrialebda gaZenZili bolo!
amis Semdeg, kai xuTi weli iara-Ris xma ar Semwydara saqarTveloSi. droSa yvelgan iyo. ukve uamravjer dacxriluli, denTis da cecxlis suniT gajerebuli, mtvriani da im biWebTan erTad naadrevad dabere-buli, vinc `pirvelad~ aRmoaCina, saxlSi daabruna da win gaiZRo-la. iyo yvela omSi da romel om-Sic wavida, yvelgan damarcxebuli dabrunda. dawyebuli rusTavelis gamziridan, sadac orive mxares TviTon iyo da orive mxares damar-
cxda, damTavrebuli cxinvalSi da afxazeTSi, rusebTan omSi, sadac ramdenime brZolaSi Zalian magrad ifriala, magram sabolood, mainc damarcxebuli da dacxriluli mo-dioda ukan, Tavisnairad damarcxe-bul da dacxrilul biWebs gadafa-rebuli.
ver vigeb, mecineba, roca ambo-ben lamazia, ulamazoa, Savi feri droSaSi ar unda iyoso. ar vici, me eg ar mainteresebs. mxolod is vici, rom Cemi droSaa, Cemi Taobis
mifrialebda quCaSi, xalxis Tavze, rogorc didi
xnis tyveobidan saxlSi dabrunebuli meomari, rogorc
boTlidan amoSvebuli jini Tavisuflebisa, romelsac
veRarasodes ukan veRar daabruneb, veRarasodes veRar
iqnebi monobaSi, mSvidad, usafrTxod da uzrunvelad.
da rogorc biWobaSi gadaxdenili saSineli da magari ambebi CagrCeba sulSi kacs da mere mTeli cxovre-ba mogyveba, egre momyveba es dro-Sac.
da sadac ar unda davinaxo, im TeTr `volgaSi~ mjdari moxeuli biZasaviT momeqceva xolme saxe da ise gaafTrebiT vaWer xolme xels signals, rogorc tyviamfrqvevis sasxlets.
59liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

qalaqSi moxetiale kacis Canawerebi
macekve tango!
ramdenime dRis win quCaSi Cxubs Se-
veswari, meoTxed Tu mexuTed am erTi
Tvis ganmavlobaSi. ori saSualo xnis
mamakaci, CemTvis ucnobi mizezebis
gamo, erTmaneTs mSoblebis sulebs
utrialebdnen. mezoblebi maT gaSve-
lebas cdilobdnen, Tumca _ uSedegod.
SemTxveviT Sevexire im quCaze. Cems gza-
ze mivdiodi, moCxubrebTan, ra
Tqma unda, araferi mesaqmeboda,
magram rom Caviare, mivxvdi, rom
agresiuli muxti SleifiviT ga-
myva Tan. ase xSirad xdeba xolme,
aseTia agresiis buneba, magram im
dRes, rogorc ki am muxtisgan ga-
Tavisuflebas Sevecade, sruliad
moulodnelad tangos gadava-
wydi. mokled, es teqsti lanZRva-
-ginebis, tangos da qalaqSi xe-
tialisas akidebuli agresiuli
muxtis Sedegia.
pirveli, rac im quCidan moci-
lebis Semdeg Semomivarda TavSi,
qarTuli samoqalaqo sazogado-
eba da misi yofna-aryofnis Se-
degad atexili xmauris eqo iyo.
agresiuli aqtis Semdeg aseTi
asociaciuri jaWvis gaCenac bune-
brivia. im dRes moCxubrebma ra-
tomRac swored am mimarTulebiT mo-
misroles da sul ramdenime wuTSi, mas
Semdeg, rac bolo dros Cvens qveyanaSi
mimdinare movlenebma Caielves Tvalwin,
kidev erTxel davrwmundi am kamaTis
usafuZvlobaSi. qarTuli samoqalaqo
sazogadoeba arsebobs da is iseTia,
rogoric aris, morCa da gaTavda. ra
moxdeba mere, jerjerobiT gaugebaria,
magram faqtia is, rom am sazogadoebis
kaxa Tolordava Jurnalisti
wevrebs erTmaneTi ar uyvarT. an, Tu
gnebavT, uyvarT-ar-uyvarT, Tqvenzea
damokidebuli _ Wiqa naxevrad savsea Tu
carieli (Tumca sakmarisia televizo-
ri CarToT an `feisbuqSi~ SeiWvritoT,
yvelaferi rom naTeli gaxdes). qarTul
samoqalaqo sazogadoebasTan piradad
Cemi mimarTeba `usiyvarulo mdgoma-
reobis~ aRiarebaa. nu SemekamaTebi, Tu
SeiZleba, me am sazogadoebis wevri var!
swored aseT rameebze fiqrisas Seveja-
xe tangos, ufro swored, tango Seme-
jaxa me.
tango krizisis cekvaa, Sesabamisad
krizisis produqticaa. is Zalian intro-
vertuli, emociurad pirquSi cekvaa,
romlis suli da gulic warsulis waru-
mateblobebi, awmyos gaurkvevloba da
arcTu naTeli momavalia. saidanac ar
unda miudge am cekvas, iqneba es qalis
da kacis urTierToba, piradi cxovreba
Tu nebismieri sxva mdgomareoba, tan-
go yvela SemTxvevaSi `avariis~ Sedegad
gaCenili fenomenia. rogorc argenti-
neli poeti disepolo ambobs, is cekva-
dqceuli sevdiani fiqria. es asec unda
iyos. tango mecxramete saukuneSi, rio
de la platas SesarTavSi, urugvais da
argentinis sazRvarze gaCenili cekvaa
da sul Tavidan mas uqalo kacebi, Ziri-
Tadad mezRvaurebi cekvavdnen. viRac-
-viRacebs kacic ki hyavdaT mokluli.
aqedan, tangos brutaluri da ofliani
mdgomareobac. specialurad tangosTvis
daweril simRerebSi (aseTi daaxloebiT
4 000-ia cnobili, arsadaa naxsenebi si-
tyva `mama~, samagierod, Zalian bevrSia
sityva `deda~). ra Tqma unda, drois gan-
mavlobaSi tango icvleboda, magram misi
mdgomareoba ar Secvlila. milonga, ase
uwodeben im adgils, sadac tangos
cekvaven, rogorc wesi, polaru-
lad dapirispirebuli adamianebis
mdgomareoba, maT Soris gaCenili
brZolis velia da ara Seyvarebu-
lebis sareceli. am yvelaferTan
erTad, tango dinamikuri intimu-
robis ZiebaSi daxarjuli drocaa.
is dunebis da uaryofis velSi vi-
Tardeba. is `siyvarulia, romelic
rogorc aRmoCnda, araferi yofi-
la.~
ai, ase mivedi im azramde, rom
tango absoluturad qarTuli
cekvaa, ufro swored, qarTuli
mdgomareoba, dawyebuli sufriT
da dasrulebuli parlamentiT.
is aseTi iyo yovelTvis da aseTad
darCa dResac, oRond ise, rom
amis Sesaxeb TviTonac araferi
moexseneba. dRes mTeli Tbilisi,
sruliad saqarTvelo, tangos cekvaSi
iTvisebs awmyos, mistiris warsuls da
SiSiT elodeba momavals, yvela, prezi-
denti da premier-ministri, umravleso-
ba da umciresoba, `miSistebi~ da `biZi-
narebi,~ Tqven da isini, me da Tqven, me
da Sen... ar sjobda sxva quCaze Camevlo?
ise ki, yvela Cemians ukvirs, rom veu-
bnebi, tangos cekva unda viswavlo me-
Tqi...
60 liberali . oqtomberi-noemberi 2012 . № 113

www.ucnobifm.ge

www.tv9.ge