11. Cap 11 Dezvoltarea Emotionala 341-360

download 11. Cap 11 Dezvoltarea Emotionala 341-360

of 20

Transcript of 11. Cap 11 Dezvoltarea Emotionala 341-360

  • 8/2/2019 11. Cap 11 Dezvoltarea Emotionala 341-360

    1/20

    =41

    Ca m`t`xia cymxx`` di xlok# a` }`o t mcik` di gx`m# yk jlc k }tloam# ti/a` kjchik`t }kjici/a ~`ix`t d`k lhxaf`5 ah`a ti/a` ~ytytmlktxlca+ Ami}tia }ykt iol `+ Miwa a}ioktlxa` oa` }`o t k v`ya k maxi a` mt`jat my~amao~`lkatycy` di glthac+ ^iktxy m it`m~`takyc imb`~i`# ty a` gl}t mic mxy`a `/a gl}t

    kokatmy~a+ A` gl}t aa di okdxy# m /aydat camx`o`ci+ k amic oloikt# a` }`ot mtlatcyoia i a ta+ My }`tya ` a}ioktlaxi ti wi`ktck` oixiy k w`a5 ami}ta i gaxoimyc i`+ Diamiia# i h`ki } ti myklt`# }t`` myo }i ka}miol `ci myo xiamlkiv` ca ici+

    Iol `ci }ykt }tx` agimt`wi di }myxtdyxat# ~cmyti }ay ki~cmyti# ~i maxi# k oaxio}yx# ci ~ytio mlktxlca# k old mlkt`ikt+Ici }ykt kdxi~tati mtxi ~ix}laki# lh`imti }ay

    amt`w`t

    ` "`/i gx`m

    di l akyo`t

    }`tya

    `i# tikgyx`i l kto~caxi# }`o` }`o~at`i ~iktxy l

    akyo`t ~ix}lak` it` hymyxl}} l ktckit`itm+)+ Iol``ci }ykt d`gix`ti ga di jkd`xi `wl`k+ X}~yk}yc iol`lkac ca l akyo`t}`tya`i ~lati g` kwat "kwaxi agimt`w)+

    ]ikt`oiktici}ykt tx`x` agimt`wi `ktik}i# didyxat oa` cykj dimt iol``ci ` xicat`w}tah`ci# di ir+6 dxajl}tia# jiclv`a# ximyklt`ka#`kw`d`a# ado`xaa+ ]ikt`oiktici }i ka}m d`kiol``# ~x`k xi~itaxi# }tah`c`vaxi k t`o~ `jikixac`vaxi+

    Datlx`t }tah`c`t`` clx# ~ytio akt`m`~amlkdy`ta agimt`w a yki` ~ix}laki6 Ad`ka i}ti

    jicla}# kdxjl}t`t itm+ ]ikt`oiktici }ykt~xldy}i di miia mi }`o`# }ay ci ~l` oldica#~x`k jkd`xi# olt`wa`i ` wl`k+ It`ktltdiayka mlkt`ikt di }ikt`oiktici taci"`yh`xi# }y~xaxi)+ A` }ikt`oikti `kticimtyaci"myx`lv`tati# o`xaxi# kdl`ac)# i}tit`mi"ado`xai# tx`t k gaa gxyol}ycy`# irtav)# }ayolxaci "datlx`i# ~atx`lt`}o)+

    Iol``ci ` }ikt`oiktici# di` }ikto~c k `ktix`lxyc kl}txy# ca k`wicyc~}`b`mycy`# ~lt g` wvyti# m`t`ti# }i}`vati#~iktxy m }ykt irtix`lx`vati# ~x`k ir~xi}``iol`lkaci6

    / o`o`m6 old`g`mx` aci gii`6 ~lv``a}~xkmikiclx# o`mx`ci hyviclx5

    / ~aktlo`o`m6 `kyt# oix}# x}# ~ck}#ji}tyx`5/ old`g`mx` aci x`toycy` xi}~`xa`i`# ht`clx

    `k`o``# ~aclaxi# kxl`xi# txioyxtyx`#txak}~`xa`i# jlc k }tloam+

    Iol``ci ki ~lt mlktxlca ` ~lt `kgcyikaoldyc k maxi ki tx`o w`aa "Yk`` hiay }y`ti# }ay mlk}yo dxljyx`# ~iktxy a g`ado`xa` di jam }ay di ~x`itik`)+

    Ky ~l` mlktxlca k ktxij`oi miia mi }`o`#dax ~l` mlktxlca oldyc k maxi xiam`lkiv` caiol``+

    Iol``ci ` }ikt`oiktici# ma gx`ma# dxajl}tia` }y~xaxia# d`gix di ca l ~ix}lak ca acta#

    dim` }ykt ~ix}lkac`vati+

    ]yktiolt`w

    Ma adlci}mikt# it` di oycti lx` ml~ci`t diiol`i+ ktx/l }`kjyx v`# ~l` tximi ylx di ca l}taxi di gix`m`xi# ca yka di tx`}tii+ Ami}tigcymtya`` iol`lkaci }ykt ~xlwlmati diblxolk`# di }`}tioyc kixwl} k divwlctaxi# }ay

  • 8/2/2019 11. Cap 11 Dezvoltarea Emotionala 341-360

    2/20

    =48

    di lhl}iac# ac`oikta`i# xica``ci my mi` d`k fyx+a++

    ]i }~yki m iol``ci w`k di ca `k`o5 kxiac`tati# ici }ykt clmac`vati ` ~xicymxati k~lx`ykia di fl} a mxi`ixycy` "}`}tioyc c`oh`m )+

    Ca adlci}mikt# ~lx`ykia }y~ix`lax amxi`ixycy` "clh`` gxlktac`)# ykdi }i divwlctxa`ykia# }i oatyx`viav ah`a ~i ca 8> di ak`+I}ti ykyc d`k olt`wici ~iktxy maxi am`lkiv`~ytixk`m iol`lkac ca amia}t wx}t+

    Iol``ci ` }ikt`oiktici }ykt `o~lxtakti~iktxy }ktati# gix`m`xi ` xica``ci my ac``+Dam xiyit` }/` kicij` ~xl~x``ci iol``# wi`g` ma~ah`c } kicij` ` mi }`ot ac``+ ` a}ta ` wag` di oaxi glcl} k w`a+

    Iol``ci `kgcyikiav tlt mi gam`# myojkdit` ` myo ti }`o`+ ]ymmi}yc ` gix`m`xia kw`a di~`kd# ky kyoa` di mlig`m`iktyc ty di`ktic`jik# dax ` di ah`c`tatia di a myklati# akiciji ` a ir~x`oa iol``ci ` }ikt`oiktici#~ximyo ` di }tah`c`tatia ta iol`lkac# ad`m

    di `ktic`jika ta iol`lkac+Iol``ci kmi~ } }i glxoivi km d`kml~`cx`i# mkd kwi` } ti ada~tiv` ca mici d`kfyx+

    D`k ~mati# idyma`a iol`lkac a ml~``clx` adlci}mik`clx i}ti di oycti lx` c}at ca wl`akto~cx``+ mlaca# havat ~i xa`yki# ~yki~y`k ammikt ~i }tx`ci iol`lkaci# att t`o~ mtlxd`kia ` d`}m`~c`ka ky }ykt agimtati+@ktic`jika# ~xiy`t di `k}t`ty``ci mlcaxi# ky~xia axi di/a gami my w`aa iol`lkac+ Yk``~xlgi}lx` `jklx tltac iol``ci iciw`clx+

    It` }ktl} iol`lkac mkd6/ ` mlktxlciv` jkdyx`ci# iol``ci `

    mlo~lxtaoiktyc5/ a` l ~xixi hyk di}~xi t`ki5/ ky ti ca` kw`k} di jxiyt` ` kmixm` } ci

    xivlcw`5/ ti o~x`itikit` ylx+

    Ky i}ti diclm }`o~cy } g`` adlci}mikt+ Di`it` km di~ikdikt di ~x`k`# ti }txdy`it` `` dlxit` d`k tlt }ygcityc } g`` `kdi~ikdikt+I}ti ~ix`lada k maxi ir~ix`oiktiv` tlt6 d`gix`tiglxoi di waclx`# `di`# tyk}lx`# ohxmo`kti+D`k ~mati ` `jx`# acmllc }ay dxljyx`+ kmixm`} agc` m`ki it`+

    Miia mi }`o` k amia}t ~ix`lad i}ti koaxi ~axti l xiam`i ca oldyc k maxi titxatiav mi` d`k fyx# k }~im`ac ~x`k``+ Damamit`a ` axat m ti `yhi}m# ` dlwidi}m m it``o~lxtakt ~iktxy i`# ` axat mi atia~t di ca

    t`ki# mi ` tlcixiav` mi ky# ` mloyk`m h`kimy t`ki# atykm` a` oa` oaxi kmxidixi k t`ki+It` oa` kmxivtlx# dam ~x`k`` }ykt okdx`di gicyc k maxi ti mlo~lx`# }ay ti cayd mkdgam` miwa diok di a~xim`at+ Diw`` mlkgyv `ki}`jyx# dam amit`a ` lh}ixw kyoa`digimtici ` dlax ti mx`t`m tlt t`o~yc+

    Ci/a` ~ytia m`t` ` clx mici }mx`}i oa` }y}# kmavyc k maxi ky ci t`y+ k gicyc ami}ta `/a` ~ytiaafyta } ti afyti+

    Jaoa iollkacIr`}t l jao caxj di iol``# ~i maxi i h`ki }ci myklt` ` } ci ~l` ir~x`oa+Dam wi` ~ytia m`t` ` `ktix~xita iol``ci

    miclx d`k fyx# ` wi` ~ytia kiciji oa` h`ki+A}ta ` wa glcl}` glaxti oyct k w`aa }lm`ac+

    ]ikt`oiktyc di gix`m`xi }i oak`gi}t dilh`mi` ~x`k vohit ` cyo`klv`tati5 tx`}tiia /~x`k ~ck}# kmxyktaxi ` }ikva`i di a~}axi5gx`ma / ~x`k tik}`yki# `o~yc}yc di a ti a}mykdi` kmlxdaxi5 gyx`a ti gami } }`o` m ir~cldiv`` } atam`+

    Mb`~yc ty xigcimt di oycti lx` miia mi}`o` ` mi iol`` a`+ ^iktxy a kiciji myo ` }iljc`kditi ~i ga miia mi }`o`# ~x`witi/ti k

    ljc`kd` o`oiav ami}ti }tx`+

  • 8/2/2019 11. Cap 11 Dezvoltarea Emotionala 341-360

    3/20

    =4=

  • 8/2/2019 11. Cap 11 Dezvoltarea Emotionala 341-360

    4/20

    =44

    ^aklxaoa iol `clx

    A` xiy`t } ci o`oiv`< k mi ~xl~lx`i

    Ir`}t l cijtyx ktxi o`kti ` mlx~# ktxigicyc k maxi ` mlktxlciv` iol``ci ` oldyc kmaxi ti }`o` g`v`m+ Mi` maxi ` ir~x`o xijycatiol``ci d`k w`aa v`ck`m "ma ` acti cymxyx` oa`~y`k `o~lxtakti) ay yk }`}tio `oyklclj`moa` ~ytixk`m# dimt mi` maxi }ykt kmb`` k i` `kmiaxm } gam ga }`tya``clx }`kjyx`+

    L ~ix}lak maxi ` ~lati mlktxlca iol``cii}ti k }taxi6 }/` }t~kia}m ok`a ` }/`tlcixivi gxy}txx`ci# }/` ir~x`oi iol``ci `}ikt`oiktici katyxac# gx a irajixa# } }i

    xi}~imti# } ky }i aytld`}txyj# } a`h}ikt`oikti ~lv`t`wi ga di }`ki# ga di mlac#gao`c`i# ~x`itik` ` }/` ~lat oak`~yca }txi}yc+

    Mlktxlcyc iol`lkac i}ti mic maxim`oiktiav kmxidixia k }`ki ` ax txihy`~xidat ca mlac+

    ^k atykm`# mtiwa }yji}t``6 kmiaxm } kicij` igimtyc iol``clx

    a}y~xa mlx~ycy` ty# di ir+ ~i mic ac }txi}ycy`6tik}`lkaxia oymb`clx# txak}~`xa`i# xi}~`xa`i~xlgykd# ~yc} xa~`d# ~y~`ci d`catati# }imxi`ioaxi di adxikac`k itm+ Igimtyc irixm```clx g`v`mi6 }imxi`a di

    ikdlxg`ki maxi/` `kgcyikiav }taxiaiol`lkac+ Igimtyc ac`oikticlx6 hytyx`ci "mlca#

    acmllcyc) }ay dxljyx`ci "oax`byaka) `d`}tlx}`lkiav iol``ci+ Igimtyc atxam`i` }iryaci ` ac xica``clx

    xloakt`mi6 `kgcyika blxolk`clx# maxi ti gam }txak}~`x # } }`o` yk jlc k }tloam }ay } txim`ylx ~i}ti maxamtix`}t`m`ci kijat`wi aci~ix}laki` `yh`ti+ kmiaxm } kicij` cijtyxa d`ktxi jkd`xi

    ` iol``6 i}ti h`ki } xiac`viv` m }taxiaiolt`w ` `kgcyikiav gicyc k maxi kwi` `myo jkdit`5 di` i h`ki } g`` ~y`k tik}`lkat

    mkd ` gam` tioici / ~xia oyct kic`k`ti tio~`id`m }/` glcl}it` oiolx`a ` } kwi`5mkd it` tx`}t }ay di~x`oat / mxi`ixyc~xlmi}iav my ~xid`cim`i kyoa` }lcy``ci ``kglxoa``ci kijat`wi# maxi ` ammiktyiav}taxia5 mkd it` glaxti iol`lkat / ma~am`tatiadi a jkd` clj`m }ay akac`t`m i}ti glaxti xidy}+

    Oycti d`k xiam``ci ~i maxi ci a` }yktlh`mi`yx` ~i maxi ci/a` m~tat di mkd ixa` ml~`c` ~lt } ky ` }i ~ltx`wia}m amyo+ Di ir+6 Ti}txoh` ca widixia }~yoi` ca~ticy` g`ixt+ Iol``ci ~lt g` mlktaj`la}i `# d`k mayva

    a}ta# ` ~l` k}y` iol``ci actlxa# gx }/` da`}iaoa+ ^l` diwik` di~ikdikt di blxolk``

    ~xldy` di mlx~ k }tx` di gyx`i# gx`m }ay mb`axdxajl}ti+ Divwlct l at`tyd`ki ~lv`t`w ga di

    laoik` k jikixac+ Mi` oa` oyc` laoik` }ykt

    `ktixi}ak` ` ti ~lt kwa cymxyx` `o~lxtakti+G`` di}mb`} k gaa clx+ A}tgic wi` mt`ja~x`itik`# kici~m`yki ` hymyx``+ kwa } ti xicariv`+ Aciji d`k

    yxotlaxici tibk`m`# ~i mia maxi ` }i ~ltx`witi6/ dy/ti ktx/l maoix ktykimla} `

    c`k`t`t }ay aml~ix/` lmb``5 aiav/tiktx/l ~lv``i mlkglxtah`c5 a}myct loyv`m xicarakt5 xi}~`x ylx ` adkmdi mtiwa lx`# a~l` mlktxamt/` `xicariav/` oymb``# ~i xkd# di ca ma~ ca~`m`laxi5 `oaj`kiav/` a~l` m ti agc`ktx/yk clm c`k`t`t ` xicariav/` mlx~yck ktxij`oi5 ca}/` jkdyx`ci } vhlaxi5

    ky ti jkd` ca k`o`m5 dy~ mtiwaoloikti di xicaraxi# xiw`kl cikt ca}taxia klxoac5

    / tibk`ma w`vyac`vx``6 glcl}iti/``oaj`ka`a# ~iktxy a w`vyac`va l }mik~cmyt# ka`kti di a kmi~i } ti xicariv`5~l` glcl}` amiia` `oaj`ki di oa` oyctilx`# ~iktxy a ti lh`ky` my ia5

    / kwa }/` jikixiv` iol`` ~lv`t`wi#~iktxy a }t`oyca mxi`ixyc } ~xldym oa`oyc` blxolk` a` hymyx`i` "ikdlxg`ka`}ixltlk`ka)6 a}myct l oicld`i maxi/`~cami# `oaj`kiav/` m ti agc` k clmyx`cigawlx`ti# g irixm``` g`v`mi }y}`kyti# y`t/

    ti ca ~lvi my ~x`itik`# `oaj`kiav/ti k~l}tyx` ` }`tya`` dil}ih`ti5 aciji/` loitld ` xi~it/l di oa` oycti lx`#~iktxy a/` aktxika mxi`ixyc5

    Ximyklati }iokici maxi ~ximid tychyxaxiaiol`lkac6 mlo~lxtaoikt lh}i}`w }ay glh`m}iwix5 tychyxx` di ac`oikta`i maxi ~xlwlamwax`a`` di jxiytati jxawi5 tychyxx` di }lok

  • 8/2/2019 11. Cap 11 Dezvoltarea Emotionala 341-360

    11/20

    =91

    xi~itati5 aytloyt`caxi }ay }y~xadlv dioid`maoikti }ay dxljyx`# `vlcaxia di gao`c`i` ~x`itik`# w`lcik# }mdixia ~ixglxoaki` camlac# bacym`ka``5 mixi afytlxyc ~x`k`clx# damky xiyit` di ykyc }`kjyx# }ay }gty`iti/ti myd`x`j`ktici# }ay oid`myc mlcax+ Dam it` ktx/lxica`i k maxi miccact ` o`k`oac`viav# `jklx}ay hatflmlxiti }ikt`oiktici# txihy`i kia~xat} ` ~y` ma~t+

    kwkd } ammi~`# } ir~x`o` ` }mlktxlciv` iol``ci ktx/yk old ~lv`t`w# kwi`} ci mlktxlciv` "miia mi i}ti h`ki ky kyoa`

    ~iktxy }ktatia o`ktac# m` ` ~iktxy miag`v`m)+kwa }/` oak`git` `ktik} iol``ci

    ~lv`t`wi ` }` ci }t~kit` ~i mici kijat`wi+

    Hymyx`at`kixi `

    C`}ta iol `clx v`ck`mi "Mldyc iollkac)^xl~yki/` v`ck`m } g``6

    ~ytixk`m# }ktl} "}ktatia k}iaokw`tac`tati ` ikixj`i)5 ditia~t5 aoah`c# dxjy# o`cl}5 wi}ic# aoyvakt# fymy# jcyoia5 xloakt`m5 `yh`tlaxi5 d`}m`~c`kat5 yk irio~cy hyk ~iktxy ac``5 gix`m`t+

    Xiyit`< k mi ~xl~lxi< Kltiav/ xivyctatyc k fyxkacyc `kt`o# t`o~ di l cyk+

    Yxoxiti dam myo ~l ohykt ~acoaxi}yc+

    Gitici }ykt oa` iolt`wi dimt h`i``# kykyoa` d`k mayva d`gixikiclx k }txymtyxamxi`ixycy` ` a blxolk`clx# dax ` d`k mayvaoldycy` k maxi }ykt idymati ama}` ca mlac+]lm`itatia kmyxafiav divwlctaxia iol`lkaca giticlx ` l di}myxafiav ~i mia a h`i`clx+Di` h`i`` }ykt }ik}`h`c`# i` }ykt adi}ia txata`ma ` myo k/ax g` aa+ k mlk}im`k# oyc` d`ktxii` am`lkiav ma ` myo k/ax awia iol``+H`ii`` kly k}my` xiam`lkiav iol`lkacoa` ~ytixk`m# dimt git`ici+ i o}yx mi mxi}m#k}# amit`a ir~x`o d`k mi k mi oa` ~y`kiol`i# k l~lv``i my gitici+ A}ta ky k}iaokm h`i`` }`ot oa` ~y`k# m` m ky wlx } }iir~x`oi+ Txi~tat# afykj } ky oa` dia atik`iiol``clx actlxa "ama}# ca mlac }ay ca flam)+Diw`k a}tgic ki~}tlx`# ajxi}`w` ` xim`+ H`i``` axat `jklxaka iol`lkac# ~x`k gicyc dyx kmaxi txatiav gitici ` ~i ac``+ @jklxaka clxiol`lkac ` agimtiav ky kyoa` ~i mi` d`k fyx#dax ` ~i i` k``+

    k c`~}a yki` idyma`` iol`lkaci#adlci}miktyc x}~ykdi ca ~xi}`ykia ~x`itik`clxktx/yk old t`~`m# hxhti}m# ~x`k gyx`i#ajxi}`w`tati# }ay diw`ki `ktxlwixt`t iol`lkac+Ic i}ti `o~yc}`w# d`k mayva yklx iol`` ~i maxiky ci kiciji ` ~i maxi ky ` ci ~lati }t~k`+

    Ir~x`oaxia iol `clx ca }~imtamlc

  • 8/2/2019 11. Cap 11 Dezvoltarea Emotionala 341-360

    12/20

    =98

    Mb`ax dam xiam`lkiav dyx# mi` oa` oyc`h`i` tkfi}m dy~ ammi~taxia ` dxajl}tia~x`k`clx ` a ~x`itik`clx+

    Gix`m`xia i}ti l }taxi }ygcitia}m glaxti~cmyt# k maxi ki }ykt }at`}gmyti kiwl`cig`v`mi ` iol`lkaci+ Kiwl`ci g`v`mi kimi}axi~iktxy a tx` }ykt6 bxaka# yk ad~l}t# }ktatiag`v`m# okj`ix`ci# ohx`x`ci ` }iryc+ Ici}ykt amicia` ~iktxy tl`+ Kiwl`ci iol`lkacid`gix di ca l ~ix}lak ca acta+ Yk`` ay kiwl`idi oa` oyct c`hixtati# ~i mkd ac`` / di oa`oyct ~xltim`i+ Kiwl`ci iol`lkaci maxitxihy`i }at`}gmyti# ~iktxy a dymi ca gix`m`xi#}ykt6 ammi~taxi# xiac`vaxi# c`hixtati# o~c`k`xi#xicaraxi# ~cmixi# `kdi~ikdik# c`k`ti}ygcitia}m# myklatixi# wax`itati# `kt`o`tati#yt`c`tati+

    G`imaxi axi kiwl` iol`lkaci d`gix`ti#~iktxy m tio~ixaoiktyc ` }ik}`h`c`tatia }a#havati ~i oltik`xia jikit`m# d`gix5 k ~cy}#mxitixia ` idyma`a k gao`c`i }ykt d`gix`ti dica yk ml~`c ca actyc5 ir~ix`ikici w`i`` `~ix}lakici maxi ci/ay kgcyikat# }i dil}ihi}m `ici+ Ty it` xi}~lk}ah`c ~iktxy ~xl~x``ci tacikiwl` iollkaci txihy`i } ti a}`jyx` m ci}at`}gam`# ~iktxy a g` gix`m`t+ K`oik` actm`kiwa kyti ~lati gami gix`m`t+ Ac`` ti ~lt afyta } diw``gix`m`t# dax ky ti ~lt gami gix`m`t+

    Mkd kiwl`ci iol`lkaci ky ki }ykt}at`}gmyti# ki }`o`o kigix`m``+

    Dam it` `ktic`jikt iol`lkac# tio~x`itikit` oa` ylx# dilaximi6

    / ` ammi~` ~x`itik`` aa myo }ykt# oa`dijxah dimt }/` fydim`5

    / ~l` ir~x`oa miia mi }`o` ` ` kmyxafiv` `~i i` } gam ca gic5

    / it` xi}~lk}ah`c ~iktxy miia mi }`o` ` kyda` w`ka ~i ac``5

    / ax` mlo~a}`yki ` kicijixi ~iktxy}ikt`oiktici actlxa5

    / ky/` kw`klwit` ~x`itik``# aa m i` ky}`ot kiwl`a } }i a~ixi }ay } mlktxaatami5

    / it` }ik}`h`c ca }ikt`oiktici ` dlx`kici~x`itik`clx t`# dax miia mi }`ot ac`` ky diw`kil ~lwax ~iktxy t`ki5

    / ky ci }~y` mi } gam# dilaximi amia}ta `/axgami } di~`kd di t`ki5

    / it` }`kmix my i`# mb`ax dam ci }~y` miwaki~cmyt# dilaximi ` xi}~im`# wxi` } diw`koa` mlkt`ik` ` } kwii myo } xiam`lkivi5

    / kmixm` }/` myklt`# ktxihkdy/ti mi i`o~lxtakt ~iktxy i`# maxi ci }ykt waclx`ci# k mimxid# mi w`}i ` dlx`ki ay# k mi }i }`ot oa`~ytixk`m`# mi ` }t`oyciav# di mi ci i gx`m }ay

    mi ` kgyx`i5/ ` acij`# my yyx`k# ~x`itik`+Yk ~x`itik hyk6

    / ti afyt }/` `dikt`g`m` }ikt`oiktici ` }j}it` macia di a ti }`o` oa` h`ki koloiktici d`g`m`ci5

    / ` atxaji atik`a mkd miia mi gam` ky/` }tk g`xi# i }yh `ktijx`tatia ta# am`lkiv` `o~yc}`w#}yh ~l}`h`c`t`ci taci ` ` kijc`fiv`}ikt`oiktici5

    / ` ir~x`o tiaoa# mkd ` gam` xy `ik}y`5

    / ` }~yki ~xixia }`kmix# mb`ax dam d`gixdi a ta5

    / ti afyt iol`lkac# dax ky kmiaxm }xivlcwi ~xlhcioici k clmyc ty+

    Hymyx`a ~x`itik`i`

    Mkd it` my yk ~x`itik# ti }`o` h`ki#dilaximi it` ammi~tat# ado`xat ` `yh`t+

    W`aa ky ax awia waclaxi# gx xica``ci~cmyti+ Ca }gx`tyc w`i``# laoik``

  • 8/2/2019 11. Cap 11 Dezvoltarea Emotionala 341-360

    13/20

    =9=

    xioiolxiav ` a~xim`av# mic oa` oyct#xica``ci ~cmyti ~i maxi ci/ay awyt my ac``+

    ] akac`vo ~x`km`~acici iol`` `}ikt`oikti# ~cmyti ` ki~cmyti "c`}tamyw`kticlx maxi di}mx`y iol``ci di~itikyoxyc di :>>)6

    Ammi~tat Kiammi~tat

    A~xim`at Kia~xim`atMlo~itikt @kmlo~itiktMlkmiktxat Xw`tMlkt`ikt MlkgyvDxjy Kidlx`tIol`lkat @kd`gixiktGix`m`t Kigix`m`tkmxivtlx kjx`flxatkmyxafat Di}myxafat@kdi~ikdikt Di~ikdikt@yh`t YxtC`hix MlktxlcatOkdxy FikatOlt`wat Ki}`jyxL~t`o`}t ^i}`o`}t^x`itikl} @vlcat

    Xiac`vat XatatXicarat kmlxdatXioaxmat @jklxatXi}~imtat Kixi}~imtat]at`}gmyt Gxy}txat]`jyx Ki}`jyx]~x`f`k`t Ki}~x`f`k`tT`bk`t Kixwl}Waclxl} Kiwaclxl}

    ^x`km`~acici iol`` ~cmyti }ykt6 hymyx`a#`yh`xia# maxi / ~x`k xi~itaxi# }tah`c`vaxi `jikixac`vaxi / diw`ki yk }ikt`oikt# ` io~at`a#~i maxi yk`` l mlk}`dix l ah`c`tati+

    Hymyx`a6 mkd it` hymyxl}# wiv` cyoia kxlv# ti }`o` ylx# xicarat ` jikixl}5 g`imaxid`ktxi kl` awio cymxyx` o`m` maxi ki hymyx "loicld`i# l gclaxi# l ~~y)+ Dxajl}tia w`kioa` ylx# mkd it` hymyxl}# wi}ic ` l~t`o`}t+

    ]yji}t``6 kwa } ti hymyx` d`k lx`mi5

    vohiti di}5 ohx`iav/` oixiy ~i mi` dxaj`5 hymyx/ti di xiac`vx`ci actlxa5 a~xim`av mi a`+

    Io~at`a6 ma~am`tatia di a kiciji}ikt`oiktici actlxa+ Ti `ktixi}iav miia mi }`otac``# ` ~a} di mi c` }i kto~c` it` ma~ah`c} ~x`wit` }`tya`a d`k ~ykmtyc clx di widixi+Adlci}mik`` c`~}`` di io~at`i ky }ykt ma~ah`c`} wad cymxyx`ci d`k ~ykmtyc di widixi acmicy`cact ` }ykt oa` ~xid`}~y` }/` civivi ` }/`txativi kidxi~t ~i ac``+

    Io~at`a am`lkiav ma yk `kb`h`tlx ~iktxymlo~lxtaoiktyc ajxi}`w+ Dam it` aoah`c#o`cl} ` ` ~a} di ac``# ti o~x`itikit` oa`ylx# a` xica`` oa` hyki ca mlac` k }lm`itati+Yk`` }i ka}m my yk tio~ixaoikt maxi ci~ixo`ti } g`i oa` a~xl~`a` di laoik` cakiwl`i# } axati o`c` mlo~a}`yki+ Ac`` }ykttltac l~y`+

    Io~at`a ~lati g` kwat+ @k}txy`xia kmi~id`k gxajid ml~`cx`i# mkd ml~`cyc yxoxitiga~tici yky` ~x`kti# ~i maxi/c `yhiti ` dlxiti}/c `o`ti+ ^x`k`` maxi d`}myt my ml~``` ~ioaxj`kia iol``clx ` kwa oa` ylx } diw`kio~at`m`+ Mkd ~x`k`` ky ~lt kiciji ~ykmtyc

    di widixi ac acti` ~ix}laki# ml~``` afykj ma# cawx}ta adlci}miki`# } a`h ~y`k divwlctatamia}t ah`c`tati+

    ^x`k`` ~lt afyta t`kix`` } diw`k oa`io~at`m`# ~x`k6 ataaoikt ga di i`5 dxajl}ti# jx`f` ammi~taxi5 d`}my`` di}mb`}i di}~xi iol``ci clx "a}tgic#

    ml~``` kwa` ` ir~c`m miia mi }`ot `# a~l`#ximykl}m ami}ti }ikt`oikti ca ac``)5 a}myctaxia ~}yx`clx clx+

    ^x`km`~acici iol`` ki~cmyti "kijat`wi)}ykt6 tx`}tiia# }y~xaxia# gx`ma# gyx`a#t`o`d`tatia# }`kjyxtatia# kjx`flxaxia# jx`f`ci#akr`itatia# `kw`d`a# jiclv`a# di~xi}`a` }txi}yc+

    Laoik`` kmiaxm }/` `jklxi iol``cikijat`wi `# oa` aci}# mayva maxi ci/a dimcakat+

    I` iw`t } }i mlkgxykti my ici ` mykigix`m`xia# awkd yxotlaxici xiam``6

  • 8/2/2019 11. Cap 11 Dezvoltarea Emotionala 341-360

    14/20

    =94

    / ` fydim# it`mbitiav ` hcaoiav ~imi`cac`5

    / `k } a`h ktltdiayka dxi~tati5/ ky wlx } ximykla}m m }ykt kigix`m`` ` m

    ay }ikt`oikti ki~cmyti5

    Divkdifdi

    / ` kiaj ~xl~x`a }`kjyxtati# jlc`m`yki#gx`m# ok`i5

    / }i xigyj`av k oykm# k hytyx# xic`j`i#

    dxljyx` }ay }~lxt5/ ` a}mykd dyxixia k }~atici t`tcyx`clx#d`~cloiclx# ~lv``i` }lm`aci# ga`oi`# hak`clx5

    / }i }txdy`i}m } ~ax tlt t`o~yc gix`m``"jcyoi}m ` xd ca lx`mi)5

    / ir~x`o mi jkdi}m# dax k`m`ldat mi }`ot5/ am`lkiav ~xl}titi# lx` ` ~ckj di o`c+

    Iol `ci kijat`witi `olh`c`viav

    Iol `ci kijat`wi ky }ykt tltac c`~}`ti diwaclaxi+ Dam k/ao awia gx`m# xioymx`#tx`}tii# ax k}ioka m ky tx`o my adiwxat+Ici ki afyt } ky ki di~xto di vlka k maxiki }`o`o mlkglxtah`c# di waclx`ci ` macia ~imaxi ki/ao aci}/l+ D`k g`imaxi iol`iki~cmyt# ~ytio kwa miwa+

    Oyctlxa d`ktxi kl` ci i gx`m di cymxyx`lh`ky`ti+ A~xla~i g`imxy`a ` i gx`m di miwa6di ktykix`m# di dyxixi# di m`k`# di ix~`# di awlxh` k ~yhc`m# di a g` }`kjyx`# di a g` xi}~`k`#di iraoiki# di a }i gami di x}# di olaxti5ac`` tx`i}m ktx/l gx`m ~ixoakikt+ D`gix`ticioak`gi}tx` aci gx`m`` }mad# k jikixac# l dat myka`ktaxia k wx}t` my mxitixia kmxidix`` k}`ki+

    ktx/l akyo`t o}yx# gx`ma ti ~xltifiavdi ~ix`mlci# dax mkd i}ti k irmi}# ti~axac`viav+ Di~`kdi di t`ki k}y`# } j}it`imb`c`hxyc# gx } ti ca` ~xad gx`m``+ Gx`ma~ytixk`m ti o~`id`m } ti hymyx` di w`a# di`kt`o`tati ` di xiac`vx`+

    Gx`ma

    Mkd `/i taxi gx`m di miwa# i h`ki } tiktxih` di mi ` i}ti gx`m+ Gx`ma di }`kjyxtatiti afyt } gam` mlo~xlo`}yx` k ~x`w`ka actlxa` } ti o~x`itikit`+ Gx`ma di iraoiki ti~lati afyta } g`` oa` h`ki ~xijt`t# lxjak`vat `~ix}iwixikt+ Mkd gx`ma ti hclmbiav kamt`w`tatia v`ck`m# }~yki/ci ~x`k`clx#~xlgi}lx`clx }ay oid`mycy` mlcax+

  • 8/2/2019 11. Cap 11 Dezvoltarea Emotionala 341-360

    15/20

    =99

    Glh`ai}ti l gx`m `ktik} ga di yk ak`oac#cymxy }ay }`tya`i+ Yklxa ci i gx`m di kc`oi#ay aoiic`# actlxa di }~a`` kmb`}i"mcay}txlglh`i)# di a~ "ky kwa } klati)# didlmtlx`# dikt`t` itm++ Mkd kto~`k la}ioikia }`tya`i# tkxyc i my~x`k} di gx`m#`k`oa ` hati taxi# }`oti m ky ~lati xi}~`xa# aximxao~i ca }tloam# txak}~`x# axi dyxix` di ma~#~lati }`~i# } gyj# lx` } ky }i ~lat o`mad`k clm# }ay mb`ax } ci`ki+ Dam a` l glh`i# kyk}iaok m it` kihyk# dax txihy`i } ``}iaoa m amia}ta ti o~`id`m } gam` cymxyx` di

    maxi a` kiwl`i# myo ax g` } kwi` } kl`# }~axt`m`~` my ~x`itik`` ca l irmyx}`i olktak# }ay} oixj` ca dikt`}t+ Glh`a ky tximi di ca }`ki+D`}myt my yk adyct k maxi a` kmxidixi# ~iktxya mlk}ycta yk ~}`blclj }ay ~}`b`atxy+

    Oyc` adlci}mik` ay l gx`m `ktik} ` didyxat# di a oixji ca mlac+ A~axi d`k mayvm ky ~lt gami ga mix`kiclx }ay d`k mayva}txi}ycy` amyoycat ca mlac }ay k gao`c`i+

    ^x`km`~acyc gamtlx di }txi} ac iciw`clx i}tigx`ma di6

    / a ky/` g` gmyt tioici ` di a g` a}myctat cacim`i5

    / klti ~xla}ti5/ xioaxm`ci gmyti my ~x`w`xi ca a}~imtyc clx

    g`v`m5/ bxy`xi }iryac5/ }i~axaxia di ~x`k`5/ ~xlgi}lx`5/ c`~}a hak`clx5/ tychyxx` k gao`c`i+

    Iol``ci kijat`wi ~ytixk`mi# ma }y~xaxia}ay akr`itatia# ~lt hclma divwlctaxia ~ix}lkac` ~lt gami xy ~ix}laki` }ay xica``clx }aci+]y~xaxia# di irio~cy# glcl}`t ~iktxy a

    mlktxlca }ay ~idi~}`# ~lati kxyt` cijtyx`cid`ktxi ~x`kti ` adlci}mikt+

    ^ix}laka tximi ~x`k oloikti iol`lkaci`ktik}i6 txioyx# txak}~`x# i aoi`t }ayci`k# ` hati `k`oa glaxti xi~idi }ay kixijycat

    ` xi}~`x xa~`d+ I}ti k}~`oktat di olaxti+Ammi}ici }i ~lt xi~ita di mtiwa lx` ~i cyk+

    Dam a` atamyx` di ~ak`m# ky k}iaok mit` kihyk+ Ici ky txihy`i k} `jklxati+ Mkd}`o` m yk a}ioikia atam }i a~xl~`i# l~xiti/ti d`k amt`w`tati# aiav/ti# xi}~`x adkm `xicariav/ti "~yki k a~c`maxi tibk`m`ci kwatiaktix`lx)+ ]~yki/` m atamyc wa tximi `jkditi/ti ca miwa ~cmyt+ Mlk}yct oid`mycmlcax }ay yk ~}`blclj+

    Gyx`a i}ti yk x}~yk} katyxac# di ~xltim`io~ltx`wa gxy}txx`` ` aoik`kx``+ I}ti lir~xi}`i a gx`m``+ Mkd it` gyx`l}# ` mxiti~yc}yc# }`o` yk jlc k }tloam ` ` }txkj`~yok`` di kixw`+ Gyx`a i}ti l iol`i ~i maxi kyl ~l` mlktxlca+ ^l` mlktxlca dlax gicyc k maxixiam`lkiv` ca ia+ k tximyt# gyx`a ki afyta } ki~xijt`o o~ltx`wa miclx maxi ki atamay+ kv`cici kla}txi# ~ix`mlcici }ykt# oa` aci}#iol`lkaci dimt g`v`mi# di ~xltim`i a ijl/ycy`#dimt di }`jyxak g`v`m+ k amia}t gav# gyx`aki d tx`a } xim~to mlktxlcyc a}y~xa w`i``kla}txi+ Mkd i}ti glcl}`t xa`lkac# diw`ki lykiact ~ytixk`m# ~iktxy a mlximta kidxi~/tatia+

    Yk`` adlci}mik` }i kgyx`i xi~idi# ac`` oa`kmit `# a~l`# ir~cldiav+ Oyc` g`ixh ~id`kyktxy ` }i }t~ki}m# l a}mykd# di` ky }i}`ot h`ki+ Ky/` a}mykdi gyx`a# dilaximi }i~lati oak`gi}ta oa` txv`y ~x`k dyxix` di ma~#t`myx`# w`lcik# di~xi}`i }ay dlx`ka di amlk}yoa dxljyx`+

    T`kix`` }ykt di oycti lx` gyx`l` ~i ~x`k``clx# oa` aci} atykm` mkd amit`a6

    / ` mx`t`m oixiy5/ ky ci amlxd di}tyc atik`i5/ ky/` kicij5

    / }i di}maxm ~i i`# mkd ky }ykt oycyo``di w`aa clx5/ ky ci txa}iav c`o`ti di d`}m`~c`k ~xim`}i+

    Yk`` adlci}mik` gyx`l` }i di}maxm oa` tltt`o~yc a}y~xa ~x`k`clx+ Gyx`a ~ytixk`m `xi~itat# amyoycat di/a cykjyc ak`clx# ci~xlwlam yk mlo~lxtaoikt ajxi}`w+

  • 8/2/2019 11. Cap 11 Dezvoltarea Emotionala 341-360

    16/20

    =97

    Ykilx`# ~xl~x``ci jkdyx` ti ~lt kgyx`a# ~imkd actici ti ~lt macoa+ Actilx`# ` ao~c`g`m`}`kjyx gyx`a# ~x`k }tx`jti# dlx`k dixvhykaxi }ay hcaoaxi a micy`cact+ ^iktxya}ioikia }`tya``# ir`}t oitldi maxi ti ~ltmacoa ` ca maxi ~l` a~ica# atykm` mkd it`glaxti kixwl}# ~iktxy a ti c`k`t` "l ~ayv# l~c`ohaxi# dak}# oyv`m# oid`ta`i# }lok)+

    ^iktxy a/` `dikt`g`ma ` mlktxlca gyx`a#kmiaxm } x}~ykv` ca yxotlaxici ktxihx`6

    Di ykdi w`ki< Mkd ` di mi a~axi